Mga Tabang sa Kasulatan

Mga Taga-Efeso

Misulat si Pablo ngadto sa mga Santos nga taga-Efeso mahitungod sa pag-orden nang daan ug sa dispensasyon sa kahingpitan sa mga panahon. Gitudlo Niya nga ang dugo ni Jesukristo parehong nagluwas sa mga Judeo ug sa mga Hentil. Ang Ginoo mitawag og apostoles, mga propeta, ug sa uban sa pagserbisyo diha sa Simbahan. Sila kinahanglan nga mohingpit sa mga Santos, molig-on sa Simbahan, ug modala sa mga Santos ngadto sa usa ka panaghiusa sa hugot nga pagtuo. Miawhag si Pablo sa mga Santos sa paghubo sa “daang pagkatawo” sa sala ug pinaagi ni Kristo isul-ob ang “bag-ong pagkatawo” sa pagkamatarong ug pagkabalaan. Mitambag si Pablo sa mga bana ug mga asawa sa paghigugma ug pagtahod sa usag usa. Midasig siya kanila sa pagtan-aw ngadto sa Manluluwas isip ilang ehemplo. Mitudlo usab si Pablo sa mga Santos sa pagsul-ob sa tibuok hinagiban sa Dios aron mapanalipdan gikan sa yawa.

Mga Kapangohaan

• Kaagi ug Kinatibuk-ang Kahulogan

• Pagkat-on pa og Dugang

• Media

Pahinumdom: Ang pagkutlo sa usa ka tinubdan nga wala gimantala sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw wala magpasabot nga kini o ang tagsulat niini gi-endorso sa Simbahan o nagrepresentar sa opisyal nga posisyon sa Simbahan.

Kaagi ug Kinatibuk-ang Kahulogan

Ngadto kang kinsa ang basahon sa mga taga-Efeso gisulat ug ngano?

Adunay ebidensiya nga gisulat ni Pablo kini nga sulat alang sa mga Santos nga nagpuyo diha ug libot sa Efeso, nga misilbi isip punoang mga buhatan ni Pablo atol sa iyang ikatulong misyonaryo nga panaw. Adunay dakong pagbati si Pablo alang sa mga taga-Efeso.

Ang Efesos usa ka importanteng siyudad sa Asia Minor. Kini may pantalan ug usa ka dakong sentro sa negosyo. Tungod sa pagkabutang niini, kini “nahimong usa ka natural nga sentro alang sa Kristiyano nga Simbahan sa Asia Minor.” Mibisita si Pablo sa Efesos sa hapit na ang kataposan sa iyang ikaduhang misyonaryo nga panaw ug mipuyo didto sulod sa duha ka tuig atol sa iyang ikatulong misyonaryo nga panaw.

Malisod kini sa pagtino sa usa ka untop nga petsa alang sa sulat ni Pablo ngadto sa mga taga-Efeso. Mipahayag si Pablo nga siya usa ka binilanggo sa panahon nga siya misulat niini. Mahimong nasulat ni Pablo ang epistola [sulat] atol sa una niyang pagkabilanggo sa Roma, sa mga AD 60 ngadto sa 62, atol sa samang panahon nga siya misulat ngadto ni Filemon ug sa mga taga-Colosas.

Diha sa iyang sulat, gipatunong ni Pablo ang mga miyembro sa Simbahan nga Hentil kinsa malagmit bag-ong mga kinabig. Ang iyang dakong katuyoan sa pagsulat mao ang pagtabang kanila sa pagtubo sa ilang kahibalo kabahin sa Dios ug sa Simbahan pinaagi sa pagpadayag. Si Pablo nabalaka mahitungod sa pagkakulang og panaghiusa taliwala sa mga miyembro, ilabi na tali sa Hentil ug sa Judeo nga mga Santos, ug sulod sa mga pamilya. Gidasig niya ang mga Santos sa pagbatok sa mga gahom sa yawa.

Mga Taga-Efeso 1:1

Nganong gitawag ni Pablo ang mga miyembro sa Simbahan isip mga Santos?

