“Mateo 13; Lucas 8; 13,” Mga Tabang sa Kasulatan: Bag-ong Tugon (2024)

Mga Tabang sa Kasulatan

Mateo 13; Lucas 8; 13

Samtang si Jesus mibiyahe sa tibuok Galilea atol sa ikaduhang tuig sa Iyang pangalagad, Siya kanunay nga nagtudlo pinaagi sa mga sambingay. Gipakigbahin Niya ang mga sambingay sa magpupugas, ang trigo ug mga bunglayon, ang liso sa mustasa, ang igpapatubo sa tinapay, ang gilubong nga bahandi diha sa uma, ang mutya nga bililhon kaayo, ug ang pukot nga gitaktak ngadto sa dagat. Ang Manluluwas nagpadayon usab sa paghimo og daghan nga dagkong mga milagro sama sa pagpakalma sa unos, paghingilin sa legion sa mga yawa, ug pag-ayo sa usa ka babaye sa Igpapahulay. Siya nanagna usab sa Iyang kamatayon ug Pagkabanhaw.

Mga Kapanguhaan

Background ug Konteksto

Mateo 13

Nganong nagtudlo ang Manluluwas pinaagi sa mga sambingay?

“Ang pulong parable naggikan sa Griyego nga paraballo, nga nagpasabot og ‘ibutang sa tupad’ o ‘ikompara.’ Busa, ang usa ka sambingay usa ka yano nga istorya diin ang tigsaysay nagkompara sa kasagarang mga kasinatian sa iyang mga tigpaminaw ngadto sa pipila ka balaanong kamatuoran.”

Sa dihang gipangutana kon nganong nagtudlo Siya pinaagi sa mga sambingay, si Jesus mitubag, “Kaninyo gitugot ang pagpakasabot sa mga tinagoan mahitungod sa gingharian sa langit, apan kanila wala kini itugot.” Busa, ang usa ka sambingay nagpadayag sa kamatuoran depende sa personal nga pagpangandam. Si Elder David A. Bednar nakaobserbar: “Ang gipasabot nga kahulogan o mensahe sa sambingay sa kasagaran dili tataw nga gipahayag. Hinuon, ang istorya nagpahayag lamang og balaanon nga kamatuoran ngadto sa usa ka tigdawat base sa iyang hugot nga pagtuo sa Dios, personal nga espirituhanon nga pagpangandam, ug kaandam nga magkat-on. Mao nga, ang usa ka indibidwal kinahanglan nga mogamit og moral nga kabubut-on ug aktibong ‘mangayo, mangita, ug manuktok’ [tan-awa sa Mateo 7:7–8; Lucas 11:9–10] aron makadiskobre sa mga kamatuoran nga nasulod diha sa usa ka sambingay.”

Mateo 13

Sa unsang paagi masabtan nato ang mga sambingay?

Ikonsiderar kon sa unsang paagi ang mosunod nga mga ideya makatabang nimo nga masabtan ug makit-an ang personal nga kahulogan sa mga sambingay.

Ikonsiderar ang konteksto. Unsa ang background sa sambingay? Unsang panghitabo o mga pangutana ang nakaaghat niini?

Si Propeta Joseph Smith mitudlo: “Duna koy yawe diin makasabot ko sa mga kasulatan. Mangutana ko, unsa ang pangutana nga nagdala og tubag, o nga maoy hinungdan nga nasulti ni Jesus ang sambingay? … Sa pagsiguro sa kahulogan niini, kinahanglang sutaon gayod nato ang tinubdan ug seguroon kon unsa ang hinungdan nga nasulti ni Jesus kini.”
I-outline ang sambingay pinaagi sa pagsulat sa importante nga mga detalye. Mahimong maglakip kini sa mga butang o mga tawo nga nalambigit, mga aksiyon, ug mga resulta sa mga aksiyon.
Pangitaa ang mga kahulogan sa mga butang o mga tawo diha sa sambingay. Mahimo kining makita sa teksto, mga footnote, pinaagi sa pagsunod sa mga cross-reference, o pagkonsiderar sa sitwasyon o pangutana nga nag-aghat sa sambingay.
Paghimo og mga pagkompara samtang imong ikonsiderar kon sa unsang paagi ang mga tawo ug mga butang adunay kalabotan sa usag usa diha sa sambingay.
Ikonsiderar kon unsay giingon ni Jesukristo ug sa Iyang mga propeta.

