‘Inisititiuti
Lēsoni 25 Naunau Teuteu ki he Kalasí: Fakatomalá mo e Faʻa Fakamolemolé ʻi he Moʻui Fakafāmilí


“Lēsoni 25 Naunau Teuteu ki he Kalasí: Fakatomalá mo e Faʻa Fakamolemolé ʻi he Moʻui Fakafāmilí,” Ko e Fāmili Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó (2022)

“Lēsoni 25 Naunau Teuteu ki he Kalasí,” Ko e Fāmili Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó

ʻĪmisi
Ko e Foha Maumau Koloá, tā ʻe Clark Kelley Price

Lēsoni 25 Naunau Teuteu ki he Kalasí

Fakatomalá mo e Faʻa Fakamolemolé ʻi he Moʻui Fakafāmilí

“ʻOku faʻu mo pukepuke ʻa e nofo-malí mo e ngaahi fāmili ʻoku fiefiá ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni” ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí (“Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani,” ChurchofJesusChrist.org). Ko e ongo tefitoʻi moʻoni ʻe ua ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ko e fakatomalá mo e faʻa fakamolemolé. Ko e hā e fatongia kuo fakahoko ʻe he ongo tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi hoʻo moʻui fakafāmilí? ʻI hoʻo ako ʻa e naunau ko ʻení, fakakaukau ki he founga ʻe lava ke tokoniʻi ai koe ʻe Sīsū Kalaisi ʻi hoʻo feinga ke fakatomala mei he ngaahi fehalaaki pe faihala kuó ke fai ki he kau mēmipa ho fāmilí. Fakakaukau foki ki he founga ʻe lava ke tokoniʻi ai koe ʻe he Fakamoʻuí ke fakamolemoleʻi e kau mēmipa ʻo e fāmilí te nau ala faihala atu pe fakamamahiʻi koé.

Konga 1

ʻE faitāpuekina fēfē hoku fāmilí ʻi heʻeku fakatomalá?

Lolotonga e ngāue ʻa Sisitā Seli A. ʻEsipilini ʻi he Kau Palesitenisī Lahi ʻo e Palaimelí, naʻá ne akonaki ʻo pehē:

ʻĪmisi
Sister Cheryl A. Esplin

Ko e fāmilí ko e akoʻanga ia ʻa e ʻEikí ʻi he māmaní ke tokoniʻi ai kitautolu ke tau ako pea moʻuiʻaki e ongoongoleleí. (“Ko Hono Fakafonu Hotau ʻApí ʻaki e Māmá mo e Moʻoní,” Liahona, Mē 2015, 8)

ʻI heʻetau fāifeinga ke ako mo moʻui ʻaki e ongoongolelei ʻa e Fakamoʻuí ʻi hotau ʻapí, ʻe ʻi ai ha ngaahi taimi te tau fai ai ha ngaahi fehalaaki. Neongo ʻoku hoko e ngaahi fetaʻemahinoʻakí mo e faihalá ʻi he fāmili kotoa pē, ka ʻoku ʻikai ʻuhinga ʻeni ʻoku fakaʻatā ai e kau mēmipa ʻo e fāmilí mei he anga faka-Kalaisi ʻi heʻenau feohí. Ka ʻoku ʻomi ʻe heʻetau ngaahi fehalākí ha ngaahi faingamālie ke fakaʻaongaʻi ai e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻo e fakatomalá mo e faʻa fakamolemolé ʻi hotau fāmilí.

