‘Inisititiuti
Talateu ki he Ko e Fāmili Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó (Lēsoni Fakalotu 200)


“Talateu ki he Ko e Fāmili Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó (Lēsoni Fakalotu 200),” Ko e Fāmili Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó (2022)

“Talateú,” Ko e Fāmili Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó

Talateu ki he Ko e Fāmili Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó (Lēsoni Fakalotu 200)

Talitali lelei koe ki he kalasi Ko e Fāmili Taʻengatá! Fakamālō atu hono tali e faingamālie ke tokoniʻi e kakai lalahi kei talavoú ke nau haʻu kia Sīsū Kalaisi ʻo fakafou ʻi hano ako e tokāteline ʻo e fāmilí ʻi he palani ʻa e Tamai Hēvaní. ʻOku fakataumuʻa e naunau fakalēsoni ko ʻení ke tokoniʻi koe ke poupouʻi ha ngaahi aʻusia ʻoku fakatefito ʻia Kalaisi mo nofotaha ʻi he tokotaha akó ki hoʻo kau akó, ʻa ia ʻe taki ai kinautolu ke ului lahi ange ki he Fakamoʻuí.

Ko e hā ʻa e ngaahi ola ʻoku fakataumuʻa ki ai e kalasi ko ʻení?

ʻOku pehē ʻe he Kaveinga ʻo e Seminelí mo e ʻInisititiuti Fakalotú:

Ko ʻetau taumuʻá ke tokoni ke mahino pea falala ʻa e toʻu tupú mo e kakai lalahi kei talavoú ki he ngaahi akonaki mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, fakafeʻungaʻi kinautolu ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e temipalé, pea teuteuʻi kinautolu, honau ngaahi fāmilí, mo e niʻihi kehé ki he moʻui taʻengata mo ʻenau Tamai Hēvaní. (Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí: Ko ha Tohi Tuʻutuʻuni maʻá e Kau Faiako mo e Kau Taki ʻi he Seminelí mo e ʻInisititiuti Fakalotú [2012], 1)

ʻI hono fakahoko e Kaveinga ʻo e Seminelí mo e ʻInisititiuti Fakalotú, ʻoku fakataumuʻa e kalasi ko ʻení ke tokoniʻi e kau akó

  • ke nau fakamatalaʻi ʻa e tefitoʻi fatongia ʻo e fāmilí ʻi he palani ʻo e fakamoʻui ʻa e Tamai Hēvaní,

  • vakavakaiʻi e ngaahi fehuʻi mo e ngaahi meʻa fekauʻaki mo e fāmilí ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá,

  • ngāue ʻi he tui kia Sīsū Kalaisi ʻi he fefaʻuhi mo e ngaahi pole fakataautaha mo fakafāmilí pea mo e ngaahi teke ʻa e sosaietí,

  • fakaʻaongaʻi e ngaahi akonaki ʻa Sīsū Kalaisí ʻi heʻenau feinga ke fakahoko mo tauhi e ngaahi fuakava toputapú pea ke fakamālohia e ngaahi vā fetuʻutaki fakafāmilí, pea

  • fakatupulaki ʻenau malava ke fakahoko e ngaahi fatongia toputapu ʻi he moʻui fakafāmilí pea hoko ʻo hangē ange ko e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi.

ʻOku fokotuʻutuʻu fēfē ʻa e tohi lēsoni ko ʻení?

ʻOku fakataumuʻa e kakano ʻo e tohi lēsoni ko ʻení ke tokoniʻi e kau akó ke nau maʻu ha ngaahi aʻusia ʻuhingamālie mo fakatupulaki ʻi tuʻa pea ʻi he loto loki akó. ʻOku kau ʻi he lēsoni takitaha ha naunau teuteu ki he kalasí mo e naunau ʻa e faiakó. ʻOku fakataumuʻa ʻa e ngaahi naunau ko ʻení ke tokoniʻi e kau akó ke nau mateuteu lelei, kau ʻi ha ako lahi ange, pea ngāue ʻi ha ngaahi founga ʻe tokoni ke nau hoko ai ʻo hangē ko e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi.

