2009
ʻOfá mo e Fonó
Nōvema 2009


ʻOfá mo e Fonó

ʻOku ʻikai māʻolunga ange e ʻofa ʻa e ʻOtuá ʻi Heʻene ngaahi fonó mo ʻEne ngaahi fekaú, pea ʻoku ʻikai ke hanga ʻe he ngaahi fono mo e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá ʻo holoki ʻa e taumuʻa mo e mālohi ʻo ʻEne ʻofá.

ʻĪmisi
Elder Dallin H. Oaks

Kuo ueʻi au ke u lea fekauʻaki mo e ʻofa ʻa e ʻOtuá mo ʻEne ngaahi fekaú. Ko ʻeku pōpoakí ʻeni, ko e ʻofa kānokato mo haohaoa ko ia ʻa e ʻOtuá ʻoku hāsino ia ʻi he ngaahi tāpuaki kotoa ʻo e palani ʻo ʻEne ongoongoleleí, kau ai ʻa e foʻi moʻoni ko ia ʻoku fakatatali ʻEne ngaahi tāpuaki fungani tahá maʻanautolu ʻoku talangofua ki Heʻene ngaahi fonó.1 Ko e ngaahi tefitoʻi moʻoni taʻengata ʻeni ʻoku totonu ke ne tataki ʻa e mātuʻá ʻi heʻenau ʻofa mo hono akoʻi ʻenau fānaú.

I.

Te u kamata ʻaki ha ngaahi sīpinga ʻe fā, ʻokú ne fakafōtunga ha ngaahi puputuʻu fakamatelie ʻi he ʻofá mo e fonó.

  • Ne talaange ʻe ha talavou nonofo-kovi ki heʻene mātuʻa loto mamahí, “Kapau ʻokú mo ʻofa moʻoni ʻiate au, te mo tali kimaua ʻo tatau pē mo hoʻomo tali hoʻomo fānau kuo malí.”

  • Naʻe tafihu ha taha taʻu hongofulu tupu ʻi he tuʻutuʻuni pe fekau ʻa e mātuʻá ʻo ne pehē, “Kapau ne mo ʻofa moʻoni ʻiate au, he ʻikai ke mo fakamālohiʻi au.”

ʻI he ongo sīpingá ni, ʻoku pehē ai ʻe ha taha naʻá ne maumauʻi e ngaahi fekaú ʻoku totonu ke māʻolunga ange ʻa e ʻofa ʻa e mātuʻá ʻi he ngaahi fekau ʻo e fono fakalangí pea mo e akonaki ʻa e mātuʻá.

ʻOku fakahaaʻi ʻi he sīpinga ʻe ua hoko haké ʻa e puputuʻu fakamatelie fekauʻaki mo e ʻofa ʻa e ʻOtuá.

  • Naʻe fakasītuʻaʻi ʻe ha taha ʻa e tokāteline ko ia kuo pau ke mali ha ongomeʻa ki he nofo taʻengatá ka na maʻu ha fetuʻutaki fakafāmili ʻi he moʻui ka hokó, ʻo ne pehē, “Kapau naʻe ʻofa moʻoni ʻa e ʻOtuá ʻiate kitautolu, ʻoku ʻikai ke u tui te Ne fakamavahevaheʻi peheni ʻa e husepānití mo e uaifí.”

  • ʻOku pehē ʻe ha taha kuo ʻosi ʻene tuí ʻi he faingataʻa kuo fakangofua ʻe he ʻOtuá ke hoko ki ha taha pe matakali, peá ne pehē leva, “Kapau naʻe ʻi ai ha ʻOtua naʻe ʻofa ʻiate kitautolu, he ʻikai ke Ne tuku ke hoko ʻeni.”

