Lēsoni 16 Naunau ʻa e Faiakó

Ko Hono Maʻu ʻo e Fiefiá ʻi he Moʻui Fakafāmilí ʻo Fakafou ʻia Sīsū Kalaisí

“Ko e fiefia ko ia ʻi he moʻui fakafāmilí ʻoku meimei ke toki aʻusia pē ia ʻi he taimi kuo langa ai ʻa e fāmilí ʻi he ngaahi akonaki ʻa e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí” (“Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani,” ChurchofJesusChrist.org). ʻI he lēsoni ko ʻení, ʻe vakaiʻi ʻe he kau akó ʻa e founga te nau lava ai ʻo langa ʻa e fakavaʻe ʻo ʻenau moʻui fakataautaha mo fakafāmilí ʻia Sīsū Kalaisi mo ʻEne ngaahi akonakí. ʻE fakaafeʻi kinautolu ke nau feinga ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi meʻa fakatuta te ne ala taʻofi kinautolu mei hono fai iá mo e ngaahi founga ke ikunaʻi ai kinautolú.

Ngaahi Fokotuʻu ki Hono Akoʻí

ʻOku maluʻi mo fakamālohia kitautolu ʻe hono langa ʻetau moʻui fakafoʻituitui mo fakafāmilí ʻi he fakavaʻe ʻo Sīsū Kalaisí.

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali e fakatātā ko ʻeni ʻo e Temipale Philadelphia Pennsylvania. Fakamanatu ki he kau akó ʻa e taumuʻa ʻo e fakavaʻe ʻo ha fale (vakai ki he konga 1 ʻo e naunau teuteú).

Temipale Philadelphia Pennsylvania

Lau fakataha ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Tōnolo L. Holositolomu, ʻa ia naʻá ne fakamatalaʻi ai ʻa e ngaahi ngāue fakaʻenisinia naʻe fai ke faʻu ha fakavaʻe mālohi ki he Temipale Philadelphia Pennsylvania.

ʻEletā Tōnolo L. Holositolomu

Ko e faʻungá ni ʻe … moʻulaloa ki he ngaahi matangi fakaʻauhá mo e vai fakatupu ʻauhá. ʻO kapau he ʻikai tokangaʻi, ʻe lava ʻe he ngaahi tūkunga fakamamahi ko ʻení, ʻo maumau lahi pea aʻu ʻo fakaʻauha ʻa e ngāue fakaʻeiʻeiki ko ʻení.

ʻI heʻenau ʻiloʻi ʻe ʻohofi taʻetuku ʻe he ngaahi mālohi ko ʻení ʻa e temipalé, naʻe fokotuʻutuʻu ʻe he kau ʻenisiniá, pea keli ʻa e tokotaha ngāue aleapaú, ha luo fute ʻe 32 (mita ʻe 10) hono lolotó ʻi lalo ʻi he faliki kotoa ʻo e falé. Naʻe keli ʻa e foʻi luó ʻo aʻu ki he maka kalānite fefeka tuʻufonua ʻo Penisilivēniá ke maʻu ha fakavaʻe taʻeueʻia ke langa ai. Naʻe haʻi leva ʻa e faliki simá mo e fakavaʻé ki he fakavaʻe kalānité ʻaki ha ngaahi taula maka ke ne matuʻuaki ʻa e havilí mo e vai tafe mālohí. Naʻe vili ʻa e ngaahi taulá ʻi ha fute ʻe 50 ki he 175 (mita ʻe 15 ki he 53) ki he loto maka kalānité. …

ʻOku ou ʻoatu ha fakamatala fakaikiiki pehē ke akoʻi e meʻá ni: ʻoku ʻikai tatau hono langa ha faʻunga (ʻa ia ʻoku fakataimi pē), mo hono fakatupulaki ko ia ʻetau (pea, ʻoku tau ʻamanaki lelei ke taʻengata) moʻui taʻengatá, ʻoku faʻa siʻi he taimi ʻe niʻihi ʻetau faʻa tokanga ki he palaní mo hono langa hotau ngaahi fakavaʻé. ʻO tau iku ai ki hono ʻahiʻahiʻi ngofua kitautolu ʻe ha ngaahi mālohi fakatuʻutāmaki. (“Jesus Christ: Our Firm Foundation,” Ensign, Apr. 2016, 58)

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki he fakamatala ko eni ki he fakavaʻe ʻo e temipalé lolotonga hoʻomou toe vakaiʻi fakataha ʻa e Hilamani 5:12.

• Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he veesi ko ʻení fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻoku fie maʻu ai ke langa ʻe he fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmilí ha fakavaʻe fakalaumālie ʻia Sīsū Kalaisí? (Tokoniʻi e kau akó ke nau kumi ha tefitoʻi moʻoni hangē ko ʻení: ʻI hono langa ʻe he ngaahi fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmilí ʻenau fakavaʻé ʻia Sīsū Kalaisí, he ʻikai maʻu ʻe Sētane ha mālohi ke fakaʻauha kinautolu.)

• Ko e hā ha ngaahi “matangi mālohi, … ngaahi ngahau ʻi he ʻahiohio, … ʻuha maka … [ngaahi] fuʻu afā lahi” angamaheni ʻoku faʻa ʻomi ʻe he filí ki hotau ngaahi fāmilí ʻi he kuongá ni?

• Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke langa ai ʻe he fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmilí honau fakavaʻé ʻia Sīsū Kalaisi? (Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ko ha konga ʻo e fealēleaʻaki ko ʻení ke nau vahevahe ʻa e meʻa ne nau ako mei he ngaahi fakamatala ʻa ʻEletā Tēvita A. Petinā mo ʻEletā Holositolomu, pehē ki he ʻekitivitī “Lekooti Hoʻo Ngaahi Fakakaukaú” ʻi he konga 1 ʻo e naunau teuteú.)

• Ko e hā ha ngaahi aʻusia kuó ke maʻu pe ko ho fāmilí ʻa ia kuo hoko ai hono langa ʻo e fakavaʻe ʻia Sīsū Kalaisí ke nau matuʻuaki pe ikunaʻi e faʻahinga matangi kehekehe?

ʻOku ʻomi ʻe hono moʻui ʻaki e ngaahi akonaki ʻa Sīsū Kalaisí ʻa e fiefia ʻi he moʻui fakafāmilí.

Fakaʻaliʻali ʻa e fakamatala ko ʻeni mei he fanongonongo ʻo e fāmilí: “Ko e fiefia ko ia ʻi he moʻui fakafāmilí ʻoku meimei ke toki aʻusia pē ia ʻi he taimi kuo langa ai ʻa e fāmilí ʻi he ngaahi akonaki ʻa e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí” (“Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani,” ChurchofJesusChrist.org).

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí mo e Akó

Poupouʻi e kau mai ʻa e tokotaha akó. Kumi ha ngaahi founga ke poupouʻi ai e kau akó kotoa ke nau kau mai ki he kalasí. ʻOku maʻu ʻe he tokotaha ako takitaha ha puipuituʻa makehe, ngaahi meʻa ʻoku manako ai, ʻamanaki lelei, mo e ngaahi faingataʻa ʻoku tānaki atu ki heʻene ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi fehuʻí. ʻE lava ke tāpuekina ʻe he ngaahi fakakaukau mahino ʻa e kau akó ʻa e niʻihi kehe ʻi he kalasí, ʻi ha ngaahi founga fakataautaha. ʻE lava foki ke tokoniʻi koe ʻe he fakafanongo fakalelei lolotonga e kau mai ʻa e kau akó, ke ke vakaiʻi ai ʻenau ngaahi fiemaʻú mo e ngaahi meʻa ʻoku nau hohaʻa ki aí.

Fakaafeʻi e kau akó ke fakaava hake ʻa e potufolofola ne nau maʻu ʻoku ʻi ai ha akonaki ʻa Sīsū Kalaisi ʻa ia kuó ne ʻomi kiate kinautolu ʻa e fiefiá ʻi heʻenau moʻui fakatāutahá pe fakafāmilí koeʻuhi ko ʻenau fakaʻaongaʻi iá. (Vakai ki he konga 2 ʻo e naunau teuteú. Mahalo ʻe fie maʻu ke ke ʻoange ki he kau akó ha ngaahi miniti siʻi ke nau ʻiloʻi ai ha potufolofola.)

Vahevahe ʻa e kalasí ki ha ngaahi kulupu iiki. Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi potufolofolá, fakataha mo ʻenau tali ki he fehuʻi ko ʻení (mahalo te ke fie maʻu ke fakaʻaliʻali pe hiki e fehuʻí ʻi he palakipoé):

• ʻE tāpuekina fēfē ʻe he muimui ki he akonaki ko ʻeni ʻo e ongoongoleleí, ha fakafoʻituitui, ha nofo-mali, pe ko ha fāmili?

