‘Inisititiuti
Lēsoni 10 Naunau ʻa e Faiakó: Ko e Fuakava Foʻou mo Taʻengata ʻo e Malí


“Lēsoni 10 Naunau ʻa e Faiakó: Ko e Fuakava Foʻou mo Taʻengata ʻo e Malí,” Ko e Fāmili Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó (2022)

“Lēsoni 10 Naunau ʻa e Faiakó,” Ko e Fāmili Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó

Lēsoni 10 Naunau ʻa e Faiakó

Ko e Fuakava Foʻou mo Taʻengata ʻo e Malí

ʻOku mahuʻinga ki he hakeakiʻí ʻa hono fakahoko mo tauhi ʻo e “fuakava foʻou mo taʻengata ʻo e malí” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 131:2). ʻE maʻu ʻe he kau akó ʻi he lēsoni ko ʻení, ʻa e faingamālie ke fakamatalaʻi ʻa e mahuʻinga taʻengata ʻo e fuakava ʻo e malí pea mo e ʻuhinga ʻoku nau fāifeinga ai ki ha mali taʻengatá. Te nau fakakaukau foki ki he meʻa te nau lava ʻo fakahoko ke teuteu ai ke fakahoko pe tauhi ʻenau ngaahi fuakava ʻi he malí.

Ngaahi Fokotuʻu ki Hono Akoʻí

Ko e mali taʻengatá ko ha hoa ngāue ia mo e ʻOtuá.

Fakakaukau ke kamata e kalasí ʻaki hano fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke vahevahe ʻa e meʻa ne nau ako mei heʻenau talanoa mo ha taha kuo ʻosi sila ʻi he temipalé (vakai ki he fakaafe ʻi he konga 1 ʻo e naunau teuteú). (Fakatokangaʻi ange: Mahalo te ke fie fetuʻutaki ki ha fānau ako ʻe toko taha pe toko ua ʻi ha ngaahi ʻaho siʻi kimuʻa he kalasí ʻo kole ange ke na omi mateuteu ke vahevahe ʻa e meʻa ne na ako mei heʻenau fepōtalanoaʻakí.)

Te ke lava ʻo ʻeke ki he kau akó pe ʻoku ʻi ai haʻanau ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e fuakava ʻo e malí pe ko e ouau sila ʻo e malí. (Fakakaukau ke liliu e kakano ʻo e lēsoní ʻo makatuʻunga ʻi he ngaahi fehuʻi ʻoku fakahoko ʻe he kau akó. Fakapapauʻi ʻoku fakaʻapaʻapaʻi ʻe he tali ki he ngaahi fehuʻi ʻa e kau akó ʻa e toputapu ʻo e temipalé.)

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí mo e Akó

Faʻa fakakaukau ʻi hono tali e ngaahi fehuʻi ʻa e kau akó. Houngaʻia ʻi he taimi ʻoku loto fiemālie ai e kau akó ke fai ha ngaahi fehuʻí. Tuku ha taimi ke ke fakafanongo moʻoni ai mo maʻu ha mahino ki heʻenau ngaahi fehuʻí pea fai ha ngaahi fehuʻi vakaiʻi ʻo ka fie maʻu. Ko e taimi ʻe niʻihi ʻe lelei ange ke tali fakahangatonu ha ngaahi fehuʻi, ka ʻi he ngaahi taimi ʻe niʻihi ʻe lelei ange ke tokoniʻi ʻa e kau akó ke nau maʻu ʻa e tali ki heʻenau ngaahi fehuʻí. Te ke lava foki ʻo fakaafeʻi e kau mēmipa kehe ʻo e kalasí ke nau tali e ngaahi fehuʻí.

