‘Inisititiuti
Lēsoni 6 Naunau Teuteu ki he Kalasí: Ko e Fakalelei Taʻefakangatangata ʻa Sīsū Kalaisí


“Lēsoni 6 Naunau Teuteu ki he Kalasí: Ko e Fakalelei Taʻefakangatangata ʻa Sīsū Kalaisí,” Ngaahi Akonaki mo e Tokāteline ʻo e Tohi ʻa Molomoná Naunau ʻa e Faiakó (2021)

“Lēsoni 6 Naunau Teuteu ki he Kalasí,” Ngaahi Akonaki mo e Tokāteline ʻo e Tohi ʻa Molomoná Naunau ʻa e Faiakó

Lēsoni 6 Naunau Teuteu ki he Kalasí

Ko e Fakalelei Taʻe-Fakangatangata ʻa Sīsū Kalaisí

ʻĪmisi
Ko e Lotu ʻa Kalaisi ʻi he Ngoue Ketisemaní, tā ʻe Hermann Clementz

Ko e hā hoʻo ngaahi fakakaukau mo e ongo ʻi hoʻo fakakaukau ki he mamahi ʻa e Fakamoʻuí ʻi he Ngoue ko Ketisemaní pea ʻi he kolosí? Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni, “ʻOku ʻomi ʻe he Tohi ʻa Molomoná e mahino kakato mo taupotu taha ki he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, he ʻikai ke toe maʻu ia mei ha feituʻu kehe” (“Ko e Tohi ʻa Molomoná: Ne Mei Fēfē Hoʻo Moʻuí Ka Ne ʻIkai Ia?Liahona, Nōvema 2017, 62). ʻI hoʻo ako e meʻa ʻoku akoʻi ʻe he Tohi ʻa Molomoná fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí, fakakaukau ki he founga kuó Ne huhuʻi ai koe mei he ngaahi nunuʻa ʻo e Hingá mo ne fakafaingamālieʻi koe ke ke hoko ʻo hangē ange ko Iá pea mo ʻetau Tamai ʻi he Langí.

Konga 1

Ko e hā ʻoku fie maʻu ai ke u fakahoungaʻi e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí?

Fakafuofua ki he 74 BC, naʻe taki ʻe he palōfita ko ʻAlamaá ha ngāue fakafaifekau ki he kakai Sōlamí, ʻa ia ne ʻikai totonu ʻenau founga moihuú mo nau akoʻi “ʻe ʻikai ke ʻi ai ha Kalaisi” (ʻAlamā 31:16). ʻI he taimi ne malanga ai ʻa ʻAlamā mo ʻAmuleki ki ha kulupu ʻo ha kakai Sōlami masivesiva ʻa ia ne kapusi ki tuʻa mei honau ngaahi feituʻu moihuú, ne na akoʻi ange e founga ke moihū ai ki he ʻOtuá mo fakamoʻoni mālohi ʻe hāʻele mai ʻa Kalaisi ʻo fakahoko ha Fakalelei taʻefakangatangata.

ʻOku tau ʻilo mei he folofolá mo e fakahā ʻi he kuonga ko ʻení “naʻe kau ʻi he Fakalelei ʻa [Sīsū Kalaisí] ʻEne mamahi koeʻuhí ko e ngaahi angahala ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá, ʻa e tafe Hono taʻataʻá, pea mo ʻEne pekia mo e toetuʻu mei he faʻitoká” (Fakahinohino ki he Folofolá,Fakalelei, Fakaleleí”,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org).

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Lau ʻa e ʻAlamā 34:8–10, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe akoʻi ʻe ʻAmuleki fekauʻaki mo ʻetau fie maʻu e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

ʻĪmisi
Ko hono Tutuki ʻo Sīsū Kalaisí, tā ʻe Louise Parker

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni e meʻá ni fekauʻaki mo e Fakalelei taʻefakangatangata ʻa e Fakamoʻuí:

