“Mga Taga-Roma 1–6,” Mga Tabang sa Kasulatan: Bag-ong Tugon (2024)
Mga Tabang sa Kasulatan
Mga Taga-Roma 1–6
Sa iyang sulat ngadto sa mga Santos sa Roma, si Apostol Pablo mihatag og gibug-aton nga ang tanang tawo nagkinahanglan sa Pag-ula ni Jesukristo aron maluwas. Ang tanang tawo nga may tulubagon makasala ug mobarog nga hukman sa atubangan sa Dios. Walay usa nga mahatagan og kaangayan pinaagi sa mga binuhatan ubos sa balaod ni Moises. Pinaagi lamang sa hugot nga pagtuo ni Jesukristo ug pagsalig sa Iyang Pag-ula nga kita mahatagan og kaangayan. Sama pananglit, si Abraham nahatagan og kaangayan pinaagi sa iyang lig-on nga pagtuo ug dili pinaagi sa mga buhat ubos sa balaod ni Moises. Ang mga panalangin moabot ngadto sa tanan kinsa nahatagan og kaangayan pinaagi sa pagbutang sa ilang hugot nga pagtuo diha kang Jesukristo. Ang libre nga gasa sa Pag-ula ni Jesukristo mao ang usa ka pagpakita sa balaanong grasya. Ang grasya sa Manluluwas dili motugot sa sala apan motabang kanato sa pagbuntog niini. Ang pagsulod sa pakigsaad sa ebanghelyo pinaagi sa bunyag nagsimbolo sa atong kamatayon ngadto sa sala ug ang sinugdanan sa bag-ong kinabuhi diha kang Kristo.
Mga Kapanguhaan
Pahinumdom: Ang pagkutlo sa usa ka tinubdan nga wala gimantala sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw wala magpasabot nga kini o ang tagsulat niini gi-endorso sa Simbahan o nagrepresentar sa opisyal nga posisyon sa Simbahan.
Background ug Konteksto
Ngadto kang kinsa gisulat ang Mga Taga-Roma ug ngano?
Ang sulat ngadto sa Mga Taga-Roma gitumong ngadto sa mga miyembro sa Simbahan sa Roma. Dili daghan ang nahibaloan mahitungod sa mga sinugdanan sa Kristiyanismo sa Roma. Si Pablo misulat niini nga sulat mga AD 57, duol sa kataposan sa iyang ikatulo nga misyonaryo nga panaw. Si Pablo wala pa mobisita sa mga Santos didto sa Roma.
Maingon og adunay dili mominos tulo ka importanteng mga rason nganong si Pablo mipadala niini nga sulat:
Aron sa pag-andam alang sa iyang umaabot nga pag-abot sa Roma. Sulod sa daghang katuigan, gusto ni Pablo nga mosangyaw sa ebanghelyo didto sa Roma. Naglaom usab siya nga ang Simbahan sa Roma mohatag kaniya og tabang ug mahimong usa ka base diin siya makaserbisyo og misyon ngadto sa Espanya.
Aron sa pagklaro ug pagpanalipod sa iyang mga pagtulun-an. Si Pablo nag-atubang og balik-balik nga pagsupak gikan sa mga indibidwal kinsa wala makasabot o mituis sa iyang mga pagtulun-an mahitungod sa balaod ni Moises ug hugot nga pagtuo diha ni Kristo. Si Pablo nagsulat aron matubag ang ingon nga mga kabalaka sa wala pa siya moabot.
Aron sa pag-awhag og pagkahiusa tali sa mga Judeo ug sa hentil nga mga miyembro sa Simbahan. Ang mga Judeo gipapahawa gikan sa Roma pinaagi ni Emperador Claudius niadtong mga AD 49. Kini gituohan nga ang mga Judeo mibalik sa Roma human sa kamatayon ni Claudius, nga nahitabo sa AD 54. Ang mga Judeo nga mga Kristiyano mibalik seguro ngadto sa kadaghanan nga hentil nga Kristiyano nga mga kongregasyon sa Roma. Sa pagsulat pipila lang ka tuig ang milabay, gusto ni Pablo nga ang hentil ug Judeo nga mga kinabig mobati nga sila nahisakop sa Simbahan sa Ginoo. Gipasiugdahan ni Pablo ang panaghiusa sa Simbahan pinaagi sa pagtudlo kon sa unsang paagi nga ang doktrina sa ebanghelyo magamit sa tanang Santos.
Mga Taga-Roma 1:16
Nganong gihisgotan ni Pablo ang Judeo ug ang Griyego?