Mateo 13:3–9, 18–33, 43–50

Unsa ang atong makat-onan gikan sa mga sambingay sa pagpundok?

Ang pito ka sambingay nga narekord sa Mateo 13 nagtudlo mahitungod sa pagpundok pinaagi sa pagkompara sa “gingharian sa langit” ngadto sa pisikal nga mga butang. Si Propeta Joseph Smith mitudlo, “Ang mga gisulti sa Manluluwas, nga narekord diha sa ika-13 nga kapitulo sa Iyang Ebanghelyo sumala ni San Mateo, … sa akong hunahuna, naghatag kanato og ingon ka tin-aw nga panabot sa importanteng hilisgotan sa pagpundok kay sa bisan unsa pang narekord diha sa Biblia.”

Ang mosunod nga tsart nag-summarize sa pipila ka mga pagtulun-an ni Propeta Joseph Smith bahin sa mga sambingay sa pagpundok diha sa Mateo 13. Kini nga mga pagtulun-an naglakip sa mga hilisgotan sama sa pagpundok sa Israel ug sa pagtubo ug kapalaran sa Simbahan gikan sa panahon ni Jesukristo ngadto sa Milenyum.

Sambingay sa Mateo 13	Ang Pagpundok
Sambingay sa Mateo 13 Magpupugas (mga bersikulo 3–9, 18–23)	Ang Pagpundok “Kini nga sambingay [sa magpupugas] gisulti aron pagpakita sa mga epekto nga mahimo pinaagi sa pagsangyaw sa pulong; ug nagtuo kita nga kini adunay pasumbingay direkta sa pagsugod, o sa pagpahimutang, sa Gingharian niadtong panahona [panahon sa Bag-ong Tugon].”
Sambingay sa Mateo 13 Mga trigo ug mga bunglayon (mga bersikulo 24–30, 36–43)	Ang Pagpundok “Karon atong nakat-onan pinaagi niini nga sambingay [sa trigo ug sa bunglayon], dili lamang ang pagpahimutang sa Gingharian niadtong panahon sa Manluluwas, diin gi-representar sa maayong liso, diin kini namunga, apan ang mga panglimbong usab diha sa Simbahan, diin gi-representar sa mga bunglayon, nga gitanom sa kaaway, diin ang Iyang mga disipulo malipayong moibot niini, o molimpyo sa Simbahan, kon ang ilang mga panan-aw maayo ba alang sa Manluluwas. Apan Siya, nga nahibalo sa tanang mga butang, nag-ingon, Dili lang. Ingon sa panultihon, ang inyong mga panan-aw dili husto, ang Simbahan nagsugod pa lang, ug kon mohimo kamo niining dinalidali nga lakang, malaglag ninyo ang mga trigo, o ang Simbahan, kauban sa mga bunglayon; busa mas maayo pa patuboon sila og dungan hangtod sa ting-ani, o sa kataposan sa kalibotan, nga nagpasabot sa pagkalaglag sa daotan, nga wala pa matuman.”
Sambingay sa Mateo 13 Liso sa mustasa (mga bersikulo 31–32	Ang Pagpundok “‘Ang Gingharian sa Langit sama sa usa ka liso sa mustasa …’ [Mateo 13:31]. … Kini nga paghulagway nagrepresentar sa Simbahan ingon nga kini moabut sa ulahing mga adlaw. … Atong istoryahan ang Basahon ni Mormon, diin usa ka tawo mikuha ug mitago niini sa iyang uma, gisiguro kini pinaagi sa iyang hugot nga pagtuo, nga motubo sa ulahing mga adlaw, o sa saktong panahon; atong makita kini mogitib gikan sa yuta, diin sa tinuod giasoy nga pinakagamay sa tanang liso, apan tan-awa kini misanga, oo, gani mitaas pag-ayo uban sa daghang mga sanga ug sama sa Dios ang kamahimayaon, hangtud kini, sama sa liso sa mustasa, mahimo nga labing dako sa tanang ulotanon. … Ang Dios mopakanaog sa Iyang mga gahom, mga gasa, ug mga anghel aron mobatog sa mga sanga niana.”