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Kimi B. Kalake ne ʻi he Kau Fitungofulú kimuʻa, ʻa e meʻa kuo pau ke fai ʻe he tokotaha akó (mo e faiakó) ke fakaloloto ʻa e akó:

ʻĪmisi
ʻEletā Kim B. Clark

Kapau ʻokú ke holi moʻoni ke ako lahi ange, kapau ʻoku fiemālie ho lotó mo ho ʻatamaí ke ako, pea kapau te ke ngāueʻi ʻa e holi ko iá, ʻe tāpuakiʻi koe ʻe he ʻEikí. ʻI he taimi te ke fai ai hoʻo tafaʻakí—lotu ʻi he tui, teuteu, ako, kau mālohi atu, pea fai ho lelei tahá—ʻe akoʻi koe ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní, fakalahi hoʻo malava ko ia ke ngāueʻi e meʻa ʻokú ke akó mo tokoniʻi koe ke ke hoko ʻo hangē ko ia ʻoku finangalo ki ai e ʻEikí. (“Ako maʻá e Laumālié Kotoa,” Liahona, ʻAokosi 2017, 27)

Naunau Teuteu ki he Kalasí

ʻOku fakataumuʻa e naunau teuteu ki he kalasí ke ke ako ia mo hoʻo kau akó ʻi hoʻomou teuteu ki he kalasí. ʻOku kau ai ha ngaahi akonaki mei he folofolá mo e kau taki ʻo e Siasí pea pehē ki ha konga “Fie maʻu Lahi Ange?” ʻoku ʻoatu ai ha ngaahi maʻuʻanga tokoni kehe ʻoku fekauʻaki mo e tefito ʻo e lēsoní.

ʻOku kau foki ʻi he naunau teuteu ki he kalasí e ngaahi fehuʻi mo e ʻekitivitī ʻe fakaʻaiʻai ai e kau akó ke fakaloloto ʻenau akó mo mateuteu lelei ange ke kau atu ʻi he kalasí. Hangē ko ʻení, ʻi he naunau teuteu ki he kalasí ki he lēsoni 10, “Ko e Fuakava Foʻou mo Taʻengata ʻo e Malí,” ʻoku ʻoange ai ki he kau akó ha faingamālie ke nau ako e ngaahi akonaki mei he folofolá mo e kau taki ʻo e Siasí fekauʻaki mo e fuakava ʻo e mali taʻengatá mo e ouau silá. ʻOku fakaafeʻi leva e kau akó ke fai ʻa e ʻekitivitī ko ʻení:

ʻĪmisi
ʻata ʻo e fealeaʻaki

Naunau ʻa e Faiakó

ʻOku faʻu ʻa e lēsoni takitaha ki ha kalasi miniti ʻe 50. Ki he ngaahi kalasi ʻoku fakataha tuʻo taha he uike ʻi ha miniti ʻe 90 pe lahi angé, ʻoku poupouʻi atu ke ke fakatahaʻi ha lēsoni ʻe ua.

ʻI he talateu ʻo e naunau ʻa e faiakó ki he lēsoni takitaha, te ke maʻu ai ha fakamatala ki he ngaahi ola ʻoku fakataumuʻa ki ai e lēsoní. ʻOku hoko atu ʻi he talateu ko ʻení ha ngaahi fokotuʻu fakakaukau ki hono akoʻí ke ʻoatu ha fokotuʻutuʻu, kanotohi, ngaahi tokoni ki he fealeaʻakí, mo ha ngaahi fakakaukau ki hono moʻui ʻakí.

ʻI hoʻo ako ʻa e naunau ʻa e faiakó, tokanga ki he founga ʻoku fakaʻaongaʻi ai e teuteu ʻa e kau akó. Ko e fakahinohino ko ʻeni mei he lēsoni 10 ko ha sīpinga ia:

ʻĪmisi
ʻata ʻo e fakahinohino ki he faiakó

ʻI hoʻo toutou fakaʻaongaʻi e teuteu ʻa e kau akó, te ke tokoniʻi ai kinautolu ke nau ongoʻi e mahuʻinga ʻo e teuteu ki he kalasi kotoa pē mo tokoniʻi kinautolu ke nau ako lahi ange.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakalaulauloto

