Tusi Lesona ma le Taimi o Fetufaaiga a le Peraimeri
Lesona 17: Ou Te Faafetai Mo O’u Lima


Lesona 17

Ou Te Faafetai Mo O’u Lima

Faamoemoega

Ia fesoasoani i tamaiti taitoatasi ia fiafia ma faafetai mo ona lima ma mea e mafai ona latou faia.

Sauniuniga

  1. Ia suesue ma le agaga tatalo le Mataio 19:13–15 ma le Mataupu Faavae ma Feagaiga 20:70; 35:6; 42:43–44.

  2. Ia saunia se taga po o se pusa e tuu i ai ni mea e masani ai ma ia eseese pe a tagotago i ai ma foliga, e pei o se maa, o se lau laau, o se fasi ie, o se sipuni, o se selu, ma se penitala. Ia fai ia tofu lava le tamaitiiti i le vasega ma le mea.

  3. Afai e mafai, ia faia se kopi o le gagana e faatino i taga e tufa atu (o lo o maua i le faaiuga o le lesona) mo tamaiti taitoatasi.

  4. O Mea e faaaogaina:

    1. O se Tusi Paia

    2. Ata 1-8, Tufatufaina o le Faamanatuga (62021); ata 1-11, Tamaitiiti o lo o Papatisoina (62018); ata 1-12, Teineitiiti o lo o Faamauina Lona Papatisoga (62020); Ata 1-39, Faamanuiaina o se Pepe, Ata 1-40, Faauuina o le Tagata Ma’i (62342).

  5. Ia faia sauniuniga e talafeagai ai mo so o se Gaioiga e Faamauoa Ai e te manao e faaaoga.

Faaaliga i le Faiaoga: Ia mataalia i lagona o so o se tamaitiiti o lo o i ai i lau vasega e i ai mea e faaletonu i o latou tino. Ia tulimatai atu i mea e mafai e o latou tino ona fai, ae le o mea e le mafai ona latou faia.

Gaoioiga E Aoao Ai

Tofi se tamaitiiti e faia le tatalo amata.

Gaoioiga E Faatosina Mai Ai:

Fai atu i se tamaitiiti e alu ane ma tuu lona lima i totonu o le taga po o le atigipusa ua e saunia e aunoa ma lona vaai i ai i totonu. Fai atu i le tamaitiiti e tagotago i se mea e tasi, faamatala po o le a lea mea e tusa ma lona lagona (vaivai, malo, lamolemole, talatala), ona taumafai lea e mate pe o le a lea mea. Ona to ae lea i luga o lea mea mai le taga po o le atigipusa ma faaali atu i le vasega. Tuu atu i isi tamaiti e tagotago i ai. Ia faaauau pea ona fai lea gaoioiga seia tofu maua e tamaiti uma le avanoa.

Gaoioiga E Faatosina Mai Ai:

  • O le a le mea sa e faaaogaina e te tago ai i totonu o le taga (atigipusa)?

  • O le a le mea sa e faaaogaina e te tagotago ma milimili ai lea mea?

Faamatala atu, o o tatou lima o se faamanuiaga silisili mo i tatou. E tele auala e mafai ona tatou faaaogaina ai o tatou lima.

E tele mea e mafai ona tatou faia i o tatou lima.

Tuu atu i tamaiti e sisii i luga o latou lima ma vaavaai i ai. Talanoa e uiga i mea e mafai e tamaiti ona fai i o latou lima. E mafai ona latou toina ae se mea i luga i le faaaogaina o o latou tamatamai lima faapea ma le lima matua; e mafai ona latou uuina se mea i o latou lima; e mafai ona latou talotalo ma feliuliua’i o latou lima i so o se itu.

Gaoioiga

Ia faaaoga se mea laitiiti e pei o se faamau po o se tupe siliva, ona tuu atu lea i tamaiti e feauaua’i ane ma taumafai e to ae i luga lea mea e aunoa ma le faaaogaina o o latou lima matua. Tau atu i tamaiti, e taua tele so o se vaega o o tatou tino.

Gaoioiga

Gaoioiga

  • Sa faapefea ona fesoasoani o outou lima ia te outou i lo outou saunia e malaga mai i le lotu?

Tuu atu i tamaiti e fai mai taga e aunoa ma se leo o mea e faia i le taeao, e pei o le fufuluina o o latou mata, faia o o latou lavalava, aai, ma le fufuluina o o latou nifo.

Gaoioiga

  • E faapefea ona fesoasoani o outou lima ia te outou pe a outou taaalo?

Tuu atu i tamaiti e faataitai mai i taga auala latou te faaaogaina ai o latou lima i taaloga, e pei o le popoina o le polo, fafagaina o se pepe taalo, faia o se fale i poloka laau po o le oneone, po o le taina o le tagi palau.

Gaoioiga

  • E faapefea ona fesoasoani lima ia te outou i le faia o galuega?

Tuu atu i tamaiti e faataitai i taga ala e fesoasoani ai lima ia i latou i le faiga o galuega, e pei o le toina a’e o meataalo, setiina o le laulau ai, teuina o le moega, po o le fafagaina o se fagafao.