ʻOku taʻe-tui ʻa e faʻahinga ko ʻení ki he ngaahi fono fakalangí ʻa ia ʻoku nau pehē ʻoku fehangahangai mo ʻenau tui ki he foʻi fakakaukau ʻo e ʻofa ʻa e ʻOtuá. Ko e niʻihi ʻoku ʻi he tuʻunga ko ʻení ʻoku ʻikai mahino kiate kinautolu ʻa e natula ʻo e ʻofa ʻa e ʻOtuá pe ko e taumuʻa ʻo ʻEne ngaahi fonó mo e ngaahi fekaú. ʻOku ʻikai māʻolunga ange ʻa e ʻofa ʻa e ʻOtuá ʻi Heʻene ngaahi fonó mo ʻEne ngaahi fekaú, pea ʻoku ʻikai ke hanga ʻe he ngaahi fono mo e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá ʻo holoki ʻa e taumuʻa mo e mālohi ʻo ʻEne ʻofá. ʻOku totonu ke pehē pē ʻa e ʻofa mo e ngaahi tuʻutuʻuni ʻa e mātuʻá.

II.

ʻUluakí, fakakaukau ki he ʻofa ʻa e ʻOtuá, ʻa ia kuo fakamatalaʻi mahuʻingamālie he pongipongí ni ʻe Palesiteni Tieta F. ʻUkitofá. Naʻe fehuʻi ʻe he ʻAposetolo ko Paulá, “Ko hai te ne fakamāvae ʻa kitautolu mei he ʻofa ʻa Kalaisí?” ʻOku ʻikai ko e mamahí, pe ko e fakatangá, pe ko e tuʻutāmakí pe ko e heletaá” (vakai, Loma 8:35). Naʻá ne fakaʻosi ʻo pehē, “He ʻoku ou ʻilo pau, ʻe ʻikai ʻi he maté, pe ʻi he moʻuí, pe ʻi he kau ʻāngeló, pe ʻi he kau pulé, pe ʻi he ngaahi mālohí, … pe ʻi ha meʻa kehe ʻe taha kuo ngaohi, ʻe ʻikai mafai ia ke fakamāvae ʻa kitautolu mei he ʻofa ʻa e ʻOtuá” (veesi 38–39).

ʻOku ʻikai ha fakamoʻoni lelei ange ki he mālohi taʻe fakangatangata pea mo e haohaoa ʻo e ʻofa ʻa e ʻOtuá ʻi he meʻa ne fakahā ʻe he ʻAposetolo ko Sioné: “He naʻe ʻofa pehē ʻa e ʻOtuá ki māmani, naʻá ne foaki hono ʻAlo pē taha naʻe fakatupú” (Sione 3:16). Naʻe tohi ʻe ha ʻAposetolo ʻe taha ʻo pehē “naʻe ʻikai te ne mamae ki hono ʻAlo ʻoʻoná, ka ne tukuange ia koeʻuhí ko kitautolu kotoa pē” (Loma 8:32). ʻOku pau pē naʻe mamahi lahi ʻetau Tamai Hēvaní ke tuku mai Hono ʻAló ke ne kātekina ʻa e mamahi kāfakafa ʻo ʻetau ngaahi angahalá. Ko e fakamoʻoni lelei taha ia ʻo ʻEne ʻofa kiate kitautolú taki taha!

Ko e ʻofa ʻa e ʻOtuá ki Heʻene fānaú ko ha moʻoni taʻengata ia, ka ko e hā ʻoku ʻofa lahi pehē ai kiate kitautolú, pea ko e hā ʻoku tau fie maʻu ai ʻa e ʻofa ko iá? ʻOku maʻu ʻa e talí ʻi he fekauʻaki ʻa e ʻofa ʻa e ʻOtuá mo ʻEne ngaahi fonó.

ʻOku hangē ʻoku fakamahuʻingaʻi ʻe ha niʻihi e ʻofa ʻa e ʻOtuá koeʻuhí ko ʻenau ʻamanaki ʻoku lahi fau ʻEne ʻofá mo fai taʻe-tuʻungaʻa, pea te Ne ‘aloʻofa ʻe fakaʻatā ai kinautolu mei he talangofua ki Heʻene ngaahi fonó. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, ko kinautolu ʻoku mahino ki ai e palani ʻa e ʻOtuá maʻa ʻEne fānaú, ʻoku nau ʻiloʻi ko e ngaahi fono ʻa e ʻOtuá ʻoku taʻeliliua, pea ko e foʻi moʻoni ko ʻení ko ha fakamoʻoni lelei ia ʻe taha ʻo ʻEne ʻofa ki Heʻene fānaú. He ʻikai lava ke toʻo ʻe he ʻaloʻofá ʻa e fakamaau totonú,2 pea ko kinautolu ko ia ʻoku maʻu e ʻaloʻofá, ko kinautolu ia kuo nau “tauhi ʻa e fuakavá mo tauhi ʻa e fekaú” (T&F 54:6).

