“Mateo 26; Marcos 14; Juan 13,” Mga Tabang sa Kasulatan: Bag-ong Tugon (2024)
Mga Tabang sa Kasulatan
Mateo 26; Marcos 14; Juan 13
Ang punoan nga mga sacerdote ug mga escriba nagkunsabo sa pagpatay ni Jesus. Miuyon si Judas Iscariote sa pagbudhi ni Jesus alang sa traynta ka buok nga pilak. Mikaon si Jesus sa pagkaon sa Pagpalabay uban sa Iyang mga disipulo ug gipasiugda ang sakramento. Gihugasan Niya ang ilang mga tiil ug giawhag sila sa pagserbisyo sa usag usa. Gitudlo Niya nga ang Amahan ug ang Anak nahimaya pinaagi sa Iyang Pag-ula. Wala madugay, didto sa Getsemani si Jesus nag-antos ug gibudhian ug gidakop.
Mga Kapanguhaan
Pahinumdom: Ang pagkutlo sa usa ka tinubdan nga wala gimantala sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw wala magpasabot nga kini o ang tagsulat niini gi-endorso sa Simbahan o nagrepresentar sa opisyal nga posisyon sa Simbahan.
Kaagi ug Kinatibuk-ang Kahulogan
Mateo 26:3–5
Ngano nga ang punoan nga mga sacerdote, mga escriba, ug mga elder sa mga tawo naghimo sa ilang mga plano nga sekreto?
Samtang ang impluwensya sa Manluluwas mitubo, ang mga lider nga Judeo nasamok ug nangita og mga paagi sa pagdaot ug sa pagpahilom Kaniya. Ang ilang mga kabalaka misamot sa dihang si Jesus misulod sa Jerusalem alang sa Pagpalabay ngadto sa mga singgit og “Hosanna.” Tungod sa pagkabantogan ni Jesus, ang punoang mga sacerdote ug mga elder nahadlok nga magkagubot kon ilang dakpon si Jesus atol sa pista. Busa sila mipundok diha sa palasyo sa labawng sacerdote, si Caifas, sa pagkonsulta og pribado kon unsaon pagdakop ni Jesus sa hilom.
Mateo 26:6–13
Kinsa ang hamtong nga babaye kinsa midihog sa mga tiil sa Manluluwas?
Ang Ebanghelyo ni Juan miila sa hamtong nga babaye kinsa midihog sa tiil ni Jesus nga si Maria. Alang sa dugang nga mga panabot, tan-awa sa “Juan 12:1–8. Unsa ang mahinungdanon mahitungod sa pagdihog ni Maria kang Jesukristo?”
Mateo 26:17–30
Unsa ang koneksiyon tali sa Pagpalabay ug sa sakramento?
(Itandi sa Marcos 14:12–25; Lucas 22:7–30.)
Sa dihang ang Israel naulipon ngadto sa Ehipto, ang Ginoo mipadala og 10 ka kagul-anan sa pagdani sa mga Ehiptohanon nga tugotan ang mga Israelita nga molakaw. Ang kataposan nga kagul-anan mao ang kamatayon sa tanan nga unang natawo nga mga lalaki sa yuta. Gimandoan sa Dios ang Israel sa pagbutang og dugo gikan sa usa ka ihalad nga nati nga karnero diha sa ilang mga pultahan aron ang tiglaglag nga anghel molabay sa ilang mga panimalay ug maluwas ang ilang kamagulangan nga mga anak nga lalaki.
The Passover Instituted [Ang Pagpalabay Natukod], ni William Henry Margetson
Nianang samang gabii, ang Ginoo misugo sa tanang mga pamilya nga Israelita sa paghimo og espesyal nga pagkaon. Ang pagkaon niini nga pagkaon mipahinumdom kanila sa ilang pagkaluwas gikan sa Ehiptohanong pagkaulipon pinaagi sa dugo sa nating karnero. Kini gitawag og ang pagkaon sa Pagpalabay. Ang mga Israelita kinahanglang mousab niini nga pagkaon og tinuig sa paghinumdom kon giunsa sa Dios pagluwas kanila pinaagi sa dugo sa nating karnero. Ang paghinumdom usa ka nag-unang katuyoan sa pagkaon sa Pagpalabay. Alang sa Judeo nga katawhan, ang paghinumdom “dili lamang usa ka mental nga ehersisyo. Hinoon, kini usa ka pag-apil sa panghitabo nga gihinumdoman.”
