Kyerɛwsɛm
Mbueienyi


Mbueienyi

Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi yi yɛ nyikyerɛ a ofir Nyame na nkenyan dawurbɔ a wɔdze maa dɛ wɔnhwɛ do mfa nkyekyer Nyankopɔn n’ahenman no wɔ asaase do wɔ nda a odzi ekyir yi mu. Ɔwɔ mu dɛ no mu afã no dodowara wɔkãa kyerɛɛ Jesus Christ N’Asɔr a ɔwɔ hɔ ma Nda a Odzi Ekyir Ahotseweefo no mu mba dze, naaso no mu nsɛm, kɔkɔbɔ na afotu nyina yɛ mfaso dze ma adasamba nyinara na nsɛm a ɔwɔ mu no yɛ nsa a wɔroto dze afrɛ nyimpa a wɔwɔ mbea nyina dɛ wontsie Ewuradze Jesus Christ ne ndze a ɔrekasa kyerɛ hɔn wɔ aber yi mu wɔ hɔn yieyɛ nye hɔn nkwagye a ɔwɔ hɔ daapem ho.

Nyikyerɛ a ɔwɔ nwoma yi mu no mu dodowara wɔdze duaa Joseph Smith Kakraba, a ɔyɛ Nkɔnhyɛnyi na President a odzi kan wɔ Jesus Christ N’Asɔr a ɔwɔ hɔ ma Nda a Odzi Ekyir Ahotseweefo no mu. Binom so wɔ hɔ a Asɔr ne President a Odzi Kan na N’apamfo a wodzii n’ekyir bɔhwɛɛ Asɔr no do no na wɔkyerɛwee (hwɛ nsɛm a wɔakyerɛw wɔ N&A 135, 136 na 138 etsifi no nye Tum Dawurbɔ 1 na 2 no).

Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi yi yɛ Asɔr no no nwoma etsitsir a wɔagye ato mu no mu kor a ɔkã Bible, Mormon Nwoma na Bota a Ɔsom Bo Mapa no ho. Mbom Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi no yɛ soronko osiandɛ ɔnnyɛ tsetseberdo kyerɛwsɛm bi a wɔakyerɛ ase, na mbom ɔyɛ nkyirmba aber do nsɛm a Nyankopɔn dze duaa No nkɔnhyɛfo a, ɔsaan mu yii hɔn no do dze mae wɔ N’edwuma krɔnkrɔn ne nsanananmu na wɔmfa nkyekyer Nyankopɔn n’ahenman no wɔ asaase do wɔ nda yi mu. Obi tse Ewuradze Jesus Christ, Ne ndze bɔkɔɔ na ɔyɛ ndam dɛ ɔrekasa fofor wɔ ne mberano ne mãhyɛ no mu wɔ nyikyerɛ no mu; na dwumadzi a ɔwɔ mu no yɛ Ne Mbae a Otsĩa Ebien no ho nsiesie, dze hyɛ, nkɔnhyɛfo krɔnkrɔn nyina hɔn nyɛe nye hɔn nsɛm a wɔkãe fi wiadze ahyɛse no mã na ɔmmbɔ ebira.

Wɔwoo Joseph Smith Kakraba wɔ Mumu 23, 1805 wɔ Sharon, a ɔwɔ Windsor County, a ɔwɔ Vermont mu. Osuar no, ɔnye n’ebusuafo fii hɔ kɔr ndɛ Manchester, wɔ New York anee. Aber a ɔtse hɔ no, wɔ Fefɛwber, 1820 mu no, na oedzi mfe duanan no, nna onyaa n’enyido-adzehu sũahu a odzi kan, no mu na Nyankopɔn, Onnyiewiei Egya no, na Ne Ba Jesus Christ Hɔn ankasa bɛseraa no. Wɔsee no wɔ enyido-adzehu yi mu dɛ Jesus Christ no nokwar Asɔr no a wɔkyekyeer no wɔ Ahyɛmu Fofor aber do no a wɔdze asɛmpa ne mãhyɛ dzii dwuma no, nnyi asaase do bio. Onyaa nyikyerɛ binom so ekyir a ofir sor no, no mu na abɔfo pii kyerɛkyerɛɛ no; wɔdaa no edzi kyerɛɛ no dɛ Nyame wɔ dwuma soronko bi ma no dɛ odzi wɔ asaase do, na dɛ wɔnam no do dze nkenyan bɛma Jesus Christ N’Asɔr bɛsan aba asaase do.

