Te Weteaki i roun te Atua
Ti a tia n anganaki te mwaaka ae korakora man te nakoanibonga. E kakabwaiaira ngaira n tatabemaniira ao e anganiira naba te kakabwaia i bukiia ara utu.
E taekinaki n te kanimaua ni koaua man taekan te koaua, “Ti kakoaua bwa e na weteaki te aomata i roun te Atua, man te taetae ni burabeti, ao mani katokaan bai i rouiia ake iai te kariakaki i rouiia, n tataekina te Euangkerio ao ni karaoi taian otenanti aikai.”1
Teuana mai buakon weteara aika a kakaawaki, are e na tangira tarakina raoi, bon i nanon ara utu ao mweengara. Taari, ngkai ngaira kaaro ao taamanuea i nanon ara utu, ti bon “baireaki mai karawa … bwa ti na tararuaia [ara] utu i nanon te tangira ao te etieti ao ni kaakarekei bwaai aika a kainnanoaki i bukin maiuiia ao katanaia kaain [ara] utu… .
“Buu mwaane ao buu aine bon iai mwiokoaia aika a tatannako bwa a na tangira ao n tabeakina i bon i rouiia ao i bukiia naba natiia… . Iai taben te karo ae tabu ni kairaia natina i nanon te tangira ao te etieti, ni kakatauraoi i bukin kainnanon rabwataia ao tamneia, n reireiniia bwa a na tangira ao ni buokiia i bon i rouiia, ni ongeaba nakon ana tua nako te Atua ao ni kakarinei nako tuan te aba ike a maeka iai. Buu mwaane ao buu aine—tiina ao kaaro—a na bon tauaki mwiin aia mwakuri i matan te Atua i bukin aia anganano ni karaoan bwaai.”2
Ti maeka n te aonnaba ae tangira te kairiiri ae etieti ae boboto i aon koaua aika a kororaoi.
I nanon ara Ekaretia, ti a tia n reiakinaki, n oin ara kawai ae okoro, kairiiri ni koaua aika a eti, aika nako man ana kariaia te nakoanibonga. I kakoaua bwa tabeman mai buakora aika a noora koauan te nakoanibonga ao tera te kakabwaia are iai. Rawatan reiakinara i aon kateimatoaan te nakoanibonga ao aron waakinana, ai bon rawatan naba bubutimwaean taian kakabwaia are e na anganiira te Uea.
N te taina ao e taku John Taylor:
“N na … kaeka n te kaeka ae uarereke bwa [te nakoanibona] bon te ana tautaeka te Atua, ikai i aon te aba ke i karawa, bwa bon man te mwaaka, te rinerine, ke taiani koaua ake a [taui bwaai ni kabane ao] a tau taekaia i aon te aba ao i karawa, ao [bon] man te mwaaka anne are a tauaki taekan bwaai nikabane iai man kamatoaki. E taui taekan bwaai nikabane—e kaeti bwaai nikabane—e kamatoai bwaai nikabane—ao e riai ni karaoi bwaai nikabane ake a irereke ma te Atua ao te koaua.
“Bon man mwaakan te Atua are e anga nakoia naake taan babaire i karawa ao nakoia mwaane i aon te aba… . Ngkana ti roko n abanuean te Atua are tiretio, ti na bon kunea te babaire ae moan te tamaroa ao ni kakukurei are e na karaoaki, i bukina bwa iai te katooto ae tamaroa, te kabanea n tamaroa nibabaire n tautaeka ae e na waakinaki, ao ngkana ke n te tabo are a rikirake iai koaua akanne i aon te aonnaba, ma ni karaunano ngkai e a tia n buta nako ma n mwakuriaki, ma n ti te rauaki n nano anne are a karekei iai kakabwaia ao te kamaiuaki nakoia aia utu aomata nako, ao ngkana iai te bitaki ae korakora n ana tautaeka te Atua, ao ana tataro Iesu are E a tia n reireiniia Ana reirei e kaekaaki, ao uean te Atua e roko nako aon te aba, ao e karaoaki Ana kaantaninga ikai n ai aron are e karaoaki i karawa, ma ti ngkana e tabangaki ma te tangiri, te rau, te bonnano, ao e na tokanikai te katiteuanaaki.”3
E anganira te kaotioti te Uea ibukin te nakoanibonga bwa e na kanga aron n aron are E taekinna nakoia Ana Abotoro, ake a waakina te mwakuri imwiin matena. E katanoata nakoia, “Kam aki rineai, ma I rinei ngkami, ao I katabui ngkami, bwa kam na nako ma n kariki uaa aika raraoi, ao bwa e na teimatoa am uaa: bwa tera are ko butiia iai te Tama n arau, e na anganiko.”4
Teuana te kakabwaia ae karekeaki man te nakoanibonga bon karekean am tai ni kaaina te kooram. Te kooram n te nakoanibonga e bon kaainaki i rouiia mwaane aika a taua te nakoanibonga ae titebo ma te nakoa are n te nakoanibonga, are e baireaki i bukin kabutimwaakan te buoka nakon katean abanuean te Atua.
