Potutusi
Lesona 138: Eperu 11


Lesona 138

Eperu 11

Folasaga

Na aoao e Paulo tagata o le Ekalesia e uiga i le faatuatua. Sa ia ta’ua ni faataitaiga o ni alii ma ni tamaitai amiotonu mai le Feagaiga Tuai o e sa faaalia le faatuatua ia Iesu Keriso ma faapea ai ona faia ni vavega, onosaia faigata, ma maua faamanuiaga silisili.

Fautuaga mo le Aoaoina Atu

Eperu 11:1–6

Ua aoao e Paulo tagata o le Ekalesia e uiga i le faatuatua

Faitau le tala lenei e uiga i se tamaitai talavou mai Filipaina. Valaaulia tamaiti aoga e faalogologo pe na faapefea ona faaaoga e le tamaitai talavou le faatuatua.

Sa faamatalaina e se tamaitai talavou mai Filipaina e faapea, i se tasi taumafanafana, sa aluese atu ai lona tama e faigaluega. A maua lona totogi, na te lafoina atu i le fale i lona aiga. I se tasi aso Toonai, sa faaaoga uma ai e le aiga le tupe vagana ai ni tupe pepa se lua e ta’i 20 peso. A’o tilotilo le tamaitai talavou i le lisi o aitema sa manaomia e lona aiga, sa ia iloa o le a le lava se latou tupe e faatau ai aitema uma ma totogi ai le pasese e momoli ai lona aiga i le lotu i le aso e sosoo ai. Sa ia fesili atu i lona tina po o le a le mea e tatau ona ia faia. Sa fai atu lona tina e faatau mai aitema ma o le a saunia e le Atua le auala mo le latou pasese.

Sa tatalo le tamaitai talavou ina ia mafai ona ia faatau mai aitema o loo i le lisi, ma ia lava pea le tupe e totogi ai mo le malaga atu i le lotu i le aso e sosoo ai. Sa manaomia lona faatauina muamua o malala ina ia i ai se afi a lona aiga e fai ai le meaai. Sa faateia o ia i lona iloa ane o le tau o le taga malala ua faaluaina mai le 5 peso i le 10 peso. O le iloaina sa manaomia e lona aiga le malala e kuka ai a latou meaai, sa ia faatauina mai ai taga malala e lua mo le aofaiga e 20 peso. Sa atili ai ona tatalo faatauanau lenei tamaitai talavou ina ia mafai pea ona o atu lona aiga i le lotu. A’o tatalo o ia, sa musumusu atu se mea ia te ia: “Alu e faatau mai mea tou te manaomia. E le afaina.” O lea sa ia faaauau ai ma le nao le 20 peso. (Sii mai le vitio “Pure and Simple Faith,” LDS.org.)

  • O a auala sa faaali ai e lenei tamaitai talavou le faatuatua?

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Eperu 11:1 faapea foi ma le Faaliliuga a Iosefa Samita, Eperu 11:1 (i le Eperu 11:1, vaefaamatalaga e). Fai atu i tamaiti aoga e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo le mea na aoao mai e Paulo e uiga i le faatuatua.

  • E tusa ai ma le fuaiupu e 1, o le a le faatuatua? (E mafai ona faaaoga e tamaiti aoga ni upu eseese, ae ia mautinoa latou te faailoa mai le upumoni lenei: O le faatuatua o le mautinoa lea o mea e faamoemoe i ai, o le faamaoniga o mea e le vaaia.)

Faamatala atu, sa faaaoga e Elder David A. Bednar o le Korama a Aposetolo e Toasefululua le Eperu 11:1 faapea foi ma isi punavai (Alema 32:21; Lectures on Faith) e faamalamalama mai ai elemene faavae e tolu o le faatuatua ia Iesu Keriso. Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le saunoaga lenei mai ia Elder Bednar.