Fakalaulauloto ʻi Hoʻo Teuteu ke Akoʻi e Kalasi Ko ʻEní

Hangē ko e meʻa te ke fakahoko mo hoʻo kau akó kimuʻa ʻi he kalasí, tuku ha kiʻi taimi ke fakalaulauloto ʻi hoʻo teuteu ke akoʻi ʻa e kalasi ko ʻení. ʻUluaki vakaiʻi ha lēsoni ʻe taha pe ua ke ke maheni mo e naunau teuteu ʻa e kalasí mo e naunau ʻa e faiakó. Fakatokangaʻi ʻa e founga ʻoku fokotuʻutuʻu ai e naunau ko ʻení ke fakaʻaongaʻi fakataha ʻi hoʻo teuteu ke faiakó. Hili iá pea fakalaulauloto ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení: Ko e hā ha ngaahi founga te u ala poupouʻi ai e kau akó ke nau ako e naunau teuteu ki he lēsoni takitaha? Ko e hā te u lava ʻo fai ke fakakau e kau ako ʻi he kalasí naʻe ʻikai ke nau ako e naunau teuteú?

Fakatokangaʻi ange: ʻI he mateuteu ʻa e kau akó ki he ngaahi fealeaʻaki he kalasí, te ke ʻiloʻi ai ʻe lava ke vave ange hoʻo hiki ʻi he kalasí ki ha ngaahi fealeaʻaki loloto mo mahuʻingamālie fekauʻaki mo e tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni fekauʻaki mo e fāmili taʻengatá. ʻOku totonu ke maʻu heni ha taimi lahi ange ʻi he kalasí ke vakaiʻi ʻa e founga te ke lava ai mo hoʻo kau akó ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi moʻoni kuo nau ʻilo ʻi he ngaahi lēsoní.

ʻE founga fēfē haʻaku teuteu lelei ke faiakó?

ʻE tokoniʻi koe ʻe he Tamai Hēvaní ʻi hoʻo teuteu mo akoʻi ʻEne fānaú. ʻE tokoni atu hoʻo ngaahi feinga fakamātoato ke ako e folofolá mo moʻui ʻaki e ongoongoleleí ke fakafeʻungaʻi koe ki he tataki ʻa e Laumālié ʻi hoʻo teuteu ke faiakó.

ʻI hoʻo ako e naunau teuteu ki he kalasí mo e naunau ʻa e faiakó ki he lēsoni takitaha, lotua e tokoni ʻa e ʻEikí ke mahino e ngaahi fiemaʻu hoʻo kau akó. Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
ʻEletā Jeffrey R. Holland

ʻAi ke ke ongoʻingofua maʻu pē e Laumālié. Fakaʻatā ha kiʻi taimi ʻi hoʻo lēsoní ki ha meʻa kehe ʻe tānaki atu. Kapau ʻe fie maʻu ke fakanounouʻi ha lēsoni kae lava ke fakahoko hoʻo fakamoʻoní mo kamataʻi ha alēlea ʻi ha meʻa ʻoku hāhāmolofia, kātaki ʻo fai muʻa ia ʻi he taimi ʻoku ueʻi ai koe ʻe he Laumālié ʻoku lelei ke fakahoko iá. …

… Manatuʻi ko e tokotaha akó ʻoku ʻikai ko ha faʻoʻanga meʻa ke fakafonu; ka ko ha afi ke tafunaki. (“Angels and Astonishment” [lea ne fai ʻi he fakamafola ako ʻi he Polokalama Fakaako ʻa e Siasí, 12 Sune 2019], broadcasts.ChurchofJesusChrist.org)

Tautautefito kapau ʻokú ke fakatahaʻi ha lēsoni ʻe ua ki ha kalasi, fakakaukau ki he ngaahi fie maʻu hoʻo kau akó, pea fekumi ki ha fakahinohino mei he Laumālié. ʻE lava ke tokoni hono fai ʻo e ngaahi meʻá ni ke ke fakapapauʻi pe ko e konga fē ʻo e naunau ʻa e faiakó ke fakaʻaongaʻi ʻo fakatatau ki hono tohí pea mo e ngaahi konga ke liliu ke maʻu ai ha ngaahi aʻusia fakaako mahuʻingamālie ange ʻa hoʻo kau akó. ʻE lava ke kau heni hono fakakaukauʻi e ngaahi konga ʻo e naunau ʻa e faiakó ke fakamamafaʻí pea mo ia ke fakamatalaʻi fakanounoú.

Mahalo ʻe tokoni kapau te ke fehuʻi loto pē ha niʻihi ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení ko ha konga ia ʻo hoʻo teuteu ke akoʻi e lēsoni takitaha:

  • Kuó u lotu nai ke maʻu ʻa e fakahinohino ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke mahino ʻa e ngaahi fiemaʻu ʻeku fānau akó? Te tau fakapapauʻi fēfē ʻa e meʻa ʻi he lēsoní ʻoku ʻaonga taha kiate kinautolú? Te u fakahaaʻi fēfē ʻeku ʻofá kiate kinautolú?

