‘Inisititiuti
Lēsoni 14 Naunau Teuteu ki he Kalasí: Ko Hono ʻIloʻi e Ngaahi Mana ʻa e Fakamoʻuí


“Lēsoni 14 Naunau Teuteu ki he Kalasí: Ko Hono ʻIloʻi e Ngaahi Mana ʻa e Fakamoʻuí,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó (2023)

“Lēsoni 14 Naunau Teuteu ki he Kalasí,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó

ʻĪmisi
Ko Hono Fokotuʻu Hake ʻe Sīsū ʻa e ʻOfefine ʻo Sailosí, tā ʻe Dan Burr

Lēsoni 14 Naunau Teuteu ki he Kalasí

Ko Hono ʻIloʻi e Ngaahi Mana ʻa e Fakamoʻuí

ʻI he taimi ʻoku tau talanoa ai fekauʻaki mo e ngaahi mana ʻa Sīsū Kalaisí, ʻoku tau faʻa tokanga taha ki he ngaahi talanoa fakalaumālie ʻoku tau maʻu ʻi he Fuakava Foʻoú. Neongo ʻoku lahi e meʻa te tau lava pea totonu ke tau ako mei he ngaahi fakamatala fakafolofola ko ʻení, ka kuó ke fakakaukau nai ki he ngaahi mana ʻoku fakahoko ʻe he ʻEikí ʻi hotau kuongá ni—pea ʻi hoʻo moʻuí? ʻI hoʻo akó, feinga ke fakaloloto hoʻo tuí ki he mālohi mo e finangalo lelei ʻa e ʻEikí ke fakahoko ha ngaahi mana maʻau mo e niʻihi kehé.

Konga 1

Ko e hā te u lava ʻo ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mei Heʻene ngaahi maná?

Lolotonga e ngāue ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he māmaní, naʻá Ne “fononga foki ʻi he ngaahi hala ʻo Palesitainé, fakamoʻui ʻa e mahakí, fakaʻā ʻa e kuí, pea mo fokotuʻu ʻa e maté” (“Ko e Kalaisi Moʻuí: Ko e Fakamoʻoni ʻa e Kau ʻAposetoló,” ChurchofJesusChrist.org). Ko e ngaahi mana ko ʻení ko e “[ngaahi] meʻa makehe ʻoku hoko ko e fakatupu ʻe he mālohi ʻo e ʻOtuá” pea “ko ha konga ʻo e ongoongolelei ʻa Sīsū Kalaisí” (Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Maná,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org). Naʻe hoko ia ko ha fakamoʻoni ʻe taha ki he kau Siú ko Sīsū ʻa e Mīsaia naʻe talaʻofa maí (vakai Mātiu 11:4–5; Sione 20:30–31).

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Lānolo A. Lasipeni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “ʻOku hoko [e] Fakalelei [ʻa Sīsū Kalaisí] fakataha mo ʻEne Toetuʻu hili ha ʻaho ʻe tolu ʻi ha fonualoto fakataimí, ko e mana maʻongoʻonga taha ia ʻi he hisitōlia ʻo e tangatá” (“Vakai! Ko e ʻOtua Au ʻo e Ngaahi Maná,” Liahona, Mē 2021, 109).

ʻĪmisi
Kalaisi kuo toetuʻú

Naʻe toe fakamatalaʻi foki ʻe ʻEletā Lasipeni neongo ʻoku fakamoʻoni ʻa e ngaahi mana ʻa Sīsuú ki Hono tuʻunga fakalangí, ka ʻoku nau “fakamanatu mai Hono mālohí, ʻEne ʻofa maʻatautolú, ʻa ʻEne ʻafioʻi mei he langí ʻetau aʻusia fakamatelié, pea mo ʻEne finangalo ke akoʻi mai e ngaahi meʻa ʻoku mahuʻinga tahá” (“Vakai! Ko e ʻOtua Au ʻo e Ngaahi Maná,” 111).

Fakakaukau ki he meʻa te tau lava ʻo ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mei Heʻene fakamoʻui ha tangata naʻe mamateá. Naʻe fata ʻe ha toko fā ʻa e tangatá ni ki ha fale naʻe akonaki ai ʻa Sīsū. ʻI heʻenau ʻiloʻi naʻe fuʻu tokolahi ʻa e falé pea ʻikai ke nau lava ʻo hū ki aí, naʻa nau haeʻi ha konga ʻo e ʻató pea tukutuku hifo ʻa e tangata mahaki teté ki he Fakamoʻuí (vakai Maʻake 2:1–4).

ʻĪmisi
Ko e fakamoʻui ʻe Sīsū ha tangata
ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Lau ʻa e Maʻake 2:5–12, pea fakakaukau ki he meʻa ʻokú ke ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mo Hono mālohi faifakamoʻuí mei he aʻusia ko ʻení.