Ata
Elder David A. Bednar

“O nei aoaoga ua faamamafa mai ai ni elemene faavae se tolu o le faatuatua: (1) faatuatua o le mautinoa lea o mea o loo faamoemoe i ai ua moni, (2) faatuatua o le faamaoniga o mea e le o vaaia, ma le (3) faatuatua o le mataupu faavae o le faatinoga a tagata atamamai uma. Ou te faamatalaina nei itutino e tolu o le faatuatua i le Faaola, e o lua lava ma le vaai atu i le lumanai, tepa i le taimi ua tuanai, ma le amatalia o le faatinoga i le taimi nei” (“Saili e Aoao e Ala i le Faatuatua,” Liahona, Sete. 2007, 62).

Tusi le mea lenei i luga o le laupapa: Mautinoa—o le fetaia’i ma le lumanai; Faamaoniga—vaai atu i le taimi ua tuanai; Faatinoga—taulamua i faatinoga i le taimi nei. Faamalamalama atu e faapea, na aoao mai e Elder Bednar ia nei elemene e tolu o le faatuatua—mautinoa, faamaoniga, ma le faatinoga—e galulue faatasi a’o tatou fetaia’i ma le lumanai, vaai atu i le taimi ua tuanai, ma taulamua i faatinoga i le taimi nei.

  • E faapefea ona ese le faaali o le faatuatua ia Iesu Keriso mai le na o le talitonu ia te Ia?

  • O faapefea ona faaalia i le tala i le tamaitai talavou Filipaina ia elemene e tolu o le faatuatua lea na faamatalaina e Elder Bednar?

  • O le a se mea e mafai ona tupu pe a faaali lo tatou faatuatua ia Keriso?

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Eperu 11:2–5. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai mo faataitaiga na faaaoga e Paulo e faamatala ai le mea e mafai ona tupu pe a faaali e tagata le faatuatua ia Iesu Keriso.

  • O le a le mea na tupu ona sa faaali e nei tagata le faatuatua ia Iesu Keriso?

Valaaulia tamaiti aoga e faitau filemu le Eperu 11:6, ma vaavaai mo le mea na aoao mai e Paulo e uiga i le faatuatua.

  • O le a le mea na aoao mai e Paulo e uiga i le faatuatua?

  • E faavae i le mea na aoao mai e Paulo, o le a le mea e ao ona tatou faia ia fiafia ai le Atua? (E mafai ona faaaoga e tamaiti aoga ni upu e ese mai, ae ia mautinoa ia manino ina ia fiafia le Atua, e tatau ona faaali lo tatou faatuatua e ala i le o mai ia te Ia, talitonu ia te Ia, ma talitonu Na te tauia i latou o e saili ma le filiga ia te Ia. Atonu e te manao e fautua atu ia faailoga e tamaiti aoga lenei upumoni i le fuaiupu 6.)

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le faaiuga o le tala i le tamaitai talavou Filipaina. Fai atu i le vasega e faalogo mo le mea na tupu ona na faaali e le tamaitai talavou lona faatuatua ia Iesu Keriso.

A’o alu atu le tamaitai talavou e totogi mo isi aitema, sa aapa ane o ia i lana taga ma tau ai i se fusi pepa lapoa. Ina ua ia tatalaina, sa ia maua ai ni ta’i lima tala faaopoopo e tusa ma le 20 peso sa afifi i lana 20 peso e tasi na totoe. I le taimi lena, sa ia iloa ai na lava lana tupe e faatau ai mea na manaomia e lona aiga ma totogi ai mo le latou pasese e o atu ai i le lotu. Sa faamatala mai e lenei tamaitai talavou, i le taimi o lenei aafiaga sa ia lagonaina ai le fesoasoani a le Atua ma le alofa o le Atua ia te ia. Ina ua oo atu o ia i le fale, sa ia faafetai atu i le Tama Faalelagi mo le vavega. (Sii mai le “Pure and Simple Faith,” LDS.org.)

  • O le a le mea na tupu ona sa faaali e lenei tamaitai talavou le faatuatua ia Iesu Keriso?

