Mateo 4; Lucas 4–5

Migahin si Jesus og 40 ka adlaw sa pagpuasa ug pagpakig-uban sa Langitnong Amahan didto sa kamingawan. Siya gitental sa yawa ug misukol kaniya. Human mibiyahe ngadto sa Galilea, si Jesus mipadayag ngadto sa mga tawo sa Nazaret nga Siya mao ang Mesiyas. Ang mga tawo sa Nazaret misalikway Kaniya. Didto sa Capernaum, gipagula ni Jesus ang daotang espiritu gikan sa tawo ug giayo ang ugangang babaye ni Simon Pedro. Si Jesus mibiyahe sa tibuok Galilea, nagsangyaw ug nag-ayo. Human sa milagrosong pagkakuha og daghang isda uban sa tabang sa Manluluwas, si Pedro, Santiago, ug Juan mibiya sa tanan aron mosunod sa Manluluwas. Si Jesus miayo sa usa ka sanlahon ug sa usa ka tawo nga paralitiko. Gitawag ni Jesus si Mateo aron mahimong usa ka disipulo ug gitudloan nga mianhi Siya aron sa pag-awhag sa mga makasasala sa paghinulsol.

Mga Kapanguhaan

Background ug Konteksto

Mateo 4:1, 5, 8

Unsa nga mga klaripikasyon ang gihatag sa Hubad ni Joseph Smith mahitungod sa mga pagtental kang Jesus?

(Ikompara sa Marcos 1:12; Lucas 4:1.)

Ang Hubad ni Joseph Smith nakahimo og importante nga mga klaripikasyon niini nga mga bersikulo. Si Jesukristo wala moadto “sa dapit nga awaaw aron tentalon sa yawa,” ni ang yawa adunay gahom sa pagdala ni Jesukristo aron tentalon Siya.

Hinoon, ang Hubad ni Joseph Smith nagtudlo nga “si Jesus gigiyahan sa Espiritu, ngadto sa kamingawan, aron makig-uban sa Dios.” Sa dihang si Jesus “nakig-istorya sa Dios, pagkahuman gigutom siya, ug gitental sa yawa.”

“Unya si Jesus gidala ngadto sa balaan nga dakbayan, ug ang Espiritu mipahiluna kaniya sa kinatumyan sa templo. …

“Ug usab, si Jesus diha sa Espiritu, ug kini midala kaniya ngadto sa hilabihan ka taas kaayo nga bukid, ug nagpakita kaniya sa tanan nga mga gingharian sa kalibotan ug sa himaya diha kanila.”

Mateo 4:2

Unsa ang kahulogan sa pagpuasa ni Jesus sulod sa 40 ka adlaw?

(Ikompara sa Marcos 1:13; Lucas 4:2.)

Ang pagpuasa mao ang pagboluntaryo sa paghunong sa pagkaon o pag-inom sulod sa usa ka panahon aron mapaduol sa Dios. Ang mga kasulatan kanunay nga nagkonektar sa pagpuasa uban sa pag-ampo.

Sa karaang panahon, magpuasa ang mga tawo kon nagtinguha og espirituhanong kalig-on, mga panalangin, pagpadayag, ug tabang gikan sa Dios. Ang pagpuasa usab usahay inubanan sa paghinulsol ug pagbangotan.

Ang Manluluwas nangandam alang sa Iyang pangalagad pinaagi sa pagpuasa sulod sa 40 ka adlaw ug gabii samtang nakigsulti sa Iyang Amahan. Pagkahuman ang yawa miabot aron motental, o mosulay, Kaniya.

Diha sa Biblia, ang numero nga 40 adunay kalambigitan sa daghang halangdon nga mga panghitablo. Pananglitan, si Moses ug Elijah miadto sa kabukiran aron magpuasa ug makigsulti sa Ginoo sulod sa 40 ka adlaw. Ang mga Israelita gisulayan didto sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig sa wala pa sila gitugotan sa Ginoo nga makasulod sa gisaad nga yuta. Usa ka eskolar misulat, “Sa kasulatan, ang numero [40] nagrepresentar sa panahon sa pagsulay, pagtesting, pinanid-an nga pagpuyo, o pagbangutan.” Ang numero mahimo usab nga sabton sa literal o mahulagwayon nga paagi. Mao nga sa pipila ka higayon, ang 40 ka adlaw mahimong nagpasabot lang sa taas nga yugto sa panahon.

Mateo 4:5–7

Unsa ang kinatumyan sa templo?