Ekyir no wɔmaa Joseph Smith mboa nwanwa ma otumii kyerɛɛ Mormon Nwoma no ase na wotsintsimii dze puee guado. Aber yi mu no John Onumanyi no hyɛɛ ɔno na Oliver Cowdery Aaron Asɔfodzi no wɔ Esusow Aketseaba, 1829 (hwɛ N&A 13), annkyɛr, na tsetseberdo Asomafo Peter, James na John so dze Melchizedek Asɔfodzi no bɛhyɛɛ hɔn (hwɛ N&A 27:12). Asɔfohyɛ bi so dzii do a no mu no, Moses, Elijah, Elias nye tsetseberdo nkɔnhyɛfo pii dze asɔfodzi ne nsaafee no maa hɔn (hwɛ N&A 110; 128:18, 21). Nokwar, asɔfohyɛ yinom yɛ tum krɔnkrɔn a wɔdze maa nyimpa wɔ asaase do ne nsananan mu. Ebɔbira 6, 1830 mu na Nkɔnhyɛnyi Joseph Smith nam nkyerɛkyerɛ a ofi sor do kyekyeer Asɔr no, dɛm na Jesus Christ no nokwar Asɔr no sanee baa asaase do bio dɛ asɔrkuw wɔ adasa mu, a ɔwɔ tumdzi dɛ ɔkyerɛkyerɛ asɛmpa no na wɔdze yɛ nkwagye ho ayɛdze (Hwɛ N&A 20 na Bota a Ɔsom Bo Mapã, Joseph Smith—Abakɔsɛm 1.)

Nyikyerɛ krɔnkrɔn yi wonyae no wɔ mpaabɔ ho mbuae, wɔ ahokyer ber mu, na ɔbaa dɛ abrabɔ mu nsɛm a ɔfa nyimpa ankasa ne gyinabew ho. Nkɔnhyɛnyi no nye ne mfɛfo no hwehwɛɛ kwankyerɛ a ofir Nyame, na nyikyerɛ yinom kyerɛ dɛ hɔn nsa kãe. Wɔ nyikyerɛ no mu no, yetum hu Jesus Christ n’asɛmpa a ɔasan dze aba na mbrɛ osiansian na ɔrema mberano ne mãhyɛ no abɔbɔ adze. Asɔr no n’anee nkɔree, fi New York na Pennsylvania kɔr Ohio, kɔr Missouri, kɔr Illinois, na ewiei koraa no wɔdze kɔr Great Basin wɔ America anee nye Ahotseweefo no hɔn aperdzi kɛse a wodzii dɛ wɔbɛkyekyer Zion wɔ asaase do wɔ nkyirmba aber yi mu no so da edzi pefee wɔ nyikyerɛ yinom mu.

Nwoma yi n’afã a odzi kan no dodowara no mu nsɛm fa Mormon Nwoma no ne nkyerɛase nye mbrɛ wosii dze puee guado ho (hwɛ afã 3, 5, 10, 17, na 19 mu). Ekyir afã binom so kyerɛ dɛ Nkɔnhyɛnyi Joseph Smith dze nkenyan kyerɛɛ Bible no ase, dɛm mber yi mu na ɔmaa nsa kãa nkyerɛkyerɛ afã etsitsir pii no (hwɛ mfatoho bi fi, afã 37, 45, 73, 76, 77, 86, 91 na 132, nsɛm a ɔwɔ no mu biara dzi mu wɔ Bible ne nkyerɛase kɔ do).