Fakatokangaʻi ange naʻe tokangaekina ʻe he mana ʻa e Fakamoʻuí ʻa e ngaahi fiemaʻu fakatuʻasinó mo fakalaumālié fakatouʻosi. Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí fekauʻaki mo e malava ʻa e Fakamoʻuí ʻo fakamoʻui ʻa e sinó mo e laumālié fakatouʻosi:

ʻĪmisi
Palesiteni Dallin H. Oaks

ʻOku ʻikai ko e mana maʻongoʻonga tahá ʻa hono toe fakaʻā ʻo e kuí, fakamoʻui ʻo ha mahakí, pe fokotuʻu hake ʻa e maté. …

… Ko e mana maʻongoʻonga angé ko ha fuʻu liliu lahi ʻo e lotó ʻo ha foha pe ʻofefine ʻo e ʻOtuá (vakai Mōsaia 5:2). ʻOku maʻongoʻonga mo mahuʻinga ange ha liliu ʻo e lotó, kau ai ʻa e ngaahi tōʻonga fakakaukau foʻoú, ngaahi meʻa ʻoku fakamuʻomuʻá, mo e ngaahi holí, ʻi ha toe faʻahinga mana ʻoku kaunga ki he sinó. (“Miracles,” Ensign, June 2001, 17)

ʻĪmisi
ko e fakafofonga ʻo ha liliu ʻo e lotó
ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti

Lekooti Hoʻo Ngaahi Fakakaukaú

Lau pe mamata ʻi ha taha pe lahi ange ʻo e ngaahi mana ko ʻeni naʻe fakahoko ʻe he Fakamoʻuí lolotonga ʻEne ngāue fakafaifekau ʻi he māmaní, pe fili ha taha ke ke lau pe mamata ai. ʻI hoʻo akó, fakalaulauloto mo lekooti hoʻo ngaahi fakakaukaú ʻi he tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  1. Ko e hā ʻokú ke ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mei he mana ko ʻení?

  2. Ko e hā ha ʻuhinga te ke lava ʻo maʻu mei he mana ko ʻení ki hoʻo moʻuí?

Ngaahi Mana ʻa Sīsū Kalaisí

Konga 2

ʻE tākiekina fēfē nai ʻa e ngaahi maná ʻe heʻeku tuí mo e finangalo ʻo e ʻEikí?

ʻI he konga kimuʻa ʻo e ngāue fakafaifekau ʻa e Fakamoʻuí ʻi he māmaní, naʻe haʻu ha tangata kilia kia Sīsū ke fakamoʻui ia. Hangē ko hono fakaʻaongaʻi ʻi he Tohi Tapú, ʻe lava ke ʻuhinga e kiliá ki ha ngaahi mahaki kili kehekehe te ne lava ʻo ʻohofi e kilí, neavé, matá, mo e huí. Ka ʻikai ke faitoʻo fakafaitoʻo, ʻe lava ke iku ia ki ha maumau ki he neavé, kui, mele ʻi he sinó, mo ha mate fakamamahi. Lolotonga e kuonga ʻo e Fakamoʻuí, ko e tangata ko ia naʻe haʻu ki he Fakamoʻuí naʻe mei lau ia ʻoku “taʻe-maʻa” pea mei nofo mavahe mei hono fāmilí mo e sosaietí (vakai Levitiko 13:45–46).

ʻĪmisi
Ke Ke Maʻa Koe, tā ʻe Kyle Vincent
ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Lau ʻa e Maʻake 1:40–42, ʻo kumi ki he founga naʻe fakahaaʻi ai ʻe he tangatá ni ʻa e tui ki he ʻEikí ʻi heʻene fekumi ki ha maná.

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Siaosi F. Sepalosi ʻo e Kau Fitungofulú:

ʻĪmisi
ʻEletā Jorge F. Zeballos

Ne ʻikai kole ʻe he kiliá ha meʻa, neongo naʻe māʻoniʻoni ʻene ngaahi fakaʻamú; ka naʻá ne loto pē ke tali e finangalo ʻo e ʻEikí. (“Kapau Te ke Fatongiaʻaki Ia,” Liahona, Mē 2015, 125)

ʻI he taimi ʻoku tau holi moʻoni ai ke tali e finangalo ʻo e ʻEikí, ʻoku fie maʻu foki ke tau maʻu ʻa e tui ke ʻoua naʻa fakamoʻui kitautolu. Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
ʻEletā David A. Bednar

