Potutusi
Lesona 43: Luka 1


Lesona 43

Luka 1

Folasaga

Na faaali atu le agelu o Kaperielu ia Sakaria ma ta’u atu o le a i ai se atalii o Sakaria ma lana ava, o Elisapeta, o le o le a faaigoa ia Ioane. E masina mulimuli ane, ae faaali atu le agelu lava lea ia Maria ma ta’u atu i ai o le a avea o ia ma tina o le Alo o le Atua. Sa asiasi atu Maria ia Elisapeta, ma sa la olioli i le afio mai o le Faaola. Tolu masina mulimuli ane, ae fanauina e Elisapeta ia Ioane.

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Luka 1:1–4

Ua faamatala e Luka ia mafuaaga na tusia ai lana Evagelia

Faaali ata nei ma fai i le vasega e faamatala mai mea o tutupu i ata taitasi: Iosefa ma Maria o Malaga Atu i Peteleema (Tusi Ata o le Talalelei [2009], nu. 29; tagai foi LDS.org), Ua Faaali Atu Le Agelu i Leoleo Mamoe (nu. 31), O Simeona Ua Avatu le Faamamaluga i le Tamaitiiti o Keriso (nu. 32), Iesu Le Taulealea i le Malumalu (nu. 34), O Le Samaria Agalelei (nu. 44), Maria ma Mareta (nu. 45), ma Lepela e Toasefulu (nu. 46). Ta’u i ai o nei mea ma le tele o isi mea na tutupu ma aoaoga mai le galuega a le Faaola i le olaga nei sa tusia e Luka ae e le o i ai i Evagelia a Mataio, Mareko, ma Ioane.

Ata
Ua Malaga atu Iosefa ma Maria i Peteleema
Ata
Ua Faaali mai le Agelu i Leoleo Mamoe
Ata
Ua Faamamaluina e Simona le Pepe o Keriso
Ata
Keriso i le Malumalu

Keriso i le Malumalu, saunia e Heinrich Hofmann, faaaloaloga a le C. Harrison Conroy Co.

Ata
O Le Samaria Agalelei
Ata
Maria ma Mareta
Ata
O Lepela e Toasefulu

© Providence Collection/Licensed from GoodSalt.com

Folasia puupuu le Evagelia a Luka i le faamatala atu faapea na amata e Luka lana Evagelia i le talanoa atu i se tasi e igoa ia “Teofilo”(fuaiupu 3) ma faamatala ana mafuaaga na tusia ai. Teofilo o lona uiga “uo a le Atua” (Bible Dictionary, “Theophilus”). Valaaulia se tamaitiiti e faitau leotele le Luka 1:1–4. Fai i le vasega e mulimuli ai, ma vaavaai mo mafuaaga na tusia ai e Luka.

  • O nisi o mafuaaga na tusia ai e Luka lenei tala?

  • E fua i le Luka 1:4, o le a se mea ua faia e le suesueina o le Evagelia a Luka mo i tatou?

Faamautinoa i le vasega a o latou suesue i le Evagelia a Luka, e mafai ona latou “iloa le faamaoni” fuaiupu 4o upumoni ua aoao mai e uiga ia Iesu Keriso.

Luka 1:5–25

Ua ta’u mai e le agelu o Kaperielu le fanau mai o Ioane ia Sakaria, ma ua to Elisapeta

Fai i le vasega e mafaufau i se faamanuiaga po se tali mai le Atua o loo latou faatalitali pe faamoemoe i ai. Valaaulia le vasega e vaavaai mo upumoni a o latou suesueina le Luka 1ia e mafai ona fesoasoani ia i latou pe a latou faatalitali mo se faamanuiaga po se tali mai le Atua.

Fai i se tagata e faitau leotele le Luka 1:5–7, ma valaaulia le vasega e vaavaai po o ai sa faatalitali mo se faamanuiaga faapitoa i le tele o o laua olaga.

  • O a ni faamatalaga ua tatou aoao mai e uiga ia Sakaria ma Elisapeta mai nei fuaiupu?

Otooto leLuka 1:8–10i le faamatala atu sa tofia Sakaria e faamu mea manogi i le malumalu i Ierusalema, o se mamalu e maua e se faitaulaga atonu e na o le faatasi i lona olaga.

