សេចក្ដីណែនាំស្ដីពីសំបុត្រទីមួយរបស់ប៉ុលដល់ពួកធីម៉ូថេ
ហេតុអ្វីត្រូវសិក្សាគម្ពីរនេះ ?
នៅក្នុងគម្ពីរធីម៉ូថេទី ១ យើងអានថា ប៉ុលបានទូន្មានដល់ធីម៉ូថេ ជាថ្នាក់ដឹកនាំសាសនាចក្រម្នាក់នៅអេភេសូរ ដើម្បីធ្វើឲ្យប្រាកដថា គោលលទ្ធិត្រឹមត្រូវត្រូវបានបង្រៀន ហើយមិនអនុញ្ញាតឲ្យភាពខុសឆ្គងដែលពេញនិយមមកអូសទាញយើងឲ្យឃ្លាតចេញពីការបង្រៀននៃដំណឹងល្អនោះទេ ។ លោកបានបង្រៀនធីម៉ូថេអំពីតំណែងជាប៊ីស្សព និងឌីកុន ហើយបានពិភាក្សាពីគុណសម្បត្តិសម្រាប់អស់អ្នកដែលបានបម្រើនៅក្នុងតួនាទីទាំងនេះ ។ ប៉ុលក៏បានរ៉ាយរ៉ាប់ពីការដឹងគុណដ៏ជ្រាលជ្រៅរបស់លោកចំពោះសេចក្ដីមេត្តាករុណា ដែលលោកបានទទួលពីព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ កាលលោកបានប្រែចិត្តជឿផងដែរ ។ ការសិក្សាធីម៉ូថេទី ១ អាចជួយសិស្សបង្កើនការយល់ដឹងរបស់ពួកគេអំពីសារៈសំខាន់នៃការបង្រៀនគោលលទ្ធិត្រឹមត្រូវនៅក្នុងសាសនាចក្រ ។ សិស្សក៏អាចមានការដឹងគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះសេចក្ដីមេត្តាករុណារបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះ និងចំពោះតួនាទីដ៏សំខាន់របស់ប៊ីស្សព និងថ្នាក់ដឹកនាំផ្សេងទៀតក្នុងសាសនាចក្រផងដែរ ។
តើនរណាជាអ្នកសរសេរគម្ពីរនេះ ?
ប៉ុលសរសេរធីម៉ូថេទី ១ ( សូមមើល ធីម៉ូថេទី ១ ១:១ ) ។
តើនៅពេលណា និង នៅកន្លែងណាដែលគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរ ?
សំបុត្រទីមួយរបស់ប៉ុលដល់ធីម៉ូថេទំនងជាត្រូវបានសរសេរឡើងប្រមាណជាចន្លោះពេល គ.ស. ៦៤ និង ៦៥ ប្រហែលជាកាលដែលប៉ុលនៅម៉ាសេដូនី ( សូមមើលសេចក្ដីណែនាំដល់បទគម្ពីរទាំងឡាយ « សំបុត្ររបស់ប៉ុល » scriptures.lds.org, ធីម៉ូថេទី ១ ១:៣ ) ។ ពីមុនសរសេរសំបុត្រនេះ ប៉ុលត្រូវបានដោះលែងពីការជាប់ឃុំរយៈពេលពីរឆ្នាំរបស់លោក ( ជាប់ឃុំនៅក្នុងផ្ទះ ) នៅរ៉ូម ហើយទំនងជាធ្វើដំណើរទៅតំបន់ជាច្រើន ដែលលោកបានស្ថាបនាសាខារបស់សាសនាចក្រកាលពីមុន ( សូមមើល សេចក្ដីណែនាំដល់បទគម្ពីរទាំងឡាយ « សំបុត្ររបស់ប៉ុល» ) ។
តើគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរទៅកាន់នរណា ហើយតើហេតុអ្វី ?
