‘Inisititiuti
Lēsoni 23 Naunau ʻa e Faiakó: Ko e Taimi ʻOku Toloi ai ʻa e Ngaahi Tāpuaki ʻo e Mali Taʻengatá pe Fānaú


“Lēsoni 23 Naunau ʻa e Faiakó: Ko e Taimi ʻOku Toloi ai ʻa e Ngaahi Tāpuaki ʻo e Mali Taʻengatá pe Fānaú,” Ko e Fāmili Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó (2022)

“Lēsoni 23 Naunau ʻa e Faiakó,” Ko e Fāmili Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó

Lēsoni 23 Naunau ʻa e Faiakó

Ko e Taimi ʻOku Toloi ai ʻa e Ngaahi Tāpuaki ʻo e Mali Taʻengatá pe Fānaú

ʻOku maʻu ʻe he kāingalotu tokolahi ʻo e Siasí ha holi māʻoniʻoni ki he ngaahi tāpuaki ʻo e mali taʻengatá pe fānaú ʻoku fakatoloi pe teʻeki hoko. ʻE aleaʻi ʻe he kau akó ʻi he lēsoni ko ʻení, ʻa e founga te nau lava ai ʻo ngāue ʻi he tui kia Sīsū Kalaisí kapau te nau fehangahangai mo e faʻahinga faingataʻa ko ʻení. ʻE toe fakapapauʻi foki ʻe he kau akó ʻa e meʻa te nau lava ʻo fai ke fakakau ai e niʻihi kehe ʻi honau uōtí pe koló, ʻo tatau ai pē pe ko e hā honau ngaahi tūkunga fakafāmilí.

Ngaahi Fokotuʻu ki Hono Akoʻí

Te tau lava ʻo fili ke ngāue ʻaki ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí ʻi he taimi ʻoku fakatoloi ai ʻa e ngaahi tāpuaki ʻoku fie maʻú.

Fakaʻaliʻali pea lau fakataha e fakamatala ʻa ʻEletā Niila L. ʻEnitaseni ʻi he konga 1 ʻo e naunau teuteú. Te ke lava ʻo fakaʻilongaʻi pe lisi ʻi he palakipoé ʻa e ngaahi tūkunga naʻá ne pehē ʻoku ʻikai ke faʻa fenāpasi lelei maʻu pē mo e ngaahi tuʻunga haohaoa ʻoku akoʻi ʻi he fanongonongo ki he fāmilí.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku hokohoko atu ai hono akoʻi ʻe he kau taki ʻo e Siasí ʻa e ngaahi fakakaukau haohaoa ʻo e moʻui fakafāmilí kapau ko e tokolahi taha ʻo e kāingalotu ʻo e Siasí ʻoku ʻikai ke nau aʻusia e ngaahi tuʻunga ko ʻení? (Fakakaukau ke lave ki he fakamatala ʻa Sisitā Seiloni ʻIupengi ʻi he konga 1 ʻo e naunau teuteú.)

Fakaʻaliʻali e fakatātā ʻo ʻĒpalahame mo Sela mei he konga 2 ʻo e naunau teuteú, pea kole ange ki he kau akó ke nau fakamatalaʻi fakanounou e ngaahi tāpuaki ne fakatoloi pe ʻikai hoko ʻi he moʻui ʻa ʻĒpalahame mo Selá.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau toe vakaiʻi fakataautaha e Hepelū 11:8, 11–13 ʻo kumi e ngaahi kupuʻi lea ʻoku ʻilonga ai e tui ʻa ʻĒpalahame mo Selá. Kole ange ki ha niʻihi ʻo e kau akó ke vahevahe e meʻa ʻoku nau maʻú.