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Tieta F. ʻUkitofa ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e ʻuhinga ʻo e fakatomalá ʻo pehē:

ʻĪmisi
ʻEletā Dieter F. Uchtdorf

Ko hono ‘uhinga ‘o e fakatomalá ko ha liliu ia ‘o e fakakaukaú mo e lotó—‘oku tau taʻofi hono fai ‘o e ngaahi meʻa ‘oku halá, pea tau kamata ke fai ‘a e ngaahi meʻa ‘oku totonú. ʻOkú ne ʻomi kiate kitautolu ha tōʻonga fakakaukau foʻou ki he ʻOtuá, kiate kita, pea mo e moʻuí fakalūkufua. (“Point of Safe Return,” Liahona, May 2007, 100)

Naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí ha talanoa fakatātā fekauʻaki mo ha foha naʻe fie maʻu ke fakatomala koeʻuhí ko ha ngaahi fili naʻe fakalaveaʻi ai ia mo hono fāmilí. Naʻe tomuʻa ʻave ʻe he fohá ni hono tofiʻá ʻo maumauʻi ia ʻi heʻene moʻui fakavalevalé. ʻI he ʻosi ʻene paʻangá pea fiekaiá, naʻe kamata ke ne ngāue ʻo fafanga ʻa e fanga puaká pea naʻe vivili moʻoni ʻo ne kai ai e meʻakai ʻa e fanga puaká. (Vakai, Luke 15:11–16.)

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Lau ʻa e Luke 15:17–24, pea fakakaukau ke fakaʻilongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻokú ke ako fekauʻaki mo e fakatomalá ʻi he moʻui fakafāmilí.

ʻĪmisi
ko e lele ʻa e tamaí ke fāʻofua ki he foha maumau koloá

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Niila L. ʻEnitaseni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá fekauʻaki mo e founga ʻe lava ke tāpuekina ai kitautolu mo e kau mēmipa hotau fāmilí ʻi heʻetau fakatomalá:

ʻĪmisi
ʻEletā Neil L. Andersen

ʻOku ʻikai ngata pē hono liliu kitautolu ʻe he fakatomalá, ka ʻoku toe tāpuekina foki hotau ngaahi fāmilí mo kinautolu ʻoku tau ʻofa aí. ʻI heʻetau fakatomala māʻoniʻoní, ʻo fakatatau ki he taimi ʻa e ʻEikí, ʻoku ʻikai ke hanga pē ʻe he mafao atu e toʻukupu ʻo e Fakamoʻuí ʻo takatakai kitautolú, ka ʻoku toe ope atu ki he moʻui ʻetau fānaú mo hotau hakó. ʻOku ʻuhinga maʻu pē ʻa e fakatomalá, ʻoku ʻi ai ha fiefia lahi fau ʻi he kahaʻú. (“Fakatomala … Koeʻuhí Ke u Fakamoʻui ʻa Kimoutolu,” Liahona, Nōvema 2009, 42)

Lolotonga e hoko ʻa ʻEletā L. Uitenei Keleitoni ko ha mēmipa ʻo e Kau Fitungofulú, naʻá ne akoʻi ʻa e founga ʻe lava ke faitāpuekina ai ʻa e nofo-malí ʻi he sivisiviʻi maʻu pē kitá mo e fakatomala vavé. Fakakaukau ki he founga ʻe lava ke tokoni ai ʻa e ngaahi founga ngāue ko ʻení ʻi he kotoa hoʻo ngaahi vā fetuʻutaki fakafāmilí:

ʻĪmisi
ʻEletā L. Whitney Clayton

Kuó u ako ʻoku fakafalala ʻa e nofomali fiefiá ki he meʻafoaki ʻo e fakatomalá. Ko ha ʻelemēniti mahuʻinga ia ʻi he feohi ʻi he nofomali leleí. ʻOku aʻusia ʻe he ongo meʻa mali ko ia ʻokú na vakavakaiʻi totonu pē kinaua, mo fai ʻa e meʻa ʻoku fie maʻu ke fakatomala pea fakalakalaká, ha nonga ʻi heʻena nofomalí. (“Nofomalí: Sio pea Ako,” Liahona, Mē 2013, 84)

ʻĪmisi
ko e fakalaulauloto ha tokotaha lahi kei talavou
ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakalaulauloto

