E Nikua
Sa vakatau ena noda sa mai bula tiko ena siga Nikua ka sa rawa ni noda kina na veivakasavasavataki ni loloma soli wale ni Veisorovaki, ka da na laki bula tawamudu vata kei na Kalou.
Ena tolu na macawa sa oti, au a tiko e Nanoa. Ena gauna o ya, au sa mai raica kina na siga Nikua. Kau na via vosa kina vei kemuni me baleta na siga Nikua.
E dua na ilesilesi vaka-Lotu e a kauti au takoso yani ena Pasivika ki na vanua o Vietnam. Kivei au, oqo e sega walega ni vuka baleta yani e dua na wasawasa. E a dua na ikalawa ni rai lesuvi ni gauna. E sivia e 40 na yabaki sa oti, au a laki vakaitavi vakasotia ena buturara ni veivaluvaluti ena vanua oqori. Ena daku ni noqu vakasama me baleta e vuqa na veiyabaki ni veivakataotaki e a votu mai na vakanananu ni vanua o ya, o ira na kena tamata, kei ira na noqu itokani sotia keimami a veiqaravi vata. A vola vakaoqo o Jekope: “Sa takali yani na neimami bula me vaka … walega na tadra” (Jekope 7:26). E a yaco dina vei au. Ia oqo au sa lesu mai na noqu balolo ni vakanananu ki na vanua ni vakanananu ni oti e volekata na veimama ni senijiuri. Sa mai cava na noqu ilesilesi vaka-Lotu, kau sa na vinakata meu sikova tale mada na buturara o ya ni veivaluvaluti. E a tomani au na marama watiqu, ki na ilakolako vakalotu oqo.
Au sega sara ni vakadeitaka na veika au na sotava ni sa mai oti oqo e vuqa na yabaki. Na veika au a raica au a sega ni namaka. Era sa sega kina na tamata era a vakacacani ena ivalu, ia era sa tu kina na lewenivanua gone, ka kaukauwa. Sa sega ni kune na vanua a boloraki ena gasaukuro, au sa raica kina na veibuca vakanomodi, ka drokadroka vinaka tu. Na veikauloa era sa bula vou tale. Au a nanuma tiko niu na mai raica kina na veika ni siga e Nanoa, ia au a raica ga kina na siga Nikua kei na yalayala ni dua na siga serau ni Mataka. E a vakavotui vei au ni “sa ia na tagi ena bogi, ia sa yaco ena mataka na marau” (Same 30:5).
Niu sa mai butuka tale vakadua na buca o ya ka taubaletaka tale vakadua na salatu veikauloa, e voqa tale mai ki na noqu vakasama na cacabolobolo ni misini qani, na kalu ni gacagaca ni saukuro kei na rorogo ni dakai. Au sa raica tale na matadra damusa totoka gonegone na itokani “ka ra solia na nodra bula ena yalodina.” (Abraham Lincoln, Gettysburg Address). Kau sa nanuma kina e dua na kena siga— e duabau ga, 3 ni Epereli, 1966 na Sigatabu ni Curu Vakatui, na gauna ni Siga ni Mate—e volekata na siga nikua ena 42 na yabaki sa oti.
Sa laki vica toka na vula na neimami tiko na mataivalu e Vietnam. Au a turaga ni valu tiko kina, ka iliuliu ni dua na ilawalawa tauri dakai. E voleka ni gauna taucoko keimami a vakaitavi ena veiravuravuti. E a tekivu na siga o ya ena neimami sa laki tu ena dua na vanua e kaukauwa sara kina na veiravuravuti. Sa totolo sara na neitou tala yani e lewe 10 me ra laki yamata vuni. E dua vei ira o Satini Arthur Morris. E vica vei ira na sotia era a qai mavoa ena dua na veivanavanai, ka wili kina o Satini Morris, ni a mavoa kina. Ni oti era sa qai veitaubeni mai vakamalua ki na neimami yasana.
Keimami sa qirita sara na veivueti ni elikopta. Era sa vakavodoki sara na mavoa ki na jopa, au a cikevi Satini Morris me vodo. A sega ni via vodo. Au a cikevi koya tale. E a se bese tikoga. Au se baci vunauci koya tale. E a baci bese tale. Kena itinitini ga, au a qai kaya vua, “Satini Morris, vodo ena jopa.”
A qai raici au mai, na matana e dei, ka kerea mai—“Yalovinaka, saka”—ia ena vosa oqo ena dau vakayavalati au voli tu ga, “Era na sega ni vakamatea rawa e dua na manumanu vuka qase yaloqaqa vakataki au.”
Na veika kece a yaco o ya e tudei tu ga ena noqu vakasama me vaka e dua na iyaloyalo ni veivaluvaluti: na vakasavasavataki ni veikauloa; na yalo totolo, na cacarubirubi ni ivocevoce ni elikopta; nona raici au o pailate ena vakanuinui; ka sa vinakata o noqu itokani me tikoga kei ira na nona tamata. Au sa vakalaiva ga. Au a yalova tani na jopa me gole ki na dua tale na siga ni Mataka. Ni bera ni qai mai dromu na matanisiga ena siga tikoga o ya, o Satini Arthur Cyrus Morris na noqu itokani lomani a mai davo matemate kina, ni ra a vanalaki koya na meca. Ka dau voqa mai ena noqu vakasama, ena veigauna, na noqu rogoca na nona kaya, “Era sega ni veivakamatei rawa, era sega ni veivakamatei rawa, era sega ni veivakamatei rawa… .”