Wɔ nyikyerɛ no mu no, wɔda asɛmpa no ne nkyerɛkyerɛ edzi na wɔkyerɛkyerɛ ne fapem ndzɛmba ase tse dɛ Nyametsir, nyimpa ahyɛse, dɛ Satan wɔ hɔ ampa, abrabɔ ne tsirmpɔw, siantsir a setsie hia, siantsir a nnuho hia, Sunsum Krɔnkrɔn no dwumadzi no, ayɛdze na dwumadzi a wɔdze kɔ nkwagye mu, mbrɛ ndaamba wiadze bɛyɛ, mbrɛ nyimpa ne gyinabew bɛyɛ wɔ Owusoɛr na Atsɛmbu ekyir, awar ne mbersantsen nkitahodzi, na mbrɛ onnyiewiei ebusua no su tse. Dɛmara, so na nkakrankakra wosansan Asɔr no ne dzibewdzifo dwumadzi ne su, dza ɔfa mbrɛ wosi frɛ bishopfo, Asɔr ne President a Odzi Kan na n’Apamfo, Abaguafo Duebien Kuw, nye Eduosuonfo nye mbrɛ wosi tsew banodzifo dzibewdzifo nye quorumfo ekuwekuw binom. Dza obua ekyir nye dase a wɔgye wɔ Jesus Christ ho—dɛ Ɔyɛ Nyame, N’ahentum, N’emudzi, Ne dɔ na Ne tum a Ɔdze pon nkwa—dɛm ndzɛmba yi ma nwoma yi som bo kɛse ma adasa ebusua nyina, na “ɔsom bo dɛ Wiadze nyina mu ahonyadze ma Asɔr no” (hwɛ N&A 70 etsifi).

Ahyɛse no Joseph Smith n’akyerɛwfo na wɔkyerɛɛw nyikyerɛ no, na Asɔrmba no dze enyigye nye hɔnho kyɛɛ dza wɔdze nsa akyerɛw no. Ama woeenya nkyerɛwee a otsim yie no, annkyɛr na akyerɛwfo no hwɛɛ nyikyerɛ yinom do kyerɛwee guu nwoma nkyerɛwee mbukuu mu a, Asɔr banodzifo dze yɛɛ nsiesie a wɔdze betsintsim nyikyerɛ yinom. Joseph nye abɔasefo Ahotseweefo no hun nyikyerɛ yinom dɛ mbrɛ wohun Asɔr no, dɛ ahom wɔ mu, dɛ dza ɔrokɔ do resesã dze renya mpontu na ogye nsiesiei na nyikyerɛ bi kã ho. Wohun so dɛ mfomdo a wɔannhyɛda annyɛ etum aba mu ɔnam dɛ wɔhwɛ do kyerɛw nye ahoboa a wɔreyɛ dze etsintsim no. Dɛm ntsi Asɔr ehyiadzi banodzifo bisaa Joseph Smith wɔ afe 1831 mu dɛ ɔntsentsen mfomdo anaa mfom biara a obodua Sunsum Krɔnkrɔn no do ehu no.

Wɔahwehwɛ nyikyerɛ no mu na wɔatsentsen no ewie no, Asɔrmba a wɔwɔ Missouri hyɛɛ ase dɛ woritsintim nwoma bi a ne dzin dze A Book of Commandments for the Government of the Church of Christ, (Mbrasɛm Nwoma a Wɔdze Bobu Christ N’asɔr), a nna Nkɔnhyɛnyi no n’asɔpɔkan nyikyerɛ no mu dodowara wɔ mu. Mbom dɛm mbɔdzembɔ yi a odzi kan a wɔyɛɛ dɛ wɔdze nyikyerɛ no bopue guado no baa ewiei ber a dɔm bi tuii hyɛɛ Ahotseweefo no do na wɔsɛɛ tsintsimfir ɔfese no wɔ Jackson County wɔ Ayɛwoho 20, afe 1833 mu.

