E waakin katean buriiti te Ekaretia
Ngke a kaitibo ma te Kiritian temanna ae rangi n ataaki man te United States nukamaeao, Norman D. ao Luana Shumway, taian tarekita n ana karikirake te Ekaretia ni kaawan Salt Lake, ao e tuangiia bwa e aki raoi ataia bwa tera ae e roko ibukin. Te tari te mwaane ao te tari te aine ae Shumway a iangoia bwa a na kairia ni kaneweaba n Ana Tienta te Ekaretia i bukin te kamweraoi ao te Tikuea bwa e na buokia ni kakaea te bwai ae na kunea.
“Inanon ae raka i aon uoua te aoa are ti kabanea ma ngaia,” e taekinna te Tari te aine ae Shumway, “taian taeka ake e kabonganai ni kaokioki bon ‘ai kangaangara,’ ‘e aki kakoauaaki,’ ‘ai kamimira.’ Ao e reitinakon taekina ae, ‘O, ngaia e rangi ni mwaiti ae ti na reiakinna i bukin arora bwa ti na kanga n riki bwa taan iriira Kristo.’ ”
Mairouiia unimwanen te Buddhist nakoia mataniwin taanga ni buaka nakoia aobitia n te tautaeka, tebubua mwaitia taan kairiiri n te bitineti, taan taua te tua, ao taan neweaba man aaro man aia etekuata taian Ekaretia ni katoa ririki. A bane ni butimwaeaki i rouia tarekita n ana karikirake te Ekaretia ao n reireia rongorongon te Ekaretia ni kawai ao tuua ni itera nako n aron ana Tikuea te Tembora, ana Tabo n Boki Rongorongon te Utu, te Tienta n Anganano, te Tikuea ni Kamweraoi, te Tabo are e Kawakinaki iai Rongorongon nako te Ekaretia aika a Kakawaki, ao te Tienta ni Maungatabu.
“Ti kakoaua ae ti kona n kaota te bwai ae karaoia te Ekaretia nakoia iruwa aikai, ao ti aki riai ni kabatia ara kabwarabwara,” e taekinna Mwanera ae Shumway. Te Moan Beretitenti e angan Lowell ao Tamara Snow, te tarekita ngkoa n ana karikirake te Ekaretia, taian kairiiri aika ti te arona: “Tai kabatia te taetaenikawai. Kariaia te Ekaretia bwa e na taetae bon ibukina.”
Ao e bon taetae bon ibukina te Ekaretia. N ana tabo te Tikuea ni Kamweraoi, a noori ana boto ni koaua te Ekaretia iruwaa bwa e mwakuri n te tai are a neweaba iai kateitei n ana tabo te kamweraoi. “Ngkai kaain te Ekaretia ngaira ao ti bane ni kaberitaaki bwa ti na tabeakinia ake a kainnano ao man kaawa,” e kabwarabwara Mel Gardner, te manatia n ana titoa auti taian bitiobi are e mena n ana Tienta te Kamweraoi. “Ma bwaai ni kabane ake ti karaoi a bon karikaki i bukin reiakinan te riki n toronibwai. Ni kaokana, ao aomata ake a karekei buokaia a kona n tabekiia rake tabemwaang man aia ibuobuoki ae onrake n te tangira.”
Te tari te mwaane ae Gardner e kairia iruwa rinanon te titoa n amwarake n akea te mwane ae tauaki mwiina, ike naake a kainnanoia ao ake a tia ni kaetaki taekaia i roun te bitiobi a karekei kanaia. “Ti taku bon te amwarake ae rangi n tamaroa ae akea boona,” e anga ana kainiin.
A rangi n rootaki iruwa n aron te ibuobuoki ae tamaroa nakoia man te titeiki n te taboni mwakuri n autin te titoa, te tabo ni kariki, te tiin, te ununiki, ao ai te tabo ni karaobwai ae te Tetiereti titoa. Te taeka ni bwaebwaeti mai roun te Burabeti ae Iotebwa Timiti bwa e aera te Tamnei e karekea te nano ni kan ibuobuoki nakoia kaain te Ekaretia: “E onrake nanon te aomata n ana tangira te Atua, ae e aki kantaningaaki te kakabwaia mai iai nakon te utu, ma bon te kakabwaia nakon te aonnaba ae bwanin, ae e rangi ni kakantaninga rokon te kabwaia nakon te reeti n aomata ae bwainin n te aonnaba.”(History of the Church, 4:227).