Sa kanunay gitawag ni Pablo ang mga miyembro sa Simbahan isip mga Santos. Ang Gresyanhon nga pulong alang sa santos nagkahulogan og “balaan, … maunungon, santos, [o] mahalaron.” Ang pulong nga mga santos nagpasabot niadtong kinsa mahalaron ngadto sa usa ka sagradong katuyoan. Pinaagi sa pagtawag sa mga miyembro sa Simbahan isip mga Santos, gitudlo ni Pablo nga ang tanan kinsa nagsunod ni Jesukristo gihimo nga balaan pinaagi Kaniya. Ang mga Santos naningkamot sa pagpuyo sa mas balaan nga mga paagi.

Mga Taga-Efeso 1:4–5, 11

Unsa ang kahulogan sa gipili nang daan alang sa pagsagop?

Itandi sa Mga Roma 8:29–30.

Ang Gresyanhon nga pulong alang sa gipili nang daan (proorizō) “naghulagway sa buhat nga pagtino daan sa usa ka butang.” Diha sa Bag-ong Tugon, kini nga buhat iya lamang sa Dios.

Kini nga tudling nagtudlo nga ang mga tumutuo gipili nang daan, o gi-orden nang daan, alang sa pagsagop pinaagi ni Jesukristo. Gitudlo ni Pablo ang kahulogan sa pagkasinagop diha sa mga taga-Roma. Didto gisulat niya “nga, diha ni Kristo, kita mga sinagop ug sa ingon niana nahimong ‘mga anak sa Dios’ (Mga Taga-Roma 8:15–16; tan-awa usab sa Mga Taga–Galacia 4:1–9) ug busa mga manununod sa celestial nga himaya.” Ang mga panalangin sa gi-orden nang daan walay kondisyon nga gigarantiya apan mga nag-agad diha sa matarong nga paggamit sa kabubut-on dinhi niini nga kinabuhi.

Mga Taga-Efeso 1:10

Unsa ang “kapaigoan sa kahingpitan sa mga panahon”?

“Ang usa ka kapaigoan sa ebanghelyo mao ang usa ka yugto sa panahon diin ang Ginoo adunay sa labing kubos usa ka may awtoridad nga sulugoon dinhi sa yuta kinsa nagdala sa mga yawe sa balaang pagkapari. Adan, Enoc, Noe, Abraham, Moises, Jesukristo, Joseph Smith, ug ang uban pa nga ang matag usa misugod og usa ka dispensasyon. Kon ang Ginoo mag-organisar og usa ka dispensasyon, ang ebanghelyo ipadayag pag-usab aron ang mga tawo niana nga dispensasyon dili mag-agad sa nangaging mga dispensasyon alang sa kahibalo sa plano sa kaluwasan. Ang dispensasyon nga gisugdan ni Joseph Smith giila isip ang ‘dispensasyon sa kahingpitan sa mga panahon.’”

Gitudlo ni Joseph Smith nga kini nga dispensasyon “mohimo og kahayag sa mga butang nga napadayag sa tanang nangagi nga mga dispensasyon; ingon man usab ang ubang mga butang nga bisan kaniadto wala pa mapadayag. Iyang ipadala si Elias, ang Propeta, ug uban pa, ug ipahiuli ang tanang butang diha ni Kristo.” Ang dispensasyon sa kahingpitan sa mga panahon mao ang kataposan nga dispensasyon, nga moandam sa yuta alang sa Ikaduhang Pag-anhi ni Jesukristo.

Mga Taga-Efeso 1:12–14

Unsaon sa Balaan nga Espiritu sa Saad pagsiguro og mga panalangin sa umaabot?

“Ang Balaang Espiritu sa Saad mao ang nagpamatuod nga gahom sa Espiritu Santo.” Kon kita magdawat ug magsunod sa mga ordinansa ug mga pakigsaad diha sa pagkamatarong, ang Espiritu Santo manghimatuod nga kini madawat ngadto sa Ginoo. Gitudlo ni Elder David A. Bednar nga ang pagdawat sa Balaan nga Espiritu sa Saad sama sa “nagdawat [og] ‘nasilyohan nga pagtugot’ gikan sa Espiritu Santo.” Gitudlo ni Pablo nga ang Balaan nga Espiritu sa Saad sama usab sa usa ka saad o garantiya nga kita makadawat og kinabuhing dayon, usa ka panulundon diha sa celestial nga gingharian. Sa lain nga pagkasulti, ang Balaan nga Espiritu sa Saad naghatag og kasigurohan nga kita makadawat og usa ka hingpit nga langitnong ganti.

