2008
Ann M. Dibb
Mē 2008


Ann M. Dibb

Tokoni Ua ʻi he Kau Palesitenisī Lahi ʻo e Kau Finemuí

ʻĪmisi
Ann M. Dibb

ʻI hono fehuʻi kia ʻAna Monisoni Tipi pe ko e hā e ngaahi meʻa naʻá ne aʻusia ʻo lelei taha ai hono teuteuʻi ia ki hono uiuiʻi ko e tokoni ua ʻi he kau palesitenisī lahi ʻo e Kau Finemuí, naʻá ne malimali pea ʻai ʻene kiʻi kata mo ne pehē ange, “Ko e hoko ko e faʻeé! Mo e hoko ko ha ʻofefiné!” Naʻá ne toe tali fakavave ange ʻo pehē, “Pea mo ʻeku moʻuiʻaki e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí.”

Naʻe fāʻeleʻi ʻa Sisitā Tipi ʻi Soleki Siti ʻi ʻIutā, USA, ʻi he ʻaho 30 ʻo Sune, 1954, kia Tōmasi S. Monisoni mo Falanisesi J. Monisoni, pea naʻá ne ako ʻi he ngaahi meʻa lelei kuó ne aʻusiá ʻo ʻiloʻi “ʻoku ʻafioʻi ʻe he Tamai Hēvaní ʻa e meʻa ʻoku ou fie maʻú” ka kuo pau “ke tau falala ki he ʻEikí mo ʻEne taimi-tēpilé.”

ʻOkú ne ʻamanaki pē ʻe fakaʻaongaʻi ʻe he kau finemuí ʻa e taha ʻo e ngaahi potufolofola ʻokú ne manako taha aí, ʻa e Lea Fakatātā 3:5–7: “Falala ki [he ʻEikí] ʻaki ho lotó kotoa; pea ʻoua naʻá ke faʻaki ki ho poto ʻoʻoú. Ke ke fakaongoongo kiate ia ʻi ho hala kotoa pē, pea ʻe fakatonutonu ʻe ia ho ngaahi ʻalungá.”

Naʻe fetaulaki ʻa Sisitā Tipi mo e tokotaha naʻe hoko ko hono husepānití, ʻa Lousa Tipi, lolotonga ʻene ako ʻi he ʻUnivēsiti Pilikihami ʻIongí, peá na mali ʻi he Temipale Sōlekí ʻi he ʻaho 5 ʻo Māʻasi, 1974. ʻOku ʻi ai ʻena fānau ʻe toko fā. ʻOku tuku taha ʻe Sisitā hono iví ki hono tokangaʻi hono ʻapí. Neongo ia, ʻi he fakaʻau ke lalahi ange ʻene fānaú peá ne ongoʻi ko e taimi totonú iá naʻe kamata ke ne toʻo haʻane ngaahi kalasi ʻi he taʻu kotoa pē, pea aʻu ai pē ki heʻene ʻosi mo hono mataʻitohi ʻi he ako lautohi siʻí.

Kuo ngāue ʻa Sisitā Tipi ʻi ha ngaahi uiuiʻi faka-Siasi kehekehe ʻi he ngaahi houalotu takitaha. Naʻá ne lolotonga ngāue ʻi he poate lahi ʻa e Kau Finemuí ki muʻa ia pea toki uiuiʻi ia ki he kau palesitenisī lahi ʻo e Kau Finemuí.

ʻOkú ne tui ʻoku ʻi ai e fekauʻaki ʻa e moʻoní mo e kakai kotoa pē, pea ʻe lava ke tau ongoʻi kotoa pē ʻa e Laumālié ʻi he ngaahi akonaki ʻa hotau kau takí. ʻOkú ne pehē, “ ʻI heʻeku kei finemuí ne u ako ai ʻo ʻiloʻi ʻe lava ke ke falala ki he fakamoʻoni ʻa e palōfitá lolotonga hoʻo feinga ko ia ke maʻu hoʻo fakamoʻoni ʻaʻaú. ʻE lava ke maʻu ia ʻe he tokotaha kotoa pē ʻo kapau te ke fakaava ho lotó peá ke loto ke akoʻi koe ʻe he Laumālié.”