Lau fakataha ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa ʻEletā Paʻale P. Palati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, ʻa ia ʻokú ne fakamatalaʻi ai ʻa e ongo naʻá ne maʻu ʻi heʻene fuofua ʻilo ʻe lava ke tolonga ʻo taʻengata ʻa e nofo-malí:

ʻĪmisi
Paʻale P. Palati

Naʻá ku ako [mei he Palōfita ko Siosefa Sāmitá] ʻe lava ke fakamaʻu ʻa e uaifi ʻoku ou ʻofa aí kiate au ki he moʻuí ni pea mo e ʻitāniti kotoa. … Ko ia naʻá ku ako meiate ia ke tau tanumaki ʻa e ngaahi ongoʻi ʻofa ko ʻení, pea tupu mo fakatupulaki tatau ʻo aʻu ki ʻitāniti kotoa; ka ko hono ikuʻanga ʻo ʻetau feohi taʻengatá ko ha hako ʻe tokolahi ange ʻi he ngaahi fetuʻu ʻo e langí, pe ʻoneʻone ʻo e matātahí. … Naʻá ku maʻu ʻa e ʻofá kimuʻa, ka naʻe ʻikai ke u ʻilo hono ʻuhingá. Ka ko ʻeni ʻoku ou ʻofa—ʻi he haohaoa—ʻi ha ongo mālohi mo māʻolunga. (Autobiography of Parley P. Pratt, ed. Parley P. Pratt Jr. [1938], 297–98)

  • ʻE tākiekina fēfē nai ʻe he ʻilo ko ia ʻe lava ke taʻengata ʻa e nofo-malí ʻa ʻetau ngaahi fili mo e ongo fekauʻaki mo e nofo-malí ʻi he moʻui ní?

Toe vakaiʻi fakataha ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 131:1–4 , ʻo kumi ha ngaahi moʻoni lahi ange ne akoʻi ʻe Siosefa Sāmita fekauʻaki mo e mali taʻengatá. Te ke lava leva ʻo fehuʻi ki he kau akó pe ko e hā ʻoku nau mahuʻingaʻia ai ʻi he potufolofola ko ʻení. Te nau ala ʻiloʻi ha ngaahi moʻoni hangē ko ʻení: ʻOku fie maʻu ʻa e mali taʻengatá kae lava ke maʻu ʻa e tuʻunga māʻolunga taha ʻo e puleʻanga fakasilesitialé. ʻE lava ke tupulaki taʻengata ʻa kinautolu ʻoku nau fakahoko e fuakava foʻou mo taʻengata ʻo e malí.

  • Mei he meʻa naʻá ke ako ʻi he konga 1 ʻo e naunau teuteú, ʻoku fehokotaki fēfē ʻa e fuakava foʻou mo taʻengata ʻo e malí kia ʻĒpalahame mo Selá? (Fakakaukau ke tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó naʻe ʻoange ʻe he ʻEikí ʻa e talaʻofa fungani ko ʻení kia ʻĒpalahame mo Sela, kau ai ʻa e talaʻofa te na maʻu ha tupulaki taʻengata [ko ha hako taʻefaʻalaua].)

  • ʻE lava fēfē ʻe he fuakava ʻo e malí ʻo fakaʻatā ke tau hoko ʻo hangē ko ʻetau mātuʻa fakalangí?

Fakaʻaliʻali e fakatātā ʻoku ʻoatú, ʻoku fakafofongaʻi ai e vā fetuʻutaki ʻo e fuakava ʻo e malí. Kole ki he kau akó ke nau fakamatalaʻi ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā fekauʻaki mo e fakatātā ko ʻení (vakai ki he konga 1 ʻo e naunau teuteú).

ʻĪmisi
fakatātaaʻi e fuakava ʻo e malí ʻe ha tapa tolu

Fakaʻaliʻali ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoní: “Ko e mali temipalé ʻoku ʻikai fakahoko pē ia ʻi he vahaʻa ʻo e husepānití mo e uaifí; ka ʻokú ne tanumaki ha vā fetuʻutaki mo e ʻOtuá [vakai, Mātiu 19:6]” (“Ko e Mali Fakasilesitialé,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2008, 93).