Fai i le vasega e faitau lemu le Luka 1:11–13 ma vaavaai mo mea na tutupu a o i ai Sakaria i le malumalu.

  • E tusa ai ma le fuaiupu 13, o le a le tatalo o le a taliina mo Sakaria ma Elisapeta? (Ta’u i ai o Sakaria ma Elisapeta e foliga mai sa tatalo mo le tele o tausaga mo se tamaitiiti. Atonu e te manao e fautua atu i tagata o le vasega e faailoga le fuaitau “ua faafofogaina lau tatalo” i le fuaiupu lea.)

  • Mata o a ni lagona o Sakaria ina ua ia faalogo atu o le a maua e ia ma Elisapeta se atalii e ui ina ua ”la matutua lava“? (fuaiupu 7).

Otooto leLuka 1:14–17 i le faamatala atu na ta’u atu e le agelu o Kaperielu ia Sakaria o le a maua e ia ma Elisapeta le ”fiafia ma le olioli“(fuaiupu 14) ma o le a saunia e lo la atalii tagata e toatele mo le Alii.

Valaaulia se tagata e faitau leotele le Luka 1:18–20 ma fai i le vasega e vaavaai pe na faapefea ona tali atu Sakaria i le agelu. Valaaulia tagata o le vasega e lipoti mai mea ua latou mauaina.

  • O le a le mea na tupu ia Sakaria ona sa ia le talitonu i upu a le agelu?

  • E tusa ai ma lefuaiupu 20, o le a le tala a le agelu i le mea o le a tupu i upu na ia tautala atu ai ia Sakaria? (E ono faaaoga e le vasega ni upu eseese, ae ia mautinoa latou te faailoa maia le upumoni lenei: O upu e tulei atu ai le Alii e ala mai i Ana auauna o le a faataunuuina i o latou aso. Tusi lenei upumoni i luga o le laupapa.)

  • O le a le uiga o le fuaitau “i o latou aso”? (E tusa ma le taimi a le Alii.)

Faasino i le faamatalaga o i luga o le laupapa, ma fesili:

  • E mafai faapefea e le iloa o lenei upumoni ona aafia ai le ala tatou te tali atu ai i folafolaga a le Alii? (A uma ona tali mai le vasega, toe faamanatu le upumoni o i le laupapa e fatufatu ai le faamatalaga lea: E mafai ona tatou faalagolago i folafolaga a le Alii aua o Ana afioga o le a faataunuuina i o latou aso e fai ai.

  • E mafai faapefea ona fesoasoani lenei upumoni i se tasi o loo moomoo mo se folafolaga paia ina ia faataunuuina?

Otooto le Luka 1:21–24i le faamatala atu ina ua tuua e Sakaria le malumalu, sa le mafai e ia ona tautala. Mulimuli ane sa to ia Elisapeta, e pei ona sa folafola atu e le agelu.

Fai i se tasi (e moomia se tamaitai talavou) e faitau leotele ia upu a Elisapeta i le Luka 1:25. Valaaulia le vasega e mafaufau pe o a ni lagona o Elisapeta a o sauniuni o ia e fanauina se tama. Atonu e moomia ona e faamatala atu o le faamatalaga a Elisapeta faapea o le Alii ua ”aveesea [lona] luma i tagata“ atonu e faasino i le maasiasi sa i ai o ina ona o se vaaiga sese i aganuu anamua faapea o le le fanau o se faasalaga lea mai le Atua.

Luka 1:26–38

Ua ta’u atu e le agelu o Kaperielu le soifua mai o Iesu ia Maria

Ata
Ua faaali atu le agelu o Kaperielu ia Maria

O Le Agelu o Kaperielu ua Faaali atu ia Maria

Faaali le ata O Le Faaaliga: O Le Agelu o Kaperielu ua Faaali atu ia Maria(Tusi Ata o le Talalelei, nu 28; tagai foi LDS.org), ma fai i le vasega e mafaufau pe mata o a ni lagona i le faaali faafuasei mai o se agelu ia i latou. Otooto leLuka 1:26–27i le faamatala atu i le ono masina o le to a Elisapeta, sa auina atu ai le agelu o Kaperielu ia Maria, o se tamaitai talavou i Nasareta.