Wɔtsee dɛ wɔasɛɛ Missouri tsintsimfir ɔfese no, Joseph Smith nye Asɔr banodzifo binom hyɛɛ ase dɛ wɔreyɛ ahoboa dze nyikyerɛ no epue guado wɔ Kirtland, Ohio. Ama bio wɔaatsen mfomdo, akyerɛkyerɛ nsɛmfua no mu, na wonyim dɛ Asɔr no enya mpuntu wɔ nkyerɛkyerɛ na nhyehyɛɛ mu no, Joseph Smith hwɛɛ do ma wɔhyehyɛɛ nyikyerɛ no mu bi ne nsɛnfua no yie dze ayɛ ahoboa ma wɔdze epue guado wɔ afe 1835 mu dɛ Doctrine and Covenants of the Church of the Latter Day Saints (Asɔr a ɔwɔ hɔ ma Nda a Odzi Ekyir Ahotseweefo ne Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi) Joseph Smith maa Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi nwoma kor so ho kwan, a wɔdze puee guado abosom krakra ara ekyir a wokuum Nkɔnhyɛnyi no wɔ ne gyedzi ho wɔ afe 1844 mu.

Nyikyerɛ yinom no soom Nda a Odzi Ekyir Ahotseweefo abɔasefo no bo na wɔhwɛɛ no dɛ nsɛm a ofi Nyame hɔ reba hɔn hɔ. Ɔdze rokɔ afe 1831 n’ewiei ber bi mu no, elderfo dodow ara a wɔwɔ Asɔr no mu no gyee dase awɔse mu dɛ Ewuradze agye dase akyerɛ hɔn akra dɛ, nyikyerɛ yinom yɛ nokwar. Dasegye yi wɔdze puee guado wɔ afe 1835 Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi no mu dɛ Asomafo Duebien no hɔn dasegye a wɔdze hɔn nsa akyerɛw.

Asomafo Duebien no Hɔn
Dasee a Wɔgyee dɛ Nkyerɛkyerɛ na
Ahyɛmudzi Nwoma no yɛ Nokwar

Adasefo no hɔn dasegye wɔ Ewuradze ne Mbrasɛm Nwoma no ho, mbrasɛm no a ɔdze duaa Joseph Smith Kakraba, do dze maa N’asɔr no, ɔno nye nyia Asɔrtɔw no yii no sii hɔ dze maa dwumadzi yi no:

Dɛm ntsi, yɛpɛ dɛ yɛgye dase kyerɛ wiadzemba, kyerɛ abɔdze biara a ɔwɔ asaase enyi do, dɛ Ewuradze nam Sunsum Krɔnkrɔn a oehue egu hɛn do no do, agye dase akyerɛ hɛn akra, dɛ wɔnam Nyankopɔn ne nkenyan do dze mbrasɛm yinom mae na no ho wɔ mfaso dze ma adasa nyina na ɔyɛ nokwar ampa.

Yɛgye dɛm dase yi kyerɛ wiadze, Ewuradze nye hɛn boafo; na ɔnam Nyankopɔn Egya no, nye Ne Ba, Jesus Christ hɔn adom do, na wɔama hɛn kwan dɛ yɛngye dase yi nkyerɛ wiadze, na yedzi dɛw kɛse wɔ iyi mu, na yɛbɔ mpaa ma Ewuradze daadaa ama adasa eenya mu mfaso.

