‘Inisititiuti
Lēsoni 9 Naunau Teuteu ki he Kalasí: Ko e Fiefia ʻi he ʻAloʻi Fakalangi ʻo Sīsū Kalaisí


“Lēsoni 9 Naunau Teuteu ki he Kalasí: Ko e Fiefia ʻi he ʻAloʻi Fakalangi ʻo Sīsū Kalaisí,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó (2023)

“Lēsoni 9 Naunau Teuteu ki he Kalasí,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó

ʻĪmisi
Vakai ki he Lami ʻa e ʻOtuá, tā ʻe Walter Rane

Lēsoni 9 Naunau Teuteu ki he Kalasí

Ko e Fiefia ʻi he ʻAloʻi Fakalangi ʻo Sīsū Kalaisí

Naʻe hoko e ʻaloʻi fakaofo ʻo Sīsū Kalaisí ko ha meʻa nāunauʻia. Naʻe hiva fakafetaʻi ʻa e kau talafekau fakalangí ki he ʻOtuá (vakai Luke 2:11–14), naʻe hū ʻa e kau tauhisipi loto fakatōkilaló kia Sīsū ʻi ha fale ʻo e fanga monumanú (vakai Luke 2:15–16), pea naʻe fakalāngilangiʻi Ia ʻe he Kau Tangata Potó ʻaki ha ngaahi meʻaʻofa (vakai Mātiu 2:11). ʻE ʻoatu ʻe he ngaahi lēsoni ʻi he ʻiuniti 3 ha faingamālie ke fakaloloto hoʻo mahino ki he ngāue fakafaifekau ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he māmaní. ʻOku ueʻi moʻoni ʻe Hono ʻaloʻí mo ʻEne moʻuí ʻa e “ongoongolelei ʻo e fiefia lahi … ki he kakai fulipē” (Luke 2:10). Fakakaukau ke ke sio ʻi he foʻi vitiō “The Nativity” (2:59) (Ko e ʻAloʻí) ke tokoni ke ke maʻu e fakakaukau ki hoʻo akó.

Konga 1

ʻE lava fēfē nai ʻe he mahino kiate au e tupuʻanga ʻo Sīsū Kalaisí ʻo fakatupulaki ʻeku falala ki Hono mālohi ke fakahaofi aú?

Hangē ko e ngaahi ʻulungaanga makehe ʻokú ke maʻu mei hoʻo ongomātuʻá, naʻe makehe ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he meʻa naʻá Ne maʻu mei Heʻene ongomātuʻá. Naʻe kikiteʻi ʻe ʻAlamā ʻi he Tohi ʻa Molomoná ko e Fakamoʻuí “ʻe ʻaloʻi ia ʻia Mele … pea ko ha tāupoʻou ia, ko ha meʻangāue mahuʻinga ia kuo fili … pea [te ne] fakahifo ha tama, ʻio, naʻa mo e ʻAlo ʻo e ʻOtuá” (ʻAlamā 7:10). Fakakaukau ki he founga ʻoku fehokotaki ai e ongomātuʻa ʻa e Fakamoʻuí mo ʻEne malava ke fakahoko ha fakalelei maʻá e kakai kotoa pē.

ʻĪmisi
ko e fakafanongo ʻa Mele ki he ʻāngelo ko Kepalelí

ʻOku kamata ke tau vakai ki he fehokotaki ko ʻeni ʻi he ongomātuʻa ʻa e Fakamoʻuí mo Hono mālohi ke fakahaofí ʻi he taimi naʻe hā ai ʻa e ʻāngelo ko Kepalelí kia Mele ʻo talaange te ne fāʻeleʻi ha foha ʻe ui ko Sīsū (vakai Luke 1:26–31).

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Lau ʻa e Luke 1:32–35, pea fakatokangaʻi ʻa e founga hono fakamatalaʻi ʻe Kepaleli ʻa e foha ʻe fāʻeleʻi ʻe Melé. Te ke lava foki ʻo mamata ʻi he foʻi vitiō ko e “Kikiteʻi ʻe ha ʻāngelo kia Mele hono ʻaloʻi ʻo Sīsuú” (4:07). (Fakatokangaʻi ange: ʻOku fakamamafaʻi ʻe he ngaahi potufolofola ʻoku fakamatala ki he tuʻituʻia [ʻa Mele ʻia] Sīsū Kalaisí ko e ʻAlo Ia ʻo e ʻOtuá ka ʻoku ʻikai fakahā ai ʻa e founga naʻe hoko ai ʻa e mana ko ʻení [vakai Mātiu 1:18–20; 1 Nīfai 11:15, 18–21; ʻAlamā 7:10].)