Mga Taga-Efeso 2:20–21

Unsa ang importansya sa usa ka tukorang bato?

“Ang usa ka tukorang bato mao ang unang bato nga gibutang diha sa pundasyon sa gambalay, sa usa ka kanto sa estraktura.

“… Ang usa ka tukorang bato nagdala sa kadaghanang timbang sa gawas nga estraktura sa usa ka gambalay, ug kini nagsumpay ug naghiusa og duha sa mga bongbong. Human kini mapahimutang, ang tanang uban nga mga bato ug ang ilang mga angulo gisukod gikan niini.

“… Sa karaan, ang usa ka tukorang bato sa kasagaran mahimong usa sa labing dako, labing solido nga mga bato nga trabahuonon sa usa ka magtutukod. Susihon og maayo sa magtutukod ang iyang mga bato ug pilion ang labing maayo isip usa ka tukorang bato, isalikway ang bisan unsa nga bato nga wala magpakita nga maayo.”

Mga Taga-Efeso 3:4

Unsa nga misteryo ang nahibaloan ni Pablo?

Ang Gresyanhon nga pulong alang sa misteryo mao ang mystērion, nga nagkahulogan og usa ka sagrado nga kamatuoran nga mahimong mahibaloan lamang pinaagi sa pagpadayag. Ang misteryo nga gipasabot ni Pablo mao nga ang mga Judeo ug ang mga Hentil mahimong mga manununod sa pakigsaad sama kang Abraham pinaagi ni Kristo. Kini nga misteryo “gipadayag ngadto ni Pablo nianang talagsaon nga adlaw sa dihang siya mibiyahe ngadto sa Damascus (tan-awa sa Mga Buhat 9:3–5).”

Mga Taga-Efeso 4:11

Unsa ang mga ebanghelista ug mga pastor?

Gilista ni Pablo ang mga katungdanan sa ebanghelista ug pastor isip kabahin sa estraktura sa organisasyon sa Simbahan. Ang usa ka ebanghelista mao ang “usa kinsa nagdala o nagpahayag sa maayo nga balita sa ebanghelyo ni Jesukristo.” Sa ulahing adlaw nga pagpadayag, ang mga patriyarka gihulagway nga “mga ministro sa ebanghelyo.” Si Propeta Joseph Smith mitudlo: “Ang usa ka ebanghelista usa ka Patriyarka. … Bisan hain ang Simbahan ni Kristo matukod dinhi sa yuta, kinahanglan gayod nga adunay usa ka Patriyarka alang sa kabulahanan sa kaliwatan sa mga Santos, sama kang Jacob kaniadto sa paghatag sa iyang patriyarkal nga panalangin ngadto sa iyang anak nga mga lalaki.”

Ang usa ka pastor usa ka magbalantay, o usa kinsa naggiya sa usa ka panon sa mga karnero. Si Jesukristo mipasabot ngadto sa Iyang Kaugalingon Mismo isip ang Maayong Magbalantay sa mga karnero tungod kay Siya nakaila ug nahigugma sa Iyang mga karnero. Niini nga kinatibuk-ang kahulogan, ang mga pastor sa Bag-ong Tugon mga susama ngadto sa mga bishop ug mga presidente sa branch sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.

Mga Taga-Efeso 4:26–27, 31–32

Unsay gitudlo ni Pablo mahitungod sa kasuko?

Ang Hubad ni Joseph Smith nagklaro sa Mga Taga-Efeso 4:26 ingon sa mosunod: “Makahimo ba kamo pagkasuko, ug dili makasala?” KIni nga kausaban nagdala sa bersikulo ngadto sa pagkahiusa sa ubang mga pagtulon-an ni Pablo mahitungod sa kasuko.

Mitambag si Pablo sa mga Santos nga sila kinahanglan nga dili matulog sa gabii hangtod sila nakabuntog sa ilang nasuko nga mga hunahuna. Mitudlo ang Manluluwas og susama nga mga kamatuoran mahitungod sa kasuko.

Mga Taga-Efeso 5:21–33

Unsa ang mensahe ni Pablo mahitungod sa masinugtanong pagsunod diha sa kaminyoon?