(Ikompara sa Lucas 4:9–12.)

modelo sa templo nga gitukod sa usa ka bungtod didto sa Jerusalem, nga gilibotan og nagsunod nga mga hawanan ug mga paril — litrato pinaagi ni James Jeffery

Ang paril nga naglibot sa templo sa Jerusalem. Ang pipila ka tigdukiduki nagtuo nga ang habagatang-kasadpang kanto sa paril lagmit mao ang kinatumyan sa templo diin si Jesus gitental. Kini nga kanto dayag nga naghatag sa labing maayo nga anggulo nga tan-awon sa lungsod. Usa ka kinulit nga plataporma nga bato nga dunay Hebreohanon nga inskripsiyon ang nakaplagan diha sa mga nagun-ob niana nga kanto. Ang inskripsiyon nagpakita nga ang usa ka tigpahibalo mobarog niini nga plataporma aron sa paghuyop og budyong (shofar) sa pagsinyas sa pagsugod sa balaang mga adlaw.

Ang dapit nga mas tradisyonal nga gituohan nga mao ang dapit sa kinatumyan sa templo mao ang habagatang-sidlakan nga kanto. Mao kini ang labing taas nga bahin diha sa paril sa templo. Ang kahabogon gikan dinhi ngadto sa ubos sa Walog sa Kidron maoy kapin sa 400 ka tiil, o 122 metros. “Ang punto sa pagtental ni Satanas mao ang paghaylo ni Jesus sa sayop nga paggamit sa iyang balaanong gahom pinaagi sa pag-itsa sa iyang kaugalingon gikan sa makalipong nga gitas-on ug sa pagsalig sa mga anghel nga moluwas kaniya gikan sa pagkahagbong. (Tan-awa sa Mat. 4:6.)”

Mateo 4:13–16

Unsa ang kaimportante sa “yuta sa Zabulon, ug sa Yuta sa Neftali”?

Ang mga yuta sa Zabulon ug Neftali sa daang Tugon nahimong yuta sa Galilea sa panahon sa Bag-ong Tugon.

mapa sa Zabulon ug Neftali ug mapa sa Galilea

Si Jesukristo migahin sa kadaghanan sa Iyang kinabuhi ug pangalagad sa mga balangay sa Galilea. Sulod sa mga siglo, daghang mga gubat ang nahitabo aron maseguro ang pagkontrolar niini nga rehiyon. Mahimong kini usa ka rason nga gipasabot ni Isaias ngadto sa mga tawo niini nga yuta isip “sila nga nagpuyo sa yuta sa landong sa kamatayon.”

Nanagna si Isaias nga niini nga yuta nga daghan kaayo ang nangamatay usa ka “dakong kahayag” ang moabot. Kana nga kahayag mao si Jesukristo, ang Kahayag sa Kalibotan. Gusto ni Mateo nga ang iyang mga magbabasa makahibalo nga ang pangalagad sa Manluluwas sa yuta sa Galilea mao ang katumanan niini nga panagna.

Lucas 4:16

Unsa ang sinagoga?

Ang mga sinagoga mao ang mga kongregasyon sa Judeo, o ang mga gambalay diin ang mga Judeo magpundok alang sa pagsimba ug instruksiyon. Ang gigikanan sa mga sinagoga wala mahibaloi. Ang paghisgot sa mga sinagoga diha sa Basahon ni Mormon nagsugyot nga sila tingali anaa na sa Israel sa wala pa si Lehi mibiya sa Jerusalem. Ang pagsimba diha sa sinagoga mas milukop human sa pagkabihag sa Babelonia samtang ang mga Judeo nangita og laing mga paagi sa pagsimba sa Ginoo samtang nahimulag gikan sa Iyang templo.

Ang usa ka sinagoga gidumala sa usa ka lokal nga magmamando, kasagaran usa ka escriba. Ang matag sinagoga naglangkob sa “mga linukot sa balaod ug uban pang sagrado nga mga sinulat, usa ka lamesa para sa pagbasa, ug mga lingkoranan alang sa mga magsisimba.” Panahon sa pagsimba sa Igpapahulay, ang mga Judeo magpundok sa mga sinagoga aron sa pagpaminaw og mga pagbasa gikan sa sagrado nga mga teksto sa kasulatan sa Judeo.

Lucas 4:18–19

Sa unsang paagi ang pangalagad ni Jesus nagtuman sa panagna diha sa Isaias 61:1–2?

Nagsugod si Jesukristo sa Iyang pangalagad didto sa Nazaret pinaagi sa pag-adto sa sinagoga ug pagbasa sa mga tudling gikan ni Isaias mahitungod sa misyon sa Mesiyas. Dayon mipaila Siya sa Iyang kaugalingon isip ang Usa nga mituman sa mga panagna.