N te taina ao e anganiira Beretitenti Stephen L. Richards teniua mwaangan kabwarabwaraan te kooram n te nakoanibonga. E taku bwa te kooram n te nakoanibonga bon bwaai aika teniua: “te moan, te kiraati n reirei; te kauoua, te bootaki ni itaritari aika a a araniia bwa taari; ao te kateniua, bon te tabo ae karaoki iai mwakuri ni ibuobuoki.”5
I reireinaki aron mwakurin te kooram ni aekaki aika teniua aikai n ririki aika a mwaiti aika a tia n nako ngke I riira aia boowi ibonga ake a rietaata n te kaawa teuana ae uarereke iWyoming maiaki. Te reirei n te wiiki anne bon taekan te kainaomataaki man te bure ao te kaitiakaki man te bure. E teretere raoi, ngke e moanaki te reirei, bwa e bon rangi n tauraoi te tia reirei n reireinia taarina. Imwiina e reke te kaeka man te titiraki ae e aki kaantaningaki are a bita naba waakin te reirei ae bwanin. Ni kaekaan te titiraki, ao e taku temanna te tari: “I a tia n rangi ni kakauongo ma te kukurei nakon bwaain te reirei. E roko n au iango bwa te rongorongo are e kaotaki nakoira e na manga bua n te tai ae waekoa ngkana ti aki kakaea aron kamanenaana ma ni karika te bwai are e reiakina ni kona ni karaoaki inanon maiura ni katoa bong.” I mwiina e waaki nako ma ni kaota aron bairean te mwakuri.
Te tairiki are mai mwaina, e mate temanna kain te kaawa. Buuna bon kaain te Ekaretia, ma ngaia bon tiaki. E a tia te ibonga ae rietaaa ni kawaria ao ni anganna ana nanoanga. Ni kitananan te mweenga i mwiin te kakaawari, e taranako matana n noora ruanimaten te tari aei. E a tia n anga mwaitin maiuna ao n te beku nakon kateana. Te aroka ae kakaikawaaki i bukin kanaia maan e a tauraoi ni koreaki; e nang tauraoi n tai uaana. E nang kanga aron te tari ae kaawa ni kaitara aron te kangaanga ae e tabe ngkai ni bwakaria? E tangiria ni kainnanoa te tai ni karekea bairean raoi arona nakon mwiokoana ae boou aei.
I mwiina ao e tabekia nakon te tiim bwa a na kata te koaua are a tia n reiakinna—man te mwakuri ma te aine ae akea buuna aio ni kateimatoa ana oon aroka nikarokoa te aine aei ma ana utu a kunea riki katokan te kangaana ae e matoatoa. Nikiran te boowi e a kabaneaki ti i bukin bairean te mwakuri ni ibuobuoki ni buokia.
Ngke ti a kitana te umwanreirei, bon iai te namakin ae raoiroi i buakoia taarira. I ongo bwaanan temanna n anga ana taeka ngke e rinnako rinanon te kawai n otinako, “Te mwakuri ni ibuobuoki aio bon kanga ti kainnanoaki bwa e na kaoka te kooram ni uaia ni manga mwakuri.” E a tia ni waakinaki te reirei, a kakorakoraaki riki tarira aika mwaane; e a tia te bootaki ni karaoa te mwakuri ni ibuobuoki.
A kaeineti koaua aika a reiakinaki nakoira aikai ni katean te kooram, tiaki ti nakon te kooram, ma koaua aika ti te arona aikai a kaeineti naba nakon te mwakuri ni kairiiri n te nakoanibonga i nanon te mweenga. Ti mena i aan te tautaekanaki mai karawa n “kaikawaia rake [ara] ataei i nanon te otan ao te koaua.”6 Ngkana e aki kaikawaia rake ana ataei taama i nanon te ota ao te koaua, ngkanne e na aki kukurei te Uea irouia. Aio te rongorongo:
“Ma e koaua ae I tuangkami, au toro … , ko a tia ni waaki nako i aan … te bure ae kuneaki;
“Kam a tia n aki reireiniia am ataei te ota ao te koaua, ni kaineti ma taian tua; ao te aomata ane e buakaka iai te mwaaka i rouna, ngkai, i aom, ao aio e riki man am aki ongeaba.