ʻĪmisi
Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni

Ko e Fakalelei ʻa [Sīsū Kalaisí] ʻoku taʻe-fakangatangata—ʻo ʻikai hano ngataʻanga. ʻOku ʻikai foki hano ngataʻanga he ʻe fakahaofi ʻa e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá kotoa mei he mate ʻoku ʻikai hano ngataʻangá. Naʻe taʻefakangatangata ia ʻi he ngaahi tuʻunga ʻo ʻEne mamahi lahí. Naʻe taʻe fakangatangata hono taimí, he naʻá ne fakangata ʻa hono feilaulauʻaki ʻa e fanga manú. Naʻe toe taʻefakangatangata ia ʻi hono lahí—he naʻe pau ke fai tā tuʻo taha. Pea naʻe ʻikai ngata ʻa ʻene aʻu atu ʻa e ʻaloʻofa ʻo e Fakaleleí ki ha niʻihi tokolahi pē, ka ki he ngaahi māmani foki naʻá Ne ngaohí. Naʻe ope atu ia ʻo ʻikai malava ʻe ha meʻafua fakaetangata ke fakafuofuaʻi pe ma-aʻusia ʻe he ʻatamai ʻo e tangatá.

Ko Sīsū toko taha pē te Ne lava ʻo foaki ha faʻahinga fakalelei pehē, talu mei hono ʻaloʻi Ia ʻe ha faʻē matelie mo ha Tamai taʻe-faʻa-mate. Koeʻuhí ko e tofiʻa tukufakaholo makehe ko iá, ko ha Tokotaha tuʻunga taʻefakangatangata ʻa Sīsū. (“The Atonement,” Ensign, Nov. 1996, 35)

ʻĪmisi
Naʻe talanoa ʻa Mele mo e Kalaisi kuo toetuʻú

Naʻe fakahoko foki ʻe he palōfita ko Sēkopé ha malanga fekauʻaki mo ʻetau fie maʻu e Fakalelei taʻefakangatangata ʻa e ʻEikí mo e founga ʻoku fakahaofi ai kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi mei he ngaahi ola ʻo e Hingá pea mo e ngaahi nunuʻa ʻo ʻetau ngaahi angahalá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Ako ʻa e 2 Nīfai 9:6–10, 19–22, ʻo kumi ʻa e meʻa ne mei hoko ka ne taʻeʻoua e Fakalelei taʻefakangatangata ʻa e Fakamoʻuí.

ʻE lava ke tau maʻu ha falala kakato koʻeuhí ko e Fakalelei taʻefakangatangata ʻa e Fakamoʻuí, ʻe lava ke tau fakatomala mei heʻetau ngaahi angahalá pea hoko ʻo maʻa. Naʻe fakahoko ʻe Palesiteni Teti R. Kalisitā, Palesiteni mālōlō ʻo e Lautohi Faka-Sāpaté ʻa e fakatokanga ko ʻení fekauʻaki mo hono fokotuʻu ʻo ha ngaahi fakangatangata ʻi he Fakalelei ʻa e ʻEikí:

ʻĪmisi
Palesiteni Teti R. Kalisitā

Kuó u feʻiloaki mo ha Kāingalotu lelei ʻoku faingataʻa ke nau fakamolemoleʻi kinautolu, ʻoku nau fakangatangata e ivi huhuʻi ʻo e Fakamoʻuí, ko e fai ʻi he taʻeʻilo mo e maʻuhala. ʻOku ʻikai ke nau fakatokangaʻi, kuo nau liliu ki ha Fakalelei ʻoku taʻe fakangatangatá ki ha fakangatangata ʻo pehē he ʻikai lava ke ne hakeakiʻi ʻenau angahalá pe vaivaí. Ka ko ha Fakalelei ʻeni ʻoku ʻikai ke fakangatangata he ʻokú ne fālute mo fakakau e angahala mo e vaivai kotoa pē, ʻo aʻu ki he ngaohikovia pe mamahi ne fakatupu ʻe he niʻihi kehé. (“Ko e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí,” Liahona, Mē 2019, 85–86)

ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakalaulauloto

Fakalaulauloto ke Teuteu ki he Kalasí

ʻOku liliu fēfē ʻe he ʻilo ʻoku taʻefakangatangata e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí e anga hoʻo mahino mo e tali ki hoʻo ngaahi faingataʻaʻia mo e hohaʻa fakataautahá? ʻOkú ke tui moʻoni nai ʻe lava ke fakahaofi koe ʻe he Fakalelei taʻefakangatangata ʻa Sīsū Kalaisí?

