‘Inisititiuti
Lēsoni 19 Naunau Teuteu ki he Kalasí: Ko e Tokoni ki he ʻEikí ʻi he Huhuʻi ʻo e Kau Pekiá


“Lēsoni 19 Naunau Teuteu ki he Kalasí: Ko e Tokoni ki he ʻEikí ʻi he Huhuʻi ʻo e Kau Pekiá,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá – Naunau ʻa e Faiakó (2023)

“Lēsoni 19 Naunau Teuteu ki he Kalasí,” Ko Sīsū Kalaisi mo ʻEne Ongoongolelei Taʻengatá - Naunau ʻa e Faiakó

ʻĪmisi
Ngaahi fāmilí, fai ʻe Caitlin Connolly

Lēsoni 19 Naunau Teuteu ki he Kalasí

Ko e Tokoni ki he ʻEikí ʻi he Huhuʻi ʻo e Kau Pekiá

Ko e hā ʻokú ke ʻiloʻi fekauʻaki mo hoʻo ngaahi kuí? Tatau ai pē pe ʻoku lahi pe siʻisiʻi hoʻo ʻiló, ʻoku mahuʻinga ke ke manatuʻi ko ha kakai moʻoni kinautolu. Ko ha ʻofefine pe foha ʻofeina kinautolu ʻo e Tamai Hēvaní. Fakakaukau ki he tokolahi ʻi hoʻo ngaahi kuí mo e niʻihi kehe ʻi he hisitōliá naʻa nau moʻui pea mate teʻeki ke nau ʻilo kia Sīsū Kalaisi pe ʻikai maʻu e faingamālie ke maʻu e ngaahi ouau ʻo e ongoongoleleí. ʻI hoʻo akó, fakakaukau ki he founga naʻe tokoni ai e ngāue fakafaifekau ʻa e Fakamoʻuí ki he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié ke fakaaʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e ongoongoleleí ki he kakai kotoa pē. Fakalaulauloto ki he meʻa te ke lava ʻo fai ke tokoni ki he Fakamoʻuí ʻi hono huhuʻi ʻo e kau pekiá.

Konga 1

Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he ngāue fakafaifekau ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié ʻo fekauʻaki mo Iá?

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Sipenisā J. Konitī lolotonga ʻene hoko ko ha mēmipa ʻo e Kau Fitungofulú:

ʻĪmisi
ʻEletā Spencer J. Condie

ʻOku talaki ʻa e ngaahi moʻoni ʻo e pekia mo e Toetuʻu ʻa Sīsuú ʻe kinautolu ʻo e ngaahi siasi faka-Kalisitiané ko ha ngaahi tefitoʻi meʻa mahuʻinga. Neongo ia, ko e meʻa naʻe fai ʻe he laumālie taʻe-faʻa-mate ʻo Sīsuú hili ʻEne pekiá pea kimuʻa Heʻene Toetuʻú ko ha meʻa taʻeʻiloa ia ki he tokotaha kotoa tuku kehe ʻa e Kāingalotu ʻo e Siasí. (“The Savior’s Visit to the Spirit World,” Ensign, July 2003, 32)

Ko e maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié ko ha misiteli ia ki he tokolahi koeʻuhí ʻoku siʻi ha fakamatala ki ai ʻa e Tohi Tapú. Lolotonga e ngāue fakafaifekau ʻa Sīsū Kalaisi ʻi māmaní, naʻá Ne kikiteʻi “ʻe fanongo … ʻa e maté ki he leʻo ʻo e ʻAlo ʻo e ʻOtuá: pea ko kinautolu ʻe fanongó te nau moʻui” (Sione 5:25; vakai foki, veesi 24, 26–28). ʻI he taimi naʻe ʻi he kolosí ai ʻa Sīsuú, naʻá Ne folofola ki he kaihaʻa loto-fakatomala ʻi Hono tafaʻakí, “ʻOku ou tala moʻoni kiate koe, Te ta ʻi Palataisi [pe ko e maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié] mo au he ʻahó ni” (Luke 23:43). Naʻe akoʻi kimui ange ʻe Pita ʻi he hili ko ia e pekia ʻa Sīsuú, naʻá Ne “ʻalu ai ia ʻo ne malanga ki he ngaahi laumālie ʻoku ʻi he fale fakapōpulá” (1 Pita 3:19; 4:6).

ʻI he 1918, naʻe fakalaulauloto ʻa Palesiteni Siosefa F. Sāmita ki he ngaahi leá ni meia Pita mo fakakaukau ki he Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ʻi he taimi naʻá ne maʻu ai ha meʻa-hā-mai fakaofo ki he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:1–11).