  • E mafai faapefea ona fesoasoani lenei aafiaga i tamaitai talavou ia faaali ai le faatuatua i le lumanai? (Ona sa ia iloaina le faamaoniga sa fesoasoani le Atua ia te ia i le taimi o lenei aafiaga, e mafai ona ia mautinoa, o le a toe fesoasoani foi le Atua ia te ia i le lumanai. Ona o le faamaoniga ma le faamautinoaga sa ia maua, e mafai ona ia te ia le faatuatua e fai ai le faatinoga i le taimi nei. Afai e faaauau pea ona ia faatinoa, o le a faapea ona faaauau pea lenei faagasologa o le faatino i le faatuatua, ma o le a tupu malosi atili lona faatuatua.)

Fai i tamaiti aoga e mafaufau i se taimi na latou faaalia ai le faatuatua. Valaaulia ni nai tamaiti aoga e faasoa mai o latou aafiaga.

  • Na faapefea ona tuuina atu e lena aafiaga ia te oe le faamautinoaga o le a fesoasoani le Atua ia te oe i le lumanai?

Eperu 11:7–40

Sa ta’ua e Paulo ni faataitaiga o tagata amiotonu mai le Feagaiga Tuai o e sa faaalia le faatuatua

  • O a nisi o tulaga o loo feagai nei pe o le a feagai ma oe i le lumanai e manaomia ai lou faaali o le faatuatua ia Iesu Keriso?

Valaaulia tamaiti aoga e vaavaai mo ni upumoni a’o latou suesue i le Eperu 11:7–40 e mafai ona fesoasoani ia i latou ia iloa faamanuiaga e mafai ona latou maua a’o latou faaali le faatuatua ia Iesu Keriso.

Tusi upu i le faatuatua ma e ala i le faatuatua i luga o le laupapa, ma faamalamalama atu, sa ta’ua e Paulo ni faataitaiga o tagata amiotonu i le Feagaiga Tuai o e sa faaalia le faatuatua, ina ia faamautinoa atu i lana au faalogologo o le a faapea foi ona faamanuiaina i latou i le faaalia o le faatuatua. Valaaulia tamaiti aoga e vaavaai vave i le Eperu 11, ma vaavaai mo fuaitau “i le faatuatua” ma le “e ala i le faatuatua.” Atonu e te manao e fautua atu i tamaiti aoga e faailoga nei fasifuaitau.

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Eperu 11:7. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai pe na faapefea ona faaalia e Noa le faatuatua i le Atua. (Atonu e te manao e faamatala atu o le fuaitau “ina ua mata’u” o lona uiga sa faia e Noa le faatinoga ma le faamoemoe ma le mautinoa na faavae i le taitaiga a le Atua [tagai vaefaamatalaga e ma le i].)

  • Na faapefea ona faaali e Noa le faatuatua i le Atua?

  • O le fea o elemene o le faatuatua lea na faamatalaina e Elder Bednar (mautinoa, faamaoniga, ma le faatinoga) o loo faaalia i lenei tala ia Noa?

  • O a auala o loo faaalia ai?

Tusi mau faasino nei i luga o le laupapa: Eperu 11:8–10, 11–12, 17–19, 20–22, 23–28, 29–31. Vaevae le vasega i ni vaega se ono, ma tuu atu i vaega taitasi se tasi o mau fuaitau. (Afai e toalaiti lau vasega, tofi atu i tamaiti aoga taitoatasi se mau se tasi, pe vaevae tamaiti aoga i ni paga ma tofi atu i paga taitasi ia sili atu ma le tasi se mau.) Fai atu ia i latou e faitau faatasi le mau na tofi atu i ai, ma vaavaai mo tali i fesili nei (atonu e te manao e tusi nei fesili i luga o le laupapa):

O ai sa faaalia le faatuatua?

O a ni auala sa faaalia ai elemene e tolu o le faatuatua (mautinoa, faamaoniga, ma le faatinoga)?

O a tulaga o tatou feagai i aso nei e manaomia ai le faatuatua faapena?

A lava loa le taimi, valaaulia se tamaitiiti aoga mai vaega taitasi e lipoti mai a latou tali i le vasega.

Valaaulia se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Eperu 11:13–16. Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai po o a ni mea e mafai ona tatou aoao mai i faataitaiga a Aperaamo, Sara, ma isi e uiga i le faaalia o le faatuatua. Faamalamalama atu o le “nuu e sili ona lelei” (fuaiupu 16) e faatatau i le ola e faavavau.

