Te Tangira ae Itiaki: Te Utu Teuana, Teuana te Mweenga n Teuana te Tai
Ngaira, aika aine ni berita, … ti kona ni karekea te bitaki n te aonnaba n teuana te utu teuana mweengara n te tai ae ti teuana rinanon karaoan te tangira, ni kawaira aika uarereke ao ni karaoan nanon te tangira ae itiaki.
N ririki aika a nako kaain abau ao ngai e reke ara tai n roko ni mwanangin mainukun Tiaman, ae Berlin. A wene mwakorokoron nako te oo ae aki bati ni manena ni bwenaua ngkoa i rouia kaain te kaawa anne—are e a riki bwa kauringaan ngkoa tain te inaomata man te tautoronaki. Teuana mwakoron te oo anne ae katika matara beeniakina n te uraura, ma taekana ae mwakoro i aona. E koreaki ae kangai i aona: “A rawata aomata aika uarereke n taabo aika uarereke aika karaoi mwakuri aika uarereke ae a konaa ni bita aron tein ke mataniwiin te aonnaba.” I rou te taeka ane e koreaki anne e taekinaki nakoira n tatabemaniira nako bwa teera ae ti na karaoia—ngaira aine ni berita—te bwai ae ti na karaoia ni katamaroa riki aron karaoan te bitaki ngkana ti waakirake man anga nanora ao baira nakon te Uea bwa ti na tabekiia rake ao man tangiriia raora.
E aki tabeakinaki ngkana tao arona bwa ngkoe tao ko a kaman kaaina te ekaretia ke ko a tibwa rairaki; ko tuai ni iein, ke ko a tia n iein, ko raure, ke ko a tiku n akea buum; tao ti kaubwai, ti kainnano, ti reirei ke ti aki reirei; timaeka n te kaawa boou ke inanon te kaawa ae raroa n te buakonikai. Ngaira, aika aine ni berita, are ti a tia ni katabui maiura nakon ana mwakuri Kristo rinanon te bwabetito ao n te berita n te tembora. Ti kona ni karekea te bitaki n te aonnaba n teuana te utu teuana mweengara n te tai ae ti teuana rinanon karaoan te tangira, ni kawaira aika uarereke ao ni karaoan nanon te tangira ae itiaki.
Te tangira ae itiaki, bon a na tangira te Tia Kamaiu, bon te kabanea n “rietata, ni kakawaki, ao ni matoatoa n tangira,”1 ngaia are ti “tataro mwaaka nakon Te Tama ma nanora ni koaua”2 bwa ti na karekea anne i roura. Te Unimwaane ae Dallin H. Oaks e reireiniira bwa te tangira ae itiaki “ti aki karaoan te mwakuri, ma aron te maiu [ae e na reke i roun temanna].”3 N te-bong-koraki are ti karaoa iai te tangira ae itiaki a “koreaki tiaki n te ingke, ma mai iroun Tamnein Te Atua ae Maiu; … inanon [te] iriko ae maiu n [oin] nano[ra].”4 Teutana i mwiin teutana ara mwakuri n tangira aika ti karaoi a na bon bita anuara, a na kaoti aroarora ma kateira, ao n tokina e na karikiira bwa aine ngaira ae ti kona ni bwaina te ninikoria ao ni kakaonimaki ma n taku nakon te Uea, “Aei Ngai; Kanakoai.”
Ara banna ni katoto, te Tia Kamaiu e kaotia nakoira bwa tera nanon te tangira ae itiaki aio are E karaoia n ana mwakuri. I nanon ana tai ni kabwarabwara nakoia aomata aika uanao, Iesu e kaota te mwakuri are karaoan ana tangira ae nano nakoia A na utu. E ngae ngke e korakai ni maraki i aon te kaibangaki, E iangoa tinana ma kainnanona:
“N te tai aei, ao e tei irarikin Ana kaibangaki Iesu tinana… .
“Ngke e noora tinana, n tabe n teitei, ao a na reirei naba i rarikina, e kaota tangiraia ao e taku nakon tinana, Neiko, Noora Natim aei!
“Ao e a manga taku nakoia a na reirei, Noora tinau! Ao n te tai naba arei ao ana reirei a uota nako neierei nakoni mweengaia.”5
I riingaki n te koroboki are e koreaki n aron kaotan ana tangira ao ana mwamwanano Ioane nakon Meeri ngke “e uoota nako neirei nakon oini mweengana.” I kakoaua manenan karaoan te mwakuri n tangira ae itiaki bwa e uarereke ao e mangori n teina, ao mwiina akea tokina man reitinako, ao taeka akanne are a boni kanakoaki mai inanon oin oon mweengara.
Ngkana ti kataia ni mwakuriia ma te taotaonannano ao te tatangira ni katoa bong e ngae ngke tao iai ni mweengara natira aika rangi ni babati aroia, roro n rikirake aika a kangaanga aroia, kaain ara auti aika a kangaanga aroia, te bu ae aki kakaonimaki, ke kaara, kaaro aika aki konabwai, ti na bon titirakiniira ni kangai: “E bongana te bwai ae I karaoia aei? E bon riai anne ke tao e na karekea te okoro?” Tariu, te bwai ae kam karaoia ma ami utu e bon rangin riai! E bon rangin riai, ae e bon riai. Te bong ae koraki, ngaira aikai ti reiakinna ao n reiakinna riki ni mweengara te tangira ae itiaki, bon ana tangira te Tia Kamaiu, ae e aki kona ni bwaka. A mwaiti taari n te Bootaki n Aine aika karaoi mwakuri ni ibuobuoki aika raraoi nakoia aia utu. Aine aika kakaonimaki aikai e bon aki reke i rouia kamoamoakia n te aonnaba—ke tao a na ukoukoria—ma “tabeman bon iai aia nanoanga, ni karaoan te bitaki.”6
Antai aine aika karakea te bitaki? I Nauvoo aine n te Bootaki n Aine n taai aika a bwakanako, ribuakon kainnanoia, a boni kauki nanoia ao ni butimwaia naake a tibwa tia n rairaki nako nanoni mweengaia ake a roko ni mwaiti man te kaawa. A tibwauai kanaia, aia kunnikai, ao te bwai ae kakawaki riki, a tibwaua aia onimaki i bukin ana mwakuri n tangira ni kaboi maiura te Tia Kamaiu.
