“Mga Buhat 6–9,” Mga Tabang sa Kasulatan: Bag-ong Tugon (2024)
Mga Tabang sa Kasulatan
Mga Buhat 6–9
Ang mga Apostoles mi-set apart og pito ka tawo aron sa pagtabang kanila sa pagpangalagad sa mga panginahanglan sa Simbahan. Si Esteban, usa sa pito, gidakop ug gidala atubangan sa mga lider sa mga Judeo. Si Esteban miasoy sa kasaysayan sa Israel ug mipahayag nga ilang gipatay si Kristo ingon nga ang ilang mga katigulangan mipatay sa miaging mga propeta. Sa panan-awon, nakita ni Esteban ang Langitnong Amahan ug si Jesukristo. Unya gilabay siya og bato tungod sa pagsaksi Kanila. Didto sa Samaria, si Felipe misangyaw, mibunyag, ug mihimo og daghang mga milagro. Si Pedro mibadlong kang Simon, usa ka salamangkero, nga gustong mopalit sa pagkapari. Ang Ginoo misugo ni Felipe ngadto sa Gaza, diin si Felipe mibunyag og usa ka tawo nga taga-Etiopia. Si Jesus mipakita ni Saulo sa dalan padulong sa Damasco. Si Saulo nabuta ug giayo ni Ananias. Giayo ni Pedro si Eneas ug gibuhi pag-usab si Tabita (sa Dorcas).
Mga Kapanguhaan
Background ug Konteksto
Mga Buhat 6:1–6
Ngano nga ang Napulog Duha mitawag man og pito ka tawo aron motabang nila?
Samtang mitubo ang Simbahan sa Ginoo, adunay panagbangi nga mitumaw tali sa Judeo nga mga kinabig nga Griyego ang pinulongan (mga Hellenist) ug niadtong Aramaic ang pinulongan (Mga Hebreo). Tingali tungod kini sa ilang mga panaglahi nga dili lang sa pinulongan ug naglakip sa sosyal ug kultural nga mga panaglahi. Ang mga Hellenist mibati nga ang ilang mga biyuda gipasagdan sa mga Hebreo. Sa panahon sa Bag-ong Tugon, ang mga biyuda naglisod gayod sa ekonomikanhong paagi ug kasagaran nagkinahanglan sa pag-atiman.
Ang Napulog Duha ka Apostoles mipasabot nga dili nila mahimong mapasagdan ang pulong sa Dios aron sa “pag-apod-apod sa inadlawng panginahanglan.” Ang pag-apod-apod sa inadlawng panginahanglan nagpasabot sa pag-atiman sa temporal nga mga panginahanglan sa mga miyembro sa Simbahan. Ang Napulog Duha ka Apostoles mitawag og pito ka disipulo nga Hellenist aron matubag kining temporal nga mga kabalaka aron ang Napulog Duha ka Apostoles makatutok sa pagtudlo sa ebanghelyo. Wala ipahibalo kon unsa nga katungdanan sa pagkapari ang gihuptan sa pito ka tawo.
Mga Buhat 7:1–53
Giunsa paggamit ni Esteban ang biblikanhong kasaysayan sa pagdepensa sa iyang kaugalingon?
Si Esteban mitubag sa pasangil nga pagpasipala batok sa balaod ni Moises pinaagi sa pag-asoy sa importante nga mga bahin sa kasaysayan sa mga Judeo. Naghisgot siya mahitungod sa “mahinungdanong mga ngalan sa kaliwatan sa balay ni Israel, sama nila ni Abraham, Isaac, Jacob, Jose sa Ehipto, ug Moises (tan-awa sa Mga Buhat 7:8–9, 20). Si Esteban mihatag og gibug-aton ilabi na sa tabang sa Ginoo sa pag-andam ni Moises, ug iyang gitapos ang iyang pagpamatuod pinaagi sa pagkonektar sa propesiya ni Moises ngadto kang Jesukristo.”
Sa pagpakigbahin niini nga kasaysayan, si Esteban mipahisama sa sitwasyon sa Simbahan ngadto sa istorya sa Daang Tugon. Ang Judeo nga mga lider migukod ug mipatay ni Jesukristo sama sa gihimo sa masinupakon nga mga Israelita nga migukod ug mipatay sa nahaunang mga propeta. Si Esteban ug ang ubang mga sumusunod ni Jesukristo nahisama niadtong mipatalinghog sa mga propeta sa mga panahon sa Daang Tugon. Niini nga konteksto, ang Judeo nga mga lider, dili si Esteban, mao ang misupak sa Dios.
