Ang Doktrina ug mga Pakigsaad 121 gihimo gikan sa mga kinuha sa dinasig nga sulat ni Joseph Smith ngadto sa mga Santos, nga gipetsahan og Marso 20, 1839, gikan sa Liberty Jail. Ang Doktrina ug mga Pakigsaad 121:11–33 naghulagway sa paghukom nga moabut ngadto sa mga dautan ug misaad og pagpadayag ngadto sa maisugon.
Gihulagway sa Manluluwas ang mga paghukom nga moabut niadtong mogukod sa mga Santos
Sa dili pa magklase, isulat ang mosunod nga pamahayag diha sa pisara. “Ang mga Mormon kinahanglan gayud nga isipon nga mga kaaway ug kinahanglan gayud nga patyon.”
Sa pagsugod sa klase, dapita ang mga estudyante sa paghunahuna nga usa ka buntag, sa pagbiya nila sa ilang mga panimalay, ilang nakita kini nga deklarasyon nga gibutang diha sa mga pultahan sa ilang mga panimalay.
Mahadlok ba kamo nga mobiya sa inyong panimalay? Asa man kamo modangup alang sa tabang? Unsa ang inyong bation kon inyong masayran nga ang deklarasyon naimpluwensyahan sa pipila sa inyong mga higala kaniadto?
Aron matabangan ang mga estudyante nga makasabut sa historical context sa Doktrina ug mga Pakigsaad 121, ipasabut nga pipila sa kanhi matinud-anong mga higala ni Joseph Smith ang mibatok kaniya. Duha niining kanhi nga mga higala, sila si Thomas B. Marsh ug Orson Hyde, mga sakop sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles. Kining duha ka lalaki mipirma og affidavit (usa ka gipanumpaan nga pamahayag) nga sayop nga mipasangil kang Joseph Smith ug sa ubang mga sakop sa Simbahan sa pagplano sa pagpapahawa sa ilang mga kaaway pinaagi sa pagsunog ug pagguba sa ilang kabtangan. Kini nga affidavit nakaimpluwensya sa gobernador sa Missouri sa pag-isyu og usa ka pamahayag, nga nailhan isip sugo sa pagpatay, nga namahayag nga ang tanang Mormon kinahanglang patyon o papahawaon gikan sa estado. Ang pamahayag diha sa pisara usa ka direkta nga kinutlo gikan sa sugo sa pagpatay. (Si Thomas B. Marsh gi-excommunicate niadtong Marso 17, 1839, ug gibunyagan pag-usab niadtong Hulyo 16, 1857. Si Orson Hyde gitangtang sa Korum sa Napulog Duha niadtong Mayo 4, 1839, ug gibalik sa korum niadtong Hunyo 27, 1839.)
Pahinumdumi ang mga estudyante nga ang Doktrina ug mga Pakigsaad 121–123 mga porsyon sa usa ka dinasig nga sulat nga gihimo ni Propeta Joseph Smith ngadto sa mga Santos niadtong Marso 1839 samtang gipriso siya didto sa Liberty Jail. Dapita ang mga estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 121:11–17 sa pagdiskubre kon unsay nakat-unan sa Propeta gikan sa Ginoo kalabut sa unsay mahitabo niadtong miakusar sa mga sulugoon sa Ginoo nga nakalapas. Hangyoa sila sa pagreport kon unsay ilang nakit-an.
Unsa kaha ang gipasabut sa mga pulong nga “ang ilang paglaum pagawagtangon, ug ang ilang mga gipaabut mawala”? (Kadtong makigbatok sa mga sulugoon sa Ginoo sa katapusan dili molampus sa ilang mga gitinguha.)
Sa mga bersikulo 13 ug 17, unsa ang mga rason nga gihatag sa Ginoo nganong ang uban miakusar sa mga sulugoon sa Ginoo nga nakasala? (Ang “mga kasingkasing [sa mga tig-akusar nahimong] dautan,” ug sila “mga sulugoon sa sala” ug “mga anak sa pagkamasinupakon.”)
