‘Inisititiuti
Lēsoni 24 Naunau Teuteu ki he Kalasí: Ko e Mālohi Fai Fakahaofi ʻo e ʻEikí


“Lēsoni 24 Naunau Teuteu ki he Kalasí: Ko e Mālohi Fai Fakahaofi ʻo e ʻEikí,” Ngaahi Akonaki mo e Tokāteline ʻo e Tohi ʻa Molomoná Naunau ʻa e Faiakó (2021)

“Lēsoni 24 Naunau Teuteu ki he Kalasí,” Ngaahi Akonaki mo e Tokāteline ʻo e Tohi ʻa Molomoná Naunau ʻa e Faiakó

Lēsoni 24 Naunau Teuteu ki he Kalasí

ʻĪmisi
finemui ‘oku fai ‘ene lotu

Ko e Mālohi Fai Fakahaofi ʻo e ʻEikí

‘I hoʻo fehangahangai mo e faingataʻá, kuó ke ʻeke nai kiate koe, “Ko e hā ʻoku hoko ai ʻeni kiate aú?” pe “Ko e hā ʻoku ʻikai ke toʻo ai ʻe he ʻEikí ʻa e ʻahiʻahi ko ʻení meiate aú?” Te tau lava ‘o ako ha ngaahi lēsoni mahuʻinga mei he Tohi ʻa Molomoná kau ki he tupuʻanga ʻo e ngaahi faingataʻá mo e anga hono tāpuekina kitautolu ʻi heʻetau tafoki ʻo kole tokoni ki he Fakamoʻuí. ‘I hoʻo ako ʻo teuteu ki he kalasí, fakakaukau ki ha founga te ke lava ai ʻo fakalahi hoʻo falala ki he ʻofa taʻe-fakangatangata ʻa Sīsū Kalaisí, mālohí, mo e potó ʻi Heʻene tokoniʻi koe pe fakahaofi koe mei he ngaahi faingataʻa ʻokú ke fehangahangai mo iá.

Konga 1

Ko e hā ‘oku kei ʻahiʻahiʻi ai aú, neongo ʻeku fai ʻa e meʻa ʻoku totonú?

‘Oku fakamatalaʻi mai ʻe he Tohi ʻa Molomoná ʻoku kehekehe e tupuʻanga ʻo e ngaahi ʻahiʻahí. ‘Oku ʻi ai e ngaahi faingataʻa ʻoku tupu mei he fai angahalá. Hangē ko ʻení, naʻe mamahi ʻa Sisolome ʻo mofi mo vela pea puke ko e tupu mei heʻene ongoʻi halaia mei heʻene ngaahi angahalá (vakai, ‘Alama 15:3). Naʻe kātekina ʻe he kau Nīfaí mo e kau Leimaná ha ngaahi taʻu ʻo e taú koeʻuhi ko e ngaahi fili kovi ʻa ʻAmalekaiá (vakai, ʻAlamā 46:9–10). Neongo ia, ʻoku ʻikai ko e ngaahi faingataʻa kotoa pē ko ha ola ia ʻo e fai angahalá. Naʻe lahi ha ngaahi faingataʻa ne foua ʻe he fāmili ʻo Līhai mo ʻIsimelí ko ha konga fakanatula pē ia ʻo e fononga ʻi he feituʻu maomaonganoá (vakai, 1 Nīfai 16:9–17:4).

Naʻe lea ʻa ʻEletā Lōpeti D. Heili ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo kau ki he ngaahi faingataʻa ko ʻení:

ʻĪmisi
ʻEletā Lōpeti D. Heili

ʻI he akoʻanga ʻo e moʻui fakamatelié, ʻoku faʻa fakamamahi mo faingataʻa ʻa e akó, ka ʻoku ʻuhinga e ngaahi lēsoni ko iá ke ne fakaleleiʻi mo tāpuekina mo fakamālohia kitautolu, ka ʻoku ʻikai ko hono fakaʻauha kitautolu. (“Faith through Tribulation Brings Peace and Joy,” Ensign pe Liahona, Mē 2003, 17).

ʻĪmisi
ʻOku Fai Papitaiso ʻa ʻAlamā ʻi he Ngaahi Vai ʻo Molomoná, tā ʻe Arnold Friberg

ʻOku hā mahino e meʻa ne fakamatalaʻi ʻe ʻEletā Heilí ʻi he meʻa ne aʻusia ʻe ʻAlamā mo hono kakaí. Naʻa nau tui ki he ngaahi fakatokanga ʻa e palōfita ko ʻApinetaí. Hili e ului ki he ʻEikí mo hono papitaiso ʻe ʻAlamaá, naʻe tuli e kakaí ki he feituʻu maomaonganoá ʻe he kau tau ʻa e Tuʻi angakovi ko Noá. Hili ha fononga ʻi ha ʻaho ʻe valu, naʻa nau tūʻuta ki ha fonua foʻou naʻa nau ui ko Heilami. Naʻa nau moʻui ʻaki ai e ongoongoleleí pea naʻa nau “tupu ʻo tokolahi mo tuʻumālie lahi ʻaupito” (Mōsaia 23:20). Neongo iá, naʻe faifai pea veuki ʻenau nofo melinó ʻi hono ʻiloʻi kinautolu ʻe he kau tau Leimaná ʻo tuku pōpula kinautolu. (Vakai, Mōsaia 17–1823.)