  • ʻE tokoni fēfē ʻa e sīpinga ʻa ʻĒpalahame mo Selá ki he kāingalotu ʻo e Siasí ʻi onopōní ʻa ia ʻoku poleʻi ʻenau tuí ʻi he taimi ʻoku toloi pe ʻikai hoko ai ʻi he moʻuí ni ʻa e ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa maí? (Hili hono vahevahe ʻe he kau akó ʻenau fakakaukaú, tohi e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé: ʻI heʻetau faivelenga ki he ʻEikí mo falala ki Heʻene taimí, te tau maʻu ʻEne ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa maí ʻi he moʻui fakamatelié pe ʻi he nofo taʻengatá.)

Te ke lava ʻo fakamanatu ki he kau akó ko hono maʻu ʻo e ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa maí ʻoku ʻikai faʻa kaunga ia ki he angamāʻoniʻoní ka ko e taimi ʻa e ʻEikí. Fakaʻaliʻali e fakamatala ko ʻeni ʻa ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
ʻEletā Jeffrey R. Holland

Ko e ngaahi tāpuaki ʻe niʻihi ʻe vavé ni mai, ha niʻihi ʻe fuoloa pea toki maʻu, mo ha niʻihi he ʻikai maʻu kae ʻoua ke tau aʻu ki hēvani; ka ko kinautolu ʻoku nau tali ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, ʻoku hoko mai ia. ʻOku ou fakamoʻoni tonu ki ai. (“An High Priest of Good Things to Come,” Ensign, Nov. 1999, 38)

Fakakaukau ke fakahoko ha niʻihi ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení ke tokoni ke fakaloloto e mahino ʻa e kau akó fekauʻaki mo e tefitoʻi moʻoni ʻi he palakipoé:

  • ʻE founga fēfē nai ha lava e kāingalotu ʻo e Siasí ʻi he taha ʻo e ngaahi tūkunga ne fakamatalaʻi ʻe ʻEletā ʻEnitasení (ʻi heʻene fakamatala ʻi he konga 1 ʻo e naunau teuteú, ne fakamatala ki ai he kamata ʻo e konga ko ʻení) ʻo hokohoko atu ke fakaʻaongaʻi e tui kia Sīsū Kalaisí mo ʻEne ngaahi akonaki kau ki he fāmilí?

  • Ko e hā ha ngaahi aʻusia pe akonaki kuó ne tākiekina hoʻo falala ʻe fakahoko ʻe he ʻEikí ʻa ʻEne ngaahi talaʻofá neongo kapau ʻoku fakatoloi ʻa e ngaahi tāpuaki ʻoku fie maʻú? (Fakaafeʻi e kau akó ke nau vakai ki he meʻa naʻa nau tohi ko e tali ki he ʻekitivitī “Lekooti Hoʻo Ngaahi Fakakaukaú” ʻi he konga 2 ʻo e naunau teuteú.)

  • Ko e fē ha taimi kuó ke laka atu ai ki muʻa, pe ko ha taha ʻokú ke ʻilo, ʻi he tui ki he ʻEikí ʻi he taimi naʻe toloi ai ha tāpuaki fekauʻaki mo e malí pe ko e maʻu fānaú? Ko e hā naʻá ke lava ʻo ako fekauʻaki mo e ʻEikí mei he aʻusia ko iá?

Fakakaukau ke vahevahe ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻo ha taautaha kei talavou naʻe vahevahe ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí, ko ha konga ʻo e fealeaʻakí:

ʻĪmisi
Palesiteni Dallin H. Oaks

Naʻá ku maʻu ha tohi mei ha fefine naʻe ako ʻi he ʻUnivēsiti Hāvatí. Naʻá ku mālieʻia ai.

Naʻá ne pehē, “Ko hoku taʻu 26 pē ʻeni pea kuó u ongoʻi hono ikunaʻi au ʻe he faingataʻa ʻo e taʻe-malí.”