Fakalaulauloto ʻi he Teuteu ki he Kalasí

Fakaʻaongaʻi ha ngaahi miniti siʻi ke fakahoko ai ha siviʻi fakataautaha totonu. ʻOku fie maʻu nai ke ke fakatomala mei ha faʻahinga fili pē kuo fakalaveaʻi pe uesia ai e vā fetuʻutaki mo ha mēmipa pē ʻo e fāmilí? Kapau ko ia, ko e hā te ke lava ʻo fai ke tafoki ai ki he ʻEikí pea kamata ʻa e founga ko ʻení? Fakakaukau foki ki he ngaahi fili ʻokú ke fai ʻoku tāpuekina ai ho vā fetuʻutaki mo e kau mēmipa ho fāmilí mo e founga ʻe lava ke hokohoko atu ai hoʻo fai e ngaahi fili tatau.

Konga 2

Te u fakamolemoleʻi fēfē ha mēmipa ʻo e fāmilí naʻe faihala mai kiate au?

ʻI he talanoa fakatātā ʻa e Fakamoʻuí ki he foha maumau koloá, naʻe fakafisi ʻa e foha lahí ke kau ʻi he kātoanga fakafiefia naʻe fai ke fakalāngilangiʻi e foki mai hono tehiná (vakai, Luke 15:25–32). Hangē ko e foha lahi ko ʻení, mahalo ʻe ʻi ai ha ngaahi taimi ʻe fie maʻu ai ke tau fakaʻaongaʻi ʻa e faleʻi ko ʻeni meia ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
ʻEletā Jeffrey R. Holland

Tuku e kakaí ke nau fakatomala. Tuku ke tupulaki ʻa e kakaí. Tui ʻe lava ke liliu mo fakalakalaka ʻa e kakaí. (“‘Remember Lot’s Wife’: Faith Is for the Future” [Brigham Young University devotional, Jan. 13, 2009], speeches.byu.edu)

Hangē pē ko e ʻi ai ha ngaahi taimi ʻe fie maʻu ai ke ke kole fakamolemole ki ha mēmipa ʻo e fāmilí, mahalo ʻe fie maʻu he taimi ʻe niʻihi ke ke fakamolemoleʻi ha mēmipa ʻo e fāmilí kuó ne fakaʻitaʻi pe fakamamahiʻi koe.

ʻĪmisi
ko ha ongo meʻa mali ʻokú na talanoa
ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 64:8–11, ʻo kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe he ʻEikí ki he fuofua Kāingalotú fekauʻaki mo hono fakamolemoleʻi e niʻihi kehé.

Hili hono lau ʻe ʻEletā Hōlani ha konga ʻo e potufolofola ko ʻení, naʻá ne fakamatala ʻo pehē:

ʻĪmisi
ʻEletā Jeffrey R. Holland

ʻOku mahuʻinga ke fakatokangaʻi ʻe hamou niʻihi ʻoku fuʻu moʻui loto-mamahi ʻa e meʻa naʻe ʻikai ke … folofola ʻaki [ʻe he ʻEikí]. Naʻe ʻikai ke Ne pehē, “Oku ʻikai ngofua ke mou ongoʻi ʻa e mamahi moʻoní pe loto mamahi moʻoní, ʻi he ngaahi aʻusia fakamamahi mei he nima ʻo ha taha.” Pe naʻá Ne pehē, “Koeʻuhí ke fakamolemoleʻi kakato kimoutolu, kuo pau ke mou toe foki ki ha ngaahi tūkunga ʻoku ʻikai lelei pe tuʻunga ngaohikovia, pe maumau.” Kae naʻa mo e ngaahi maumau-fono kovi taha ʻe ala hokó, te tau toki lava pē ʻo hao hake mei heʻetau mamahí ʻi ha taimi te tau fokotuʻu ai hotau vaʻé ʻi he hala ki he fakamoʻui moʻoní. Ko e halá ko e fakamolemole ʻa ia naʻe foua ʻe Sīsū ʻo Nāsaletí, ʻa ia ʻokú Ne ui mai kiate kitautolu takitaha, “Haʻu, ʻo muimui ʻiate au” [Luke 18:22]. (“Ko e Ngāue ʻo e Fakaleleí,” Liahona, Nōvema 2018, 78–79)