  • ʻE tākiekina fēfē ʻe he mahino ʻo e moʻoni ko ʻení ʻa e ngaahi fili ʻoku fakahoko ʻe ha husepāniti mo ha uaifi?

Kapau kuo ʻosi sila ha toko taha pe tokolahi ange ʻi hoʻo kalasí ʻi he temipalé, fakakaukau ke ʻeke ange pe te nau loto fiemālie ke vahevahe mo e kalasí ha niʻihi ʻo ʻenau ngaahi ongo fekauʻaki mo e sila ʻi he temipalé pea mo e ʻuhinga ʻo e fuakava ko iá kiate kinautolú. (Mahalo te ke fie ʻeke ki he kau ako ko ʻení kimuʻa he kalasí ke ʻi ai ha taimi feʻunga ke teuteu ai ʻenau talí.)

Fakaʻaliʻali mo lau fakataha ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Tōmasi S. Monisoní:

ʻĪmisi
Palesiteni Thomas S. Monson

ʻOku ou fie naʻinaʻi atu ke mou maʻu ha fakakaukau ʻoku taʻengatá. Fakapapauʻi ko e mali ʻi ho kahaʻú ko ha mali temipale. ʻOku ʻikai ha meʻa ʻe toe melie ange, pe taimi ʻe toe toputapu ange ka ko e ʻaho makehe ko ia ʻo hoʻomo malí. Te ke toki mamata ai ki he fiefia fakasilesitialé. Tokanga; ʻoua naʻá ke tuku ke kaihaʻasi ʻe he ʻahiʻahí ʻa e tāpuaki ko ʻení meiate koe. (“Whom Shall I Marry?,” New Era, Oct. 2004, 6)

  • Ko e hā ka ʻomi ai ʻe he tokāteline fekauʻaki mo e mali taʻengatá ha ongo moʻoni ʻo e fiefiá mo e ʻofá?

Fakakaukau ke fehuʻi ki ha kau ako ʻoku nau loto fiemālie ke fakahaaʻi ʻa e ʻuhinga mo e founga ʻoku nau fāifeinga ai ki ha mali taʻengatá.

ʻE lava ke taʻengata ʻa e nofo-malí kiate kinautolu ʻoku tauhi faivelenga ki heʻenau ngaahi fuakavá.

Vahevahe ʻa e kalasí ki ha ngaahi kulupu iiki. ʻOange ki he kulupu takitaha ha tatau ʻo e laʻipepa tufa ko ʻení. Fakahinohinoʻi ʻa e ngaahi kulupú ke nau lau ʻa e tūkungá pea aleaʻi fakataha ʻa e ngaahi fehuʻí.

Mali Taʻengatá

Ko e Fāmili Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó—Lēsoni 10

ʻOkú ke kaungāmeʻa mo ha ongo meʻa mali ʻi ho uōtí kuo ʻikai ke na faʻa omi ki he lotú. Lolotonga ha fepōtalanoaʻaki mo kinaua, ʻoku pehē ʻe he husepānití, “ʻOua te mou hohaʻa ki heʻema liʻaki lotu he taimi ní. Kuó ma sila ʻi he temipalé, pea ʻokú ma SAI pē. Te ma nofo fakataha ʻo taʻengata.”

  • ʻI he fakakaukau ki he meʻa naʻá ke ako mei he konga 2 ʻo e naunau teuteú, ko e hā ʻoku ʻikai mahino ki he ongo meʻá ni fekauʻaki mo e meʻa ʻoku fie maʻu kae lava ke taʻengata ai ʻena nofo malí? (Mahalo te mou fie toe vakaiʻi nounou ʻa e konga 2.)

  • Ko e hā ha ngaahi ʻulungaanga pe ngaahi fili ʻoku malava ai ki ha taha ke “nofo maʻu ʻi [he] fuakavá”? (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 132:19).