  • ʻOku ou ongoʻi nai ʻoku ou maʻu ha ʻilo feʻunga ki he naunau teuteu ki he kalasí, kau ai e folofolá, pea mo e naunau ʻa e faiakó? ʻOku ʻi ai nai ha meʻa ʻoku fie maʻu ke u liliu ke feau ai e ngaahi fie maʻu ʻeku kau akó?

  • Te u tokoni fēfē nai ki heʻeku kau akó ke nau tokanga taha ki he Fakamoʻuí mo ako mei he Laumālie Māʻoniʻoní ʻi he lēsoni ko ʻení?

  • Te u fakaafeʻi fēfē nai e ako fakamātoató mo tokoni ki he kau akó ke nau kau kakato mai ki he lēsoní? Te u fakapapauʻi fēfē nai ʻoku nau maʻu e feituʻu ʻoku fiemaʻú ke nau faʻu ai ha ngaahi palani fakataautaha ke moʻui ʻaki ʻa e meʻa ʻoku nau akó?

  • Te u fokotuʻu fēfē nai ha ʻātakai ako ʻe ongoʻi ai ʻe he kau akó ʻoku nau kau mai? Te u tokoni fēfē nai ke nau ongoʻi ʻoku fakamahuʻingaʻi, talitali lelei, mo malu ke nau fevahevaheʻaki mo feakoʻaki? (Vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:78, 122.)

Te u liliu fēfē ʻa e ngaahi lēsoní maʻanautolu ʻoku faingataʻaʻia fakaesinó?

ʻI hoʻo teuteu ke faiakó, manatuʻi ʻa e kau ako ʻoku ʻi ai haʻanau ngaahi fie maʻu makehé. Fulifulihi ʻa e ngaahi ʻekitivitií mo e ngaahi fiemaʻú ke fakakau kinautolu mo tokoni ke nau lavameʻa. Ke maʻu ha fakamatala lahi ange, vakai ki he ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻi he Disabilities page ʻi he disabilities.ChurchofJesusChrist.org.

ʻOku maʻu fēfē ʻe he kau akó ha maaka ki he kalasi ko ʻení?

Ke maʻu ha maaka ki he ʻosi mei he ʻinisititiutí, ʻoku fie maʻu e kau akó ke nau

  • ako e naunau teuteú ki ha peseti ʻe 75 pe lahi ange ʻo e ngaahi lēsoní

  • maʻu kalasi ke peseti ʻe 75, pea

  • fakakakato ha taha ʻo e ngaahi aʻusia fakaako ʻe faá:

    1. Tauhi ha tohinoa ako.

    2. Lekooti e ngaahi tali ki he ngaahi fehuʻi mo e ngaahi ʻekitivitī kotoa ʻi he naunau teuteú (fakatokangaʻi ange ʻoku ʻikai fie maʻu ke ʻoatu ʻe he kau akó ʻenau tohinoa akó pe talí kiate koe; ʻi he fakaʻosinga ʻo e semesitaá, ʻoku fie maʻu pē ke nau fakaʻaliʻali atu e meʻa kuo nau fakakakató).

    3. Hiki ha ngaahi tali ki ha ngaahi fehuʻi ʻēsei ʻe tolu.

    4. Fokotuʻutuʻu mo fakakakato haʻanau ngāue fakaako (ʻi he fakangofua ʻe he faiakó) ʻoku fekauʻaki mo e kakano ʻo e kalasí. (Maʻu ha fakaikiiki lahi ange ʻi he peesi Hikiʻi Hake Aʻusia ʻi he Ako ʻInisititiutí ʻi he institute.ChurchofJesusChrist.org.)

ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti

Lekooti Hoʻo Ngaahi Fakakaukaú

Fakakaukau ki he faʻahinga aʻusia ʻokú ke ʻamanaki atu ke maʻu ʻe hoʻo fānau akó ʻi he kalasi ko ʻení. Hiki ha niʻihi ʻo hoʻo ngaahi fakakaukau pe ongo fekauʻaki mo e founga ʻokú ke palani ke tokoniʻi ai kinautolu ke nau maʻu ha aʻusia fakaako ʻoku mahuʻingamālié.