Dapita ang pipila ka estudyante nga magpuli-puli sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 121:18–22. Hangyoa ang mga estudyante sa pagsunod diha sa ilang mga kasulatan, nga mangita sa dugang nga mga sangputanan nga moabut niadtong kinsa sayop nga mopasangil ug makigbatok sa mga Santos. Hangyoa ang mga estudyante sa pag-report kon unsay ilang nakit-an. Mahimo nimong ipasabut nga ang “ipahimulag gikan sa mga ordinansa sa balay [sa Ginoo]” (bersikulo 19) nagpasabut nga mawad-an o mapalayo sa mga panalangin nga may kalabutan sa mga ordinansa sa templo.
Ipahibalo sa klase nga ang sayop nga mga pamahayag gikan sa mipahilayo sa kamatuoran [apostate] nga mga miyembro sa Simbahan ug uban pa, inubanan sa sugo sa gobernador bahin sa pagpatay, nakaimpluwensya sa manggugubot nga panon sa pagdugang sa ilang pagpanggukod sa mga Santos. Basaha og kusog ang mosunod nga istorya, ug hangyoa ang mga estudyante sa pagpaminaw alang sa mga ehemplo kon giunsa pagtratar nga walay kaangayan ang mga Santos niining panahona:
Niadtong Oktubre 30, 1838, tulo lang ka adlaw human giisyu ang sugo sa pagpatay, gibana-bana nga mga 240 ka kalalakin-an ang miadto sa usa ka pinuy-anan sa mga Mormon sa usa ka dapit nga gitawag og Haun’s Mill. Ang kababayen-an ug mga bata miikyas paingon sa kakahoyan, samtang ang kalalakin-an nagtinguha og proteksyon sa pandayan [blacksmith shop]. Usa sa mga lider sa mga Santos, si David Evans, miwara-wara sa iyang kalo ug mituaw alang sa kalinaw. Ang tingog sa usa ka gatus ka riple ang mitubag kaniya, kasagaran niini gitumong ngadto sa pandayan. Ang mga sakop sa manggugubot nga panon walay kalooy nga mipusil sa tanan nga makit-an, lakip na sa mga babaye, tigulang nga mga lalaki, ug mga bata. Si Amanda Smith milabnot sa iyang duha ka gagmayng mga anak nga babaye kauban ni Mary Stedwell tabok sa lim-aw sa galingan agi sa baktasanan. Nahinumdom si Amanda, “Bisan kon mga babaye kami, nga dunay gagmayng mga anak, nanagan alang sa among kinabuhi, ang mga demonyo mipabuto og maayo aron patyon mi” (sa Andrew Jenson, The Historical Record, Hulyo 1886, 84).
Ang mga sakop sa manggugubot nga panon misulod sa pandayan ug nakakita ug mipatay sa 10 anyos nga si Sardius Smith, ang anak nga lalaki ni Amanda Smith, nga nagtago ubos sa trabahuanan sa panday. Ang lalaki sa wala madugay mipasabut, “Ang [lusa] mahimong kuto, ug kon nabuhi pa siya nahimo na pud unta siyang usa ka Mormon” (sa Jenson, The Historical Record, Dis. 1888, 673; tan-awa usab sa James B. Allen ug Glen M. Leonard, The Story of the Latter-day Saints [1976], 127–28). Si Alma Smith, ang siyete anyos nga igsoong lalaki ni Sardius, nakasaksi sa pagpatay sa iyang amahan ug igsoon ug siya mismo napusilan sa bat-ang. Wala siya madiskubrihi sa manggugubot nga panon ug sa wala madugay milagrusong naayo pinaagi sa pag-ampo ug hugot nga pagtuo. Bisan kon pipila ka lalaki kauban sa mga babaye ug mga bata ang nakaikyas tabok sa suba paingon sa kabungturan, dili mominos sa 17 ka tawo ang napatay, ug mga 13 ang nasamdan. (Tan-awa sa Church History in the Fulness of Times Student Manual [manwal sa Church Educational System, 2003], 201, 203–4; tan-awa usab sa History of the Church 3:183–87.) Walay usa sa bayolente nga manggugubot nga panon ang gidala sa hustisya tungod sa ilang mga krimen didto sa mga hukmanan sa Missouri o sa mga awtoridad sa gobyerno.
Unsa kaha ang inyong bation kon kamo pa ang nakasinati niining mga kapintas? Unsa kaha unta ang inyong bation kon inyong nahibaloan nga ang mga miataki kaninyo dili manubag sa ilang mga binuhatan?