Hili ʻene vahevahe lahi ange ʻi heʻene tohí, naʻá ne fakaʻosi ʻaki ʻene pehē: “Naʻá ku lue ki ʻapi mei he ngāué ʻi ha hoʻatā efiafi ʻe taha he taʻu ʻe taha kuo hilí, pea ʻohake hoku lotó ki he ʻOtuá, ʻo fakahā kiate Ia ʻa ʻeku holi taupotu tahá ke hoko ko ha uaifi mo ha faʻē. Naʻá ku tuʻu ʻi he haʻu ki hoku lotó mo e ʻatamaí ha fakakaukau mo ha ongo mālohi. Ko e fakakaukaú naʻe hala ʻeku maʻú. ʻOku totonu ko e holi taupotu taha ʻo hoku lotó ke hoko ko e ākonga ʻa Sīsū Kalaisi pea toki fika ua leva ʻa e hoko ko ha uaifi mo ha faʻeé. Talu mei ai mo e liliu ʻeku vakai ki he moʻuí. Naʻá ku fetoʻoaki ia. ʻOku ou ʻiloʻi ʻe ʻaʻaku ʻa e ngaahi tāpuaki kotoa kuo talaʻofa maí, ka ʻe hoko ʻeni ʻi he taimi ʻa e ʻEikí kae ʻikai ko haʻakú.” Ko ha fakakaukau fakaofo moʻoni ia! (Facebook, July 11, 2016, facebook.com/dallin.h.oaks)

Fakaafeʻi e kau akó ke lekooti e meʻa te nau lava ʻo fai ke hokohoko atu ai ʻenau fakaʻaongaʻi e tui kia Sīsū Kalaisí ʻi heʻenau tatali ke maʻu e ngaahi tāpuaki fakafāmili ʻoku nau fakaʻamuá.

Te ke lava ʻo poupouʻi e kau akó ke nau fekumi ki he fakahinohino mo e poupou ʻa e ʻEikí ʻi hono ako e founga ke maʻu ai ʻa e fiefiá, lavameʻá, mo e tupulakí he taimi ní, ʻo tatau ai pē pe ko e hā honau ngaahi tūkunga fakafāmilí.

Ko e mēmipa kotoa pē ʻo e Siasí ko ha konga mahuʻinga ia ʻo e sino ʻo Kalaisí.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau toe vakaiʻi e 1 Kolinitō 12:12–27, ʻo kumi e meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he talanoa fakatātā ʻa e ʻAposetolo ko Paulá fekauʻaki mo e Siasí mo hono kāingalotú.

  • Ko e hā ha ngaahi moʻoni te tau lava ʻo ako mei he talanoa fakatātā ko ʻení? (ʻI he ngaahi moʻoni kotoa ʻe ala ʻilo ʻe he kau akó, fakapapauʻi ke fakamamafaʻi e moʻoni ko ʻení: ʻOku mahuʻinga e mēmipa kotoa pē ʻo e Siasí pea te ne lava ʻo fakahoko ha tokoni mahuʻinga ki he Siasí.)

Ke fakatātaaʻi ko e kāingalotu kotoa pē ʻo e Siasí ʻoku ʻi ai haʻanau tokoni mahuʻinga ke fakahoko, te ke fie huluʻi e vitiō “Ngaahi Hiva ʻoku Hivaʻi mo ʻIkai Hivaʻí” (2:56), ʻi he konga “Fie Ako Lahi Ange?” ʻo e naunau teuteú.

Ke tokoni ki he kau akó ke nau fakakaukau ki he founga ke fakakau mai ai e niʻihi kehé pea fili ke fakakau kinautolu ʻi he ngaahi meʻa ʻa e Siasí, te ke lava ʻo vahevahe ʻa e tūkunga ko ʻení (pe liliu ʻa e tūkungá ke felāveʻi ange ki hoʻo kau akó):

Naʻe toki vete mali ʻa Vikatōlia. ʻOkú ne fakahā atu ʻoku ʻikai ke ne toe ongoʻi ʻoku feʻunga mo e Siasí. ʻOkú ne tangutu toko taha pē ʻi he ngaahi fakatahaʻanga ʻi he lotú peá ne ongoʻi taʻelata lolotonga e ngaahi fealeaʻaki ʻa e Fineʻofá fekauʻaki mo e nofomalí mo e fāmilí. ʻOkú ne fehuʻia pe ʻoku ʻi ai ha meʻa ke tokoni ai ki hono uōtí ʻi he tūkunga ʻokú ne lolotonga ʻi aí.

