‘Inisititiuti
Lēsoni 3 Naunau ʻa e Faiakó: Ko e Misi ʻa Līhai ki he ʻAkau ʻo e Moʻuí


“Lēsoni 3 Naunau ʻa e Faiakó: Ko e Misi ‘a Līhai ki he ʻAkau ʻo e Moʻuí,” Ngaahi Akonaki mo e Tokāteline ʻo e Tohi ʻa Molomoná - Naunau ʻa e Faiakó (2021)

“Lēsoni 3 Naunau ʻa e Faiakó,” Ngaahi Akonaki mo e Tokāteline ʻo e Tohi ʻa Molomoná - Naunau ʻa e Faiakó

Lēsoni 3 Naunau ʻa e Faiakó

Ko e Misi ʻa Līhai ki he ʻAkau ʻo e Moʻuí

ʻOku tokoni ʻa e misi ʻa Līhai ki he ʻakau ʻo e moʻuí ke tau ʻilo e founga ke aʻusia ai e ʻofa ʻa e ʻOtuá mo fiefia ʻi he ngaahi tāpuaki ʻo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí. ʻI he lēsoni ko ʻení, ʻe ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻa e meʻa ʻe lava ʻo tokoniʻi pe taʻofi ai ʻenau feinga ke haʻu kia Kalaisí. Te nau maʻu ha faingamālie ke fakapapauʻi pe ko e hā te nau lava ʻo fakahoko ke ngaohi ai e folofola ʻa e ʻOtuá ke mahuʻinga ange ʻi heʻenau moʻuí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí mo e Akó

Feinga ke tokanga taha ki he tokotaha akó. Naʻe pehē ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi, “ ʻE tokanga taha ʻataʻatā pē ʻa e faiako ʻo e ongoongoleleí, ʻo hangē ko e ʻEiki ʻoku tau tauhí, ki he niʻihi ʻoku akoʻí” (“Gospel Teaching,” Liahona, Sānuali 2000, 79). ʻI hoʻo feinga ko ia ke ke tokanga taha ki he tokotaha akó, fai pē kiate koe e ngaahi fehuʻi ko ʻení: Ko e hā te u lava ʻo fakahoko ke mahino ange ai kiate au ʻa e puipuituʻa, ngaahi aʻusia, ngaahi faingataʻaʻia, mo e ngaahi fiemaʻu ʻeku kau akó? Te u tokoniʻi fēfē kinautolu ke nau langa hake ʻa e meʻa kuo nau ʻosi ʻiló? Te u tokoniʻi fēfē kinautolu ke nau hoko ko ha kau ako mālohi mo tokoni ki he ako ʻa e niʻihi kehé? Ko e hā te u lava ʻo fakahoko ke fakaafeʻi ai kinautolu ke nau toe ofi ange ki he Fakamoʻuí?

ʻOku maʻu ʻe Līhai ha meʻa-hā-mai ki he ʻakau ʻo e moʻuí.

ʻĪmisi
Misi ʻa Līhaí, tā fakatātaaʻi ʻe Greg K. Olsen

Fakaʻaliʻali ʻa e fakatātā ʻoku ʻoatú ʻa ia ko e meʻa-hā-mai ʻa Līhai ki he ʻakau ʻo e moʻuí, pea kole ki he kau akó ke nau vahevahe nounou ʻa e meʻa ʻoku nau ʻilo fekauʻaki mo e meʻa-hā-maí. Mahalo te ke lava ʻo kole ki ha tokotaha ako ke ne fakamatalaʻi fakanounou ʻa e fakamatala ki he misi ʻa Līhaí.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau toe vakaiʻi ʻa e 1 Nīfai 8:10–12 mo e 1 Nīfai 11:21–22, ʻoku fakamatala ki ai ʻi he naunau teuteú, ʻo kumi ki he founga ne fakamatalaʻi ai ʻe Līhai mo Nīfai ʻa e fuʻu ʻakaú mo hono fuá.

Makatuʻunga ʻi he mahino ʻa e kau akó ki he misi ʻa Līhaí, mahalo te ke ʻeke ha niʻihi ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ʻoku fakafofongaʻi ʻe he fu‘u ʻakaú mo hono fuá? (Vakai, konga 1 ʻo e naunau teuteú.)

  • Ko e hā ʻoku akoʻi mai kiate kitautolu ʻe he fakamatala ʻa Līhai ki he ʻakau ʻo e moʻuí mo hono fuá fekauʻaki mo e ʻofa ʻa e ʻOtuá mo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí?

  • Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo hono maʻu ʻa e fiefiá? (ʻE lava ke feinga ʻa e kau akó ke ʻiloʻi ha moʻoni hangē ko ʻení: ʻOku ʻomi kiate kitautolu ʻa e fiefiá ʻi heʻetau haʻu kia Kalaisi pea maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo ʻEne Fakaleleí.)

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku hoko ai e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ʻo “lelei ange ia ʻi he fua kehe kotoa pē?” (1 Nīfai 8:12; 11:22).

Fakaʻaliʻali ʻa e lea ko ʻeni naʻe fakahoko ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoní.