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Lau ‘a e Mōsaia 23:21–24, ʻo kumi e ngaahi ʻuhinga ʻoku kei fakaʻatā ai ʻe he ʻEikí ke foua ʻe he kau angatonú e ngaahi faingataʻá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakalaulauloto

Fakalaulauloto ke Teuteu ki he Kalasí

Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku tokoniʻi ai ʻa ʻetau fekumi ke mahino e fakakaukau taʻengata ʻa e ʻEikí ʻi he ngaahi faingataʻá ke ne liliu ʻa e anga ʻetau vakai ki hotau ngaahi faingataʻá?

Konga 2

Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai kiate au ke u falala ki he taimi ʻa e ʻEikí lolotonga ʻeku faingataʻaʻiá?

Hili e talangofua ʻa ʻAlamā mo hono kakaí ki he ui ʻa ʻApinetai ke fakatomalá pea hola ki he feituʻu maomaonganoá, naʻe fakafisingaʻi ʻe he Tuʻi ko Noá mo e toenga ʻo hono kakaí ʻa e palōfitá pea ʻikai ke nau fakatomala. Koe‘uhí ko ʻenau ngaahi angahalá, naʻe ikunaʻi kinautolu ʻe he kau Leimaná pea tuku pōpula kinautolu. Lolotonga e pule ʻa e Tuʻi ko Limihaí, ko e foha ʻo Noá, naʻe fakatukuhauʻi mamafa ʻe he kau Leimaná e kakaí mo fakatangaʻi lahi kinautolu. Naʻe tuʻo tolu e feinga ʻa e kakai ʻo Limihaí ke tauʻatāina mei he nofo pōpulá mo e ʻikai ke lava, pea lahi mo e kakai ne mate ʻi he ngaahi feinga ko ʻení. (Vakai, Mōsaia 12:2; 19:1–21:12.) Ne faifai pea nau toki tafoki ki he ʻEikí ʻo kole ha tokoni.

ʻĪmisi
Ko e Fakafokí, tā ʻe David Hoeft
ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Lau ‘a e Mōsaia 21:13–16, pea vakai ki he anga hono tāpuekina ʻe he ʻEikí e kakai ʻo Limihaí ʻi heʻenau fekumi ki Heʻene tokoní.

ʻI hono fakavaivaiʻi moʻoni ʻe he kakai ʻo Limihaí ʻa kinautolú mo tatali ki he ʻEikí, ne maʻu e kakai ʻo Limihaí ʻe he kau kumi naʻe fekauʻi mai ʻe he Tuʻi ko Mōsaiá. Naʻe fealeaʻaki e kau kumí mo e Tuʻi ko Limihaí mo e kakaí ki ha founga te nau hola ai mei he nofo pōpulá. ʻI he pō ko ia ne fokotuʻu ke nau hola aí naʻa nau foaki ha uaine lahi ki he kau Leimaná, ʻo nau konā ai mo moʻu mohea. Naʻe hola leva e kakai ʻo Limihaí ki he feituʻu maomaonganoá ʻo tūʻuta hao ki Seilahemala. (Vakai, Mōsaia 21:23–22:14.)

ʻĪmisi
Ko e Hola ʻa Limihai mo Hono Kakaí ki Seilahemalá, tā ‘e Steven Lloyd Neal

Hangē ko ʻene ʻasi ʻi he fakamatala ko ʻení, ko e ʻEikí ʻoku ʻi ai pē ʻEne ngaahi taumuʻa mo e taimitēpile ki hono fakahaofi e kakai ʻo Limihaí.

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē:

ʻĪmisi
Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi

Ko e ʻuluaki tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ko e tui ki he ʻEiki ko Sīsū Kalaisí. ʻOku ʻuhinga ʻa e tuí ke falala—falala ki he finangalo ʻo e ʻOtuá, falala ki Heʻene founga faí; pea falala ki Heʻene taimí. ʻOku ʻikai totonu ke tau teke ʻetau taimí ke uesia ai ʻEne taimí. Naʻe pehē ʻe ʻEletā Niila A. Mekisuele ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

“Ko e meʻa ke tau faí ko e falala ki he ‘Otuá pea mo ʻEne taimí. Kapau ‘oku tau tui moʻoni ‘okú Ne ‘afioʻi ‘a e meʻa ‘oku lelei kiate kitautolú, ‘e ‘ikai ‘apē te tau tuku ke fakahoko ‘Ene ngaahi palaní ‘o fakatatau ki he meʻá ‘okú Ne ‘afioʻi ‘oku lelei tahá?”“[Even As I Am (1982), 93.] (”Timing,” Ensign, Oct. 2003, 12)

ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti

Lekooti Hoʻo Ngaahi Fakakaukaú

Fakaʻaongaʻi e meʻa naʻá ke ako mei he aʻusia ʻa e kakai ʻo Limihaí, pea lekooti e ngaahi tefitoʻi moʻoni fekauʻaki mo e anga e tokoni ʻa e ʻEikí pe fakahaofi kinautolu ʻoku tafoki kiate Ia ʻi honau ngaahi faingataʻaʻiá. Teuteu ke vahevahe e ngaahi sīpinga ko ʻení ʻi he kalasí.