Mga Buhat 7:48–50
Unsa ang ipasabot ni Esteban sa dihang miingon siya, “Apan ang labing halangdon nga Dios wala magpuyo sa mga balay nga gitukod sa mga tawo”?
Si Esteban mitudlo nga ang tabernakulo ug ang templo ni Solomon gitukod alang sa Dios. Pero, dili kini ang permanente nga puy-anan sa Dios. Si Esteban mikutlo ni Isaias aron ipasabot nga ang Dios naghari sa langit ug sa yuta. Ang tanang nilalang mao ang Iyang templo. Si Elder Bruce R. McConkie misulat, “Ang halangdong Tiglalang … gisimba [nato] diha sa iyang mga templo, diin ang balaang mga balay usahay iyang bisitahan, ug diin ang sagradong mga luna ang iyang Espiritu mahimong kanunay nga makita sa mga matinud-anon.”
Mga Buhat 7:55–56
Unsa ang gipadayag sa panan-awon ni Esteban mahitungod sa Dios nga Kapangulohan?
Sa panan-awon ni Esteban, ang matag sakop sa Dios nga Kapangulohan gipadayag isip managlahi nga mga Binuhat. Si Propeta Joseph Smith mitudlo: “Si [Esteban] mipamatuod nga sila nakakita sa Anak sa Tawo nga nagbarog sa tuong kamot sa Dios. Si bisan kinsang tawo nga nakakita sa langit nga naabli nasayod nga adunay tulo ka personahe sa kalangitan kinsa naghupot sa gahom, ug nagdumala sa tanan.” Ang susama nga mga pagpakita nga nagpadayag nga ang Dios nga Kapangulohan bulag ug lahi nga mga Binuhat makita diha sa asoy sa bunyag sa Manluluwas, sa Bukid sa Transpigurasyon, sa pagpakita sa Manluluwas ngadto sa mga Lamanita ug mga Nephita, ug sa Panan-awon ni Joseph Smith.
Mga Buhat 7:56
Unsa ang ipasabot sa ulohan nga “Anak sa tawo”?
Tan-awa sa “Mateo 8:20. Ngano nga si Jesukristo mipasabot sa Iyang Kaugalingon isip ‘Anak sa tawo’?”
Mga Buhat 8:9–13, 18–24
Ngano nga si Simon gipanghimaraot man ni Pedro?
Si Simon usa ka salamangkero nga naghimog salamangka. Ilegal kini sa Romano nga balaod nga maghimo og salamangka uban sa daotan o malinglahon nga katuyoan. Ang salamangka ginadili usab ubos sa balaod ni Moises. Gipanghimaraot ni Pedro ang pagsulay ni Simon sa pagpalit sa gahom sa pagkapari. Si Presidente Dieter F. Uchtdorf, kanhi sakop sa Unang Kapangulohan, mitudlo: “Ang [pagkapari], o ang mga responsibilidad nga anaa niini, dili mapalit o kamandoan. Ang paggamit sa gahom sa pagkapari dili ma-impluwensyahan, mapaling-paling, o mapugos pinaagi sa katungdanan, pinaagi sa bahandi, o pinaagi sa impluwensya. Espirituhanong gahom kini nga gipadagan sa langitnong pamalaod.”
Mga Buhat 8:27–38
Unsa ang nakaimportante mahitungod sa bunyag sa taga-Etiopia?
Base sa impormasyon sa bersikulo 27, lagmit nga kining taga-Etiopia usa ka Itom nga African gikan sa mga teritoryo sa habagatang bahin sa Ehipto. Usa siya ka opisyal sa gobyerno ug yunuko. Isip usa ka yunuko, gidid-an siya sa pag-apil sa Judaism. Kining misyonaryo nga kasinatian mao ang usa ka lakang paingon sa pagtuman sa panagna nga ang ebanghelyo mokatap lapas pa sa Judea ug Samaria. Pasiuna kini sa talagsaong misyonaryo nga buhat nga hapit na magsugod taliwala sa mga Hentil.
Mga Buhat 9:1
Kinsa si Saulo?