  • E tusa ai ma le fuaiupu 13, o le a le mea na tupu ia Aperaamo ma lona toalua o Sara faapea foi ma isi tagata faatuatua?

  • Aisea na tumau ai lo latou faatuatua e ui lava latou te le’i mauaina uma folafolaga a le Atua i lenei olaga? (Atonu e te manao e faamalamalama atu, ina ia vaai i faamanuiaga folafolaina “a e mamao” o lona uiga o le i ai o le faamoemoe ma le talitonuga e maua faamanuiaga pe a mavae le oti.)

  • E mafai faapefea ona fesoasoani a latou faataitaiga ia tatou tumau ai i le faatuatua?

Tusi le fuaitau lenei i luga o le laupapa: A’o faaali lo tatou faatuatua ia Iesu Keriso, e mafai ona tatou … Valaaulia tamaiti aoga e tusi lenei fuaitau ia latou api o le vasega po o api talaaga mo le suesueina o tusitusiga paia.

Valaaulia ni nai tamaiti aoga e feauaua’i i le faitauina leotele mai o le Eperu 11:32–40. Fai atu i se tamaitiiti aoga e faitau leotele le Faaliliuga Iosefa Samita, Eperu 11:35 (i le Eperu 11:35, vaefaamatalaga e), ma valaaulia se isi tamaitiiti aoga e faitau le Faaliliuga Iosefa Samita, Eperu 11:40 (i le Eperu 11:40, vaefaamatalaga a). Fai atu i le vasega e mulimuli i le faitauga, ma vaavaai pe mafai faapefea ona latou faaumaina le fuaitau na latou tusia i lalo. Atonu e te manao e fautua atu i tamaiti aoga e faailoga upu ma fuaitau i a latou tusitusiga paia e tulaga ese ia i latou.

Valaaulia tamaiti aoga e faauma le fuaitau e faavae i fuaiupu 32–40. A lava loa le taimi, valaaulia ni nai tamaiti aoga e lipoti mai mea sa latou tusia. Aotele tali a tamaiti aoga i le tusia o le mataupu faavae lenei i le laupapa: Ao faaali atu lo tatou faatuatua ia Iesu Keriso, e mafai ona tatou onosaia puapuaga, ausia vavega, maua folafolaga faalelagi, faamalosia a tatou molimau e uiga ia te Ia, ma agai atu i le atoatoa.

  • O a nisi o auala e mafai ona tatou faaali atu ai le faatuatua ia Iesu Keriso?

  • O a ni faamanuiaga ua e vaai o o’o mai i le olaga o se tasi ona sa faaalia e lena tagata le faatuatua?

Valaaulia tamaiti aoga e toe mafaufau i tulaga e manaomia pe o le a manaomia ai ona latou faaali atu le faatuatua ia Iesu Keriso.

Uunaia i latou e faatu se sini ia faaali atu le faatuatua i le Alii i na tulaga. Valaaulia tamaiti aoga e tusi le sini e ala i le faaumaina o le fuaitau “O le faatuatua o le a ou …”

Tala ma Faamatalaga o Talaaga

Eperu 11:1. “A o le faatuatua, o le faalagolago lea i mea ua faamoemoe i ai, o le mautinoa lea o mea e le o vaaia”

Na faamatala mai e Elder David A. Bednar o le Korama a Aposetolo e Toasefululua ia elemene faavae e tolu o le faatuatua:

“Sa faamatala e le aposetolo o Paulo o le faatuatua ‘o le faalagolago lea i mea ua faamoemoe i ai, [ma] o le mautinoa lea o mea e le o vaaia’ (Eperu 11:1). Na tautino mai foi e Alema, o le faatuatua e le o le mautinoa lea o mea; ae afai ua ia te i tatou le faatuatua, tatou te ‘faamoemoe i mea e le o vaaia [ae] ua moni ia’ (Alema 32:21). E le gata i lea, ua tatou aoao mai i Lectures on Faith e faapea, o le faatuatua ‘o le mataupu faavae muamua i talitonuga faalelotu ua faaalia, ma o le faavae o le amiotonu uma’ ma ‘o le mataupu faavae foi o faatinoga a tagata atamamai uma’ [Lectures on Faith (1985), 1].