Gaoioiga

  • E faapefea ona fesoasoani o outou lima ia te outou pe a outou o mai i le lotu?

Tuu atu i tamaiti e faataitai mai i taga ala tatou te faaaogaina ai o tatou lima i le lotu, e pei o le faatalofa, uuina o se ata, siiina o tatou lima mo le tuuina atu o se tali, po o le tago atu ai ma ai i le faamanatuga.

Fesoasoani i tamaiti ia malamalama o o tatou lima o se faamanuiaga sili ia i tatou, ma e finagalo le Tama Faalelagi ma Iesu e faaaoga o tatou lima e fesoasoani ai ia i tatou atoa foi ma le fesoasoani atu i isi. Ia faamatala atu e le finagalo le Tama Faalelagi ma Iesu e faaaoga o tatou lima e agaleaga atu ai i isi, e tu’i pe iini, pe oosi. E finagalo i la’ua e faaaoga o tatou lima i ala sao.

E faaaoga e isi o latou lima e fesoasoani ai ia i tatou.

  • E faapefea ona faaaoga lima o o outou matua ma tagata o le aiga e fesoasoani ai ia te outou?

Talanoa e uiga i ala e saunia ai e o tatou aiga a tatou meaai, tata o tatou lavalava, nonoa o tatou seevae, taaalo ma i tatou, ma faia le tele o isi mea mo i tatou.

Faamatala atu, o alii o lo o i ai le perisitua, e mafai ona latou faamanuiaina i tatou i le faaeeina lea o o latou lima i luga o o tatou ulu. Faaali atu ata o lo o tusia i le vaega o “Sauniuniga”, ia feauaua’i, ma tuu atu i tamaiti e faailoa ane ituaiga eseese o faamanuiaga e mafai ona tatou maua e ala i lima o i latou e i ai le perisitua. Fesoasoani ia i latou ia malamalama e mafai foi ona tatou maua le faamanuiaga i le taimi na avea ai i tatou ma pepe; e mafai ona papatisoina i tatou pe a valu tausaga lo tatou matutua; e mafai ona faamauina i tatou e fai ma tagata moni o le Ekalesia ma maua le meaalofa o le Agaga Paia pe a uma le papatisoga; e mafai ona tatou aai i le areto ma le vai, lea e faamanuia ma tufatufaina e alii e i ai le perisitua, i le taimi o le faamanatuga i vaiaso taitasi; ma e mafai foi ona tatou maua faamanuiaga pe a oo ina tatou mama’i.

Tala

Ia sue a outou Tusi Paia i le Mataio 19:13–15 ma faamatala le tala ia Iesu o lo o famanuiaina tamaiti. Ia faitau leotele le vaega muamua o le fuaiupu 13 (e oo atu i le tatalo). Talanoa e uiga i le ala sa faaaoga ai e Iesu ona lima e faamanuiaina ai tamaiti.

Faamatala atu, sa faaaogaina foi e Iesu ona lima e fesoasoani atu ai i tagata i isi ala, e pei o le faamanuiaina o i latou o mamai, tauaso, pe tutuli foi.

E mafai ona tautala o tatou lima.

Faaaoga ou lima e talotalo atu ai i se tagata e sau. Fai atu i tamaiti pe o le a le mea lea e tau atu e ou lima. Ia faamatala atu, o nisi tagata e tutuli ma e le mafai ona lagona se mea pe tautala foi, latou te faia faailoga i o latou lima, ma o ni upu na. Latou te talanoa e ala i o latou lima. E taua lea mea o le gagana tautala i le faaaogaina o faailoga.

Gaoioiga

Ia faaaoga le pepa e tufa atu o lo o i le faaiuga o le lesona, e aoao ai tamaiti i le ala e tau ai le upu “tama”, “tina”, ma le “Ou te alofa ia te oe” i le gagana e faaaoga ai faailoga ma taga. Afai e mafai, ia tufa atu i tamaiti taitoatasi se kopi o le pepa e tufa atu, ina ia ave i le fale ma faailoa atu i o latou aiga.

Molimau

Ia sii i luga ou lima ma faafetai atu mo ou lima. Ia uunaia tamaiti ia faafetai atu i le Tama Faalelagi mo o latou lima, ma ia faaaoga o latou lima e fesoasoani ai ia i latou faapea ma isi.

O Isi Gaoioiga E Faamauoa Ai

Filifili nisi o nei gaoioiga e faaaoga i le taimi o le lesona.

  1. Ia lolomi lima o tamaiti taitoatasi i se pepa. Tusi upu nei i pepa taitasi, “Ou te faafetai mo o’u lima,” ma tuu atu i tamaiti latou te valivaliina a latou ata ma aveina i le fale.

  2. Fesoasoani i tamaiti e usuina pe taulotoina upu o le pese: “E I Ai O’u Lima Laiti E Lua” (Tusi Pese a Tamaiti ). Ia fai taga e pei ona fautuaina mai i upu.

  3. Afai e lelei le nofoaga ma e lelei foi le tau, ona ave lea o tamaiti i fafo e savalivali ai ma tagotago i mea eseese e pei o piliki, sima, ogalaau ma le mutia.