Si Saulo natawo sa Tarso, usa ka siyudad sa mga Griyego didto sa Cilicia. Natawo siya nga usa ka Romano ug Aramaic ug Griyego ang pinulongan. Siya usa ka Judeo gikan sa kaliwat ni Benjamin ug usa ka deboto nga Pariseo kinsa mainitong migukod ug misakit sa mga sumusunod ni Jesukristo. Sa kaulahian nailhan siya sa iyang Latin nga ngalan nga Pablo.
Kinatibuk-ang Pagpasabot bahin sa Kinabuhi ug Pagpangalagad ni Pablo
Pahinumdom: Ang mga petsa mga pagbana-bana lamang.
|
AD 1 |
Natawo sa Tarso |
Mga Buhat 9:11; 22:3, 27–28; Mga Taga-Filipos 3:5 |
|---|---|---|
|
AD 19–29 |
Estudyante ni Gamaliel sa Jerusalem |
Mga Buhat 22:3 |
|
AD 34–35 |
Migukod sa mga Kristiyano ug nakasaksi sa pagpatay ni Esteban |
Mga Buhat 7:58–59; 8:1, 3; 26:10–11; Mga Taga-Filipos 3:6 |
|
AD 35 |
Nakabaton og panan-awon bahin sa Manluluwas |
Mga Buhat 9:3–18 |
|
AD 35–36 |
Mibiyahe gikan sa Damasco paingon sa Arabia; ug mibalik sa Damasco ug misangyaw sa ebanghelyo |
Mga Buhat 9:19–20; Mga Taga-Galacia 1:17 |
|
AD 36 |
Mibisita sa Jerusalem ug nakigkita ni Pedro ug sa igsoong lalaki ni Jesus nga si Santiago |
Mga Buhat 9:26–29; Mga Taga-Galacia 1:18–19 |
|
AD 37–43 |
Migahin og 14 ka tuig sa Siria ug sa Cilicia (kabahin nianang panahona sa iyang misyon uban ni Bernabe) |
Mga Buhat 9:30; 11:25–26; Mga Taga-Galacia 1:21; 2:1 |
|
AD 45–48 |
Mihimo sa unang misyonaryo nga panaw (uban ni Bernabe) |
Mga Buhat 13:1–14:26 |
|
AD 49 |
Mitambong sa komperensiya sa Jerusalem |
Mga Buhat 15:1–6; Mga Taga-Galacia 2:1–2 |
|
AD 49–52 |
Mihimo sa ikaduha nga misyonaryo nga panaw |
Mga Buhat 15:36–18:21 |
|
AD 52 |
Mibisita sa Jerusalem |
Mga Buhat 18:22 |
|
AD 53–57 |
Miadto sa ikatulo ug kataposang misyon |
Mga Buhat 18:23; 19:1–20:38 |
|
AD 57–58 |
Mibisita sa Greece |
Mga Buhat 21:1–15 |
|
AD 59–60 |
Mi-report sa mga lider sa Simbahan sa Jerusalem; gidakop sa mga awtoridad; gibilanggo sa Cesarea |
Mga Buhat 21:17–23:22; 23:23–26:32 |
|
AD 60–61 |
Samtang gidakop, milawig siya sa dagat paingon sa Roma; nalunod ang barko ug migahin og panahon sa isla sa Melita (Malta) |
Mga Buhat 27:1–28:15 |
|
AD 61–63 |
Nabilanggo sa Roma |
Mga Buhat 28:16–31 |
|
AD 63–65 |
Posible nga nangalagad sa Roma ug sa ubang mga dapit sa Italia |
Mga Buhat 28:30–31 |
|
AD 66 |
Nabilanggo pag-usab sa Roma |
2 Timoteo 1:16–17; 4:6 |
|
AD 68 |
Namatay |
Mapa sa misyonaryo nga panaw ni Apostol Pablo
Mga Buhat 9:5
Unsay gipasabot sa “pagpatid batok sa mga tunokon”?