“O nei aoaoga ua faamamafa mai ai ni elemene faavae se tolu o le faatuatua: (1) faatuatua o le mautinoa lea o mea o loo faamoemoe i ai ua moni, (2) faatuatua o le faamaoniga o mea e le o vaaia, ma le (3) faatuatua o le mataupu faavae o le faatinoga a tagata atamamai uma. Ou te faamatalaina nei itutino e tolu o le faatuatua i le Faaola, e o lua lava ma le vaai atu i le lumanai, tepa i le taimi ua tuanai, ma le amatalia o le faatinoga i le taimi nei.

“O le faatuatua o le mautinoa lea o mea o loo faamoemoe i ai i le lumanai. …

“O le faatuatua ia Keriso ua nonoa mau ma e afua mai ai le faamoemoe ia Keriso mo lo tatou togiola ma le faaeaga. O le mautinoa foi ma le faamoemoe e mafai ai ona tatou savavali i le taufaasiusiuga o le malamalama ma tau laalaa atu ai i le pogisa—ma le faamoemoe ma le talitonuga e susulu atu le malamalama e faamalamalama ai le ala [tagai Boyd K. Packer, “The Candle of the Lord,” Ensign, Ian. 1983, 54]. O le tuufaatasi o le mautinoa ma le faamoemoe, e amatalia ai le faatinoga i le taimi nei.

“O le faatuatua o le faamaoniga o mea e le o vaaia, e vaai atu i le taimi ua tuanai ma faamaonia ai lo tatou faalagolago i le Atua ma lo tatou talitonuga i le moni o mea e le o vaaia. Tatou te laa atu i le pogisa faatasi ma le mautinoa ma le faamoemoe, ma tatou te maua foi le molimau ma le faamaoniga a o aumaia le sulu ma maua ai le malamalama tatou te manaomia. O le molimau tatou te mauaina pe a mavae ona tofotofoina lo tatou faatuatua (tagai Eteru 12:6) o le faamaoniga lea e faateleina ma malosi ai lo tatou mautinoa.

“O le mautinoa, faatinoga, ma le faamaoniga, e ta’a’ina e le tasi le isi i se faiga faifai pea.” (“Saili e Aoao e Ala i le Faatuatua,” Liahona, Sete. 2007, 61–63).

Eperu 11:4. “Na avatu e Apelu i le Atua le taulaga e sili ona lelei”

“Sa faamalamalama mai e le Perofeta o Iosefa Samita le pogai na taliaina ai e le Atua le taulaga a Apelu ae le’i taliaina le taulaga a Kaino: E ala i le faatuatua i lenei togiola po o le ata o le faaolataga, na osia ai e Apelu i le Atua se taulaga lea na taliaina, o le faapolopolo o le lafu. Na osia e Kaino fua o le laueleele, ma sa le’i taliaina, aua sa le’i mafai ona ia faia i le faatuatua; sa le’i mafai ona i ai sona faatuatua, pe sa le mafai foi ona faatinoina le faatuatua e feteenai ma le foafoaga a le lagi. E tatau lava ona faamaligiina le toto o le Alo Pele e Toatasi e togiola ai le tagata, aua o le ata lea o le faaolataga, ma a leai le faamaligiina o le toto e leai foi se faamagaloga. Ma e pei ona faatulagaina le taulaga mo se faatusa e mafai ai e le tagata ona iloatino le Taulaga silisili na saunia e le Atua, o le osi ai o se taulaga e feteenai ma lena, e leai se faatuatua e mafai ona faaaogaina, aua o le faaolataga e le’i faatauina mai i lena auala, pe na faatulagaina foi le mana o le togiola e mulimuli i lena faatulagaga; o le iuga e le i mafai e Kaino ona i ai se faatuatua’ (Aoaoga a Peresitene o le Ekalesia: Iosefa Samita [2007], 48)” (New Testament Student Manual [tusi lesona Ofisa o Aoga a le Ekalesia, 2014], 486).