E dina, ena dua na kena vakasama ni cala sara o koya. Na bula vakayago e malumalumu sara. E dua walega na vadugu ni uto, na noda icegu yadua, e tawasea toka na vuravura oqo mai na kena e tarava. Ena dua na tiki ni gauna, e a dua na tamata bula, ka yaga o noqu itokani; tarava, sa biuti koya na yalona sega ni mate rawa, ka biuta tu mai na yagona e dua na ibinibini qele mate. Na mate sa ikoya na ilati ena curuma na tamata yadua, ka me vakataki Satini Arthur Morris, e sega ni dua vei keda ena kila na gauna cava ena tadola kina na icurucuru o ya. Ena veibolebole kece eda dau sotava, e rairai beka na kena e cecere duadua o ya na kena nanumi cala tiko ni bula oqo ena tawamudu tikoga, kei na kena cakacaka—ni sa rawa me da qai vakadaroya me yacova ni mataka na noda vakasaqara kei na kena dolei na veivosovosoti, o ya na ka e vakatavulica na kosipeli i Jisu Karisito, ka sa dua vei ira na iusutu bibi ni bula oqo.
Na dina cecere oqo e vakatavulica o Amuleki ena iVola i Momani:
“Raica me vakarautaki koya na tamata ena bula oqo me na lesu tale vua na Kalou; ia oqo na bula me kitaka kina na tamata na nona cakacaka kecega.
“… Kau sa vakaroti kemudou mo dou kakua ni lokuyarataka na gauna mo dou veivutuni kina; …
“… Raica na yalo ga ko a soli tiko kina ena nomu bula oqo, ena laki lewai iko tale ena bula sa bera mai” (Alama 34:32–34; vakamatatataki).
E veivakayavalati dina na vosa e vakayagataka o Amuleki—“na siga ni bula oqo”! E vakaoqo na ka e kaya o Jemesa na iApositolo: “Ia dou sa sega ni kila na ka sa na yaco ena mataka. A cava na nomudou bula? Na kabukabu walega koi kemudou, sa rairai ka sa vakadede vakalailai ga, a sa qai seavu yani” (Jemesa 4:14). Na keda ituvaki vakatamata oqo ni da sa biuta na bula oqo eda na laki vakaituvakitaki tale ena tamata oqo ena bula e tarava. Eda vakavinavinaka, ki na siga Nikua.
Kevaka e cala dina o Satini Morris, e a dina talega vakalevu! Eda sa sega dina ni mate, ena kena vakasama ni Veisorovaki i Karisito sa rawata na mate, na kena e vakayago kei na vakayalo talega. Sa vakatau ena noda sa mai bula tiko ena siga Nikua ka sa rawa ni noda kina na veivakasavasavataki ni loloma soli wale ni Veisorovaki, ka da na laki bula tawamudu vata kei na Kalou. Na bula oqo e sega sara ni kena mo rawa ka se kumukumuni kina ia na kena mo solia yani ka veisau. Na bula oqo sa ikoya na buturara ni ivalu erau na laki sota kina na dodonu kei na loloma veivueti. Ia sa sega ni gadrevi me ia na veisotavi oqo vakaveimecaki, ni rau sa veivinakati tale ena Veisorovaki i Jisu Karisito kivei ira kece era vakayagataka vakayalomatua na siga Nikua.
Sa qai vo ga vei kemuni kei au me da vakasaqara ka dolea yani na veivosovosoti oqori—me da veivutuni ka liga dauloloma yani vei ira na tani—ka na rawa kina me da curuma rawa na katuba sa dolava tu na iVakabula, ka takosova yani na veika ni vuravura oqo ki na bula vakalou. Na siga ga Nikua me da vosota kina na nodra caka cala, na tani ka vakadeitaka ni da sa kila ni Turaga ena vosota na noda caka cala. Me vaka e vola vakamatata o Luke, “O koya mo dou qai yalololoma” (Luke 6:36; vakamatatataki). Ena rawa me da sega ni uasivi sara, ia sa rawa me da yalololoma. Na kena iusutu ga, ni veivutuni kei na veivosovosoti erau sa dua talega na ka bibi e lavaka vei keda na Kalou.
Sa mai cava na noqu ilakolako vakalotu lesu ki na gauna makawa, au raica wavoki na veibuca vakanomodi ni siga Nikua kau sa raica kina na bulabula ni kena yalataki na siga ni Mataka. Au nanumi Satini Arthur Cyrus Morris, na noqu itokani. Au nanuma na siga rarawa o ya ena Sigatabu ni Curu Vakatui e Nanoa. Kau sa vakavinavinaka vakalevu sara kivua na Dauveivueti ni mataka ni Siga ni Mate e sa solia vei keda na bula, ka a kauti koya sobu mai ki na veika kecega me rawa ni da laki vakacerecerei kina ena veika kecega—e ni Mataka, kevaka me da taura ga Nikua. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.