ʻĪmisi
Niʻihi ne Tuʻutuʻuní, tā ʻe Harold I. Hopkinson.

Niʻihi ne Tuʻutuʻuní, tā ʻe Harold I. Hopkinson.

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:12–19, 23–24, pea fakakaukauloto pe naʻe mei fēfē ke te ʻi ai mo e ngaahi laumālie angatonu naʻe fakamatalaʻi ʻi he ngaahi veesi ko ʻení.

Lolotonga e mata meʻa-hā-mai ko ʻení, naʻe fifili ʻa Palesiteni Siosefa F. Sāmita ki he founga ʻe lava ai ke akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e ongoongoleleí ki he ngaahi laumālie kotoa ʻo e kau pekiá koeʻuhí naʻe taimi nounou ʻEne ʻi aí (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:25–28).

ʻĪmisi
fakaʻilonga, ako

Ako ke Teuteu ki he Kalasí

Lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:25–35, ʻo kumi e founga naʻe teuteu ai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e halá ke malangaʻi ʻEne ongoongoleleí ki he kakai kotoa pē ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié.

ʻĪmisi
Malanga ʻa Kalaisi ʻi he Maama Tataliʻanga ʻo e Ngaahi Laumālié, tā fakatātaaʻi ʻe Robert T. Barrett
ʻĪmisi
fakaʻilonga, fakalaulauloto

Fakalaulauloto ʻi he Teuteu ki he Kalasí

Ko e hā ʻoku tau lava ʻo ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mei he meʻa-hā-mai ʻa Palesiteni Sāmitá? Te ke fakamatalaʻi fēfē ʻa e mahuʻinga ʻo e meʻa fakaofo ko ʻeni naʻe hokó ki ha taha naʻe ʻikai ke ne fanongo ai?

Konga 2

Te u lava fēfē ʻo tokoni ki he ʻEikí ʻi he huhuʻi ʻo e kau pekiá?

Koeʻuhí ko e ʻofa mo e ʻaloʻofa taʻefakangatangata ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí, naʻá Na teuteu ai ha founga ke maʻu ʻe he kakai kotoa pē ʻa e ngaahi ouau ʻoku fie maʻu ki he hakeakiʻí—papitaisó, hilifakinimá, fakanofo ki he Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí (maʻá e houʻeiki tangatá), ʻenitaumeni fakatemipalé, mo e sila ʻo e malí. ʻI heʻetau vakai ki ai mei ha fakakaukau ʻoku taʻengatá, ʻoku tau mamata ki he fengāueʻaki fakataha ʻa e kau muimui ʻo e Fakamoʻuí ʻi he ongo tafaʻaki fakatouʻosi ʻo e veilí mo Ia ki hono fakamoʻui ʻo e fānau kotoa ʻa e Tamai Hēvaní. Ko e ngāue ʻo e fakamoʻui ʻo e kau pekiá ko ha faingamālie toputapu ia te tau lava ʻo kau ai he taimí ni pea ʻi he toenga ʻo ʻetau moʻuí. Ko e founga ʻe taha ʻe lava ke tau tokoni ai ʻi he ngāué ni ʻoku fakafou ʻi he ngaahi ouau fakafofongá, ʻa ia ʻe toki lava pē ke fakahoko ʻi he ngaahi temipalé.

ʻĪmisi
papitaiso ʻoku fakahoko ʻi he temipalé

ʻOku fakaafeʻi ʻe he ʻEikí ʻa e kāingalotu kotoa ʻo e Siasí, ʻo fakafou ʻi Heʻene kau palōfitá, ke teuteuʻi honau ngaahi hisitōlia fakafāmilí pea ʻiloʻi ʻa kinautolu ʻoku nau fiemaʻu ʻa e ngaahi ouau fakamoʻuí. Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻo pehē:

ʻĪmisi
Palesiteni Russell M. Nelson

ʻI heʻetau fakahoko ki he niʻihi kehé e meʻa ʻoku ʻikai ke nau lava ʻo fakahoko maʻanautolú, ʻoku tau faʻifaʻitaki ai ki he sīpinga ʻa e Fakamoʻuí, ʻa ia naʻá Ne fakahoko ʻa e Fakaleleí ke faitāpuekina e moʻui ʻa e kakai kehé. (“Personal Preparation for Temple Blessings,” Liahona, May 2001, 34)