Duebien no hɔn edzin nye:

  • Thomas B. Marsh

  • David W. Patten

  • Brigham Young

  • Heber C. Kimball

  • Orson Hyde

  • William E. McLellin

  • Parley P. Pratt

  • Luke S. Johnson

  • William Smith

  • Orson Pratt

  • John F. Boynton

  • Lyman E. Johnson

Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi nwoma a ekyir no wɔdze puee guado no, wɔdze nyikyerɛ binom anaadɛ nsɛm a wɔkyerɛwee ber a nsa kãe ma etsitsir nhyiamu anaa, Asɔr n’ehyiadzi mba no agye ato mu no, akã ho. Afe 1876 nwoma no, Elder Orson Pratt na osiesiei wɔ Brigham Young no kwankyerɛ ase, ɔhyehyɛɛ nyikyerɛ no mber a nsɛm no sisii na ɔdze etsir afofor a ɔyɛ ho abakɔsɛm mbueienyi kãa ho.

Fitsi 1835 nwoma no a wɔdze puee guado no, wɔdze nyamesɛm adzesua esuon so kãa ho; Dɛm adzesua no dzin a wɔdze too do nye Lectures on Faith (Gyedzi ho Nkyerɛkyerɛ). Wɔyɛɛ nkyerɛkyerɛ yinom maa Nkɔnhyɛfo Skuul a ɔwɔ Kirtland, Ohio no no mu mba fi 1834 kesi 1835. Ɔwɔ mu dɛ no ho wɔ mfaso ma nkyerɛkyerɛ na kwankyerɛ dze, naaso woyii fii Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi Nwoma a wɔdze puee guado wɔ 1921 no mu, osiandɛ wɔammfa amma anaadɛ woennyi aankyerɛ Asɔrtɔw no nyina.

Afe 1981 Ngyiresi Borɔfokasa Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi nwoma mu no yɛ ber a odzi kan a wɔdze nkyerɛwee nwoma ebiasa kãa ho. Iyinom nye afã 137 na 138 a wɔda ewufo hɔn nkwagye fapem no edzi; nye Asɔr Dawurbɔ 2, rekã dɛ wɔbɛyɛ ayɛdze dze ahyɛ Asɔr no mu mbanyin nyinara a wodzi mu dze asɔfodzi aahyɛ hɔn a, wɔronnhwɛ ebusuakuw a ofi anaa no wer enyi.

Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi nwoma fofor biara a wɔdze epue guado no atsentsen mfomdo a ɔwɔ hɔ dadaw no na ɔdze nsɛm fofor akã ho nkanka abakɔsɛm a wɔakyerɛw wɔ afã-afã n’etsifi no mu no. Nwoma yi a wɔdze epue guado yi kɔ do siesie mber na mbea edzin na ɔyɛ ntsentsenee binom so. Wɔayɛ nsakyer yinom ama nwoma no mu nsɛm no nye abakɔsɛm mu nsɛm a wonyim dɛ ɔyɛ nokwar yie no asaa. Ndzɛmba soronko bi so a wɔayɛ wɔ nwoma fofor a wɔdze epue guado yi mu nye map horow a wɔayɛ ho nsesã a ɔkyerɛ mbea etsitsir a wonyaa nyikyerɛ yinom wɔ, nye Asɔr abakɔsɛm mbea mfonyin a wɔayɛ ne yie, nsɛm no ntõtõho, ɔfã tsir nsɛm, na nsɛngyinado a woetwitwa do esinesin no, wɔayɛ iyinom nyina ama wɔaaboa akenkanfo ma wɔaatse nsɛm no ase yie na woeedzi dɛw wɔ Ewuradze ne nsɛm a, ɔdze ama wɔ Nkyerɛkyerɛ Na Ahyɛmudzi Nwoma no mu no ho. Woyii ɔfã etsifi nsɛm no fii Asɔr Abakɔsɛm Mboano Nwoma nye History of the Church (Asɔr Abakɔsɛm) a wɔdze puee guado (etsifi nsɛm mu no nwoma ebien yinom na wɔfrɛɛ no Joseph Smith n’abakɔsɛm no) nye Joseph Smith Papers (Joseph Smith Nkrataa horow).