ʻOku tau toutou lau ʻi he Tohi Tapú pea ʻi he ngaahi folofola fakaonopōní ki he houhau ʻa e ʻOtuá ʻi he faiangahalá3 pea mo ʻEne tōʻonga ʻi Heʻene houhaú4 kiate kinautolu ʻoku maumauʻi ʻEne ngaahi fonó. ʻOku hoko fēfē ʻa e houhaú mo e tauteá ko ha fakamoʻoni ʻo ʻEne ʻofá? Naʻe akoʻi mai ʻe Siosefa Sāmita naʻe “fokotuʻu ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi fonó ke lava [ʻe he ngaahi laumālie te Ne tuku mai ki he māmaní] ʻo maʻu ʻa e faingamālie ke nau fakalakalaka ʻo hangē pē ko Iá.”5 Ko e ʻofa ʻa e ʻOtuá ʻoku mātuʻaki haohaoa pea ko Hono finangaló ia ke tau talangofua ki Heʻene ngaahi fekaú koeʻuhí, he ʻokú Ne ʻafioʻi ko e talangofua pē ki Heʻene ngaahi fonó ʻa e founga ʻe lava ke tau hoko ai ʻo haohaoa tatau mo Iá. ʻI he ʻuhingá ni, ʻoku ʻikai hoko ai ʻa e tuputāmaki mo e houhau ʻa e ʻOtuá ko ha fehangahangai ʻo ʻEne ʻofá ka ko ha fakamoʻoni ʻo ʻEne ʻofá. ʻOku ʻiloʻi ʻe he mātuʻa kotoa pē te ke lava ʻo ʻofa moʻoni mo kakato ʻi ha kiʻi tamasiʻi lolotonga ia ʻokú ke fakapotoʻi hoʻo ʻita mo taʻe-fiemālie ʻi ha ʻulungāanga paongataʻa ʻo e kiʻi tamasiʻí.

Ko e ʻofa ʻa e ʻOtuá ʻoku kānokato moʻoni pea ʻoku hanga ai ʻe Heʻene palani haohaoá ʻo foaki mai ha ngaahi meʻaʻofa lahi ki Heʻene fānaú kotoa, ʻo aʻu kiate kinautolu ʻoku talangataʻa ki Heʻene ngaahi fonó. Ko e moʻui fakamatelié ko e taha ia ʻo e nagahi meʻaʻofá, ne foaki kiate kinautolu kotoa naʻe feʻunga ʻi he Tau ʻi he Langí.6 Ko ha meʻaʻofa taʻe-tuʻungaʻa ʻe taha ʻa e toetuʻu ʻa e taha kotoá, “He ʻoku hangē ʻoku mate kotoa pē ʻia ʻĀtamá, ʻe pehē foki, ʻe moʻui kotoa pē ʻia Kalaisi” (1 Kolinitō 15:22). ʻOku lahi mo ha ngaahi meʻaʻofa fakamatelie kehe ʻoku ʻikai makatuʻunga ia heʻetau talangofua fakafoʻituitui ki he fonó. Hangē ko hono akoʻi ʻe Sīsuú, ʻOkú Ne “pule ke hopo ʻene laʻaá ki he angakoví mo e anga-leleí, pea ʻokú ne tuku ʻa e ʻuhá ki he angatonú mo e taʻeangatonú” (Mātiu 5:45).