I nanon ara tai, te Tari ae Nei Knell bon te aine ni berita are e karekea te bitaki. Bon te aine ae akea buuna ae e mena ana ririki n te 80 ma natina te mwaane ae 47 ana-ririki, ae iai aorakin kaburorona ma rabwatana e bon mwauku ngke e moani bungiaki. N ririki aika a nako e karaoa te bwai ae rangin kamimi neiei nakoia aomata n tatabeman nako—e reireina natina ae Keith te wareware. Karekean te kan rabakau ni wareware i roun Keith bon te bwai ae rangi ni mateakinna, ma taokita a tia n tuanga Keith ae e bon aki kona ni wareware. Ma te onimaki i nanon neiei ao ni kataia ni kakabwaia maiun natina, te aine aei e taku nakon natina, “I ataia bwa Tamara are i Karawa e na kakabwaiako, bwa ko aonga ni kona ni wareka Ana Boki Momoon.”
Tarira te aine ae Knell e korei baikai: “Bon te mwakuri ae kangaanga i bukin Keith ao e bon aki kanganga i bukiu, naba. N te moan tai iai boong aika nako buaka, i bukina bwa e a roko i rou te un. I bukin kabanean te tai i bukina, n reiakinan te taeka-teuana ma-teuana. I tekateka i rarikina ni katoa ingabong. I kotea te taeka teuana i mwiin teuana ma tabon te bentira bwa e na kairaki iai. Imwiin itiua te ririki ao teuana te namwakaina, akea bwa e a bane n tia ni wareka Ana Boki Momoon teuae Keith.” E taku tinana, “Ongoraau ni wareware i bon i rouna bon te kakukurei ae I aki kona n taekinna.” E kakoaua, “I ataia bwa a kona n reke kakai ngkana ti katuka ara onimaki i roun te Uea.”7
I aon te aonnaba aei i Aberika, i Atia, n te Betebeke, Amerika Maeao ao Meang, ao Eurobe, aine aika a akoi, a botaki teuana ma aia utu, ao a kona naba ni karaoa te bitaki n aia kaawa. N te aba ae uarereke i Trinidad, te tari te aine ae Ramoutar, te aine ae rangin tatabetabe ngkai ngaia te Beretitenti n te Bootaki n Aine ma kaain ana utu aika rangi ni kakaonimaki ni bubuokia ataei aika maeka i rarikiia. Te utu ae te Ramoutars a boni maeka n te kaawa ae “rangin kakabonganaaki iai te turaki” ake a irekereke iai utu aika rawata ma ikawai a bon rangin kakabonganai arekoro ke ni irekereke ma kaboakiianakoan turaki. Ataei n te kaawa aei a bon aki rangin tararuaki raoi ao angiin te tai a boni katukaki n tii ngaia i rouia aia utu n akea ae tabeakiniia. A rawata naba aika a aki irira te reirei.
Ni katoa Kaabong koraki, ataei aika koro 30 mwaitia, aika 3 nakon 19 aia ririki, a tekateka i tinanikun aia tabo te utu ae Ramoutar ma ni kukurei ao ni karaoa aron ae kaanga “Teuana te Utu ae Kakukurei.” Te tataro, anene ni kunan te aro, ke anenei anene ni kakukurei ao tibwauakin aia mwakuri ake a tia ni karaoi ataei i nanon te wiiki teuana ma teuana ake a reke bwa mwaangan aia takakaro ni kaunga. N taai tabetai, taokita, bureitiman, tia reirei, ke oin ara mitinare a boni kona n tibwauai reirei aika bongana n aekan naba ana reirei Beretitenti Gordon B. Hinckley are e taekina iai onoua aron kaabongana te man ae B. Te utu ae te Ramoutar a tia ni kamanoia ataei aikai man aia mwakuri aika uarereke ao n tangira. N aron are a tia n tibwaua te ekaretia n aia “Utu teuana ae kakukurei,” tabeman i buakoia a bon tia ni kaaina te Ekaretia.
Tariu i nanon te Bootaki n Aine aika kam tangiraki, I ataia bwa te tabo are ti maeka iai, ke tera arora ni maiura aei, ngaira, aika aine ni berita, aika ti katiteuanaaki n te raoiroi, ae e kona ni bita aon te aonaaba. I kakoaua Aramwa bwa “bwaai aika uarereke aika karaoaki ana bon riki bwa bwaai aika korakora aika kona ni karaoaki.”8 I nanon mweengara, bwaai aika uarereke aika bebete—ara mwakuri ni katoa bong i bukin karaoan te tangira—e na katanoataa ara onimaki ae matoatoa, “Aei Ngai; kanakoai.”
I katuka au koaua nakoimi bwa te mwakuri n tangira ae moan korakora n te tai aei ao n te maiu are akea tokina bon Ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo. E a tia n anga ma kukurein nanona bwa E na anga Maiuna ibukin au bure ao am bure. I atonga au tataro ibukin ana mwakuri ao au kaantaninga bwa N na toro irouna n taai nako n te tabo are e weteai iai, n aran Iesu Kristo, amen.