“Ao ngkai te tua ae I anganiko— ngkana ko na bon riki ngkoe ni bairea raoi am auti, bwa a mwaiti bwaai aika a aki eti i nanon am auti.”7
E na kabouii te Ekaretia kairan bwaai aika kakaawaki i nanon te utu. Ti kainnanoia bwa ti na reirei te rabakau i bukin katean te kariki ae e na rangi n tamaroa i rouia kaain te Ekaretia aika a tia ni mare n te Tembora ao aika a kakaonimaki. Ti tangiria n reirei moan reirein te Ekaretia ao n oota n aron te iraorao i marenan rikiraken maiun tamnein te utu. Ti tangiria te reke bwa e na oota, e na anai nano nakoia kaain te Ekaretia bwa a kawara te Kristo ao n teimatoa ni karokoa te toki.
Mai buakon moan kaetieti ake e anganaki te mwaane ao te aine e kangai, “Mangaia are e na kitana tamana ao tinana te mwaane, ao e na nim ma buuna; ao a na riki bwa ti teirikona.”8
Te Atua, n Ana babaire mai karawa, E katabua te mare ni karika Ana Babaire ae te moan n te iunite—te utu. Teuan mai buakon koaua aikai E reireina Atam ma Ewa bwa bon karikirakean te mwakuri ni iraorao. A taku koroboki aika tabu:
“Ao Atam ao Ewa, are buuna, a wetea aran te Uea, ao a ongo bwanaan te Uea man te kawai ni kaitara te Nne n Aroka are Eten, e taetae nakoia, ao a aki nooria, i bukina bwa a tukaki mai irouna.
“Ao e anganiia taian tua, bwa a na riai n taromauriia te Uea ae Atuaia, ao a na riai n anga karea ni moan aia nanai, i bukin aia anga nano nakon te Uea. Ao e ongeaba Atam nakon tuua ake mai roun te Uea.”9
I mwina e tuangiia ara moan karo nakon te aonnaba bwa ana reireiniia aia ataei rongorongon te ongeaba nakon Ana Tua nako ao, “Atam ma Ewa a kakabwaia aran te Atua, ao a karaoi bwaai nikabane bwa a na ataaki i rouiia natiia ao aine ao mwaane.”10
E a tia Beretitenti Spencer W. Kimball n reireiniira taekan aron rikin te utu n te maiu are akea tokina:
“E rangi n bebete aron irakina; ao e karako bwaina ae tangiraki, e ngae ngke a mwaiti aron bwaai aika a tangiraki i bukin te utu are akea tokina.
“Te moan, e na riai ni iai aron moan karaoan te mare ae riai, are e na karauaki raoi ni iangoaki rinean toam bwa e na roko n ae e rangi ni kaan ma taian katooto aika a kantaningaaki ni katamaroan bwaai nikabane ake a rangi ni kakaawaki nakon temanna n tatabemaniia. I mwina rabwata aika uoua aikai a na riai n roko nakon te bao ni karea i nanon te tembora n ataia bwa a na riki ni mwakuri korakora ni kaineti nakon te tia n te maiu ae rangi n tamaroa.
“Te kauoua, e riai ni iai te aki tataua ni nne ae korakora, ni mwaninga taekan temanna ao ni kairii maiuiia nikabane kaain te utu ao n riki ni nim nakon raoiroin te utu, ao ni kona n totokoia.
“Te kateniua, e na riai ni iai te kakaetieti ao te kakabwarabwara ae waakinako n te mwannanoaki, te akoi, ao tabeakinan kateimatoaan te tangira bwa e na maiu ao e na rikirake.
“Te kaaua, e na riai ni iai maiuakinan ana tua te Atua ae teimatoa man aki bwaka n aron are e kabwarabwaraaki i nanon ana euangkerio Iesu Kristo.”11
Te mweenga e riai n riki bwa te boto, ae raanga mai iai te tararua ae bwanin, te tabo ni katantan ae mano, te tabo ae kakukurei ike a boobotaki iai utu, te tabo ike a tangiraki ao ni kona n tangiraki iai ataei. I nanon te mweenga, a riai kaaro ni reireiniia natiia reirei aika korakora i bukin te maiu. E riai n riki bwa te tienta nakon temanna ni maiun i aon te aba, ike e mwannanoaki iai te tangira ao te karinerine ae booraoi.