Dapita ang mga estudyante sa pagbasa og hilum sa Doktrina ug mga Pakigsaad 121:23–25, nga mangita sa mga pulong nga nagpakita nga patubagon sa Dios ang mga kaaway sa mga Santos alang sa ilang mga binuhatan.
Unsa nga mga baruganan ang atong makat-unan gikan sa mga bersikulo 23–25? (Samtang motubag ang mga estudyante, hatagi og gibug-aton ang mosunod nga mga baruganan pinaagi sa pagsulat niini diha sa pisara: Ang Ginoo nakakita ug nasayud sa tanan natong mga binuhatan. Kadtong makigbatok sa Ginoo ug sa Iyang katawhan makadawat sa paghukom sa Dios sa Iyang kaugalingong panahon.
Dapita ang mga estudyante sa paghunahuna sa mga panahon sa dihang nakakita sila og mga tawo nga nakahimo og sayop ug nakalikay og diha-diha nga mga sangputanan.
Sa unsa kaha nga paagi nga ang mga baruganan nga atong nahibaloan diha sa mga bersikulo 23–25 dunay kalabutan sa mga sitwasyon karon kon ang mga tawo morag makaeskapo sa mga sangputanan sa ilang sayop nga binuhatan?
Misaad ang Dios sa pagpadayag sa mahangturong mga kamatuoran pinaagi sa Espiritu Santo
Kon mahimo, i-display ang hulagway ni Joseph Smith sa Bilanggoan sa Liberty (Libro sa mga Hulagway sa Ebanghelyo [2009], nu. 97; tan-awa usab sa LDS.org.)
Imahe
Joseph Smith in Liberty Jail
Unsa ang pipila ka kalisdanan nga nalahutay ni Joseph Smith ug sa iyang mga kauban didto sa Liberty Jail?
Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 121:26. Hangyoa ang klase sa pagsunod, nga mangita sa usa ka kamatuoran nga narekord ni Propeta Joseph Smith samtang gipriso siya didto sa Liberty Jail.
Unsa nga kamatuoran ang narekord ni Joseph Smith diha sa bersikulo 26? (Ang mga estudyante kinahanglang mahibalo sa mosunod: Ang Dios mohatag kanato og kahibalo pinaagi sa Espiritu Santo.)
Aron matabangan ang mga estudyante nga makasabut kon sa unsang paagi nga kining kamatuoran adunay kalabutan kanila kon makasinati sila og kalisdanan, dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa mosunod nga pagpamatuod ni Elder Jeffrey R. Holland sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles:
Imahe
Elder Jeffrey R. Holland
“Makabaton kamo og sagrado, madayagon, tiunay nga makahatag og pagtulun-an nga mga kasinatian uban sa Ginoo diha sa labing miserable nga mga kasinatian sa inyong kinabuhidiha sa pinakalisud nga mga kahimtang, samtang naglahutay sa labing sakit nga kawalay kaangayan, kon mag-atubang sa dili gayud mapas-an nga mga problema ug pagsupak nga inyong nasagubang sukad” (“Lessons from Liberty Jail,” Ensign, Sept. 2009, 28).
Sa unsang paagi nga ang pagdawat og kahibalo pinaagi sa Espiritu Santo makatabang kanato kon makasinati kita og kalisdanan?
Kanus-a kamo nakadawat og kahibalo o giya pinaagi sa Espiritu Santo nga nakatabang kaninyo agi sa lisud nga panahon? (Pahinumdumi ang mga estudyante nga ang ubang mga kasinatian sagrado o personal ra kaayo aron ipakigbahin.)
Aron mahulagway pa ang kamatuoran nga nahibaloan sa mga estudyante diha sa bersikulo 26, mahimo nimong dapiton ang usa ka estudyante sa pagbasa sa mosunod nga istorya ni Lucy Mack Smith, kinsa nakadawat og kahibalo ug kahupayan pinaagi sa Espiritu Santo human gipriso sila si Joseph ug Hyrum ug gihadlok nga patyon:
Imahe
Lucy Mack Smith
“Taliwala sa akong kasubo, nakakaplag ko og paghupay nga milabaw pa sa tanang yutan-ong kahupayan. Napuno ko sa Espiritu sa Dios, ug nakadawat sa mosunod pinaagi sa gasa sa panagna: ‘Himoa nga ang imong kasingkasing mahupay kalabut sa imong mga anak, dili sila madagmalan sa ilang mga kaaway. …’ Kini nakahupay sa akong hunahuna, ug andam ako sa paghupay sa akong mga anak. Gisultihan nako sila kon unsay gipadayag ngari kanako, nga nakapahupay kanila sa hilabihan” (History of Joseph Smith by His Mother, ed. Preston Nibley [1958], 291).