Sa ubang bersiyon sa Biblia, sama sa King James nga Biblia, Mga Buhat 9:5 nagtapos niining hugpong sa mga pulong: “Lisod [kang Saulo] ang pagpatid batok sa mga tunokon.” Ang tunokon, o tugsok, usa ka hait nga bangkaw o bunal nga gigamit sa pagtuslok og mga hayop aron kini molakaw sa unahan. Imbes molakaw sa unahan, ang masupilon nga mga hayop usahay mamatid sa pagsukol, sa literal nga paagi mao kini ang pagpatid batok sa mga tunokon. Ang ingon nga reaksiyon nakadugang lamang sa kasakit kay ang tunok mas motusok ngadto sa lawas sa hayop. Niini nga konteksto, si Jesukristo misulti kang Saulo nga ang iyang mga binuhatan makadaot sa iyang kaugalingon.
Mga Buhat 9:26–27
Kinsa si Berrnabe?
(Itandi sa Mga Buhat 11:22–30.)
Ang mga Santos sa Jerusalem masabtan nga nabalaka sa dihang si Saulo mihangyo nga moapil nila. Apan si Bernabe midala ni Saulo aron makigkita sa Apostoles ug mipasalig alang kaniya. Si Bernabe usa ka Judeo gikan sa tribo ni Levi. Iyang gibaligya ang iyang kabtangan ug gihatag ang kwarta ngadto sa Apostoles. Gihulagway siya isip usa ka buotan ug matinud-anon nga tawo.
Ang mga lider sa Simbahan sa Jerusalem mipadala ni Bernabe aron mangalagad sa Antioquia (sa Siria) tungod kay daghang tawo didto ang nakabig ngadto sa ebanghelyo. Si Bernabe mao ang misyonaryo nga kuyog ni Saulo.
Mga Buhat 9:32–42
Sa unsang paagi nga ang pagkaayo ni Eneas ug ni Tabita mao ang katumanan sa mga pulong sa Manluluwas?
Usa sa mga katuyoan ni Lucas sa pagsulat sa basahon sa Mga Buhat mao aron ipakita nga nagpadayon ang gahom ug awtoridad ni Jesukristo. Pananglitan, samtang nangalagad sa Lida ug sa Jopa, giayo ni Pedro si Eneas ug si Tabita (gitawag usab og Dorcas). Kini ang katumanan sa panagna sa Manluluwas nga kadtong motuo Kaniya makahimo sa mga matang sa mga buhat nga Iyang gihimo. Ang pag-ayo ni Pedro kang Eneas susama sa pag-ayo sa Manluluwas sa usa ka tawo nga paralitiko. Gibuhi og balik ni Pedro si Tabita, nga susama sa pagbuhi og balik sa Manluluwas sa anak nga babaye ni Jairo.
Mga Buhat 9:36, 39
Kinsa si Tabita?
Si Tabita (nailhan usab nga si Dorcas) usa ka disipulo nga naghimo og daghang buhat sa gugmang putli. Sa dihang namatay siya, ang mga biyuda mipahimutang niya sa lawak sa itaas ug mipasidungog niya pinaagi sa pagbutang sa iyang palibot sa tanang sinina nga iyang gihimo alang nila. Sa dihang miabot si Pedro, ang mga biyuda mipakita niya sa mga sinina nga gihimo ni Tabita alang nila. Gibuhi og balik ni Pedro si Tabita gikan sa pagkamatay, nga maoy hinungdan nga daghan ang mituo sa Manluluwas.
Pagkat-on pa og Dugang
Pagkakabig ni Saulo
-
Dieter F. Uchtdorf, “Naghulat diha sa Dalan sa Damasco,” Liahona, Mayo 2011, 70–77
-
James E. Faust, “Ang Gahum sa Pag-usab,” Liahona, Nob. 2007, 122–24
Pagpangalagad ni Felipe ngadto sa Tawo nga Taga-Etiopia
-
Ulisses Soares, “Unsaon Nako Pagkasabot?,” Liahona, Mayo 2019, 6–8
Si Pedro Nangalagad kang Tabita
-
Thomas S. Monson, “Be Thou an Example,” Ensign, Nov. 2001, 98–101
Media
Mga Bidyo
“The Martyrdom of Stephen” (5:43)
“The Road to Damascus” (5:23)
Mga Imahe
I Saw the Son of Man Standing on the Right Hand of God [Akong Nakita ang Anak sa Tawo nga Nagbarog sa Tuo nga Kamot sa Dios], ni Walter Rane
Philip Teaching the Ethiopian [Si Felipe nga Nagtudlo sa Lalaki nga taga-Etiopia], wala mailhi ang artist
Tabitha [Tabita], ni Dan Burr