Kapau pē te tau fakafanongo, te tau lava ʻo ʻiloʻi ʻa e ʻofa ʻa e ʻOtuá mo ongoʻi ia, naʻa mo e taimi ʻoku tau talangataʻa aí. Naʻe fai e fakamatala ko ʻení ʻe ha fefine naʻe toki fokí ni mai ʻo mālohi he Siasí, ʻi haʻane malanga he houalotu sākalamēnití: “Kuó Ne ʻi ai maʻu pē ke tokoniʻi au, ʻo aʻu ki he taimi naʻá ku fakasītuʻaʻi ai Iá. Kuó Ne tataki maʻu pē mo fakafiemālieʻi au ʻaki ʻEne ʻaloʻofa ongongofuá ʻo takatakai ʻiate au, ka naʻá ku fuʻu ʻita lahi ke ʻiloʻi mo tali ʻa e ngaahi meʻa ʻoku hokó mo e ngaahi ongo peheé.”7

III.

Ko e ngaahi tāpuaki fungani taha ʻa e ʻOtuá ʻoku mahino ʻene makatuʻunga ʻi he talangofua ki he ngaahi fono mo e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá. Ko e tefitoʻi akonakí ʻoku maʻu ia mei he fakahā ʻo onopōní:

“ ʻOku ʻi ai ha fono naʻe tuʻutuʻuni pau ʻi he langí ki muʻa ʻi he teʻeki ai ke ʻai ʻa e ngaahi tuʻunga ʻo e māmaní, ʻa ia ʻoku makatuʻunga ki ai ʻa e ngaahi tāpuaki kotoa pē—

“Pea ʻo ka tau ka maʻu ha tāpuaki mei he ʻOtuá, ʻoku tupunga ia ʻi he talangofua ki he fono ʻa ia ʻoku makatuʻnga ia ki aí” (T&F 130:20–21).

ʻOku tokoni ʻa e tefitoʻi moʻoni lelei ko ʻení ke mahino kiate kitautolu ʻa e ʻuhinga ʻo ha ngaahi meʻa lahi, hangē ko hono ʻai ke potupotutatau ʻo e fakamaau totonú mo e ʻaloʻofá ʻe he Fakaleleí. ʻOkú ne toe fakamatalaʻi foki mo e ʻuhinga he ʻikai taʻofi ai ʻe he ʻOtuá hono fakaʻaongaʻi ʻo e tauʻatāina ke filí ʻe Heʻene fānaú. Ko e tauʻatāina ke filí—ʻa hotau mālohi ke filí—ʻoku mahuʻinga ia ki he palani ʻo e ongoongoleleí ʻa ia naʻá ne ʻomi kitautolu ki māmaní. ʻOku ʻikai kau noa mai ʻa e ʻOtuá ke taʻofi ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo ha fili ʻa ha taha ke maluʻi ha kakai kehe—ʻo aʻu ai pē ki he taimi ʻoku nau fetāʻaki, fefakalaveaʻaki pe fefakamamahiʻaki aí—he te ne maumauʻi ai ʻe ia ʻEne palani ki he fakalakalaka taʻengatá.8 Te Ne tāpuakiʻi kitautolu ke tau kātakiʻi e ngaahi nunuʻa ʻo e fili ʻa e niʻihi kehé, ka he ʻikai ke Ne taʻofi ʻa e ngaahi fili ko iá.9

Ka mahino ki ha taha e ngaahi akonaki ʻa Sīsuú, he ʻikai fakakaukau ia ʻoku tui ʻetau Tamai Hēvani ʻofá pe ko Hono ʻAlo Fakalangí ʻoku māʻolunga ange ʻEna ʻofá ʻi heʻena ngaahi fekaú. Fakakaukau ki he ngaahi sīpinga ko ʻení.

ʻI he kamata ʻe Sīsū ʻEne ngāue fakafaifekaú, ko ʻEne ʻuluaki pōpoakí ko e fakatomalá.10

Ko e taimi naʻá ne fakaʻaongaʻi ai ʻa e ʻaloʻofá ʻi he ʻikai ke Ne fakahalaiaʻi ʻa e fefine naʻe moʻua ʻi he tonó, naʻá Ne fakahā ange ki ai “Alu, pea ʻoua ʻe toe faiangahala” (Sione 8:11).

Naʻe ʻakoʻi ʻe Sīsū, “ ʻE ʻikai hū ki he puleʻanga ʻo e langí ʻa kinautolu kotoa pē ʻoku pehē mai kiate au, ʻEiki, ʻEikí, ka ko ia ʻokú ne fai ʻa e finangalo ʻo ʻeku Tamai ʻoku ʻi he langí” (Mātiu 7:21).