Naʻe pehē ʻe ʻEletā D. Toti Kulisitofasoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá fekauʻaki mo e ngāue fakafofonga ʻoku fakahoko ʻi he ngaahi temipalé:

ʻĪmisi
ʻEletā D. Todd Christofferson

ʻOku fakamoʻoniʻi ʻe he ngaahi ngāue ʻoku tau fai maʻá e kakai pekiá ko Sīsū Kalaisi ʻa e Huhuʻi fakalangi ʻo e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá. ʻOku aʻu ʻEne ʻaloʻofá mo e ngaahi talaʻofá kiate kinautolu naʻe ʻikai te nau ʻiloʻi Ia ʻi heʻenau kei moʻuí. (“The Redemption of the Dead and the Testimony of Jesus,” Ensign, Nov. 2000, 11)

Naʻe ʻomi ʻe ʻEletā Teili G. Lenilani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha lisi ʻo e ngaahi tāpuaki “fakaofo” ʻe lava ke tau maʻu ʻi heʻetau kau ki he hisitōlia fakafāmilí mo e ngāue fakatemipalé:

ʻĪmisi
ʻEletā Dale G. Renlund
  • Mahino lahi ange ki he Fakamoʻuí mo ʻEne feilaulau fakaleleí;

  • Ivi tākiekina lahi ange ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ke fakamālohia mo ʻomi ha fakahinohino ki heʻetau moʻuí;

  • Tui lahi ange, kae hoko ʻo loloto mo tolonga ʻa e ului ki he Fakamoʻuí;

  • Lahi ange ʻetau malava mo e fakaʻaiʻai ke ako mo fakatomalá koeʻuhi ko e mahino ko hai kitautolu, feituʻu naʻa tau haʻu mei aí, mo ha vīsone mahino ange ʻo e feituʻu ʻoku tau fakataumuʻa ki aí;

  • Tupulaki e ngaahi ivi tākiekina ʻo e fakaleleí, fakamāʻoniʻoniʻí, mo e mapuleʻí ʻi hotau lotó,

  • Tupulaki e fiefiá ʻi he malava lahi ange ke ongoʻi e ʻofa ʻa e ʻEikí;

  • Tupulaki e ngaahi tāpuaki fakafāmilí, neongo pe ko e hā hotau tūkunga fakafāmili he lolotongá, kuohilí, mo e kahaʻú pe taʻe-kakato ʻetau ʻakau fakafāmilí;

  • Tupulaki e ʻofa mo e fakahoungaʻi ʻetau ngaahi kuí mo e kāinga kei moʻuí, koeʻuhí ke ʻoua naʻa tau toe ongoʻi taʻelata;

  • Tupulaki e mālohi ke ʻiloʻi e taha ʻoku fie maʻu ke fakamoʻuí, pea ʻi he tokoni ʻa e ʻEikí, tokoniʻi e niʻihi kehé;

  • Tupulaki e maluʻi mei he ngaahi ʻahiʻahí pea mo e ivi tākiekina lahi fau ʻa e filí; pea mo e

  • Tokoni lahi ange ke fakaleleiʻi e ngaahi loto palopalemá, laveá, pe hohaʻá pea mo fakamoʻui ʻa e kafó.

Kapau ne ke lotua ha taha ʻo e ngaahi tāpuaki ko ʻení, kau ʻi he hisitōlia fakafāmilí mo e ngāue fakatemipalé. ʻI hoʻo fai iá, ʻe tali leva hoʻo ngaahi lotú. Ko e taimi ʻoku fakahoko ai ʻa e ngaahi ouaú maʻá e kau pekiá, ʻoku fakamoʻui ai e fānau ʻa e ʻOtuá he māmaní. (“Hisitōlia Fakafāmilí mo e Ngāue Fakatemipalé: Silá mo e Fakamoʻuí,” Liahona, Mē 2018, 47)

ʻĪmisi
ngaahi hoa mali ʻoku nau pukepuke ha ʻū kaati ke fakahoko e ngāue fakatemipalé
ʻĪmisi
fakaʻilonga, ngāue

Ngāue

Ko e hā te ke lava ʻo fai he ʻahó ni ke kau ai mo e ʻEikí ʻi he ngāue fakatemipalé mo e hisitōlia fakafāmilí? Fakakaukau ke ke talanoa ki ha mēmipa ʻo e fāmilí fekauʻaki mo hoʻo ngaahi kuí, ngāue ki he indexing, maheni ange mo e FamilySearch, pe ʻalu ki he temipalé ʻo fakahoko ha ouau maʻa ha taha kuo pekia.