Konga 3

Te u lava fēfē ke maʻu ha mālohi mei he ʻEikí ʻi heʻeku kātekina hoku faingataʻaʻiá?

Naʻe muimuiʻi ʻe he kau tau Leimaná e kakai ʻo Limihaí ka naʻa nau iku ʻo hē. Ne faifai pea nau ʻilo e kau taulaʻeiki fai angahala ʻa Noá, ʻo nau kau mo e kau tau Leimaná. Lolotonga ʻenau fononga ʻi he feituʻu maomaonganoá, naʻa nau ʻiloʻi e kakai angatonu ʻo ʻAlamaá ʻo puke pōpula kinautolu. Naʻe fakanofo ʻe he tuʻi ʻo e kau Leimaná ʻa ʻAmulone ko e taha e kau taulaʻeiki angakovi ʻa Noá, ke pule ki he kakai ʻo ʻAlamaá. Naʻe tuku ʻe ʻAmulone ha kau pule ngāue ki he kakaí mo fakamanamanaʻi ke tāmateʻi ha faʻahinga taha pē ʻe maʻu ʻoku lotu. (Vakai, Mōsaia 22:15–16; 23:25–24:1; 24:8–11.)

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Lau ‘a e Mōsaia 24:10–16, ʻo sio ki he founga ne tokoniʻi ai ʻe he ʻEikí e kakai ʻo ʻAlamaá lolotonga ʻenau faingataʻaʻiá. Mahalo te ke toʻo ha kiʻi taimi ke fakalaulauloto ki he anga ʻEne fakafiemālieʻi mo fakalotolahiʻi koe ʻi he lotolotonga hoʻo ngaahi faingataʻá mo e mamahí.

Naʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kakai ʻo ʻAlamaá ʻa e tuí mo e kātakí, pea faifai ne fakahaofi kinautolu ʻe he ʻEikí. Na‘á Ne “pule ke hoko ha mohe maʻu ki he kau Leimaná” (Mōsaia 24:19), ʻo fakaʻatā ai e kakai ʻo ʻAlamaá ke nau hola ki he fonua ko Seilahemalá. (Vakai, Mōsaia 24:17–25.)

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e aʻusia ko ʻení:

ʻĪmisi
ʻEletā Tēvita A. Petinā

Ne ʻikai toʻo he taimi pē ko iá ʻa e ngaahi polé mo e faingataʻá mei he kakaí. Ka naʻe fakamālohia ʻa ʻAlamā mo hono kau muimuí, pea ʻi he lahi ange honau fakaiviá ne maʻamaʻa ange ʻenau kavengá. …

ʻOku tokoni ʻa e ngaahi kavenga makehe ʻi heʻetau moʻuí takitaha ke tau fakafalala ki he ngaahi ngāue māʻoniʻoni, angaʻofa mo e ʻaloʻofa ʻa e Mīsaia Māʻoniʻoní (vakai, 2 Nīfai 2:8). ʻOku ou fakamoʻoni mo palōmesi ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ke tau lava ʻo fua faingofua ʻetau ngaahi kavengá (vakai, Mōsaia 24:15). ʻI hono haʻi fakataha kitautolu kiate Ia ʻi he ngaahi fuakava toputapú mo maʻu e mālohi fakaivia ko ia ʻo ʻEne Fakaleleí ʻi heʻetau moʻuí, ʻe lahi ange feinga ke mahino pea moʻui ʻo fakatatau mo Hono finangaló. Te tau lotua foki ha mālohi ke ako mei he, liliu, pe tali hotau tūkungá kae ʻikai ke lotu taʻetuku ki he ʻOtuá ke liliu hotau tūkungá ʻo fakatatau mo hotau lotó. (“Ke Nau Lava ʻo Fua Faingofua ʻEnau Ngaahi Kavengá,” Ensign pe Liahona, Mē 2014, 89, 90.)

ʻĪmisi
Feʻiloaki mo e Fakamoʻuí, tā ʻe Jen Tolman
ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti

Lekooti Hoʻo Ngaahi Fakakaukaú

Fakakaukau lahi ki he ngaahi founga kehekehe kuo fakalahi ai ‘e he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi hoʻo malava ko ia ke fua hoʻo ngaahi kavengá. Fakakaukau ke fakahaa‘i hoʻo houngaʻia ki Heʻenau tokoní ʻi he lotu.