  4. Ia fai le gaoioiga o lo o i lalo ina ia fesoasoani i tamaiti i le faitauina o o latou tamatamai lima ma lima matua:

    Faitau Tamatamai lima.

    Ia sii i luga le lima e tasi ma faaaoga le tamatamai lima e tasi o le isi lima e faasino ma faitau ai, ma amata i le tamatamai lima itiiti.

    Tasi le tamatamai lima, lua tamatamai lima, tolu tamatamai lima, fa.

    Toe tasi le isi tamatamai lima o le lima matua lena

    E lima o lo o i ai i le isi lima lea.

    E pei lava ona fuafuaina e le Tama Faalelagi ia mea.

    Ia sii i luga le isi lima ma faasino ma faitau i le ala lava lea e tasi.

    Tasi le tamatamai lima, lua tamatamai lima, tolu tamatamai lima, fa.

    Toe tasi le isi tamatamai lima o le lima matua lena.

    E lima o lo o i ai i le isi lima lea.

    E pei lava ona fuafuaina e le Tama Faalelagi ia mea.

    Ia sii i luga lima uma e lua, ma faapipio tamatamai lima taitasi a o faitauina.

    E sefulu le aofai, ia tatou toe faitauina loa.

    Tasi ma le lua ma le tolu ma le fa,

    Lima, ono, fitu, valu, iva, sefulu-lea ua atoa.

    (Ia faatutu uma i luga tamatamai lima i le taimi e tasi)

    Latou te tutu uma lava faasasao ma faaloloa.

  5. Usu le pese “Mea Malie E Fai” (Tusi Pese a Tamaiti ) faalua pe faatolu. Ia tuu atu i tamaiti pe a usuina fuaiupu taitasi, latou te faamatalaina ai se mea e mafai e o latou lima ona fai, e pei o le popoina o se polo, tauina o se fugalaau, faamoemoeina o se pepe taalo, taina o le piano, po o le talo atu foi e faatofa.

  6. Fesoasoani i tamaiti e faatinoina le gaoioiga o lo o i lalo e fai taga, ma ia faaaogaina taga o lo o fautua mai e upu:

    Ou te tu aapa i luga

    Ou te tu aapa i luga

    Ma punou ifo i lalo

    Ma faatalofa o’u lima e lua

    E faaloloa o’u tamatamai lima i lumā

    O lenei la ua uuina la’u moto ma faalala

    Ou te aapa aapa i lumā

    Ou te tago i tuā

    O le ala lea e patipati ai o’u limā

    O luga o o’u vae ua tuu mai nei ma fa’amapu i ai

    Aua o iina o le a nonofo filemu ai.

Gaoioiga Faaopoopo Mo Tamaiti Laiti

  1. Fesoasoani i tamaiti i le faiga o taga o le gaoioiga o lo o i lalo, a o e tauina upu:

    Ou te fiafia i o’u lima.

    Ou te fiafia i o’u lima; o a’u uo mananaia, (Tuu ou lima i luma ma tilotilo i ai.)

    E galulue ma fesoasoani, ua fai lea ma a la masani. (Ia faataitai i taga nisi o galuega e mafai e lima ona fai.)

    E mafai ona piilima ma le filemu, pe patipati foi leotele, (Ia piilima, ona patipati lea.)

    A la faia mea sao, e ese ma lo’u nenee!

  2. Ia fanonofo tamaiti i se li’o. Ia faamatala se tulaga po o se tala, ona tuu atu lea i tamaiti e faataitai i taga, mea e tatau ona fai e o latou lima e tusa ai ma le tala po o le tulaga e pei ona faamatalaina.

    Faataitaiga:

    Faaali mai ia te a’u mea e tatau ona fai muamua e o outou lima a o lei oo ina aai.

    Faaali mai ia te a’u mea e tatau ona fai e o outou lima a o outou faalogologo i se tala.

    Faaali mai ia te a’u mea e tatau ona fai e o outou lima pe a faatonuina outou e faaputuputu a outou mea taalo.

    Faaali mai ia te a’u mea e tatau ona fai e o outou lima pe a outou tatalo.

    Faamatala atu e tatau ona tatou fesoasoani i o tatou lima i le faia o mea e tatau ona fai.

  3. Ia fai faatasi ma tamaiti le tauloto o lo o i lalo, ma fai taga e pei ona fautuaina mai e upu:

    Patipati Ou Lima

    Patipati ou lima, patipati ou lima,

    Ia patipati e faapei lava ona ou faia.

    Pai i ou tauau, pai i ou tauau,

    Pai i ai pei lava o a’u.

    Faafetaui ou tulivae, faafetaui ou tulivae,

    Faafetaui ou tulivae e pei lava ona ou faia ma ava’e.

    Lulu lou ulu, lulu lou ulu,

    Lulu e pei lava o a’u.

    Patipati ou lima, patipati ou lima,

    Fifilemu loa ma aua le pisa.

Ata
our hands can talk

E Mafai Ona Tautatala o Tatou Lima

Ou te

Alofa

Ia te Oe

Tama

Tina