Sa unsa kaha nga paagi nga ang saad sa Ginoo bahin sa pagpadayag pinaagi sa Espiritu Santo nakapahupay kang Joseph Smith ug sa mga Santos panahon sa pagpanggukod?
I-summarize ang mga bersikulo 26–33 pinaagi sa pagpasabut nga misaad ang Ginoo sa pagpadayag sa kahibalo nga “wala gayud mapadayag sukad nalalang ang kalibutan” (D&P 121:26) ug sa pagtugyan sa mahimayaong mga panalangin ngadto sa tanan kinsa molahutay “nga maisugon alang sa ebanghelyo ni Jesukristo” (D&P 121:29).
Pahibaloa ang klase nga diha sa Doktrina ug mga Pakigsaad 121:33, migamit si Propeta Joseph Smith og usa ka analohiya aron makatabang sa mga Santos nga makasabut nga mas gamhanan ang Ginoo kay sa niadtong nanggukod sa mga Santos ug misulay sa pagpugong sa buhat sa Dios.
Dapita ang usa ka estudyante sa pagbasa og kusog sa Doktrina ug mga Pakigsaad 121:33. Hangyoa ang klase sa pagsunod, nga mangita sa imahe nga gigamit ni Joseph sa paghulagway sa gahum sa Dios. (“Tubig nga nagdagan” ug “ang Suba sa Missouri.” Mahimo nimong ipasabut nga ang Suba sa Missouri usa ka dako ug kusog og sulog nga suba nga daghang nag-una nga mga Santos ang nagpuyo sa duol niini ug pamilyar niini.)
Dapita ang mga estudyante sa paghunahuna sa mga panahon sa dihang nakakita sila og kusog nga bul-og sa tubig, sama sa usa ka suba o sapa sa bukid. Hangyoa sila sa paghunahuna usab sa mga panahon nga nakakita sila og nagpundo nga tubig, sama sa lim-aw. Kon posible, mahimo nimong i-display ang mga hulagway niining lain-lain nga mga matang sa tubig.
Unsa nga baruganan ang atong makat-unan gikan niini nga bersikulo? (Tabangi ang mga estudyante nga mahibalo sa mosunod nga baruganan: Walay makapugong nga magpadayon ang buhat sa Ginoo.)
Unsay gibati ninyo sa pagkasayud nga ang buhat sa Ginoo magpadayon bisan pa man sa pagsupak?
Sa pagtapos, mahimo nimong ribyuhon sa daklit ang mga baruganan nga nakat-unan sa mga estudyante gikan sa Doktrina ug mga Pakigsaad 121. Dapita ang mga estudyante sa pagpakigbahin kon unsaon nila pagbuhat kining mga baruganan diha sa ilang kinabuhi. Mahimo usab nga mopamatuod ka kon sa unsang paagi nga kining mga kamatuoran nakapanalangin kanimo.
Si Presidente Boyd K. Packer sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles nakaobserbar:
Imahe
President Boyd K. Packer
“Sa gihapon, adunay daghan nga isulti ug isulat aron pagdaot kaniya [Joseph Smith]. Sukad pa kaniadto, hangtud karon, ug sa umaabut pa nga dunay magsiksik sa kasaysayan, nga naglaum nga makakita og butang nga nasulti ni Joseph o nahimo aron sa pagpakaulaw kaniya.
Ang mga pagpadayag mosulti kanato sa ‘alang niadtong tanan nga mobatok sa akong dinihogan, miingon ang Ginoo, ug mituaw nga sila nakasala bisan og sila wala makasala sa akong atubangan, miingon ang Ginoo, apan mihimo niana nga matarung diha sa akong mga panan-aw, ug diin Ako misugo kanila’ (D&P 121:16). Nag-atubang gayud sila og mapait nga silot” (“Ang Basahon ni Mormon: Lain nga Tugon ni Jesukristo—Yano ug Bililhong mga Butang,”Liahona, Mayo 2005, 9).