Sambingay sa Mateo 13 Igpapatubo sa tinapay (bersikulo 33)	Ang Pagpundok “Kini masabtan nga ang Simbahan sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw mitubo gikan sa gamayng igpapatubo nga gibutang sa tulo ka mga saksi. Tan-awa, sama gayud kaayo kini sa sambingay! Kini kusog nga mipatubo sa laing bahin sa kalibotan, ug sa dili madugay mopatubo sa tanan. … “Alang sa buhat nga gihulagway niini nga ehemplo, tan-awa ang Basahon ni Mormon miabut gikan sa bahandi sa kasingkasing. Ang mga pakigsaad usab nga gihatag sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw [ang Doktrina ug mga Pakigsaad], ang paghubad usab sa Biblia—nga nagpaila gikan sa kasingkasing og mga butang nga bag-o ug daan, nga nagtubag sa tulo ka takus nga harina nga nahimong limpyo pinaagi sa paghikap uban sa pagpadayag ni Jesukristo, … diin gisimbolo sa igpapatubo nga mopatubo sa tibuok minasa.”
Sambingay sa Mateo 13 Nalubong nga bahandi ug mutya nga bililhon kaayo (mga bersikulo 44–46)	Ang Pagpundok “Alang sa buhat human niini nga sundanan, tan-awa ang Simbahan sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, mibaligya sa tanan nga anaa kanila ug nagpundok sa ilang mga kaugalingon ngadto sa dapit nga ilang mapalit nga himoong kabilin, nga sila magkapundok ug magtambayayong sa mga panahon sa kasakit o kalamidad. “… Tan-awa ang mga tawo nga nagbiyahe sa pagpangita og mga dapit alang sa Zion ug sa iyang mga stake o mga salin, kinsa, nga kon makit-an na nila ang dapit alang sa Zion, o ang perlas nga labing bililhon, mobaligya dayon sa unsay anaa kanila, ug mopalit niini.” Pahinumdom: Sa unang mga adlaw sa Simbahan, ang mga miyembro giawhag sa pagpundok ngadto sa komon nga geographical nga lokasyon, sama sa Nauvoo o Siyudad sa Salt Lake. Karon ang mga lider sa Simbahan miawhag kanato sa pagtukod sa Simbahan diin kita nagpuyo.
Sambingay sa Mateo 13 Pukot (mga bersikulo 47–50	Ang Pagpundok “‘Usab, ang Gingharian sa Langit sama sa usa ka pukot nga gitaktak ngadto sa dagat, ug nakakuhag mga isda nga nagkalainlain …’ [Mateo 13:47]. Sa pagpapakita niini nga sundanan, tan-awa ang binhi ni Joseph, nagsangyaw sa pukot sa Ebanghelyo sa ibabaw sa yuta, nagpundok sa tanang matang, aron ang mga maayo maluwas diha sa mga sudlanan nga giandam alang niana nga katuyoan, ug ang mga anghel ang mag-igo sa mga dautan.”

Mateo 13:3–9, 18–23

Unsa ang atong makat-onan gikan sa lainlaing matang sa yuta diha sa sambingay sa magpupugas?

(Ikompara sa Marcos 4:1–9, 14–20; Lucas 8:4–8, 11–15.)