  • Te tau lava fēfē ʻo hoko ʻo tatau ange mo e Fakamoʻuí ʻi hono tauhi e ngaahi fuakava toputapu mo e ngaahi palōmesi kuo tau fakahoko mo e ʻOtuá?

Mali Taʻengatá

ʻĪmisi
laʻipepa tufa ʻa e faiakó

Hili ha taimi feʻunga, fakaafeʻi ha kau ako toko siʻi ke vahevahe ʻa e meʻa ne nau ako ʻi heʻenau ngaahi fealeaʻaki fakakulupú. ʻI hono vahevahe ʻe he kau akó ʻenau ngaahi fakamatalá, mahalo te ke fie hiki ʻi he palakipoé ha niʻihi ʻo e ngaahi moʻoni ʻoku nau fakamatala ki aí. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi moʻoni ko ʻení ha ngaahi fakakaukau tatau mo ʻení: ʻE toki lava pē ke taʻengata ʻetau nofo-malí kapau ʻoku fakahoko ia ʻaki e mafai ʻo e ʻOtuá pea kapau te tau nofo maʻu ʻi he fuakava ʻo e malí. ʻE fakamoʻoniʻi ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní (ʻa e Laumālie Māʻoniʻoni ʻo e Talaʻofá) ki he Tamaí ʻa ʻetau tauhi faivelenga ki heʻetau ngaahi fuakava ʻo e malí. Ko e Fakamoʻuí ʻa e sīpinga haohaoa ʻo hono tauhi ʻo e ngaahi palōmesí mo e ngaahi fuakavá.

Fakamoʻoni ange ʻoku ʻi ai ʻa e ʻamanaki lelei ke maʻu ʻe he tokotaha kotoa pē ha mali ʻoku taʻengatá. Kuo fakaʻatā ʻe he Fakamoʻuí ke tau lava kotoa ʻo fakatomala, fakamolemoleʻi, pea fakahoko mo tauhi ʻa e ngaahi fuakava toputapú mo Ia. Fakamanatu ange ki he kau akó naʻa mo kinautolu ʻoku ʻikai ke nau maʻu ʻa e faingamālie ke mali ʻi he moʻuí ni, ʻe lava ke silaʻi kinautolu ki ha mali ki ʻitāniti kapau te nau faivelenga.

Te ke lava ʻo fakaʻaliʻali e ngaahi fehuʻi ko ʻení pea fakaafeʻi e kau akó ke nau fili ha taha pea lekooti ʻenau ngaahi ongo fekauʻaki mo iá:

  • ʻOku fēfē nai ʻeku tukupā ke mali ʻi he temipalé? Ko e hā ha ngaahi fili te u lava ʻo fakahoko he taimí ni ke poupouʻi ai ʻa e tukupā ko iá?

  • Te u lava fēfē ʻo muimui lelei ange ki he sīpinga ʻa e Fakamoʻuí ʻi hono tauhi ʻeku ngaahi fuakavá? Te u maʻu fēfē Hono mālohí ke tokoniʻi au ke fakahoko mo tauhi ʻeku ngaahi fuakavá?

Fakaʻosi ʻaki haʻo fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni naʻe aleaʻi he lēsoni ko ʻení, pea fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakaʻaongaʻi e meʻa naʻa nau ongoʻí pe akó.

Ki he Kalasi Hokó

Poupouʻi e kau akó ke nau ako ʻa e naunau teuteu ki he lēsoni hokó. Te ke lava ʻo ʻoange ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ki he kau akó ke nau fakalaulauloto ki ai ʻi heʻenau fakahoko iá:

  • Ko e hā e ngaahi founga ʻoku tokoniʻi ai au ʻe he ʻEikí ʻi heʻeku feinga ke maʻu ha hoa taʻengatá (pe, ko kinautolu kuo malí, ke langa ha vā fetuʻutaki ʻoku taʻengatá)?

  • Ko e hā ha ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi ʻoku ou mahuʻingaʻia taha ai ʻi ha hoa mali pea ʻiate au?