Gitunong ni Pablo ang masinugtanong pagsunod sa tibuok niyang mga sinulat. Niini nga tudling, gitunong ni Pablo ang masinugtanong pagsunod diha sa mga relasyon sa pamilya, nga may usa ka linain nga paghatag og gibug-aton sa kaminyoon. Tungod kay ang pulong nga masinugtanong pagsunod makahatag og positibo ug negatibo nga mga pasabot, importante kini nga klarohon kon giunsa paggamit ni Pablo ang pulong.

Sa dili pa maghisgot og kaminyoon, misugyot si Pablo sa mga sakop sa pamilya sa pagsunod ngadto sa usag usa. Kini pagahimoon nga isigka-masinugtanon nga pagsunod nga molambo ang usa ka “husay” nga espiritu sulod sa mga pamilya. Nagdapit usab si Pablo sa mga sakop sa pamilya sa pag-obserbar “sa usag usa labot sa relasyon sa matag tawo ngadto sa [Dios].”

Niini nga kinatibuk-ang kahulogan, ang minyo nga managtiayon kinahanglan nga alagad ngadto sa usag usa agi og balaan nga pagtahod alang ni Kristo.” Gidapit ni Pablo ang mga asawa sa boluntaryo nga pagsunod ngadto sa ilang mga bana gumikan sa ilang paghigugma alang ni Jesukristo ug dili isip usa ka resulta sa pamugos o pagmando.

Gigamit ni Pablo ang mahigugmaong relasyon ni Jesukristo ngadto sa Simbahan isip usa ka modelo alang sa kaminyoon. Busa, ang usa ka bana kinahanglang higugmaon ang iyang asawa sa samang paagi nahigugma ug nagsakripispyo si Jesukristo alang sa Iyang Simbahan. Uban sa Manluluwas isip ang modelo, walay katarungan gayod alang sa pagkontrol, pagkawalay tahod, o pag-abuso sulod sa kaminyoon.

Pinaagi sa pagpunting diha ni Jesukristo, si Pablo mihatag og klaro nga direksiyon kabahin kon unsaon pagtan-aw ang masinugtanong pagsunod. Gikan sa kinabuhi ni Jesukristo, atong makita nga ang masinugtanong pagsunod makahimo og usa ka diosnon nga kalidad kon kini naglakip og pagpaubos, kaaghop, kalumo, ug kamasulundon ngadto sa Dios. Niining kinatibuk-ang kahulogan, ang “masinugtanong pagsunod nagkinahanglan og talagsaon nga kalig-on sa kinaiya, maunongon ngadto sa pakigsaad, dili sagad nga kaalam, ug dili hinakog nga paghigugma—mahandumon sa dalaygon nga pagkamasinugtanon nga Tawo.”

Diha sa kultura sa panahon ni Pablo, ang mga tahas sa mga babaye kasagaran nga limitado, ug ang mga bana ug mga amahan giila nga labing may awtoridad sa pamilya. Gihagit sa mensahe ni Pablo kadto nga mga lagda sa kultura. “Bisan og ang Kristiyano nga mga panimalay mipadayon nga ingon og patriyakal ug hirarkiyal, kini nga mga kausaban nagsugyot kanila paingon sa mas dako nga panagsama ug pagrespito alang sa matag indibidwal.”

Mga Taga-Efeso 6:5–8

Si Pablo ba miuyon sa pagkaulipon?

Sa kapanahunan sa Bag-ong Tugon, ang pagkaulipon komon kaayo nga binuhatan sa tibuok Gingharian sa Roma. Daghang mga miyembro sa Simbahan ang mga ulipon o adunay mga ulipon isip kabahin sa ilang mga pamilya. Ang mga tawo nahimong mga ulipon pinaagi sa pagkabihag sa gubat, gibaligya aron ibayad sa mga utang, o gidagit. Ang tambag ni Pablo mahitungod kon sa unsang paagi kinahanghlang molihok wala magpasabot nga siya miuyon sa kabalauran sa pagkaulipon. Nagtudlo siya sa mga miyembro sa Simbahan, kinsa nagpuyo sa usa ka kultura nga adunay mga ulipon ug mga amo, kon unsaon sa ebanghelyo ni Jesukristo paggiya kadto nga mga relasyon.