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Luka 1:28–33. Fai i le vasega e mulimuli ai ma vaavaai mo fasifuaitau atonu na fesoasoani ai ia Maria ia malamalama i le taua o le galuega ua tuuina atu e le Atua ia te ia.

  • O a ni fasifuaitau atonu na fesoasoani ia Maria e malamalama ai i le taua o le galuega ua tuuina atu e le Atua ia te ia?

  • O le a le uiga o le faalaniga ”Alo o le Silisiliese“(fuaiupu 32)? (E ono faaaoga e le vasega ni upu eseee ae e tatau ona faailoa mai le aoaoga faavae lenei: O Iesu Keriso o le Alo o le Atua le Tama.

Fai i le vasega e faitau lemu le Luka 1:34 ma vaavaai mo le fesili a Maria. Valaaulia i latou e lipoti mai mea latou te mauaina. Faamatala o le faamatalaga a Maria ”Ou te le i iloa se tane“ o lona uiga o ia o se taupou.

Valaaulia se tagata e faitau leotele leLuka 1:35–37, ma fai i le vasega e vaavaai mo le tali a le agelu i le fesili a Maria.

Faamatala tatou te le iloa, i talaatu o tala i tusitusiga paia, pe na faapefea ona tupu le vavega o le faa’autamaina o Iesu Keriso; ua na ona ta’u mai lava ia i tatou sa faavavega ma o le tama o le a fanau mai o le Alo o le Atua.

  • E pei ona tusia i leLuka 1:37, o le a le upumoni na ta’ua e le agelu ua fesoasoani e faamalamalama ai lenei mea faavavega? (E tatau i le vasega ona faailoa mai le upumoni lenei: E leai se mea e le mafaia e le Atua Atonu e te manao e fautua atu i tagata o le vasega e faailoga lenei upumoni i totonu o a latou tusitusiga paia.)

  • O le a sou manatu i se tala a Maria po o Elisapeta e faamalosiauina ai i tatou pe a tatou manatu ua le mafai se mea o tatou faamoemoe i ai?

  • O le a se aafiaga na faamalosia ai lou talitonuga e leai se mea e le mafaia e e Atua?

Valaaulia le vasega e faitau lemu leLuka 1:38ma vaavaai pe na faapefea ona tali atu Maria i le agelu.

  • O le a se faamaoniga o e vaaia i lenei fuaiupu na talitonu Maria i upu a le agelu?

  • Na eseese faapefea le talia e Maria o upu a le agelu mai le tali a Sakaria i le faasilasilaga a le agelu i le malumalu?

Fautuaina le vasega e mulimuli i faataitaiga a Maria ma Elisapeta e ala i le talitonu faapea i o latou lava olaga, e leai se mea e poloai mai ai le Alii ia i latou o le a le mafaia i Lana fesoasoani mai.

Luka 1:39–56

Ua asiasi atu Maria ia Elisapeta, ma sa taufai molimau atu nei tamaitai i le Faaola

Ata
Maria ma Elisapeta

Ua asiasi atu Maria ia Elisapeta

Afai e mafai ia faaali se ata o Maria o asiasi atu ia Elisapeta i le taimi o le maitaga o Elisapeta. Fai i le vasega pe mafai ona latou faailoa mai po o ai lea e faaali mai i le ata ma pe o le a foi le mea lea e tupu ai?

  • O Maria ma Elisapeta e ono foliga mai o ni tamaitai e le taualoa, ae o faapefea ona la faataunuuina ia matafaioi taua o le a suia ai le lalolagi?

Valaaulia se tamaitiiti e faitau leotele le Luka 1:41–45. Fai i le vasega e mulimuli ai, ma vaavaai mo le molimau a Elisapeta ia Maria.

  • O le a le mea na malamalama ai Elisapeta e uiga ia Maria?

Valaaulia se tagata (moomia se tamaitai talavou) e faitau leotele le Luka 1:46–49. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai pe na faapefea ona viia e Maria le Alii.

  • O le a le fasifuaitau o tusia i le fuaiupu 49na faaaoga e Maria e faamatala ai le mea ua faia e le Alii ia te ia? (”Mea silisili.“)

Valaaulia le vasega e toe faitau lemu leLuka 1:38, 45–46, ma vaavaai po o le a le mea na fai e Maria na mafai ai e le Alii ona faia o ”mea silisili“ mo ia.