ប៉ុលបានសរសេរសំបុត្រនេះដល់ធីម៉ូថេ ដែលធ្លាប់បម្រើជាមួយនឹងលោកនៅក្នុងដំណើរផ្សាយសាសនាលើកទីពីររបស់លោក ( សូមមើល កិច្ចការ ១៦:៣ ) ។ បន្ទាប់ពីបេសកកម្មរបស់ពួកលោក ធីម៉ូថេបានបន្តធ្វើជាអ្នកផ្សព្វផ្សាយសាសនា និងជាថ្នាក់ដឹកនាំសាសនាចក្រម្នាក់ដ៏ស្មោះត្រង់មួយរូប ( សូមមើល កិច្ចការ ១៩:២២, ភីលីព ២:១៩ ) និងជាមនុស្សម្នាក់ដែលប៉ុលទុកចិត្តបំផុត ( សូមមើល កូរិនថូសទី១ ៤:១៧ ) ។ ប៉ុលបានហៅធីម៉ូថេថា « ជាកូនពិតក្នុងសេចក្តីជំនឿ » របស់លោក ( ធីម៉ូថេទី ១ ១:២ ) ។ ឪពុករបស់ធីម៉ូថេគឺជាសាសន៍ដទៃម្នាក់ ដែលជាជនជាតិក្រិក ប៉ុន្តែគាត់មានម្ដាយ និងជីដូនដ៏ស្មោះត្រង់ដែលជាសាសន៍យូដា ដែលបានបង្រៀនគាត់ ហើយបានជួយគាត់ឲ្យរៀនពីបទគម្ពីរ ( សូមមើល កិច្ចការ ១៦:១, ធីម៉ូថេទី ២ ១:៥, ៣:១៥ ) ។
នៅគ្រាដែលលោកសរសេរសំបុត្រនេះ ធីម៉ូថេកំពុងបម្រើជាថ្នាក់ដឹកនាំសាសនាចក្រម្នាក់នៅអេភេសូរ ( សូមមើល ធីម៉ូថេទី១ ១:៣ ) ។ ប៉ុលបានឲ្យតម្រុយថា មានសមាជិកមួយចំនួនបានសង្ស័យពីសមត្ថភាពដឹកនាំរបស់ធីម៉ូថេ ដោយសារគាត់នៅក្មេង ( សូមមើល ធីម៉ូថេទី ១ ៤:១២ ) ។ ប៉ុលបានមានបំណងចង់ទៅលេងធីម៉ូថេដោយផ្ទាល់ ប៉ុន្តែលោកមិនប្រាកដថា លោកនឹងអាចធ្វើវាបានដែរឬអត់នោះទេ ( សូមមើល ធីម៉ូថេទី ១ ៣:១៤, ៤:១៣ ) ។ ប៉ុលបានសរសេរសំបុត្រទៅធីម៉ូថេ ដើម្បីជួយឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំសាសនាចក្រវ័យក្មេងរូបនេះយល់ពីកាតព្វកិច្ចការរបស់ខ្លួនកាន់តែប្រសើរ ។
តើគម្ពីរនេះមានលក្ខណៈពិសេសអ្វីខ្លះ ?
សំបុត្ររបស់ប៉ុលដែលគេស្គាល់ថាជាធីម៉ូថេទី១ ធីម៉ូថេទី២ និងទីតុស ជារឿយៗត្រូវបានគេហៅថាជាសំបុត្រគ្រូគង្វាល ដោយសារវាមាននូវពាក្យទូន្មានរបស់ប៉ុលទៅកាន់ពួកគ្រូគង្វាល ឬថ្នាក់ដឹកនាំទាំងឡាយក្នុងសាសនាចក្រ ( សូមមើល សេចក្ដីណែនាំដល់បទគម្ពីរទាំងឡាយ « សំបុត្ររបស់់ប៉ុល » ) ។ គ្រូគង្វាល ជាពាក្យចេញពី ពាក្យឡាតាំងថា « អ្នកគង្វាលចៀម » ។
ប៉ុលបានប្រាប់ពីសេចក្ដីណែនាំ ដើម្បីជួយធីម៉ូថេឲ្យរកឃើញបុគ្គលសក្ដិសមដើម្បីបម្រើជាប៊ីស្សព ឬឌីកុន ( សូមមើល ធីម៉ូថេទី១ ៣ ) ។ សេចក្ដីណែនាំរបស់ប៉ុលបានជួយបង្ហាញពីការទទួលខុសត្រូវរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំសាសនាចក្រដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ដល់សេចក្ដីត្រូវការខាងសាច់ឈាម និងខាងវិញ្ញាណរបស់សមាជិក ( សូមមើល ធីម៉ូថេទី១ ៥ ) ។ ប៉ុលបានលើកឡើងពីគំនិតខុសឆ្គងរួមនៃការអនុវត្តនេះផងដែរ—ជាជំនឿជឿថាជីវភាពខាងផ្លូវវិញ្ញាណដ៏ធំអាចទទួលបានតាមរយៈការដកពិសោធន៍ដោយខ្លួនឯងយ៉ាងតឹងរឹង ។ ឧទាហរណ៍ ប៉ុលបានព្រមានថា សមាជិកសាសនាចក្រមួយចំនួននឹងក្បត់សាសនា ហើយលើកកម្ពស់ជំនឿថា អាពាហ៍ពិពាហ៍គួរតែត្រូវបានហាមឃាត់ ( សូមមើល ធីម៉ូថេទី ១ ៤:១–៣ ) ។ ដើម្បីតទល់នឹងរឿងនេះ និងឥទ្ធិពលក្រៅសាសនាផ្សេងទៀត ប៉ុលបានណែនាំដល់ធីម៉ូថេឲ្យបង្រៀនអំពីគោលលទ្ធិត្រឹមត្រូវ ( សូមមើល ធីម៉ូថេទី១ ១:៣–៤, ១០, ៤:១–៦, ១៣, ១៦ ) ។
គម្រោង
ធីម៉ូថេទី១ ១ ប៉ុលព្រមានទាស់នឹងការបង្រៀនខុសឆ្គងនានា ។ លោករុងរឿងនៅក្នុងព្រះអម្ចាស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ជាអង្គដែលបង្ហាញប្រទានសេចក្ដីមេត្តាករុណាដ៏ធំដើម្បីសង្គ្រោះលោក ។ ប៉ុលហៅខ្លួនលោកថាជាអ្នកធ្វើបាប « លេខ ១ » ឬអាក្រក់បំផុត ( ធីម៉ូថេទី១ ១:១៥ ) ឬដោយនិយាយបញ្ឆៀងពីការបដិសេធរបស់លោកទៅលើពួកគ្រីស្ទាន ពីមុនលោកបានប្រែចិត្តជឿ ។ ប៉ុលបានអះអាងជាថ្មីដល់មនុស្សដទៃថា សេចក្ដីមេត្តាករុណារបស់ព្រះគ្រីស្ទក៏នឹងជួយដល់ពួកគេផងដែរ ។
ធីម៉ូថេទី១ ២–៣ ប៉ុលបង្រៀនអំពីសេចក្ដីត្រូវការចំពោះការអធិស្ឋាន និងការថ្វាយបង្គំត្រឹមត្រូវ ។ លោកបង្រៀនថា ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទគឺជាថ្លៃលោះសម្រាប់មនុស្សទាំងអស់គ្នា ហើយជាអង្គបង្រួបបង្រួមជាមួយនឹងព្រះវរបិតា ។ លោកណែនាំដល់បុរសស្ត្រីពីរបៀបរៀបចំឥរិយាបថនៅក្នុងពេលថ្វាយបង្គំ ។ លោកគូសបញ្ជាក់ពីគុណសម្បត្តិសម្រាប់ប៊ីស្សព និងឌីកុន ។ លោកពន្យល់ថា អាថ៌កំបាំងនៃព្រះគឺជាការបន្ទាបខ្លួនរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ព្រះជន្មដ៏ល្អឥតខ្ចោះរបស់ទ្រង់នៅលើផែនដី និងការយាងឡើងទៅរកសិរីល្អរបស់ទ្រង់ ។
ធីម៉ូថេទី១ ៤ ប៉ុលព្រមានធីម៉ូថេថា មនុស្សមួយចំនួននឹងត្រូវបានបោកបញ្ឆោត ដោយការបង្រៀនខុសឆ្គងទាក់ទងនឹងអាពាហ៍ពិពាហ៍ និងទម្លាប់នៃ ការបរិភោគអាហារតំណម ។ លោកថ្លែងពីសារៈសំខាន់នៃអាពាហ៍ពិពាហ៍ និងពីការទទួលយកការបង្កបង្កើតរបស់ព្រះដោយអំណរគុណ ។ ប៉ុលបង្រៀនធីម៉ូថេពីរបៀបប្រឈមមុខនឹងការបង្រៀនខុសឆ្គងនៅជំនាន់គាត់ និងជំនាន់ក្រោយៗទៀត ។
ធីម៉ូថេទី១ ៥–៦ ប៉ុលផ្ដល់ការណែនាំដល់ធីម៉ូថេដើម្បីជួយគាត់ឲ្យធ្វើការងារបម្រើស្របតាមសេចក្ដីត្រូវការរបស់ជនចាស់ជរា យុវជន ស្ត្រីមេម៉ាយ ពួកចាស់ទុំ និងពួកបាវបម្រើ ។ ប៉ុលពិពណ៌នាប្រាប់ធីម៉ូថេពីគ្រូបង្រៀនក្លែងក្លាយទាំងឡាយ ។ លោកព្រមានថា « ការដែលស្រឡាញ់ប្រាក់ នោះហើយជាមេឫសនៃសេចក្តីអាក្រក់គ្រប់យ៉ាង » ( ធីម៉ូថេទី១ ៦:១០ ) ហើយលោកណែនាំធីម៉ូថេពីរបៀបដែលពួកបរិសុទ្ធអាចទទួលបានជីវិតដ៏នៅអស់កល្បជានិច្ច ។