Passover [Pagpalabay], ni Robert T. Barrett
Atol sa Kataposang Panihapon, si Jesus ug ang Iyang Apostoles mikaon og tradisyonal nga pagkaon sa Pagpalabay. Ang pagpikas sa pan ug pag-inom sa bino importanting mga bahin niini nga pagkaon. Panahon kini sa Pagpalabay nga pagkaon nga si Jesus mihatag og bag-ong kahulogan ngadto sa pan ug sa bino. Nahimo kini nga mga simbolo sa maulaong sakripisyo sa Manluluwas.
Ang Pagpalabay ug ang sakramento nagtudlo ngadto sa matubsanong gahom sa Manluluwas. Kabahin sa relasyon tali sa Pagpalabay ug sa sakramento, miingon si Presidente Jeffrey R. Holland:
“[Ang sakramento] natawag og ‘ang labing sagrado, ang labing balaan, sa tanang mga miting sa Simbahan’ (Joseph Fielding Smith, Doctrines of Salvation, comp. Bruce R. McConkie, 3 vols., Salt Lake City: Bookcraft, 1954–56, 2:340).
“Tingali dili nato kanunay ilakip kana nga matang sa kahulogan diha sa atong senemana nga serbisyo sa sakramento. Unsa ka ‘sagrado’ ug unsa ka ‘balaan’ kini? Ato bang nakita kini isip atong Pagpalabay, handumanan sa atong kasigurohan ug kaluwasan ug katubsanan?”
Mateo 26:26–28
Unsa ang girepresentar sa mga simbolo nga pan ug bino?
(Ikompara ngadto sa Marcos 14:22–24; Lucas 22:19–20.)
Si Lucas ug si Pablo misulat nga gipaila sa Manluluwas ang mga simbolo sa pan ug bino isip usa ka paagi sa paghinumdom Kaniya. Gitudlo ni Jeffrey R. Holland: “Uban sa panit sa pan, kanunay nga gipikas, gipanalanginan, ug unang gitanyag, kita naghinumdom sa iyang nasamdan nga lawas ug masulub-on nga kasingkasing, ang iyang pisikal nga pag-antos diha sa krus. …
“Uban sa gamay nga kopa sa tubig kita naghinumdom sa pagpaagas sa dugo ni Kristo ug sa giladmon sa iyang espiritwal nga pag-antus, kasakit nga nagsugod didto sa Tanaman sa Getsemani. Didto miingon siya, ‘Ang akong kalag natugob sa kasubo nga ikamatay’ (Mat. 26:38). Nag-antus siya sa hilabihang kasakit, siya ‘nag-ampo sa labi pa kamainiton gayud: ug ang iyang singot nanibug-ok daw apol nga nagpangatagak sa yuta’ (Lucas 22:44).
“Ang espirituhanong pag-antus sa Manluluwas ug ang pagpaagas sa iyang inosente nga dugo, mahigugmaon kaayo ug libreng gihatag, mibayad sa utang sa unsay gitawag sa kasulatan nga ‘unang sala’ sa kalapasan ni Adan (Moises 6:54). Dugang pa, si Kristo nag-antus alang sa mga sala ug sa mga kasub-anan ug sa mga kasakit sa tanang tawhanon nga pamilya, naghatag og kapasayloan sa tanan natong mga sala, sumala sa mga kondisyon sa pagkamasulundon sa mga baroganan ug mga ordinansa sa ebanghelyo nga iyang gitudlo (tan-awa sa 2 Ne. 9:21–23). Sama sa gisulat ni Apostol Pablo, kita ‘gipalit sa usa ka bili’ (1 Mga Taga-Cor. 6:20). Unsa ka mahal nga presyo ug unsa ka maloloy-on nga pagkapalit!”
Mateo 26:27–29
Sa unsa nga paagi ang dugo sa Manluluwas nagrepresentar og usa ka bag-ong pakigsaad?
(Ikompara ngadto sa Marcos 14:23–25; Lucas 22:20.)