ʻĪmisi
Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni

Siʻoku kāinga ʻofeina, ʻoku siʻi ha kaunga e fiefia ʻoku tau maʻú, ki he tūkunga ʻetau moʻuí mo e meʻa ʻoku tukutaha ai ʻetau tokangá.

ʻI hono tukutaha ʻetau tokangá … [ʻia] Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí, […] te tau lava ʻo ongoʻi fiefia ʻo tatau ai pē ko e hā e meʻa ʻoku hokó—pe ʻikai ke hoko—ʻi heʻetau moʻuí. ʻOku haʻu ʻa e fiefiá meiate Ia. Ko Ia e tupuʻanga ʻo e fiefia kotoa pē. … Ko Sīsū Kalaisi ʻa e fiefiá! (“Fiefiá mo e Moʻui Fakalaumālié,” Liahona, Nōvema 2016, 82)

  • Ko e hā te ke lava ʻo fakahoko ʻi hoʻo moʻuí ke nofotaha lahi ange ai ʻa hoʻo tokangá ʻia Sīsū Kalaisi ke ke lava ai ʻo aʻusia ʻa e fiefia ʻoku lahi angé? (ʻOange ki he kau akó ha taimi ke nau fakalaulauloto mo lekooti ʻenau ngaahi fakakaukaú.)

ʻOku ako ʻa Līhai mo Nīfai ko e folofola ʻa e ʻOtuá ʻoku huʻu ia ki he Fakamoʻuí mo ʻEne Fakaleleí.

Vahevahe e kalasí ki ha fanga kiʻi kulupu iiki, pea ʻoange ki he tokotaha ako takitaha ʻa e laʻipepa tufa ko ʻení.

Ngaahi Faingataʻa ki hono Maʻu ʻo e Fua ʻo e ʻAkau ʻo e Moʻuí

Ngaahi Akonaki mo e Tokāteline ʻo e Tohi ʻa Molomoná Naunau ʻa e Faiakó,—Lēsoni 3

Lau fakakulupu ʻa e palakalafi ko ʻení: ʻI he meʻa-hā-mai ʻa Līhai ki he ʻakau ʻo e moʻuí, ko e vaitafe ʻulí, “ngaahi ʻao fakapoʻulí” (1 Nīfai 12:17), mo e “fuʻu fale lahi mo ʻataʻataá” (1 Nīfai 8:26) ne toe faingataʻa ange ai ki he kakaí ke nau aʻu pe nofo ʻi he fuʻu ʻakaú ʻo kai ʻi hono fuá. ʻI he naunau teuteu ki he kalasí, mahalo kuó ke ʻiloʻi ha ngaahi sīpinga ʻi he kuongá ni ʻo e ngaahi fakatuʻutāmaki pe ngaahi tohoakiʻi ʻa ia ʻokú ne taʻofi ʻa e kakaí mei he Fakamoʻuí. Aleaʻi fakataha mo e kau mēmipa ʻo hoʻo kulupú, ʻa e ngaahi founga ʻoku fehangahangai ai ʻa e kakai lalahi kei talavou ʻo e ʻaho ní mo e ngaahi tūkunga ko ʻení:

ʻUli pe angahalá (matavai ʻo e vai ʻulí: 1 Nīfai 8:13; 12:16; 15:27)

Ngaahi kākā mo e ngaahi ʻahiʻahí (“ ʻao fakapoʻuli”: 1 Nīfai 8:23; 12:17)

Hīkisia mo e manuki ʻa e māmaní (ʻa e “fuʻu fale lahi mo ʻataʻataá”: 1 Nīfai 8:25–28; 12:18)

Aleaʻi: Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ai e ngaahi sīpinga ne mou aleaʻí ke ne taʻofi ha tokotaha lahi kei talavou mei he haʻu kia Sīsū Kalaisi mo fiefia ʻi he ngaahi tāpuaki ʻo ʻEne Fakaleleí? Ko e hā ha founga kuó ke feinga ai ke ikunaʻi ʻa e ngaahi faingataʻa ko ʻení ʻi hoʻo moʻui pē ʻaʻaú?

Ngaahi Faingataʻa ki hono Maʻu ʻo e Fua ʻo e ʻAkau ʻo e Moʻuí

ʻĪmisi
laʻipepa tufa ʻa e faiakó

Hili ha taimi feʻunga, fakaafeʻi ha kau ako ke vahevahe mo e kalasí e meʻa naʻa nau aleaʻi ʻi heʻenau ngaahi kulupú.

Fakaafeʻi e kau akó ke nau toe vakaiʻi e meʻa ne nau ako fekauʻaki mo e ngaahi kulupu ʻe fā ʻo e kakai naʻe mamata ki ai ʻa Līhai ʻi heʻene mata meʻa-hā-maí (vakai, konga 3 ʻo e naunau teuteú). Hiki ʻi he palakipoé ʻa e ngaahi kaveingá ni: Kulupu 1 (1 Nīfai 8:21–23), Kulupu 2 (1 Nīfai 8:24–28), Kulupu 3 (1 Nīfai 8:30, 33), Kulupu 4 (1 Nīfai 8:31–32).