Ang mga Judeo mao ang naluwas nga mga sakop sa katawhan sa pakigsaad sa Dios, o ang balay sa Israel. Gigamit ni Pablo ang duha ka termino Griyego ug Hentil aron sa pagpasabot sa mga tawo kinsa wala matawo diha sa balay sa Israel. Ang mga pagtulun-an ni Pablo niini nga bersikulo nagpasabot sa ideya nga ang ebanghelyo ni Jesukristo moadto una ngadto sa mga Judeo, dayon ngadto sa mga Hentil. Atol sa yutan-ong pangalagad sa Manluluwas, Siya una nga mitutok sa pagsangyaw sa Iyang ebanghelyo ngadto sa mga sakop sa balay sa Israel. Human sa Iyang Pagkabanhaw, si Jesukristo misugo sa Iyang Apostoles sa pagdala sa mensahe sa ebanghelyo ngadto sa tanang kanasoran, Judeo ug Hentil.
Mga Taga-Roma 1:15–17
Unsa ang tema sa sulat ngadto sa mga taga-Roma?
Si Pablo mipahayag nga siya “andam … sa pagwali sa Maayong Balita diha kaninyo usab nga anaa sa Roma.” Dayon iyang gipaila ang gitawag sa daghan nga tema sa iyang sulat ngadto sa Mga Taga-Roma: ang ebanghelyo ni Jesukristo magdala og kaluwasan ngadto sa tanan nga magpuyo pinaagi sa hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo. Kadaghanan sa sulod sa nahibilin sa sulat may kalabotan sa importante nga mga termino ug mga ideya nga makita diha sa mga bersikulo 16–17:
-
Ebanghelyo. Gisangyaw ni Pablo ang mensahe sa ebanghelyo. “Ang pulong nga ebanghelyo nagpasabot og ‘maayong balita.’” Ang maayong balita mao ang “laraw sa Dios sa kaluwasan, napahinabo pinaagi sa Pag-ula ni Jesukristo.”
-
Kaluwasan. Si Pablo mitudlo nga ang kaluwasan nagpasabot sa pagkabanhaw ug sa kapasayloan sa mga sala.
-
Nagatuo ug pagtuo. “Nagatuo” (bersikulo 16) ug “pagtuo” sa (bersikulo 17) mao ang mga hubad sa Griyego nga punglihok nga pisteuō ug sa may kalabotan nga pungan nga pistis. Kini nga mga termino mahimong magpasabot sa “pagtuo” ug “pagkamatinud-anon.” Alang kang Pablo, ang hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo dili lamang usa ka kasabotan sa hunahuna. Nagpasabot kini og “usa ka lawom nga ang-ang sa pagtuo nga moresulta sa personal nga pasalig ug aksiyon.” Kining lawom nga pagsalig modala ngadto sa usa ka kinabuhi sa pagkamatinud-anon, gipakita pinaagi sa paghinulsol sa mga sala, pagpabunyag, ug pagpaningkamot sa pagpuyo sama sa gitudlo ni Jesukristo.
-
Pagkamatarong ug kapaangayan. Ang Griyego nga pulong nga gihubad isip “pagkamatarong” mao ang dikaiosunē. Kini may kalabotan kaayo sa dikaioō, ang gigikanan sa mga pulong nga gihubad isip “kapaangayan” ug “pangatarongan.” Kini nga gigikanan nga pulong nagpasabot nga “gipahayag o gihukman (sama sa usa ka korte sa balaod) nga mahimong matarong.” Ang usa ka tawo mahatagan og kaangayan pinaagi sa grasya sa Manluluwas pinaagi sa hugot nga pagtuo diha Kaniya.
Mga Taga-Roma 1:18–32
Unsa ang kapungot sa Dios?
Ang mga kasulatan tin-aw nga nagtudlo nga ang Dios nahigugma sa tanan Niyang mga anak. Ang kapungot sa Dios dili pagdumot ngadto sa katawhan; hinuon, kini ang pagsalikway sa sala. Tungod kay ang Dios hingpit nga matarong, Siya dili makatugot sa bisan unsang sala. Si Pablo miingon nga ang kapungot sa Dios gitumong ngadto niadtong “kinsa wala mahigugma sa kamatuoran, apan nagpabilin diha sa pagkadilimatarong.” Dayon iyang gilista ang mga buhat ug mga kinaiya sa pagkadilimatarong nga, kon dili hinulsolan, modala diha sa mga tawo sa paghukom sa Dios.
Mga Taga-Roma 2:1–5, 17–24
Kinsa ang gitumong ni Pablo?