Konga 2

ʻE lava fēfē ke tokoniʻi au ʻe he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ke u ikunaʻi ʻa e tangata fakanatulá?

ʻI he fakaofiofi ʻa e Tuʻi ko Penisimaní ki he ngataʻanga ʻo ʻene moʻuí, naʻá ne fakahoko ha malanga mālohi ki hono kakaí ʻa ia ne fakatefito ʻia Kalaisi. Naʻá ne vahevahe ʻi heʻene malangá e meʻa naʻe akoʻi ange ʻe ha ʻāngelo fekauʻaki mo e ngāue pea mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Naʻá ne akoʻi te tau lava ʻo ikunaʻi e konga fakakakano, pe faiangahala, ʻo kitautolú ʻo fakafou taha pē ʻi he Fakalelei ʻa e ʻEikí.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Lau ʻa e Mōsaia 3:19, ʻo kumi ʻa e meʻa te ke lava ʻo fai ke ikunaʻi ʻa e tangata fakaekakanó.

ʻĪmisi
lotu ʻa e kakai ʻo e Tuʻi ko Penisimaní

Ne ʻomi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá e ngaahi fakakaukaú ni fekauʻaki mo e tangata pe fefine fakakakanó:

ʻĪmisi
ʻEletā Tēvita A. Petinā

ʻOku ʻi ai ha tuʻunga ʻo e tangata fakakakanó naʻe fakamatalaʻi ʻe he Tuʻi ko Penisimaní ʻoku moʻui mo longomoʻui ia ʻiate kitautolu takitaha (vakai, Mōsaia 3:19). ʻOku ʻikai ke fakatomala e tangata pe fefine fakakakanó, ʻoku nau anga fakatēvolo mo fakakakano (vakai, Mōsaia 16:5; ʻAlamā 42:10; Mōsese 5:13), ʻo tohoakiʻi ngofua mo tōtuʻa e holí, pea hikisia mo siokita. Hangē ko e akonaki ʻa Palesiteni Sipenisā W. Kimipoló, “Ko e tangata fakakakanó’ ʻa e ‘tangata fakamāmaní’ kuó ne hanga ʻo fakaʻatā e ngaahi tefitoʻi holi ʻa e monumanú ke ne puleʻi ʻene ngaahi ongo fakalaumālié” (“Ocean Currents and Family Influences,” Ensign, Nov. 1974, 112). …

ʻE lava ke fakamatalaʻi fakanounou e natula totonu ʻo e sivi he moʻui fakamatelié ʻaki e fehuʻi ko ʻení: Te u tukulolo nai ki he malava ʻa e tangata fakakakanó ʻo fai angahalá, pe te u muimui ki he ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻo liʻaki e tangata fakakakanó kae hoko ko ha tokotaha māʻoniʻoni ʻi he Fakalelei ʻa e ʻEiki ko Kalaisí (vakai, Mōsaia 3:19)? Ko e siví ia. ʻOku lava ke ikunaʻi e uʻá, holí, fakaʻamú, mo e ongo ʻa e tangata fakakakanó ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. ʻOku tau ʻi he māmaní ke fakatupulaki ha ngaahi ʻulungaanga lelei faka-ʻOtua mo mapuleʻi e holi fakakakano kotoa pē. (“ʻOku Mau Tui ki he Angamaʻá,” Liahona, Mē 2013, 42, 43)

ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakalaulauloto

Fakalaulauloto ke Teuteu ki he Kalasí

Kuó ke ongoʻi nai ʻi ha taimi ʻoku ʻikai ke ke lava ʻo mapuleʻi pe lavaʻi e ngaahi holi mo e ngaahi fie maʻu ʻa e tangata pe fefine fakakakanó? ʻE lava fēfē ke ʻoatu ʻe he ngaahi akonaki ʻi he Mōsaia 3:19 ha ʻamanaki lelei te ke lava ʻo fakahoko ha ngaahi liliu māʻoniʻoni pea hoko ʻo hangē ange ko e Fakamoʻuí?