ʻI he taimi naʻe fakahā ai ʻe he ʻāngeló ʻa e ʻaloʻi ʻo Sīsū Kalaisí ki he kau tauhisipi ne ofi maí, naʻá ne ui ʻa e valevalé ko e “Fakamoʻui, ʻa ia ko Kalaisi ko e ʻEikí” (Luke 2:11; vakai foki Luke 2:9–10). Naʻe malava ke hoko ʻa Sīsū Kalaisi ko hotau Fakamoʻuí koeʻuhí naʻe ʻaloʻi Ia ʻe ha Mātuʻa taʻe-faʻa-mate (Tamai Hēvaní) mo ha mātuʻa fakamatelie (Mele). Koeʻuhí ko e faʻē fakamatelie ʻa Sīsuú, naʻe lava ke Ne aʻusia kakato ʻa e ngaahi mamahi, loto-mamahi, mo e ngaahi ʻahiʻahi ʻo e moʻui fakamatelié (vakai Hepelū 4:15). Naʻe fakaʻatā ʻe he ngaahi aʻusia fakamatelié ni e Fakamoʻuí ke Ne “ʻafioʻi ʻo fakatatau ki he kakanó ʻa e founga ke tokoniʻi ai ʻa hono kakaí ʻo fakatatau ki honau ngaahi vaivaí” (ʻAlamā 7:12). Koeʻuhí ko e Tamai taʻe-faʻa-mate ʻa Sīsuú, naʻe lava ke Ne fuesia e ngaahi faingataʻa kotoa pē ʻo e moʻui fakamatelié.

Koeʻuhí ko ‘Ene fāʻe fakamatelié, naʻe lava ʻa Sīsū ke pekia. Koeʻuhí ko ʻEne Tamai taʻe-faʻa-maté, naʻá lava ʻa Sīsū ke ʻikunaʻi e maté.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Lau ʻa e Sione 10:17–18, pea fakakaukau ki he founga naʻe malava ai e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí koeʻuhí ko e makehe ʻEne mātuʻá.

Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻo pehē:

ʻĪmisi
Palesiteni Russell M. Nelson

Ko [e] misiona [ʻa Sīsū Kalaisí] ʻa e Fakaleleí. Naʻe ʻAʻana toko taha pē ʻa e misiona ko iá. Naʻe ʻaloʻi ia ʻe ha faʻē fakamatelie mo ha Tamai taʻe-faʻa-mate, ko Ia toko taha pē ne lava ke tuku hifo ʻi he loto fiemālie ʻEne moʻuí pea toe toʻo hake ia (vakai Sione 10:14–18). Ko e ngaahi ola nāunauʻia ʻo ʻEne Fakaleleí naʻe taʻe-fakangatangata mo taʻengata. Naʻá Ne toʻo ʻa e huhu ʻo e maté mo ʻai ke fakataimi pē ʻa e mamahi ʻo e faʻitoká. (“Ko e Misiona mo e Ngāue Fakafaifekau ʻa Sīsū Kalaisí,” Liahona, ʻEpeleli 2013, 20)

ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakalaulauloto

Fakalaulauloto ʻi he Teuteu ki he Kalasí

Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe he natula ʻe ua ko ʻeni ʻo Sīsū Kalaisí fekauʻaki mo ʻEne malava ʻo fakafelāveʻi mo koe ʻi he moʻui fakamatelié mo fakahaofi koe ʻi he nofo taʻengatá?

Konga 2

ʻOku fakahaaʻi fēfē ʻe he ʻaloʻi mo e moʻui ʻa Sīsū Kalaisí ʻa ʻEne ʻofa kiate au?

Kiʻi fakakaukau angé ki he fakaofo ʻo e hāʻele mai ki he māmaní ʻa Sihova Maʻongoʻongá, ʻa ia naʻá Ne fakatupu ʻa e māmaní, hāʻele mai ki māmani ko ha kiʻi pēpē fakaʻofa. Naʻe mamata ʻa Nīfai ʻi ha meʻa-hā-mai ki he ngāué ni ko hano fakahaaʻi ia ʻo e ʻofá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Lau ʻa e 1 Nīfai 11:13–22, pea fakakaukau ki he meʻa ʻe lava ke akoʻi atu ʻe he ʻaloʻi ʻo e Fakamoʻuí fekauʻaki mo ʻEne ʻofa mo ʻEne Tamaí ʻiate koé. (Fakatokangaʻi ange: ʻOku ʻuhinga ʻa e foʻi lea afeitaulaló ki he hifo loto fiemālie mei ha tuʻunga māʻolunga ange ki ha tuʻunga pe tūkunga māʻulalo ange. Fakakaukau ki he founga ʻe lava ai e afeitaulalo naʻe fakamatalaʻi ʻi he potufolofola ko ʻení ʻo fakaʻaongaʻi ki he Tamaí mo e ʻAló fakatouʻosi.)