Sa sambingay sa magpupugas (gitawag usab og ang sambingay sa mga yuta), ang uma nagrepresentar sa kalibotan, ug ang mga magpupugas nagrepresentar sa mga sulugoon sa Ginoo. Ang lainlaing matang sa mga yuta nagrepresentar sa kondisyon sa mga kasingkasing sa mga tawo:

Ang daplin sa dalan mao ang dalan o karsada libot o agi sa umahan. Mogahi kini samtang ang mga mag-uuma ug mga biyahidor kanunay nga moagi ngadto niini. Ang kagahi sa daplin sa dalan makapugong sa mga liso nga nahulog niini sa paglubong ngadto sa yuta ug makagamot. Kini nagtugot sa mga langgam nga daling makakita ug makakaon sa mga liso.
Ang yutang batoon mao ang batoon nga mga dapit nga natabunan og nipis nga tambok nga yuta. Bisan tuod og ang mga liso makatubo og mabaw nga mga gamot, ang bato nga anaa ilalom lang gyud sa ibabaw nagpugong sa mga gamot nga modulot og mas lawom. Kon dili lawom ang mga gamot, ang tanom dili makaagwanta sa naglagiting nga kainit sa adlaw.
Ang yuta nga dunay mga sampinit usa ka tambok nga yuta; apan ang mga sampinit maoy mihulip ug ubang mga sagbot nga mipuli sa mga mabungahon nga mga tanom pinaagi sa paghikaw niini og tubig ug sa gikinahanglan nga mga sustansya.
Ang maayong yuta mao ang tambok nga yuta nga dunay igong giladmon alang sa himsog nga mga gamot aron ang mga tanom makatubo ug makahatag og bunga.

Mateo 13:24–30

Unsa ang mga bunglayon?

usa ka pagkompara nga drowing sa usa ka binangan sa trigo ug usa ka binangan sa mga bunglayon

Ang mga bunglayon usa ka makadaot nga sagbot nga nailhan usab nga darnel nga may bungot. “Usa ka makahilo nga agup-op nga makaapekto sa mga liso sa darnel, nga maghimo sa harina nga hinimo gikan sa nahugawan sa lugas sa darnel nga makahilo. Ang pagkaon sa kontaminado nga harina gikataho nga mahimong hinungdan sa usa ka kahimtang sa pagkahubog, pagkabuta, o gani pagkamatay.”

Sa dili pa mogulang ug mogawas ang mga ulo sa liso, ang mga bunglayon adunay susama kaayo nga hitsura sa trigo. Apan sa dihang mogulang na, ang trigo ug mga bunglayon dali nang mailhan. Busa, ang bugtong paagi aron luwas nga mabulag ang trigo gikan sa mga bunglayon mao ang paghulat hangtod sa panahon sa pag-ani.

Mateo 13:31–32

Unsa ang liso sa mustasa?

(Ikompara sa Marcos 4:30–32; Lucas 13:18–19.)

Lagmit, kini nga sambingay nagtumong sa itom nga liso sa mustasa. Kini nga tanom komon sa Galilea sa panahon sa Manluluwas. Bisan og gamay kaayo ang mga liso, ang gulang nga tanom “gikataho nga motubo hangtod sa napulo ka pye [mga 3 metros] ug kasagarang moabot og tulo ngadto sa unom ka pye ang gitas-on.” Sa mga sanga niini, ang gagmay nga mga langgam makasibsib og mga liso ug makapangita og dangpanan. Ang Manluluwas migamit sa sambingay sa liso sa mustasa sa pagtudlo nga ang Iyang Simbahan adunay gamay nga sinugdanan apan motubo ug mahimong usa ka dapit nga dangpanan ug proteksiyon alang sa Iyang katawhan.

mga liso sa mustasa ug usa ka kahoy sa mustasa — Wala: Mga liso sa mustasa, gipakita ang ilang gidak-on nga itandi sa tipaka sa mustasa ug usa ka pukpok. Tuo: Usa ka tanom nga mustasa.

Mateo 13:44–46

Unsa ang nalubong nga bahandi ug ang mutya nga bililhon kaayo?