Hili ha taimi feʻunga, fakakaukau ke fakaafeʻi ha kau ako ʻe niʻihi ke nau vahevahe mo e kalasí ʻa e meʻa ne nau ako mei heʻenau fealeaʻaki fakakulupú.

Fakaafeʻi e kau akó ke toe vakaiʻi fakalongolongo ʻa e 4 Nīfai 1:1, 11–13, 15–18 ʻo kumi ki ha ngaahi lea pe kupuʻi lea ʻokú ne fakamahino mai ʻa e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí kuo fili ʻe he niʻihi ko ʻení ke nau moʻui ʻakí. Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe e meʻa naʻa nau maʻú.

• Ko e hā ha ngaahi tāpuaki ʻe lava ke maʻu ʻe ha fāmili ʻi heʻenau feinga ke moʻui fakataha ʻaki e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí? Ko e fē ha feituʻu kuó ke mamata ai ʻi ha ngaahi sīpinga ʻo e faʻahinga tāpuaki ko ʻení?

• Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi founga ʻoku feinga ai e filí ke taʻofi kitautolu mei hono maʻu e ngaahi tāpuaki ko ʻení? (Kapau ʻe fie maʻu, mahalo te ke fie fakaafeʻi e kau akó ke nau toe vakaiʻi ʻa e ngaahi sīpinga ʻi he konga 3 ʻo e naunau teuteú.)

Fakaʻaliʻali ʻa e fakamatala ko ʻeni naʻe fai ʻe ʻEletā Peletilī D. Fositā, ʻa ia naʻá ne hoko kimuʻa ko ha mēmipa ʻo e Kau Fitungofulú:

ʻEletā Peletilī D. Foster

ʻOku ʻikai fiemaʻu ia ke kovi e meʻa ʻokú ne tohoakiʻi e tokangá kae toki hoko. (“Naʻe Talamai ʻe Heʻeku Faʻeé,” Liahona, Mē 2010, 99)

• Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻokú ne tohoakiʻi ʻetau tokangá ʻoku ʻikai ko ha kovi, ka te ne lava ʻo taʻofi kitautolu mei heʻetau tuʻu maʻu ʻia Sīsū Kalaisi mo ʻEne ngaahi akonakí? Ko e hā kuó ke fai ke fakasiʻisiʻi pe taʻofi ai ha taha pe lahi ange ʻo e ngaahi meʻa tohoakiʻi ko ʻení ʻi hoʻo moʻuí?

• Ko e hā ha ngaahi tāpuaki ʻe ala mole mei he kakaí kapau ʻoku langa honau fakavaʻé ʻi ha meʻa hangē ko e tukufakaholo fakafonuá, fakafiefiá, pe paʻangá?

Fakakaukau ki ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo tokoniʻi e kau akó ke nau ngāueʻi lelei ʻa e meʻa kuo nau ako ʻi he lēsoni ko ʻení. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo tuku ki he kau akó ha ngaahi miniti siʻi ke nau toe vakaiʻi ai ʻa e fakamatala ʻa ʻEletā Keuli E. Sitīvenisoní mo e ʻekitivitī “Ngāueʻi” ʻi he konga 3 ʻo e naunau teuteú. Fakaafeʻi leva e kau akó ke nau hiki ha ngaahi fakakaukau kehe te nau fie fakafekauʻaki mo ʻenau taumuʻá pe palaní.

Te ke lava ʻo fakaʻosi ʻaki hano vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki he fiefia kuó ke aʻusia ʻi hoʻo moʻui fakatāutahá mo fakafāmilí ʻi hoʻo langa ho fakavaʻé ʻia Sīsū Kalaisi mo ʻEne ngaahi akonakí.

Ki he Kalasi Hokó

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki ha taimi kuo nau mamata ai ki ha husepāniti mo ha uaifi ʻokú na ngāue fakataha ko ha ongo hoa ngāue tuʻunga tatau. Mahalo te nau fakakaukau foki ki he ngaahi taimi kuo nau fakamoʻoniʻi ai ha ongomeʻa mali ʻoku ʻikai ke na ngāue fakataha ko ha ongo hoa ngāue tuʻunga tatau, koeʻuhí ko ha faʻahinga ʻuhinga. Poupouʻi e kau akó ke nau ako ʻa e naunaú ki he lēsoni hokó mo nau fakakaukau ki he ngaahi sīpinga ko ʻení pea ke nau fili ko e hā ha faʻahinga tuʻunga hoa ngāue ʻoku nau loto ke nau maʻu ʻi heʻenau nofomalí.