  • O a mea na fai e Maria na mafai ai e le Alii ona faia o ”mea silisili“ mo ia.

Ta’u i ai e faapei lava foi o Sakaria, Elisapeta, ma Maria sa i ai a latou lava matafaioi e faia i le fuafuaga paia, e faapena foi i tatou o loo i ai ni matafaioi taua ua tuuina mai e le Alii.

  • E fua i le faataitaiga a Maria, o le a se mea o le a tupu i o tatou olaga pe afai tatou te taumafai faamaoni e faataunuu a tatou matafaioi ua tuu mai e le Alii mo i tatou? (Fesoasoani i le vasega e faailoa mai le mataupu faavae lenei: Afai tatou te taumafai faamaoni e faataunuu matafaioi ua tuu mai e le Alii mo i tatou, e mafai e Ia ona faia o mea silisili i o tatou olaga.

  • O a ni matafaioi e finagalo le Alii e te faataunuuina i Lana fuafuaga?

  • O le a se mea e mafai ona tupu i lou olaga pe afai e te tali atu i le Alii e pei ona sa faia e Maria?

Luka 1:57–80

Ua fanau mai Ioane le Papatiso

Otooto leLuka 1:57–80i le faamatala atu ina ua mavae ona fanauina e Elisapeta, sa faamautu e Sakaria le tatau ona faaigoa le tama ia Ioane. Ina ua ia faia lena mea, sa toe mafai ai loa lava e ia ona tautala ma sa ia vavalo e uiga i misiona a Iesu Keriso ma Ioane.

Molimau atu a tatou faataunuuina ma le faamaoni o tatou matafaioi na tuuina mai i le lagi e pei o Sakaria, Elisapeta, ma Maria, e mafai e le Alii ona faia o mea silisili mo i tatou ma ala mai ia i tatou. Fautuaina le vasega e faataunuu a latou lava matafaioi i le fuafuaga a le Alii.

Tala ma Faamatalaga o Talaaga

Luka 1:34–35. O le faaautamaina o Iesu Keriso

A o e aoao atu le Luka 1:34–35, e ono tulai mai ni fesili e faatatau i le faaautamaina o Iesu Keriso. Afai e tulai mai ni fesili, ia manatua le lapataiga lenei mai ia Peresitene Lee:

”Afai e atamamai ia faiaoga pe a tautatala e uiga i [le faaautamaina o Iesu Keriso] lea na fetalai ai le Alii ae matua itiiti lava, o le a latou tuu ai la latou talanoaga e uiga i lenei mataupu ia tau lava o upu o loo tusia e uiga i lenei mataupu i le Luka 1:34–35. …

“Tuu i le Alii e faamuta ai Lana mataupu i lenei tautinoga ma faatalitali seia silafia e Ia ua tatau ai ona faamatala mai nisi mea”(The Teachings of Harold B. Lee, ed. Clyde J. Williams [1996], 14).

Luka 1:38. “Ia faia ia te au e tusa ma lau fetalaiga”

O le fatuga faa-Eleni a Luka o upu a Maria, ua atagia mai ai le malosi o lana faaiuga. E lei gauai atu ma le faatuatuai o ia ae na talia ma le mautinoa e ia lana matafaioi i le fuafuaga o le faaolataga, e faapei o fai atu, “Ioe atoatoa. O le a fai a’u ma auauna a le Alii e pei ona e fetalai mai ai.” (Mo nisi malamalamaaga i le tali a Maria, tagai i le vaega mo le Luka 1:38 i le Tusi lesona a le Tagata Aoga o le Feagaiga Fou [Church Educational System manual, 2014], 142.)

Luka 1:76. “O le perofeta a le Silisiliese.”

O Sakaria ma Elisapeta e tupuga mai uma ia Arona, o lona gafa e o mai ai ositaulaga ma faitaulaga uma o Isaraelu. O le mea lea o Ioane o se suli moni o le Perisitua Arona ma lona taitaiga. Na aoao mai e le Perofeta o Iosefa Samita, “O Ioane o se faitaulaga mai lona tama, ma sa umia ki o le Perisitua Arona” (i le History of the Church, 5:257).