Ko e mālohi ʻo e ngaahi fekau mo e fono ʻa e ʻOtuá ʻoku ʻikai liliu ia ke ne fakalato ʻa e tōʻonga pe ngaahi holi ʻoku manakoá. Kapau ʻoku ʻi ai ha taha ʻoku fakakaukau ʻoku hanga ʻe he ʻofa faka-ʻotuá pe ʻofa fakaemātuʻá ʻo ʻoange ki ha taha ha ngofua ke talangataʻa ki he fonó, ʻoku ʻikai mahino kiate ia ʻa e ʻofá pe ko e fonó. Naʻe fakahā ʻe he ʻEikí: “Ko ia ia ʻokú ne maumauʻi ha fono, ʻo ʻikai talangofua ki he fonó, ka ʻokú ne feinga ke hoko ko e fono kiate ia pē, ʻo ne loto ke nofo ʻi he fai angahalá, mo ne nofo ʻaupito ʻi he fai angahalá, ʻoku ʻikai lava ke fakamāʻoniʻoniʻi ia ʻe he fonó, pe ko e ʻaloʻofá, pe ko e fakamaau totonú, pe ko e fakamāú. Ko ia, kuo pau ke nau kei ʻuli ai pē’’ (T&F 88:35).

ʻOku tau lau he fakahā ʻo onopōní, “ ʻOku tuku ha fono ki he ngaahi puleʻanga kotoa pē” (T&F 88:36). Hangē ko ʻení:

“He ko ia ia ʻoku ʻikai te ne lava ʻo tauhi ʻa e fono ʻo ha puleʻanga fakasilesitialé ʻe ʻikai te ne lava ʻo kātakiʻi ha nāunau fakasilesitiale.

“Pea ko ia ia ʻoku ʻikai te ne lava ʻo tauhi ʻa e fono ʻo ha puleʻanga fakatelesitialé ʻe ʻikai te ne lava ʻo kātakiʻi ha nāunau fakatelesitiale.

“Pea ko ia ia ʻoku ʻikai te ne lava ʻo tauhi ʻa e fono ʻo ha puleʻanga fakatilesitialé ʻe ʻikai te ne lava ʻo kātakiʻi ha nāunau fakatilesitiale” (T&F 88:22–24).

Ko hono ʻai ʻe tahá, ko e puleʻanga ʻo e nāunau ʻe ʻave kitautolu ki ai ʻe he Fakamaau Fakaʻosí he ʻikai makatuʻunga ia he ʻofá ka ʻi he fono ne ʻomi ʻe he ʻOtuá ʻi Heʻene palani ke fakafeʻungaʻi kitautolu ki he moʻui taʻengatá, “ko e meʻaʻofa ʻoku mahuʻinga taha ʻi he ngaahi meʻaʻofa kotoa pē ʻa e ʻOtuá” (T&F 14:7).

IV.

ʻOku maʻu ʻe he mātuʻá ha ngaahi faingamālie lahi ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi hono akoʻi mo e fengāueʻaki mo ʻenau fānaú. Ko e taha ʻo e faʻahinga faingamālie peheé ʻoku fekauʻaki ia mo e ngaahi meʻaʻofa ʻoku foaki ʻe he mātuʻá ki heʻenau fānaú. Hangē ko hono foaki ʻe he ʻOtuá ha ngaahi meʻaʻofa ʻe niʻihi ki he kotoa ʻo ʻEne fānau fakamatelié taʻe fie maʻu ke nau talangofua fakafoʻituitui ki Heʻene ngaahi fonó, ʻoku pehē hono foaki ʻe he mātuʻá ha ngaahi meʻa lelei ki heʻenau fānaú ʻo hangē ko e nofoʻangá mo e meʻakaí ʻo aʻu ai pē kapau ʻoku ʻikai fakahoko kakato ʻe he fānaú ʻa e ngaahi fie maʻu kotoa ʻa e mātuʻá. Ka ʻi heʻetau muimui ki he sīpinga ʻo ha Tamai Hēvani ʻoku tokaimaʻananga mo ʻofa, kuó Ne foaki ʻa e ngaahi fonó mo e ngaahi fekaú ke ʻaonga ki Heʻene fānaú, ʻoku hanga ai ʻe he ngaahi mātuʻa fakapotopotó ʻo ʻai ke makatuʻunga e ngaahi meʻaʻofa ʻa e mātuʻá ʻi he talangofuá.