Ang kopa sa bino nga gihatag ni Jesukristo sa Iyang Apostoles nagrepresentar sa Iyang “dugo sa bag-ong [pakigsaad].” Diha sa Daang Tugon, ang dugo kanunay nga nalambigit uban sa sakripisyo alang sa sala. Sama pananglit, sa dihang ang Israel mihimo sa ilang pakigsaad kang Jehova, si Moises mihalad og hayop nga mga sakripisyo. Gikuha niya ang dugo gikan niini nga mga hayop ug gisablig kini ngadto sa katawhan, nag-ingon, “Ania karon ang dugo sa pakigsaad (tugon), nga gibuhat sa Ginoo uban kaninyo.” Gitudlo ni Presidente Dallin H. Oaks, “Ang sakramento mao ang ordinansa nga mipuli sa mga sakripisyo sa dugo ug sinunog nga mga halad sa Mosaic nga balaod.” Pinaagi sa pagpaagas sa Iyang dugo, natuman sa Manluluwas ang daang pakigsaad ug mitukod og usa nga bag-o. Kita gipahinumdoman kabahin niining bag-ong pakigsaad kon kita moambit sa sakramento. Naobserbahan ni Presidente Russell M. Nelson, “Ang pag-ambit sa sakramento nagbag-o sa mga pakigsaad sa bunyag ug nagbag-o usab sa atong panumdoman sa gisamaran nga unod ug dugo sa Manluluwas nga Iyang gipaagas alang kanato.”
Mateo 26:29
Kanus-a ang Manluluwas moambit pag-usab sa “bunga sa parras”?
(Itandi sa Marcos 14:25.)
Ang “bunga sa parras,” o ang bino, nagrepresentar sa dugo ni Jesukristo nga gipaagas sa pagtubos kanato. Ang pag-inom sa “bunga sa parras” mao ang pag-ambit sa sakramento. Sa Doktrina ug mga Pakigsaad 27, gipadayag sa Ginoo ngadto ni Propeta Joseph Smith nga sa kataposang mga adlaw Siya sa makausa moambit pag-usab sa sakramento dinhi sa yuta. Siya mobuhat sa mao kauban sa Iyang matinud-anon nga mga sumusunod, lakip ang daghang karaan nga mga propeta.
Mateo 26:30
Unsa nga himno ang giawit ni Jesus ug sa Iyang mga disipulo sa wala pa moadto sa Getsemani?
Atol sa Pagpalabay nga pagkaon, kini naandan ang pag-awit og mga bahin sa Hallel, usa ka pagsaysay sa Mga Salmo 113–18. Kini nga mga Salmo naghisgot sa nindot kaayo nga paagi kabahin sa Mesiyas. Daghang mga eskolar nagtuo nga malagmit ang himno nga giawit ni Jesus ug sa Iyang Apostoles mao ang Hallel.
Mateo 26:31–35
Sa unsa nga paagi ang mga disipulo sa Manluluwas “nasakitan” tungod Kaniya?
(Itandi sa Lucas 22:28–38.)
Samtang si Jesus ug ang Iyang mga disipulo milakaw padulong sa Bungtod sa mga Olivo, misulti si Jesus kanila nga sila masakitan tungod Kaniya nianang gabhiona gayod. Ang Gresyanhon nga pulong gihubad isip “nasakitan” diha sa King James Version sa Biblia mahimo usab nga hubaron isip “hinungdan nga napandol” o “hinungdan nga nahulog.” Niana si Jesus midangop ngadto sa usa ka panagna sa Daang Tugon mahitungod sa magbalantay sa karnero nga gibunalan ug ang mga karnero nagkatibulaag. Pagkahuman sa pagdakop sa Manluluwas wala madugay nianang gabhiona, ang Iyang mga disipulo temporaryong nagkatibulaag, ug si Pedro milimod nga nakaila sa Manluluwas sa makatulo ka higayon.
Mateo 26:36–46
Unsa ang nahitabo sa Getsemani?
(Itandi sa Marcos 14:32–42.)
Sa pagkat-on pa og dugang mahitungod sa pag-antos sa Manluluwas didto sa Getsemani, tan-awa sa “Lucas 22:39,44. Unsay atong makat-onan gikan sa Tanaman sa Getsemani mahitungod sa maulaong sakripisyo sa Manluluwas?”
Mateo 26:47–50
Unsa ang mahinungdanon sa pagtimbaya sa usa ka tawo uban sa usa ka halok?
(Itandi sa Lucas 22:47–48.)
Taliwala sa unang mga Kristiyano, ang paghatag og ritwal nga halok usa ka importante nga praktis gituyo sa pagsimbolo og panaghigalaay ug panaghiusa. Kini nga praktis mahimong nagagikan ni Jesus ug sa Iyang labing suod nga mga disipulo. Sa ingon, dihay kantalita sa mga pulong ni Jesus sa dihang Siya miingon ngadto ni Hudas, “Higala, nganong ania ka?” ug “Inubanan ba diay og halok ang imong pagbudhi sa Anak sa Tawo?”