ʻĪmisi
ko Mele ʻokú ne fua ʻa e valevale ko Sīsuú

ʻI he lea ʻa Palesiteni Teti R. Kalisitā ko e Palesiteni Lahi mālōlō ʻo e Lautohi Faka-Sāpaté ʻo kau ki he afeitaulalo ʻa Sīsū Kalaisí, naʻá ne pehē:

ʻĪmisi
Palesiteni Tad R. Callister

Naʻe fetongi ʻe he ʻOtua ko e ʻAló hono ʻapi fakalangí pea mo hono ngaahi fakaʻofoʻofa fakasilesitialé ki ha nofoʻanga fakamatelie mo hono ngaahi tūkunga masivesivá kotoa. … Naʻá Ne fakafetongi ʻa e tuʻunga pule fakaʻotuá ki ha tuʻunga fakafalala ʻo ha pēpē. … Ko ha fetongi ia ʻoku taʻe-mafakatataua. … Naʻe haʻu ki he māmaní ʻa Sihova maʻongoʻonga, ko e tupuʻanga ʻo e ngaahi māmani taʻe-faʻa-lauá, ʻa ia ʻoku taʻe-fakangatangata hono leleí mo hono mālohí, kuo takatakai ʻaki ha kofu ʻi ha ʻaiʻangakai ʻo e manú. (The Infinite Atonement [2000], 64)

Naʻe ako lahi ange ʻa Nīfai ki he afeitaulalo ʻa Kalaisí ʻi heʻene mamata ʻi ha meʻa-hā-mai ki he ngāue fakaetauhi ʻa e Fakamoʻuí ʻi he lotolotonga ʻo e kakaí mo fakamoʻui honau ngaahi faingataʻaʻiá (vakai 1 Nīfai 11:26–31).

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Lau ʻa e 1 Nīfai 11:32–33, pea fakakaukau ki he afeitaulalo ʻa e Fakamoʻuí ʻo maʻulalo maʻaú (vakai foki 2 Nīfai 26:24).

ʻĪmisi
ko hono fua ʻe Sīsū Hono kolosí

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā D. Toti Kulisitofāsoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
ʻEletā D.Todd Christofferson

ʻI heʻetau talanoa ki hono ʻaloʻi ʻo Sīsū Kalaisí, ʻoku tau vakai fakalelei ai ki he ngaahi meʻa ne hoko kimuí. Naʻe taʻe-fakangatangata e mahuʻinga Hono ʻaloʻí koeʻuhí ko e ngaahi meʻa ko ia te Ne aʻusia mo kātekiná kae lava ke Ne tokoniʻi kitautolu—ko hono tumutumú kotoa ʻa Hono Tutukí mo e Toetuʻú (vakai ʻAlamā 7:11–12). Ka naʻe kau ʻi Hono misioná ʻa e fakaʻofoʻofa ʻo ʻEne ngāue tokoní, ʻa e ngaahi mana ʻo ʻEne ngāué, ʻa e fakafiemālie naʻá Ne ʻomi ki he faingataʻaʻiá, mo e fiefia naʻá Ne foakí—pea ʻokú Ne kei foaki—kiate kinautolu ʻoku tangí. (“Fiemālie Pē,” Liahona, Tīsema 2015, 36)

ʻĪmisi
ko e fufulu ʻe Sīsū e vaʻe ʻo ʻEne kau ākongá

Fakakaukau ki he sīpinga makehe ʻoku ʻomi ʻe he afeitaulalo ʻa e Fakamoʻuí kiate kitautolú. Naʻe fakamatala ʻa Pīsope Lisiate C. ʻEtisilī, ʻa ia naʻe faifatongia he Kau Pīsope Pulé ʻo pehē:

ʻĪmisi
Pīsope Richard C. Edgley

Ko e hā leva e ʻuhinga ʻo e meʻá ni kiate kitautolú? ʻOku totonu ke ope atu ʻetau mahino ki he afeitaulalo ʻa Kalaisí ʻi heʻetau ongoʻi ʻaʻapa mo houngaʻia moʻoní. ʻI heʻetau hoko ko e kāingalotu ʻo Hono Siasí, kuo ui ke fakafofongaʻi mo fakamoʻoni kiate Iá, ko hotau faingamālie maʻongoʻongá ke feinga ke faʻifaʻitaki kiate Ia. …

Hangē ko e Fakamoʻuí, ʻe lava ke fakahoko hotau lelei lahi tahá ʻi he tokoni ki he “kihiʻi siʻi hifo ʻi hoku kāingá ni” [Mātiu 25:40]. Kuo pau ke tau manatuʻi ʻi ha faʻahinga tuʻunga ʻo e moʻuí pe uiuiʻi pau, ko e tokotaha kotoa pē ko ha fānau ʻofeina ia ʻa e ʻOtuá; pea ʻoku ʻatautolu ke tokoni ʻo aʻu ki he tōkilalo tahá mo tokoniʻi kinautolu ʻo hangē ko ia ne mei fai ʻe he ʻEikí kiate kinautolú. (“The Condescension of God,” Ensign, Dec. 2001, 20, 21)

ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti

Lekooti Hoʻo Ngaahi Fakakaukaú

Tuku ha taimi ke lau pe fanongo ai ki he fakalea ʻo ha himi ʻe taha pe lahi ange ʻi he ngaahi himi ko ʻení. Lekooti leva e ngaahi fakakaukau mo e ngaahi ongo ʻokú ke maʻú. Fakakaukau ki he Fakamoʻuí naʻe “hāʻele hifo ki lalo ʻi he ngaahi meʻa kotoa pē” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:6) kae lava ke Ne fakahaofi koe. Fakakaukau foki ki he founga te ke lava ai ʻo muimui ki Heʻene sīpingá ʻi hoʻo tokoni ki he niʻihi kehé.