ʻĪmisi
ko ha tokotaha lahi kei talavou ʻoku lotu

Mahalo te ke ongoʻi momou he taimi ʻe niʻihi pe ʻikai lava ʻo fakamolemoleʻi. Pe te ke ongoʻi ʻoku fuʻu mamaʻo ho vā mo ha mēmipa ʻo e fāmilí ke fakaleleiʻi homo vā fetuʻutakí. Fakakaukau ki he founga ʻe lava ke tokoniʻi ai koe ʻe he faleʻi ko ʻeni meia Palesiteni Sēmisi E. Fausi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻi hoʻo feinga ke fakamolemolé:

ʻĪmisi
Palesiteni James E. Faust

ʻOku fie maʻu ke tau ʻiloʻi mo tala ʻoku tau ongoʻi ʻita. ʻE fie maʻu ha loto fakatōkilalo ke fakahoko ʻaki ʻeni, ka ʻo kapau te tau tūʻulutui ʻo kole ki he Tamai Hēvaní ke tau ongoʻi ha loto fakamolemole, te Ne tokoni mai leva. …

… ʻOku ʻikai faingofua ke tukuange pea taʻofi mei hono fakaili ʻi hotau lotó ʻa e ongo tāufehiʻá. Kuo foaki mai ʻe he Fakamoʻuí kiate kitautolu kotoa pē ha melino pelepelengesi ʻo fakafou ʻi Heʻene Fakaleleí, ka ʻe lava ke toki hoko pē ʻeni ʻi heʻetau loto fiemālie ke toʻo atu ʻa e ongoʻi loto ʻitá, tāufehiʻá, pe sāuní. (“The Healing Power of Forgiveness,” Liahona, May 2007, 69)

Naʻe fakamamafaʻi foki ʻe ʻEletā Masimo Ti Fio ʻo e Kau Fitungofulú ʻa e mahuʻinga ʻo e tokanga taha ki he Fakamoʻuí:

ʻĪmisi
ʻEletā Massimo De Feo

Siʻoku kāinga ʻofeina, kapau ʻoku mou fefaʻuhi ke maʻu e mālohi ke fakamolemolé, ʻoua naʻa fakakaukau ki he meʻa ʻoku fai atu ʻe he kakai kehé kiate koé, kae fakakaukau ki he meʻa ʻoku fai atu ʻe he Fakamoʻuí maʻaú, pea te ke maʻu e melinó mei he ngaahi tāpuaki huhuʻi ʻo ʻEne Fakaleleí. (“ʻOfa Haohaoá: Ko e Fakaʻilonga Totonu ʻo e Ākonga Moʻoni Kotoa Pē ʻa Sīsū Kalaisí,” Liahona, Mē 2018, 82)

ʻE fie maʻu ha taimi lahi ki he fakamolemolé mo e fakamoʻuí. Faʻa kātaki ʻi hoʻo fekumi ki he tokoni ʻa e ʻEikí mo ʻEne meʻafoaki ʻo e faifakamoʻuí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti

Lekooti Hoʻo Ngaahi Fakakaukaú

Fakakaukau ki he meʻa kuó ke ako mo ongoʻi lolotonga hoʻo ako ʻa e naunau ko ʻení. Lekooti hoʻo ngaahi holi pe taumuʻa fekauʻaki mo e fakatomalá mo e faʻa fakamolemolé ʻi he moʻui fakafāmilí. Te ke fakaafeʻi fēfē ʻa e Fakamoʻuí ke tokoniʻi koe ʻi hoʻo ngaahi feingá?