Mateo 26:47–68
Giunsa pagdakop ug paghusay si Jesus?
(Itandi ngadto sa Marcos 14:43–65; Lucas 22:47–65.)
Alang sa dugang nga impormasyon kabahin sa pagdakop ug paghusay ni Jesus, tan-awa ang mosunod nga mga entry:
Mateo 26:51–54
Nganong wala mangayo si Jesus og lehiyon sa mga anghel alang sa panabang?
Human maninguha si Pedro sa pagsanta sa pagdakop sa Manluluwas, miingon si Jesus nga Siya makapangayo og “kapin sa napulog duha ka mga lehiyon sa mga anghel” agi og panalipod Kaniya. Ang usa ka Romano nga lehiyon naglangkob og 6,000 ka mga sundalo. Kon sabton sa literal nga paagi, ang napulog duha ka lehiyon adunay pwersa nga 72,000 ka mga anghel. Sa klaro, si Jesukristo adunay gahom sa pagpanalipod sa Iyang Kaugalingon apan wala magtinguha “sa paggamit sa Iyang walay kataposang gahom alang sa personal nga kaayohan.” Ang Manluluwas boluntaryong mitugyan ngadto sa Iyang pagkadakop ug sa abuso nga misunod.
Mateo 26:59–68
Unsa ang kahulogan mahitungod sa sumbong nga pasipala?
(Itandi sa Marcos 14:53–65.)
Ang pagpasipala nagpasabot og pagsulti nga walay pagtahod sa Dios o sa sagradong mga butang, lakip ang pag-angkon sa pagkabalaan. Sa dihang si Jesus mipanghimatuod nga Siya mao “ang Kristo, ang Anak sa Dios,” ang labawng sacerdote mipahayag nga si Jesus nakasala sa pagpasipala. Hinoon, ang pag-angkon sa Manluluwas mahimo lamang nga pagpasipala kon dili pa unta kini tinuod. “Ang mao lamang nga mortal nga Binuhat ngadto kang kinsa ang makalilisang nga krimen sa pagpasipala … imposible, mibarog atubangan sa mga maghuhukom sa Israel gihukman isip usa ka tigpasipala.”
Ang pagpasipala usa ka paglapas nga pagasilotan og kamatayon ubos sa balaod ni Moises. Bisan pa niana, ang Judeo nga mga lider walay awtoridad sa pagpatay sa mga tawo. Ang mga awtoridad lamang nga Romano ang makahimo sa usa ka silot sa kamatayon. Tungod kay ang pagpasipala usa ka butang sa Judeo ug walay kalabotan ngadto sa mga Romano, ang mga lider nga Judeo miusab sa pasangil ngadto sa pagbudhi sa nasod sa dihang gidala nila si Jesus ngadto ni Pilato.
Marcos 14:36
Unsa ang kahulogan sa pulong nga “abba”?
Si Marcos ang bugtong tigsulat sa Ebanghelyo nga nagrekord nga si Jesus mitawag sa Iyang Amahan pinaagi sa pag-ampo gamit ang Aramaic nga pulong abba,, nagkahulogan og “amahan.” Kini dili klaro kon ang abba kinahanglan bang sabton isip ang halangdon nga “amahan” o ang mas suod ug pamilyar nga “papa.” Si Presidente Jeffrey R. Holland naghatag sa mosunod nga talan-awon: “Diha niana nga labing bug-at nga higayon sa tanang tawhanong kasaysayan, uban sa dugo nga migula sa matag lungag sa panit ug usa ka panghingutas nga pulong diha sa Iyang mga ngabil, si Kristo nanghangyo Kaniya kang kinsa Siya sa kanunay motawag—ang Iyang Amahan. ‘Abba,’ Siya mituaw, ‘Tatay,’ o gikan sa mga ngabil sa usa ka mas gamay nga bata, ‘Papa.’ Kini ingon og usa ka personal kaayo nga higayon nga hapit masama sa pagpanamastamas sa butang nga sagrado ang pagsulti niini. Usa ka Anak nga anaa sa wala mahupay nga kasakit, usa ka Amahan ang Iyang bugtong tinuod nga tinubdan sa kalig-on, silang duha milahutay sa pagpabilin sa kalisod, naghimo niini hangtud sa kagabhion—nag-uban.”