Kini nga mga bersikulo usa ka pananglitan sa usa ka diatribe, usa ka karaan nga estilo sa pagsulat o pagsulti diin ang tagsulat nagdebate sa usa ka teoretikal (dili aktwal) nga kaatbang. Niini nga estilo, ang tagsulat mohimo sa usa ka pagpangangkon, mopahayag og usa ka pagsupak nga mahimong aduna ang usa ka tawo, ug unya motubag niana nga pagsupak.
Mga Taga-Roma 2:11
Unsa ang gipasabot nga ang Dios walay pinalabi?
Tan-awa sa “Mga Buhat 10:34–35. Unsa ang gipasabot nga ‘ang Dios walay pinalabi’?”
Mga Taga-Roma 3:20
Unsa ang buot ipasabot nga mahatagan og kaangayan?
Ang Griyego nga pulong nga gihubad isip “mahatagan og kaangayan” (dikaioō) nagpasabot nga “gipahayag nga matarong.” Si Elder D. Todd Christofferson mitudlo, “Tungod ‘sa walay kataposan nga gahom sa Iyang labing dako nga sakripisyo sa pag-ula,’ si Jesukristo makatagbaw o ‘[maka]tuman sa mga katuyoan sa balaod,’ alang kanato. … Iyang gitangtang ang pagpanghimaraot kanato sa walay pagtangtang sa balaod. Kita napasaylo ug gibutang sa usa ka kondisyon sa pagkamatarong uban Kaniya. Mamahimo kitang, sama Kaniya, walay sala. Gipatunhay kita ug gipanalipdan pinaagi sa balaod, pinaagi sa kaangayan. Busa, kita maingon nga, nahatagan og kaangayan.”
Mga Taga-Roma 3:19–20
Unsa ang gipasabot ni Pablo sa dihang siya miingon, “Ang mahimo lamang sa balaod mao ang pagpaila sa tawo nga siya nakasala”?
Giklaro ni Pablo diha sa Roma 3 nga ang tanang tawo mga makasasala. Usa ka eskolar sa Biblia miingon, “Usa sa nag-unang mga gimbuhaton sa balaod … mao ang pagpakita sa kawalay katakos sa tawo sa pagkinabuhi nga hingpit sumala sa matag moral nga kinahanglanon. Usa ka hubad sa Roma 3:20 mao ang mosunod: ‘Sa pagkatinuod kini mao ang tul-id nga ngilit sa Balaod nga nagpakita kanato kon unsa kita ka hiwi.’ (Phillips Translation.) Ang balaod ni Moises gihatag ‘sa pagtino sa mga krimen’ (Jerusalem Bible), nga mao ang, pag-establisar sa husto ug sayop apan usab sa paghulagway sa mga limitasyon sa tawo ug sa pagpunting sa panginahanglan alang sa balaanon nga tabang.” Ang pagkaamgo nga kita masayop makadasig kanato sa pagtinguha og katubsanan pinaagi ni Jesukristo.
Mga Taga-Roma 3:24
Unsa ang grasya?
“Ang grasya mao ang laing termino nga gigamit ni Pablo aron ipasabot ang makaluwas nga buhat ni Jesukristo. Ang pulong nga grasya sa orihinal dili usa ka relihiyoso nga termino. Sa panahon ni Pablo, ang grasya (sa Griyego, charis) komon nga gigamit nga sa paghulagway sa relasyon tali sa patron ug sa kliyente. Ang usa ka patron adunay gahom, awtoridad, o pinansiyal nga kapanguhaan aron mohatag og gasa ngadto sa mga kliyente nga dili nila maangkon nga sila lang o mabayaran sa samang kantidad.”
Si Presidente Dieter F. Uchtdorf, nga kaniadto usa ka sakop sa Unang Kapangulohan, mitudlo: “Ang sakripisyo sa Manluluwas miabli sa pultahan sa kaluwasan alang sa tanan aron makabalik ngadto sa Dios. … Ang Iyang grasya mao ang makaabag nga gahom nga mohimo niining posible nga makasulod ngadto sa mga gingharian sa Dios sa kaluwasan. …
“Apan ang grasya sa Manluluwas mas labaw pa og mahimo alang kanato. Isip mga miyembro sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, kita nagtinguha og mas labaw pa gayod. Kini ang kahimayaan diha sa celestial nga gingharian. …
“… Ako nag-ampo nga kita … [motugot] sa grasya [ni Kristo] sa pagbayaw ug pagdala kanato panahon sa atong panaw gikan sa kon asa kita karon ngadto sa atong mahimayaon nga destinasyon sa presensya sa atong Amahan.”