  • Ko e hā e fatongia ʻoku fakatātaaʻi ʻe he vaʻa ukameá, pe ko e folofola ʻa e ʻOtuá, ki he kulupu takitaha? (Lekooti e ngaahi tali ʻa e kau akó ʻi lalo ʻi he ʻuluʻi tohi totonu.)

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ʻa e kupuʻi lea “naʻe ʻikai te mau tokanga kiate kinautolu” ʻi he 1 Nīfai 8:33? ʻOku fēfē ʻa e fakafōtunga ʻa e meʻa ko ʻení ʻi hotau kuongá?

  • Ko e hā ha ʻamanaki lelei maʻanautolu kuo nau tukuange ʻa e vaʻa ukameá pea hē mamaʻo atu mei he halá? (ʻE lava ke ke kole ki he kau akó ke nau toe vakaiʻi ʻa e lea ʻa Sisitā ʻAna M. Tipi ʻi he naunau teuteú.)

Fakamatala‘i ange naʻe lotu ʻa Nīfai ke mahino kiate ia ʻa e misi ʻa ʻene tamaí, pea naʻe fakahā kiate ia ʻi ha meʻa-hā-mai peá ne ako ai ʻa e ʻuhinga ʻo e misí. Hili ia naʻá ne akoʻi ki hono ngaahi tokouá ʻa e meʻa ʻoku fakafofongaʻi ʻe he vaʻa ukameá. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e 1 Nīfai 15:23–24. Fehuʻi ange leva:

  • Ko e hā ʻokú ke ako mei he fakamatala mo e fakaafe ʻa Nīfai ki hono ngaahi tokouá? (ʻI he ngaahi moʻoni kehé, ʻe lava ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ha tefitoʻi moʻoni ʻoku hangē ko ʻení: ʻOku fakaʻatā kitautolu ʻe heʻetau piki maʻu ki he folofola ʻa e ʻOtuá ke tau matuʻuaki ʻa e ngaahi feinga ʻa Sētane ke ne tohoakiʻi atu kitautolu meia Sīsū Kalaisí.)

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ʻa e “piki maʻu maʻu ai pē” ki he folofola ʻa e ʻOtuá? (1 Nīfai 8:30).

Fakaʻaliʻali ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa ʻEletā Kēvini W. Piasoni ʻo e Kau Fitungofulú.

ʻĪmisi
ʻEletā Kēvini W. Piasoni

Kapau he ʻikai ke tau “piki maʻu maʻu ai pē” [1 Nīfai 8:30] ki he folofola ʻa e ʻOtuá mo moʻui ʻaki ia, te tau kui fakalaumālie kae ʻikai ke ʻiloʻilo fakalaumālie. Fekumi ʻi he Tohi ʻa Molomoná mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfita moʻuí he ʻaho kotoa pē, ʻaho kotoa pē, ʻaho kotoa pē! Ko e kī ia ki he moʻui fakalaumālié pea hao ai mei he takihalaʻí. Ka ne ʻikai ia, ʻoku tau hē fakalaumālie. ( “Nofo Maʻu ʻi he Fuʻu ʻAkaú,” Liahona, Mē 2015, 115)

Kole ki he kau akó ke nau vahevahe ʻa e founga kuo tokoniʻi ai kinautolu ʻe he piki maʻu ki he folofola ʻa e ʻOtuá ke nau hao moʻui fakalaumālie pe fakaʻehiʻehi mei he kākaá. Fakaafeʻi ke nau vahevahe foki ʻa e founga kuo tokoniʻi ai kinautolu ʻe he folofola ʻa e ʻOtuá ke nau toe ofi ange kia Sīsū Kalaisi mo e mālohi ʻo ʻEne Fakaleleí.

Ke tokoniʻi e kau akó ke ngāue ʻo fakatatau mo e meʻa ʻoku nau ako mo ongoʻí, te ke lava ʻo fakaʻaliʻali ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení pea fakaafeʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto pea lekooti ʻenau ngaahi talí.

  • Ko e hā te u lava ʻo fakahoko ke piki maʻu ange ai ki he folofola ʻa e ʻOtuá?

  • Ko hai ʻoku lava ke faitāpuekina ʻi haʻane fanongo ki heʻeku fakamoʻoni ki he mahuʻinga ʻo e pīkitai ki he folofola ʻa e ʻOtuá?

Fakakaukau ke fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke nau vahevahe e meʻa kuo nau hikí.

Ki he Kalasi Hokó

ʻI he fakakaukau ki he fealeaʻaki fekauʻaki mo e vaʻa ukameá, ʻe lava ke ke fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau fekauʻaki mo e anga ʻenau faivelenga ʻi heʻenau ako folofola kimuí ni maí. ʻI heʻenau ako ʻa e naunau teuteu ki he kalasi hono hokó, poupouʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki he founga ʻe lava ke nau ʻunu ai ke ofi ange ki he Fakamoʻuí ʻi haʻanau fakamuʻomuʻa ʻa e ako folofola fakatāutahá.