Kapau ʻoku ʻi ai ha fānau ʻa ha mātuʻa ʻoku ʻalu hē—hangē ko ha taha taʻu hongofulu tupu ʻokú ne fakatuia ʻa e ʻolokaholó pe faitoʻo kona tapú—ʻoku nau fehangahangai mo ha fehuʻi faingataʻa. ʻOku hanga ʻe he ʻofa ʻa e mātuʻá ʻo fakangofua ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení, ke nau fakaʻaongaʻi ia ʻi honau ʻapí, pe ʻoku fie maʻu ʻe he lao fakasivilé pe tuʻunga kovi ʻo e tōʻongá ni pe ko e mahuʻinga ʻo e toenga ʻo e fānaú ʻi he ʻapí ke tapui ʻeni?

Ke u ʻoatu ha fehuʻi ʻoku toe faingataʻa angé, kapau ʻoku nonofo kovi ha taha ʻo e fānaú, ʻoku fie maʻu nai ʻi he kovi ʻo e feohi fakasekisuale taʻe-malí ke ongoʻi ʻe he tamasiʻi ko ʻení hono taʻe tali kakato ʻe he fāmilí ʻaki hano fakamavaheʻi mei ha toe fetuʻutaki mo e fāmilí, pe ʻoku fie maʻu nai ʻe he ʻofa ʻa e mātuʻá ke tukunoaʻi pē ʻa e nonofo koví ia? Kuó u ʻosi mamata ʻi he ongo meʻá ni fakatouʻosi, pea ʻoku ou tui ʻoku fakatou taʻetaau.

Ko e fē ʻe fakangata ai ʻe he mātuʻá? Ko ha meʻa ia ke fai ʻaki e fakapotopoto ʻa e mātuʻá, ʻo tataki ʻe he fakahā ʻa e ʻEikí. ʻOku ʻikai ha tafaʻaki ia ʻi he ngāue ʻa e mātuʻá ʻe toe fie maʻu lahi ange ai ʻa e fakahinohino ʻa e langí pe ngalingali ʻe maʻu ai, ka ko e tuʻutuʻuni ko ia ʻa e mātuʻá ʻi hono ohi hake ʻo ʻenau fānaú mo hono puleʻi honau fāmilí. Ko e ngāue ʻeni ʻo ʻitānití.

ʻI he fekuki ʻa e mātuʻá mo e ngaahi palopalemá ni, ʻoku totonu ke nau manatuʻi e akonaki ʻa e ʻEikí ke tau tuku ʻa e toko hivangofulu mā hivá kae ō atu ki he toafá ʻo fakahaofi ʻa e sipi naʻe heé.11 Kuo kolea ʻe Palesiteni Tōmasi S. Monisoni ha ngāue ʻofa ke fakahaofi hotau kāinga ʻoku hē-fano ʻi he toafa ʻo e ʻaiʻai noaʻiá pe taʻe-ʻiló.12 ʻOku fie maʻu ʻe he ngaahi akonaki ko ʻení ha loto ʻofa tuʻuloa, ʻa ē ʻokú ne tali moʻoni ʻa e feohi ʻofa ʻoku tuʻuloá.