Mga Taga-Roma 3:24
Unsa ang katubsanan?
Ang pagtubos nagpasabot “sa pagluwas, sa pagpalit, o sa paglukat, ingon sa pagpalingkawas sa usa ka tawo gikan sa pagkaulipon o sa pagbayad.” Si Elder D. Todd Christofferson mitudlo mahitungod sa tahas sa Manluluwas isip atong Manunubos: “Uban sa labing importanting titulo ni Jesukristo mao ang Manunubos. … Ang pulong tubos nagpasabot sa pagbayad og obligasyon o utang. Ang pagtubos nagpasabot usab sa pagluwas o paghatag og kagawasan pinaagi sa pagbayad sa paglukat. Kon ang usa ka tawo masayop ug dayon mokorihir niini o magtarong, moingon kita nga iyang gitubos ang iyang kaugalingon. Ang kada usa sa mga kahulogan nagpakita og lain-laing bahin sa mahinungdanong Katubsanan nga nahimo ni Jesukristo pinaagi sa Iyang Pag-ula. …
“Ang Katubsanan sa Manluluwas adunay duha ka bahin. Una, nag-ula kini sa kalapasan ni Adan ug sa miresulta nga Pagkapukan sa tawo pinaagi sa pagbuntog sa gitawag nga direkta nga mga epekto sa Pagkapukan—pisikal ug espirituhanong kamatayon. …
“Ang ikaduhang bahin sa Pag-ula sa Manluluwas mao ang katubsanan gikan sa unsay giingon nga dili direkta nga [mga] sangpotanan sa Pagkapukan—sa atong kaugalingong mga sala isip katugbang sa kalapasan ni Adan.”
Mga Taga-Roma 3:25
Sa unsang paagi nga kita mahatagan og kaangayan pinaagi ni Jesukristo?
Sa Mga Taga-Roma 3:9–10, 23, gigamit ni Pablo ang pinulongan sa korte sa paghulagway kon sa unsang paagi nga ang matag usa nato gisentensiyahan ngadto sa kamatayon tungod sa atong mga sala. Siya mitudlo nga kita gitubos gikan niini nga sentensiya pinaagi sa grasya sa Manluluwas. Sa bersikulo 25, gigamit ni Pablo ang Griyegong pulong nga hilasterion sa paghulagway kon sa unsang paagi gibayran ni Jesukristo ang bugti sa atong mga sala. Ang hilasterion sagad gihubad nga “sakripisyo sa pag-ula.” Sa King James nga Bersiyon sa Biblia, ang hilasterion gihubad nga “halad pasig-uli.” Kon kita adunay hugot nga pagtuo ni Jesukristo, kita “mahatagan og kaangayan” pinaagi Kaniya pinaagi sa Iyang maulaong sakripisyo. Sa laing pagkasulti, pinaagi sa Iyang grasya kita “pagahukman nga walay sala.”
Mga Taga-Roma 3:20–31
Makaluwas ba kanato ang mga buhat?
Usa sa mga katuyoan ni Pablo sa pagsulat ngadto sa mga taga-Roma mao ang pagsulbad sa mga panagsumpaki tali sa mga Judeo ug sa mga Hentil nga mga Kristiyano mahitungod sa unsa ang gikinahanglan alang sa kaluwasan. Gisalikway ni Pablo ang panudlo nga ang kaluwasan naabot pinaagi sa mga buhat sa balaod ni Moises. Sa pagsulti niini, si Pablo wala magpasabot nga dili na kinahanglan ang usa ka tawo nga mohimo og matarong nga mga buhat. Hinuon, iyang gihatagan og gibug-aton nga ang usa ka tawo dili mahimong magsalig sa ilang matarong nga mga buhat aron sa pagluwas kanila. Si Presidente Dieter F. Uchtdorf, kaniadto usa ka sakop sa Unang Kapangulohan mitudlo: “Ang kaluwasan dili makuha pinaagi sa pagkamasulundon; kini gipalit pinaagi sa dugo sa Anak sa Dios. Naghunahuna nga atong mapailisan ang atong maayong mga buhat alang sa kaluwasan sama ra og nagpalit og tiket sa eroplano ug unya naghunahuna nga gipanag-iya nato ang eroplano. O naghunahuna nga human og bayad sa abang sa atong balay, ato na ang tibuok planeta sa kalibotan.”
Ang Mga Taga-Roma 3–5 naghatag og lig-on nga pagpasabot sa grasya ug hugot nga pagtuo, uban lamang sa usa ka sugyot sa bili sa maayo nga mga buhat. Ang “panginahanglan sa bunyag ug matarong nga mga buhat” gihisgotan sa ulahi diha sa Mga Taga-Roma.