Pagkat-on pa og Dugang

Gi-orden nang daan

• Steven R. Bangerter, “Gi-orden nang Daan nga Moserbisyo,” Liahona, Mayo 2024, 56–59

• John C. Pingree Jr., “Ako Adunay Buhat alang Kanimo,” Liahona, Nob. 2017, 33–34

• Mga Hilisgotan ug mga Pangutana, “Giorden nang Daan,” Librarya sa Ebanghelyo

Sukaranan sa Apostoles ug mga Propeta

• Mga Hilisgutan ug mga Pangutana, “Propeta, Mga,” Librarya sa Ebanghelyo

Relasyon sa Kaminyoon

• Ulisses Soares, “Diha sa Panag-uban sa Ginoo,” Liahona, Nob. 2022, 42–45

Media

Mga Bidyo

“Dispensations: The Pattern of Apostasy and Restoration” (6:52)

“Ang hinagiban sa Dios” (2:06)

Mga Imahe

Mubo nga mga Sulat

1. “Lahi sa iyang uban nga mga sulat, si Pablo wala mipadala og bisan unsa nga personal nga mga pagbati ngadto sa piho nga mga indibidwal diha niini nga sulat ug milaom nga ang mga mambabasa nakadungog kabahin sa iyang serbisyo ngadto kanila (Mga Taga-Efeso 3:2). Agi og pagdugang, ang hugpong sa mga pulong ‘sa Efeso’ (1:1) wala diha ang pipila sa labing unang mga manuskrito niini nga sulat. Kini nga mga kamatuoran ang hinungdan sa pipila ka mga eskolar sa pagpangutana sa katinuod niini nga sulat ingon man usab ang padulngan niini. Apan tataw nga si Pablo adunay dako nga kabalaka alang sa komunidad sa mga Kristiyano ngadto sa silangan sa Efeso, sama sa Colosas ug Laodicea, bisan tuod og sila ‘wala makakita sa [iyang] nawong diha sa unod’ (Mga Taga-Colosas 2:1). Busa kini may rason sa pagtapos nga kini nga sulat sa orihinal usa ka sirkular nga sulat nga gituyo ni Pablo alang sa Kristiyano nga mga kongregasyon diha ug libot sa Efeso, sama sa matang sa iyang sulat ngadto ‘sa mga simbahan sa Galicia’ (Mga Taga-Galacia 1:2)” (Frank F. Judd Jr., “The Epistles of the Apostle Paul: An Overview,” in New Testament History, Culture, and Society: A Background to the Texts of the New Testament, ed. Lincoln H. Blumell [2019], 435–36).

2. Tan-awa sa Mga Buhat 19: 1, 9–10.

3. Tan-awa sa Mga Buhat 20:17, 34–38.

4. Bible Dictionary, “Ephesus.”

5. Tan-awa sa Mga Buhat 18:19.

6. Tan-awa sa Mga Buhat 19:10.

7. Tan-awa sa Mga Taga-Efeso 3:1; 4:1; 6:20.

8. Tan-awa sa Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Epistola ni Pablo, Mga,” Librarya sa Ebanghelyo.

9. Tan-awa sa Mga Taga-Efeso 2:11.

10. Tan-awa sa Mga Taga-Efeso 1:15–16.

11. Tan-awa sa Mga Taga-Efeso 1:15–19; 3:14–19.

12. Tan-awa sa Mga Taga-Efeso 2:11–22; 4:1–6.

13. Tan-awa sa Mga Taga-Efeso 5:22–33; 6:1–4.

14. Tan-awa sa Mga Taga-Efeso 4:17–32; 5:1–18; 6:10–18.

15. Tremper Longman III and Mark L. Strauss, The Baker Expository Dictionary of Biblical Words (2023), 1038, entry 40.

16. Tan-awa sa Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Santos.”

17. Gitudlo ni Presidente M. Russell Ballard ang, “Santos nagpasabot lamang ngadto niadtong kinsa naningkamot sa paghimo sa ilang mga kinabuhi nga balaan pinaagi sa pagpakigsaad nga mosunod ni Kristo” (“Ang Importansya sa Pangalan,” Liahona, Nob. 2011, 80).