Fakakaukau ke fokotuʻutuʻu tautau toko ua e kau akó pea ʻoange e ngaahi fehuʻi ko ʻení. Fakaafeʻi ha tokotaha ako mei he hoa takitaha ke fakalaulauloto ki he founga te ne tali ʻaki e ngaahi fehuʻi ʻa Vikatōliá mei he fakakaukau ʻa Vikatōliá. Fakaafeʻi e tokotaha ako ʻe tahá ke fakalaulauloto ki he ngaahi fehuʻi kehe ʻi he fakakaukau ʻa ha taha ʻi he uooti ʻo Vikatōliá. Hili ha ngaahi miniti siʻi, fakaafeʻi e kau akó ke nau fealeaʻaki ʻenau ngaahi talí.

Vikatōlia

Mēmipa ʻo e Uōtí

ʻOku ʻikai ke u ongoʻi ʻoku ou kau ki ai. Ko e hā te u lava ʻo fai ke ongoʻi ai ʻoku ou kau ki aí?

Te u poupouʻi fēfē ʻa Vikatōlia ʻi hono tūkunga lolotongá?

Ko e hā ha ngaahi fakakaukau mo ha ngaahi tokoni makehe te u lava ʻo fakahoko ʻi hoku uōtí?

Ko e hā te u lava ʻo fai ke mahino lelei ange ai e tūkunga ʻo Vikatōliá mo tokoni ke ne ongoʻi ʻoku fakamahuʻingaʻi mo fakakau ia ʻi homau uōtí?

Ko e hā te u lava ʻo fai ke fakaʻatā e Fakamoʻuí ke tokoni ke mahino kiate au peá u ongoʻi hoku mahuʻingá mo e tuʻunga ʻi Hono Siasí?

Te u lava fēfē ʻo fakakau mai ha kau mēmipa ʻo e uōtí ʻoku nau aʻusia ha ngaahi tūkunga hangē ko e tāutahá, hoko ko ha mātuʻa tāutahá, pe mali kae ʻikai maʻu ha fānaú?

Hili ha taimi feʻunga, fakaafeʻi ha kau ako toko siʻi ke vahevahe mo e kalasí e meʻa naʻa nau ako mei he ʻekitivitī ko ʻení.

ʻOange ha taimi ki he kau akó ke nau lekooti mo palani e founga te nau ngāueʻi ai ʻenau ngaahi ongo ke tokoniʻi e kāingalotu ʻo e Siasí, neongo pe ko e hā honau ngaahi tūkunga fakafāmilí. Te ke lava ʻo fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki ha kau mēmipa pau ʻi honau uōtí pe koló te nau lava ʻo tokoniʻi.

Fakakaukau ke fakaʻosi e lēsoní ʻaki haʻo fakamoʻoni ki he ʻofa mo e tokoni taʻe-tūkua ʻa e Tamai Hēvaní kiate kinautolu ʻoku faingataʻa honau ngaahi tūkunga fakafāmilí. Fakamoʻoni ange foki ʻoku fie maʻu ʻa e mēmipa kotoa pē ʻo e Siasi ʻo e ʻEikí pea te nau lava ʻo fai ha tokoni mahuʻinga.

Ki he Kalasi Hokó

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki ha kakai ʻoku nau ʻiloʻi ʻoku nau foua ha ngaahi faingataʻaʻia fakaeʻatamai pe fakaeloto. Poupouʻi e kau akó ke nau e naunau teuteu ki he lēsoni hokó pea fakakaukau ki he niʻihi fakafoʻituitui ko ʻení. Te ke lava foki ʻo poupouʻi e kau akó ke nau kumi ha taimi mavahe ke vakavakaiʻi ai ʻenau moʻui lelei fakaeʻatamaí.