Te kauoua, ti te kabanea ni kakaawaki ni bwai are i mwiina n riki bwa te rao ae akea tokina bon te riki ni karo i aon te aba. Kaaro ma tiina a tangiria ni kan iangoa raoi aia beku n te mwioko ae korakora aei. A tia n reireinai natiu te reirei n ririki aika a bwakanako. E a tia ni mwaewe ara utu mai California nako New York ike I butimwaea iai au tabo n te kambwana ae boou. Ti moana kakaeana mweengara ae boou man tarataraakin taabo aika a kaan ma te kaawa. I mwiin teutana te tai, ngaia are, ti mwaing teutana riki ni kararoaira man te kaawa ni kakaea mweengara n te tabo ae kaan are e na reke iai kainnanora. Ti a kunea mweengara ae rangi n tamaroa n aki raroa ma New York. Bon teuana te auti ae bubura ni ngaonaki n te buakonikai ae rangi n tamaroa i Connecticut. Te kabanea n tutuo i mwaain ae ti kabooa te mweenga aei bwa ngai ae N na buti n te turain nako New York ao n tuoa te tai ao abwakin te mwananga. I karaoa te mwananga ao n oki naba ma te bwarannnano. Te mwananga bon teuana ma teiterana te aoa n teuana te kawai. I nakonako nako nanon ara ruu n te auti ae ti kabooa are a tataninga iai au utu ao ni kaota te reke nakoia natiu.
“Kam kona ni karekea te auti aio ke te karo,” I taku. Ma mimiu ae bati ao a kaeka, “Ti na anaa te auti. Ko na bon aki memena ikai ni mweengara.” I bon rangi n un. Tera ae tuangai natiu bon te koaua. I tangiria ni karaoa au aki mamatam n rairannano. A tangira natiu aia karo ae e titiku n te mweenga. N nakoraoina ao ti a roko n ara iango are ti uakinna ao ti a kabooa mweengara ae kaan ma te kaawa, ae e aki rangi ni kabane mwane. I bita aroarou ni kataia ni kariaia bwa N na kabanea riki au tai ma au utu.
Rinanon te roro, e a tia te Uea n tuangiia Ana botannaomata bwa a na reireiniia aia ataei te koaua ao te etieti. Ti kaungai ngkami bwa kam na boobotiia ami utu ni kabane i bukin te tataro n utu, kamatebwaian te euangkerio, i bukin mwakuri n te utu, ao ana mwakuri ni kamarurung te utu. Ti kaumaki ngkami bwa kam na mamarooro ma kaain ami utu ao ni kaungai nanoia bwa a na iriirii babaire aika a kakaawaki n aron bairean mwakuri ni kamarurung n te utu.
N ana reirei Beretitenti Brigham Young, “Te nakoanibonga … bon te babaire ae moan te raoiroi ao ana waaki te tautaeka, ao n aio n ti ngaia e kona ni kainaomataia aia utu aomata man mwakuri aika bubuaka ake a rootaki iai kaain te Ekaretia, ma ni kakoauaa bwa a kukurei ao ni kawaakiniia mai i mwiin ngkai.”12
Ti a tia n anganaki te mwaaka ae korakora man te nakoanibonga. E kakabwaiaira ngaira n tatabemaniira ao e anganiira naba te kakabwaia i bukiia ara utu; e kakabwaia te kooram are ti bon kaainna; e kakabwaiaia te koraki aika a botaki aikai aika ti bane ni weteaki bwa ti na ibuobuoki; ao e kakabwaia te aonnaba are ti maeka iai. Ti kainnanoia n reiakinna bwa ti na kanga ni iriiri tuua ma te etieti ao ana reirei te Uea are e a tia n anganiira bwa taan kauaaea man Ana nakoanibonga ae Tabu. Ti titirakinaki:
“Mangaia are, ngkai kariaia aomata ni kabane bwa ataa aia beku, ma ni karaoa nakona are e rineaki nako iai, ma nanona ni kabane.
“Ane e rawa ni mwakuri ao e na bon aki warekaki bwa e kororaoi n tei, ao ane e aki reiakina tabena ao ni kaotia bwa e aki kariaiakaki ao e na bon aki warekaki bwa e kororaoi n tei.”13
Ke e kakabwaiaira te Uea, ngkai ngaira kaain Ana Ekaretia, ngkai ti riai ni ata aron ana kakabwaia are bon karekean te nakoanibonga i aon te aba ao ni kona ni kabongana i bukin maiuiia ara utu ao aomata nikabane. Tao ti rikirake n ota n aron irekerekera ma te Atua ae Tamara ae Akea Tokina ao te nakoanibonga are E a tia n anganiira, bon au tataro n aran Iesu Kristo, amen.