18. Longman and Strauss, The Baker Expository Dictionary, 621.

19. Tan-awa sa Longman and Strauss, The Baker Expository Dictionary, 621.

20. S. Kent Brown, The Epistle to the Ephesians: Brigham Young University New Testament Commentary (2023), 47.

21. Pinaagi sa modernong pagpadayag, atong nakat-onan nga ang gi-orden nang daan dili usa ka garantiya sa pipila ka mga panalangin. Sa laing bahin, ang katumanan sa gi-orden nang daan nga mga panalangin maoy “usa ka resulta sa matarong nga paggamit sa kabubut-on” (Mga Hilisgotan ug mga Pangutana, “Gi-orden nang Daan,” Librarya sa Ebanghelyo).

22. Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Dispensasyon,” Librarya sa Ebanghelyo.

23. Mga Pagtulun-an sa mga Presidente sa Simbahan: Joseph Smith (2007), 510–11; tan-awa usab sa Doktrina ug mga Pakigsaad 128:18.

24. Tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 112:30–32; 138:48; tan-awa usab sa “The Restoration of the Fulness of the Gospel of Jesus Christ: A Bicentennial Proclamation to the World,” Gospel Library.

25. David A. Bednar, “Kinahanglang Matawo Kamo Pag-usab,” Liahona, Mayo 2007, 22.

26. Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Balaan nga Espiritu sa Saad,” Librarya sa Ebanghelyo.

27. David A. Bednar, “Kinahanglang Matawo Kamo Pag-usab,” 22. Gitudlo usab ni Elder Bednar, “Kini nga pagselyo mahimong mawala pinaagi sa pagkadili matarong ug kalapasan” (“Kinahanglan Kamong Matawo Pag-usab,” 22).

28. Ang King James Version of the Bible naggamit og hugpong sa mga pulong “patinga sa atong panulondon” (Mga Taga-Efeso 1:14) sa paghulagway niini nga saad o garantiya. Sa kalibotanong mga butang, kon ang mopalit maghatag sa mobaligya og patinga nga salapi, ang mopalit mohatag sa mobaligya og kasigurohan nga sila gustong mopalit og pipila ka kabtangan. Migamit si Pablo niini nga pinulongan sa pagpasabot nga ang Dios naghatag og kasigurohan sa mga panalangin ngadto niadtong kinsa nagpuyo pinasubay sa kabubut-on sa Dios.

29. Tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 88:3–4; 131:5.

30. Kini usahay gitawag og “ naghimo sa atong tawag [calling] og pagpili nga siguro” (Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Tawag ug Pagpili,” Librarya sa Ebanghelyo). Tan-awa usab sa Bruce R. McConkie, Doctrinal New Testament Commentary [1971], 2:493–95; Joseph Smith, in History, 1838–1856 [Manuscript History of the Church], volume C-1, 8, josephsmithpapers.org; Brian M. Hauglid, “Joseph Smith’s Inspired Commentary on the Doctrine of Calling and Election,” sa Shedding Light on the New Testament: Acts–Revelation, ed. Ray L. Huntington and others (2009), 209–10.

31. “The Cornerstone,” Ensign, Jan. 2016, 74.

32. Tan-awa sa Longman and Strauss, The Baker Expository Dictionary, 536. Tan-awa usab sa Alma 12:9–11.

33. Tan-awa sa Mga Taga-Efeso 3:6; Mosiah 5:7; 15:11; 27:25–26.

34. Brown, The Epistle to the Ephesians, 202.

35. Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Ebanghelista,” Librarya sa Ebanghelyo.

36. Doktrina ug mga Pakigsaad 107:39.

37. Mga Pagtulun-an: Joseph Smith, 140.

38. Tan-awa sa Longman and Strauss, The Baker Expository Dictionary, 736.

39. Tan-awa sa Juan 10:11.

40. Brown, The Epistle to the Ephesians, 305.

41. Hubad ni Joseph Smith, Mga Taga-Efeso 4:26 (sa Mga Taga-Efeso 4:26, footnote a); ang mga italic nagpakita og kausaban sa teksto.