Ang mga sambingay sa nalubong nga bahandi ug sa mutya nga bililhon kaayo adunay daghang komon nga mga detalye. Sa matag sambingay, ang usa ka tawo mibaligya sa tanan aron ipalit sa bililhon nga butang—usa ka bahandi ug usa ka mutya. Sa matag higayon, ang bililhon nga butang nagrepresentar sa ebanghelyo ni Jesukristo. Ang dungan nga pagbasa niini nga mga sambingay naghatag og gibug-aton sa dakong bili sa ebanghelyo ni Jesukristo.

Usa ka kalainan niining duha ka sambingay mao ang paagi sa pagpangita sa bahandi ug sa perlas. Sa usa ka sambingay, ang tawo morag wala tuyoa nga nakakita og bahandi diha sa uma. Sa laing sambingay, ang negosyante nga tawo aktibong nangita og mga perlas. Naghulagway kini nga bisan pa sa unsang paagi nato nakit-an ang ebanghelyo ni Jesukristo, aksidente man o pinaagi sa tinuyo nga pagpangita, angayan gayod nga atong isakripisyo ang tanan aron maangkon kini.

Lucas 8:1–3

Unsa ang atong nahibaloan mahitungod sa mga babaye kinsa mibiyahe uban sa Manluluwas?

Si Maria Magdalena usa ka mapahinungoron nga disipulo ni Jesukristo. Ang iyang debosyon ngadto sa Manluluwas lagmit nagsugod human sa Iyang paghingilin sa pito ka yawa gikan kaniya. Siya nakasaksi sa Paglansang sa Krus sa Manluluwas ug diha sa dihang ang Iyang lawas gipahimutang sa lubnganan. Si Maria ang unang tawo nga nakakita sa nabanhaw nga Kristo.

Si Joanna kauban ni Maria Magdalena ug sa ubang mga babaye kinsa nag-andam og mga pahumot sa paglubong aron pagdihog sa lawas ni Jesus human sa Iyang Paglansang sa Krus. Si Joanna nakasaksi sa walay sulod nga lubnganan ug uban sa ubang mga babaye midagan aron sa pagtaho sa balita ngadto sa Apostoles.

Usa ka babaye nga ginganlan og Susana miuban usab ni Jesus sa Iyang mga panaw, sama sa ubang mga babaye nga giayo sa Manluluwas. Kining matinud-anong mga babaye mihatag og serbisyo ug pinansyal nga suporta alang sa Manluluwas.

Lucas 13:1–5

Ang pisikal nga pag-antos resulta ba sa sala?

Usa ka komon nga pagtuo sa panahon ni Jesus nga ang pisikal nga pag-antos mahitabo niadtong sad-an sa seryosong sala. Gigamit ni Jesus ang mga istorya sa mga taga-Galilea nga gipatay ni Pilato ug ang uban gipatay pinaagi sa natumpag nga tore aron hagiton kini nga pagtuo. Si Jesus nagtudlo usab nga samtang ang sala wala mosangpot sa pagkamatay niining mga taga-Galilea, gawas kon kita maghinulsol, kitang tanan mamatay sa espirituhanong paagi.

Pagkat-on pa og Dugang

Ang mga sambingay sa Manluluwas diha sa Mateo 13

Neil L. Andersen, “Magpaduol ngadto sa Manluluwas,” Liahona, Nob. 2022, 73–76
Dallin H. Oaks, “Ang Sambingay sa Magpupugas,” Liahona, Mayo 2015, 32–35
Frank F. Judd Jr., “Parables of Jesus: The Priceless Parables,” Ensign, Jan. 2003, 59–61

Mga Babaye Kinsa Misunod ni Jesus

Lani ug John Hilton, “Ang Kababayen-an Nga Mibiya sa Galilea aron Mosunod ni Jesus,” Liahona, Mar. 2022, 14–17

Media

Mga Bidyo

Mga Imahe

usa ka tawo nga nagpugas og mga binhi — The Sower [Ang Magpupugas], ni George Soper

lima ka babaye sa panahon sa Bag-ong Tugon nga nakig-istorya sa mga disipulo