Juan 13:4–12
Unsa ang mahinungdanon sa paghugas sa Manluluwas sa mga tiil sa Iyang mga disipulo?
Sa mga panahon sa Bag-ong Tugon, ang mga tawo nanagsul-ob og mga sandal. Naglakaw diha kasagaran sa hugaw nga mga dalan, ang ilang mga tiil nahimong abugon. Ang tiil sa usa ka dinapit mahugasan sa mga sulugoon sa usa ka tig-abi-abi. Apan ang usa ka tig-abi-abi dili mohugas sa mga tiil sa usa ka dinapit. Kabahin niini nga hitabo miingon si Presidente Jeffrey R. Holland: “Sa tunga-tunga [sa Katapusang Panihapon], sa hinay mitindog si Kristo, gibaksan niya ang iyang kaugalingon ingon sa usa ka ulipon o sulugoon nga pagabuhaton, ug miluhod sa paghugas sa mga tiil sa Apostoles. … Dili igsapayan nga walay mihugas sa iyang mga tiil. Sa labaw nga pagpaubos magpadayon siya sa pagtudlo ug sa paglimpyo kanila. Siya mopadayon hangtod sa kataposang takna—ug lapas pa—nga mahimong ilang nagpadayon nga sulugoon.”
Ang Hubad ni Joseph Smith sa Juan 13:10 nagdugang sa mosunod nga panabot: “Karon mao kini ang kostumbre sa mga Judeo ubos sa ilang balaod; busa, gibuhat kini ni Jesus nga ang balaod mahimong matuman.” Kini dili klaro hain nga bahin sa balaod ni Moises ang gipasabot dinhi. Isip bahin sa Pagpahiuli, si Propeta Joseph Smith nakadawat og usa ka pagpadayag nga nagkinahanglan niadtong nag-eskwela sa Eskwelahan sa mga Propeta sa pag-apil diha sa paghugas sa mga tiil.
Juan 13:23
Nganong may usa ka disipulo nga nagsandig diha sa dughan ni Jesus?
Sa mga panahon sa Bag-ong Tugon, kadtong mangaon diha sa pormal nga mga pagkaon kasagaran nagsandig sa ubos nga mga sopa nga gibutang libot sa mga lamesa. Ang mga tigkaon mosandig sa ilang wala nga mga bukton nga ang ilang mga ulo paingon ngadto sa lamesa ug ang ilang mga tiil nagpunting sa gawas. Ang ulo sa tawo sa ingon maduol sa dughan, sa tawo ngadto sa ilang wala. Kini nga posisyon motugot unta sa disipulo “kinsa gihigugma ni Jesus” sa pagbaton og pribado nga mga panagsultihanay uban sa Manluluwas, sama sa usa nga bahin sa pagbudhi ni Judas.
Juan 13:26–27
Unsa ang sop?
Ang sop usa ka gamay nga piraso sa pan nga gigamit sa pagsandok sa sabaw ug sa unod gikan sa usa ka panaksan. Kini usa ka lihok sa pagkamabination ug pagtahod alang sa mga higala sa pagtuslob sa gamay nga piraso sa pan ug sa paghatag niini ngadto sa usag usa.
Pagkat-on pa og Dugang
Ang Sakramento
-
Jeffrey R. Holland, “This Do in Remembrance of Me,” Ensign, Nov. 1995, 67–69
-
Dallin H. Oaks, “Ang Miting sa Sakramento ug ang Sakramento,” Liahona, Nob. 2008, 17–20
Alang sa labing bag-o nga mga pakigpulong gikan sa mga lider sa Simbahan kabahin sa sakramento, tan-awa ang mga hilisgotan sa kinatibuk-ang komperensiya “Sakramento” sa Librarya sa Ebanghelyo.
Paghugas sa mga Tiil
-
Jeffrey R. Holland, “He Loved Them unto the End,” Ensign, Nov. 1989, 67–69
Media
Bidyo
“The Last Supper” (6:11)
Mga Imahe
The Last Supper [Ang Kataposang Panihapon], ni Carl Bloch
In Remembrance of Me [Sa Paghinumdom Kanako], ni Walter Rane
The Servant [Ang Sulugoon], ni Yongsung Kim
The Greatest in the Kingdom [Ang Labing Halangdon diha sa Gingharian], ni J. Kirk Richards
James Tissot (1836–1902). The Kiss of Judas [Ang Halok ni Judas], 1886–1894. Brooklyn Museum, 00.159.234