42. Tan-awa sa Mga Taga-Efeso 4:31.

43. Tan-awa sa Mga Taga-Efeso 4:26.

44. Tan-awa sa Mateo 5:22; 3 Nephi 11:29–30; 12:22.

45. Tan-awa sa 2 Mga Taga-Corinto 9:13; Mga Taga-Efeso 6:1; Mga Taga-Colosas 2:20–22; 3:20; Tito 3:1; Mga Hebreohanon 13:17.

46. Tan-awa sa Camille Fronk Olson, “Submit Yourselves … as unto the Lord,” in Huntington and others, Go Ye into All the World, 100–105. “Sa tibuok nga mga sinulat ni Pablo, ang hiyas sa pagkamasinugtanon giawhag diha sa daghang lainlain nga kinatibuk-ang mga kahulogan, ang matag usa nagdala og pasabot sa pagkamabuligon, pakigtambayayong o pagkamanunuton ngadto sa pagpangulo sa organisasyon sa uban” (Kent R. Brooks, “Paul’s Inspired Teachings on Marriage,” in Go Ye into All the World: Messages of the New Testament Apostles, ed. Ray L. Huntington and others [2009], 92).

47. Tan-awa sa Mga Taga-Efeso 5:21.

48. “Ang verbo hypotassō, ‘sa pagmasinugtanon, sa pagpasakop,’ wala gayod makita sa bersikulo 22 apan gihulaman gikan sa bersikulo 21; ang gipasabot sa duha ka bersikulo mao ang “Pagmasinugtanon sa inyong mga kaugalingon ngadto sa usag usa, mga asawa ngadto sa inyong mga bana … ,” ug uban pa pinaagi sa panimalay, uban sa mga panudlo nga nagpiho sa mga paagi alang sa matag sakop sa pagpakita niana nga isig pagkamasinugtanon” (Mark D. Ellison, “Family, Marriage, and Celibacy in the New Testament,” in Blumell, New Testament History, Culture, and Society, 546).

49. Kenneth L. Barker and others, eds., NIV Study Bible: Fully Revised Edition (2020), 2076, mubo nga sulat alang sa Mga Taga-Efeso 5:21.

50. Ellison, “Family, Marriage, and Celibacy in the New Testament,” 545.

51. Michael D. Coogan and others, eds., The New Oxford Annotated Bible: New Revised Standard Version, 5th ed. (2018), 2058, mubo nga sulat alang sa Mga Taga-Efeso 5:21.

52. Tan-awa sa Earl D. Radmacher and others., NKJV Study Bible, 3rd ed. (2018), 1773, mubo nga sulat alang sa Mga Taga-Efeso 5 22–24, 25.

53. Tan-awa sa Brown, The Epistle to the Ephesians, 477.

54. Gidugang og tudlo ni Elder Ulisses Soares: “Ang patriyarkal nga sumbanan naglangkob nga ang mga asawa ug mga bana mao ang direktang manubag ngadto sa Dios alang sa pagtuman sa ilang sagrado nga mga responsibilidad diha sa pamilya. Nagkinahanglan kini og hingpit nga panag-uban—andam nga motuman sa matag baroganan sa pagkamatarong ug pagkamay-tulubagon—ug maghatag og oportunidad sa paglambo sulod sa kahimtang sa paghigugma ug pagtinabangay. Kining linain nga mga responsibilidad wala magpasabot og kagamhanan ug hingpit nga dili pag-apil sa bisan unsang matang sa pag-abuso o dili tukmang paggamit sa awtoridad” (“Diha sa Panag-uban sa Ginoo,” Liahona, Nob. 2022, 44).

55. Olson, “Submit Yourselves … as unto the Lord,” 102.

56. Ellison, “Family, Marriage, and Celibacy in the New Testament,” 546.

57. Daghang mga paghubad sa Biblia naggamit sa mas malumo nga pulong sa sulugoon, apan ang Gresyanhon nga pulong nagpasabot og ulipon (tan-awa sa Longman and Strauss, The Baker Expository Dictionary, 753).

58. Alang sa dugang nga impormasyon mahitungod sa pagkaulipon diha sa Bag-ong Tugon, tan-awa sa Andy Mickelson, “Recognizing and Understanding Slavery in the New Testament,” sa The Household of God: Families and Belonging in the Social World of the New Testament, ed. Lincoln H. Blumell and others (2022), 201–24.