Ang bersikulo sa Isaias nagpasabot sa usa ka tawo nga “dinihogan.” Ang mga Judeo miila niini isip nagkahulogan og “ang Mesiyas.” Isip ang Mesiyas, si Jesus gipadala aron “sa paglipay sa mga nagmagul-anon.” Ang Iyang maulaong sakripisyo moluwas niadtong kinsa nagtanyag og masulob-on nga kasingkasing ug mahinulsolon nga espiritu ug kinsa mosunod Kaniya.

Si Jesukristo gipadala “aron pagsangyaw sa kagawasan ngadto sa mga binihag.” Ang Iyang ebanghelyo moluwas niadtong anaa sa bilanggoan sa espiritu ingon man niadtong anaa sa espirituhanong pagkaulipon. Siya mohatag og “panan-aw sa mga buta.” Milagroso Niyang ipahiuli ang pisikal ug espirituwal nga panan-aw. Siya “[mo]hatag sa kagawasan ngadto sa mga dinaugdaog.”

Ang Griyego nga pulong nga gihubad isip “nabun-og” nangahulogan usab og “masulob-on” o “gidaugdaog.” Si Jesukristo mianhi aron ayohon ang tanan nga gidaugdaog sa sala ug sa yawa. Ang Manluluwas mao ang “[mo]mantala sa tuig sa pagpasig-uli uban [sa Ginoo].” Ang iyang misyon isip ang Mesiyas natuman niini nga panagna. Siya mianhi aron sa pagdala sa kaluwasan sa Iyang katawhan.

Lucas 4:22–30

Nganong gisalikway si Jesus sa Nazaret?

(Ikompara sa Mateo 13:54–58; Marcos 6:1–6.)

Ang mga tawo sa Nazareth “nahibulong” sa pagpahayag ni Jesus sa Iyang kaugalingon isip ang Mesiyas ug gipangutana, “Dili ba anak man kini siya ni Jose?” Ang Manluluwas nagpaabot sa tubag sa mga tawo sa Iyang pagpahayag. Iyang gibadlong ang ilang wala masulti nga tinguha nga mahimong pruweba nga Siya mao ang Mesiyas.

Dayon ang Manluluwas misulti sa duha ka Hentil kinsa nakasinati og mga milagro. Naghatag og gibug-aton sa pagtuo niining mga Hentil nga mipuno niadtong anaa sa sinagoga sa kasuko. Si Elder James E. Talmage misulat: “Kinahanglan ba silang ipakasama ngadto sa gipanghimaraot nga mga dili tumutuo, ug kana usab pinaagi sa anak sa panday sa balangay, kinsa nagdako gikan sa pagkabata diha sa ilang komunidad? Samtang napuno sa yawan-ong kayugot, ilang gidakop ang Ginoo ug gidala Siya ngadto sa kinatas-ang bahin sa bungtod diha sa bakilid diin natukod ang lungsod, determinado nga manimalos tungod sa natandog nilang mga pagbati pinaagi sa paglabay Kaniya gikan sa batuon nga pangpang.”

Bisan kon wala gipasabot ni Lucas kon sa unsang paagi, nakaeskapo si Jesus gikan sa bayolente nga pundok sa katawhan. Kini nga kasinatian klarong nagpakita sa kamatuoran sa pamahayag ni Apostol Juan nga si Jesukristo “nahiabot diha sa iyang kaugalingon, ug ang iyang mga tawo wala modawat kaniya.”

Lucas 5:27–30

Ngano nga ang mga publikano gitamay sa mga Judeo?

(Ikompara sa Mateo 9:9–11; Marcos 2:15–16.)

Ang mga Judeo nasuko nga nahimong ubos sa gahom sa Roma. Gitamay usab nila kadtong mga nangolekta og buhis para sa mga Romano. Kining mga tigpaningil sa buhis gitawag ug mga publikano.

Ang Judeo nga mga tigpaningil sa buhis giisip nga mga traydor ug gilikayan sa komunidad. “Ang mga publikano ug mga sakop sa ilang mga pamilya giisip nga talamayon kaayo nga sila wala tugoti nga maghupot og publikong katungdanan o paghatag og pagpamatuod sa korte sa mga Judeo.”

Tungod kay ang mga Pariseo gikonsiderar ang mga tigpaningil sa buhis nga makasasala, ilang gilantaw sila isip mahugaw sa ritwal nga paagi. Busa kon mokaon kauban sa usa ka publikano makahulga sa kaputli sa usa ka Pariseo.