ʻOku totonu ke toe manatuʻi foki ʻe he mātuʻá hono toutou akoʻi ʻe he ʻEikí ko “ia ʻoku ʻofa ki ai ʻa e ʻEikí ʻokú ne tautea” (Hepelū 12:6).13 ʻI heʻene malanga konifelenisi ʻi he Feongoʻiʻakí mo e ʻOfá, naʻe akoʻi ai ʻe ʻEletā Nalesoni ko e “ ʻofa moʻoni ki he taha faiangahalá ke hoko ai ha fehangahangai fakahangatonu mo ia—kae ʻikai ko e tali fakalongolongo! ʻOku ʻikai poupouʻi ʻe he ʻofa moʻoní ʻa e tōʻonga te te ʻauha aí.”14

Ko e fē pē ʻa e fakangatangata ʻi he vahaʻa ʻo e mālohi ʻo e ʻofá mo e mālohi ʻo e fonó, kuo pau ke uesia ʻe he maumauʻi ʻo e ngaahi fekaú ʻa e ngaahi fetuʻutaki ʻofa ʻa e fāmilí. Naʻe akoʻi ʻe Sīsū:

“ ʻOku mou mahalo kuó u haʻu ke tuku ʻa e melinó ki māmani? ʻOku ou tala kiate kimoutolu, ʻIkai; ka ko e mavahevahé:

“Ngata heni ʻe feʻiteʻitani ʻa e toko nimá ʻi he fale pē taha, ko e toko tolu ki he toko ua, mo e toko ua ki he toko tolu.

“ ʻE feʻiteʻitani ʻa e tamaí ki he fohá, mo e fohá ki he tamaí; ko e faʻeé ki he taʻahiné, mo e taʻahiné ki he faʻeé” (Luke 12:51–53).

ʻOku fakamanatu mai ʻe he akonaki fefeká ni ko e taimi ʻoku ʻikai uouangataha ai ʻa e kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻi he feinga ke tauhi ʻa e fekau ʻa e Otuá, ʻe ʻi ai ʻa e mavahevahe. Te tau fai ʻa e meʻa kotoa pē te tau lavá ke taʻofi hano uesia ʻo e ngaahi fetuʻutaki ʻofá, ka ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻoku hoko pē ia neongo ʻetau ngāue ʻosikiavelengá.

ʻI he uhouhonga ʻo e meʻa peheé, kuo pau ke tau kātekina ʻa e foʻi moʻoni ko e hē ko ia ʻa kinautolu ʻoku tau ʻofa aí te ne fakasiʻisiʻi ʻetau fiefiá, ka ʻoku ʻikai totonu ke fakasiʻisiʻi mei heʻetau feʻofaʻakí pe mei heʻetau feinga ʻi he kātaki ke tau taha ʻi he ʻilo ʻo e ʻofa ʻa e ʻOtuá mo ʻEne fonó.

ʻOku ou fakamoʻoni ki hono moʻoni ʻo e ngaahi meʻá ni, he ko e konga ʻo e palani ʻo e fakamoʻuí pea ko e tokāteline ia ʻa Kalaisí, pea ʻoku ou fakamoʻoni ki ai ʻi he huafa ʻo Sīsū Kalaisí, ʻēmeni.

MAʻUʻANGA FAKAMATALÁ

  1. Vakai, Russell M. Nelson, “Ko e ʻOfa Fakalangí,” Liahona, Fēpueli 2003, 12.

  2. Vakai, ʻAlamā 42:25.

  3. Vakai, ki he sīpingá, Fakamaau 2:12–14; Saame 7:11; T&F 5:8, 63:32.

  4. Vakai, ki he sīpingá, 2 Ngaahi Tuʻi 23:26–27; ʻEfesō 5:6; 1 Nīfai 2:16–17; ʻAlamā 12:35–36; T&F 84:24.

  5. Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita, (2007), 10.

  6. Vakai, Fakahā 12:7–8.

  7. Tohi ʻo Tīsema 6, 2005, maʻu ʻe he tokotaha naʻá ne fai e tohí.

  8. Fakafehoanaki, ʻAlamā 42:8.

  9. Fakafehoanaki, Mōsaia 24:14–15.

  10. Vakai, Mātiu 4:17.

  11. Vakai, Luke 15:3–7.

  12. Vakai, Thomas S. Monson, “Ko e Ngaahi Patālione ne Molé,” Liahona, Sepitema 1987, 2.

  13. Vakai foki, Lea Fakatātā 3:12; Fakahā 3:19; T&F 95:1.

  14. Russell M. Nelson, “Feongoʻiʻakí mo e ʻOfá,” Liahona, Siulai 1994, 88.