ʻOku kaunga moʻoni ʻa e angatonú mo e tuí ki hono fakamoʻui ʻo e mahakí, tulí, mo e pipikí—kapau ʻoku fakahoko ʻe he faʻahinga fakamoʻui peheé ʻa e ngaahi taumuʻa ʻa e ʻOtuá ʻo fakatatau mo Hono finangaló. Ko ia, naʻa mo ʻetau maʻu e tui mālohí … he ʻikai ke fakamoʻui kotoa ʻa e mahakí mo e vaivaí. Kapau ʻe taʻofi e fakafepaki kotoa pē, toʻo atu mo e mahaki kotoa pē, pea ʻe uesia leva ʻa e tefitoʻi taumuʻa ʻo e palani ʻa e Tamaí. (David A. Bednar, “Ko Hono Tali e Finangalo mo e Taimi ʻa e ʻEikí,” Liahona, ʻAokosi 2016, 22)

ʻI hoʻo fakakaukau ki he ngaahi mana te ke ala fakaʻamua ki hoʻo moʻuí, fakakaukau ki he faleʻi ko ʻeni meia ʻEletā Lānolo A. Lasipeni o e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
ʻEletā Ronald A. Rasband

ʻE lava ke hoko e ngaahi maná ko ha ngaahi tali ki he lotú. ʻOku ʻikai hoko maʻu pē ia ko e meʻa ʻoku tau kole pe ʻamanaki ki aí, ka ʻi heʻetau falala ki he ʻEikí, te Ne ʻi ai, pea te Ne tonu maʻu pē. Te Ne fakafeʻungaʻi ʻa e maná mo e taimi ʻoku tau fie maʻu ai iá. …

… ʻOku ʻi ai ha ngaahi taimi ʻoku tau ʻamanaki ai ki ha mana ke fakamoʻui hatau ʻofaʻanga, ke fakafoki ha ngāue hala, pe ke fakamolū e loto ʻo ha tokotaha faingataʻaʻia pe mamahi. ʻI heʻetau vakai ki he ngaahi meʻá ʻi ha mata fakamatelié, ʻoku tau fie maʻu ai e ʻEikí ke alanima mai, ke fakaleleiʻi ʻa ia kuo maumaú. ʻI heʻetau maʻu ʻa e tuí, ʻe hoko mai ʻa e maná, neongo he ʻikai hoko ia ʻi he taimi ʻa kitautolú pe ʻi he founga ʻoku tau loto ki aí. ʻOku ʻuhinga nai ia ʻoku ʻikai ke tau faivelenga pe ʻikai taau mo ʻEne tokoní? ʻIkai. ʻOku ʻofeina kitautolu ʻe he ʻEikí. (“Vakai! Ko e ʻOtua Au ʻo e Ngaahi Maná,” Liahona, Mē 2021, 111)

ʻĪmisi
ko ha fefine ʻoku lotu mo ha niʻihi kehe
ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakalaulauloto

Fakalaulauloto ʻi he Teuteu ki he Kalasí

Te u fakatupulaki fēfē nai ʻa e tui ke falala ki he finangalo mo e taimi ʻa e ʻEikí ʻi heʻeku fekumi ki ha maná?

Konga 3

Te u lava fēfē nai ʻo fakatokangaʻi lelei ange ʻa e ngaahi mana ʻa e ʻEikí ʻi heʻeku moʻuí?

Naʻe pehē ʻe Palesiteni ʻOakesi, “ʻOku lahi ha ngaahi mana ʻoku hoko he ʻaho kotoa pē ʻi he ngāue hotau Siasí pea ʻi he moʻui ʻa hotau kāingalotú” (“Miracles,” Ensign, June 2001, 17). ʻOku tau lava he taimi ʻe niʻihi ʻo mamata ki ha ngaahi mana ʻi he moʻui ʻa e niʻihi kehé kae ʻikai ke tau lava ʻo sio ki ai ʻi heʻetau moʻuí.

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Lasipeni ʻa e meʻa tatau:

ʻĪmisi
ʻEletā Ronald A. Rasband

Kuo fakamoʻoniʻi ʻe hamou tokolahi ʻa e ngaahi maná, ʻo lahi ange ia he meʻa ʻoku mou fakatokangaʻí. Mahalo te nau ngali siʻisiʻi ʻi hono fakafehoanaki ki hono fokotuʻu ʻe Sīsū ʻa e pekiá. ʻOku ʻikai mahuʻinga ia pe ko e hā e tuʻunga fakaofo ʻo e maná, ka ko ʻene haʻu ko ia mei he ʻOtuá. (“Vakai! Ko e ʻOtua Au ʻo e Ngaahi Maná,” Liahona, Mē 2021, 109)

ʻĪmisi
fakaʻilonga, lekooti

Lekooti Hoʻo Ngaahi Fakakaukaú

Fakaʻaongaʻi ha ngaahi miniti siʻi ke lekooti ai ʻa e ngaahi mana kuó ke mātātonu pe lolotonga aʻusiá. Fakakaukau ke kamata ʻaki ha lotu mo kole ki he ʻEikí ha mata ke mamata ki he ngaahi mana ko ʻeni kuo hokó.