“Bon anne bukin ara ibuobuoki”—kakabwaia ao mwakuri ni ibuobuoki, e taku te tari te mwaane ae Gardner n tokin te neweaba, ngke a kaoaki iruwa bwa a na moi n te tuaokureti miriki ao ni katonga te kabuki te tiiti ae katauraoaki man ana Kanoanibong te Tetiereti.
Te Tienta ae kaan ibukin te Saint Humarnitarian e kaota te roko ae taabangaki n ana mwakuri ni karikirake te kamweraoi n te Ekaretia. “Ngaira bon taan iriira Kristo, ao ni bwaai ni kabane ake ti karaoi, ti kataia ni katotongi bwaai ake E angareirei iai,”e kabwarabwara te Unimwaane ae Jerry Brown, te mitinare ae bwanin ana tai, ngke e kaira te iruwa rinanon te uearauti ae onrake n taian beera ni kunikai, kaau, bwai n aoraki, bwaai n reirei, ae moanaki mai nano ni waereke nakon te tiiring, ake a tataninga kawain te kaibuke. N tabetai a kaitibo iruwa ma taan kataneiai ake a kaina ana burokuraem te reirei n te Tienta n Anganano ao te Tikuea ni Kamweraoi, te burokuraem ae e karina e kamwakuri ao te reirei n tuan te taetae.
“Ti rangi ni karabwarabwa n nooran raain kunnikai aika riai, bwaai ni mwakuri n te bwai n aoraki, ao bwaai riki tabeua ake a kakanakoaki ni katoa wiiki i bukiia kainnano n aaba n te aonnaba,” e taku William D. Reynolds, te manatia n te Tienta ni Anganano. “Ma ti na kaboraoa ara kakarabwarabwa n nooran te kimwareirei ni mataia taan kataneiai ngkai a karikirakei rikiia n toro ni bwai rinanon reiakinaia ao kataakin konabwaia n te mwakuri.”
N te Tikuea n te Tembora, mitinare aika aine a tibwaui rongorongon te euangkerio. Ana iruwa nako te Ekaretia a kona ni karekea kaneweabakiia i rouiia mitinare aine ake a taetae n ai aron aia taetae, ao ni karekean raonakiia i nanon aia tai n neweaba. Te tari te aine ae Shumway e uringa te tai teuana ngke temanna te iruwa e titiraki bwa a kanga ake bon kaain te Aba ae Amerika n karekean aia namakin i bukin Ana Boki Moomon. E kaeka temanna te mitinare n aine are e kaira te kaneweaba, “Ngaia, ngkanne ngai I bon itera n Amerika.” Ao imwiina e tibwaua ana tangira i bukin Ana Boki Moomon.
Ngke e roko teuana te tiim mai Monaco i bukin te kabo n te takakaro n te Olymbic n 2002 n te kaawa ae Salt Lake, ao iai aia bubuti—a na neweaba Ana Tabo ni Biki Rongorongon te Utu. N te tabo ni boki, a reiakinna iruwa tera aroia “utu ni kona ni kaitiboaki n aki tootoki” are nanona. “Ti kakoaua bwa ti kona ni maeka ma ara utu n akea tokina, ao iteran aei bon kiinakiia aomata aikai ake ti na kona ni maeka ma ngaia,” e kabwarabwara Elaine Hasleton, te tia tararua te tabo ni boki n rongorongon te botannaomata.
A moan namakinan te kakukurei iruwa n rongorongon aia mwakuri kaint te utu ngkai a nooriia tebubua taan tokanikai ni kakaea mwiin rikiia are a kanoa te kaaua ni kateitei. N tain teuana te kaneweaba, te iruwa man ana ikawai Eurobe Maiaki are e a tia ni kukurei n rongorongon te utu are e kaotaki iai maewen bwaai aika tauaki mwiia n rongorongoia ana bakatibu. “Uoua ma te itera te aoa i mwiina,” e uringnga te tari ae Shumway, “ti tuangnga bwa ti nang mwananga, ao e taku, ‘Waaki rimoa ao mwananga. I tiku.’ ”
A bon booboraoi n nanakonako iruwa ni kawaia, ao a anai aia kabanea ni kakukurei ma ngaiia. “A aki toki ni kitana Salt Lake iruwa n atonga ae, ‘I roko n aki ata rongorongon te Ekaretia aei, ma I kunea te ang ae kakukurei, te iraorao, tangira, ao te tobwa,’ ” e taku te Tari te mwaane ae Snow. Ao e manga, ikotia riki te Tari ae Shumway, “bwa te bwa are ti kataia ni karaoia moa—e katea te buuriti ni kaotaota i marenan te aonnaba ma te Ekaretia.”