Mga Taga-Roma 4
Nganong gigamit ni Pablo si Abraham isip usa ka ehemplo sa usa ka tawo nga nahatagan og kaangayan pinaagi sa hugot nga pagtuo?
(Itandi sa Mga Taga-Galacia 3: 6–29.)
Tungod kay si Abraham nagpuyo og gatosan ka tuig sa wala pa gihatag ang balaod ni Moises, usa siya ka sumbanan nga ehemplo sa usa ka tawo nga nahatagan og kaangayan pinaagi sa pagtuo kang Jesukristo ug dili pinaagi sa balaod ni Moises. Nagkutlo gikan sa Genesis, gipahibalo ni Pablo nga “Mituo [adunay hugot nga pagtuo] si Abraham sa Dios ug tungod sa iyang pagtuo ang Dios nag-isip kaniya nga matarong.” Si Abraham nakadawat niini nga pasalig sa wala pa siya gituli. Ubos sa balaod ni Moises, ang pagtuli mao ang usa ka ritwal diin ang lalaki nga mga Israelita “makadawat sa mga katungdanan sa pakigsaad.” Napakita ni Pablo gikan sa kasulatan nga ang mga indibidwal wala mahatagi og kaangayan pinaagi sa pagkamasulundon ngadto sa balaod ni Moises—nahatagan sila og kaangayan pinaagi sa hugot nga pagtuo diha sa mga saad sa Dios.
Mga Taga-Roma 5:11
Unsa ang kahulogan sa mga pulong pag-ula ug pagpasig-uli?
Ang Griyego nga pulong nga katallagē gihubad isip “pag-ula” diha sa King James nga Biblia. Sa ubang mga hubad kasagaran kining gihubad isip “pagpasig-uli.” “Ang katallagē ug ang may kalabotan nga mga punglihok niini … gigamit og napulog duha pa ka higayon diha sa Bag-ong Tugon, ug ang tanang pakisayran naghisgot sa pagpasig-uli. Sa Basahon ni Mormon, si Jacob mikonektar sa Pag-ula ngadto sa pagpasig-uli sa dihang siya mitudlo nga kita ‘[m]akig-uli … pinaagi sa Pag-ula ni Kristo’ (Jacob 4:11). Si Pablo misulat ngadto sa mga Hebreo nga si Kristo ‘[mo]himog halad-pasiuli alang sa mga sala sa katawhan’ (Mga Hebreo 2:17). Kon nakonektar man pinaagi sa mga pulong o pinaagi sa usa ka proseso, klaro nga ang usa dili makabulag sa pagpasig-uli gikan sa Pag-ula. Dayag lang, ang mas maayong pagsabot sa pagpasig-uli naghatag usab og mas maayong pagsabot sa Pag-ula.
“Ang pulong pagpasig-uli naggikan sa Latin nga reconciliare, nga nagpasabot ‘sa pagdala pag-usab, paghiusa pag-usab, o pagpasig-uli.’”
Mga Taga-Roma 6:12–23
Nganong gihisgotan man ni Pablo ang pagkaulipon?
Gigamit usahay ni Pablo ang Griyego nga pulong alang sa ulipon. Ang sumbingay sa pagkaulipon nagtudlo mahitungod sa espirituhanon nga mga sangpotanan sa pagpili sa pagtugot sa sala sa pagmando sa kaugalingon. Tungod kay ang pagkaulipon usa ka komon nga binuhatan sa Gingharian sa Roma, ang mga naminaw ni Pablo dali nga makasabot sa mga sumbingay sama sa pagtuman sa Dios sama nga ang mga sulugoon motuman sa ilang agalon ug ang pagkahimong mga ulipon ngadto sa sala.
Pagkat-on pa og Dugang
Katubsanan pinaagi ni Jesukristo
-
D. Todd Christofferson, “Katubsanan,” Liahona, Mayo 2013, 109–12
Relasyon tali sa Grasya ug mga Buhat
-
Dieter F. Uchtdorf, “Ang Gasa sa Grasya,” Liahona, Mayo 2015, 107–110
-
Dale G. Renlund, “Magamadagayaon [Buhong] sa mga Panalangin,” Liahona, Mayo 2019, 70–72
Media
Mga Imahe
Si Abraham nga nagdawat ug balaanong instruksiyon
Christ in Gethsemane [Si Kristo sa Getsemani], ni Harry Anderson
Pagdawat sa ordinansa sa bunyag