សេចក្ដីណែនាំទៅកាន់ដំណឹងល្អស្របតាមលូកា
ហេតុអ្វី ត្រូវសិក្សាគម្ពីរនេះ ?
គម្ពីរម៉ាកុស រៀបរាប់អំពីការបម្រើ ការសុគត និង ការរស់ឡើងវិញរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ នៅក្នុងដំណើររឿងដ៏រំជួលចិត្តមួយ ដែលជាញឹកញាប់ផ្ដោតទៅលើទង្វើដ៏ប្រកបដោយព្រះចេស្ដារបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះ ។ រឿងដែលសំខាន់បំផុតនៅក្នុងរឿងទាំងនេះ គឺដង្វាយធួនដែល ម៉ាកុស បានគូសបញ្ជាក់ថាជាដំណាក់កាលដ៏សំខាន់ចំពោះបេសកកម្មរបស់ព្រះយេស៊ូវ ជាព្រះមែស៊ីដែលបានសន្យាជាយូរមកនោះ ។ តាមរយៈការសិក្សាអំពីដំណើររឿង និង ទីបន្ទាល់របស់ម៉ាកុស អំពីរបៀបដែលព្រះអង្គសង្គ្រោះបានបំពេញបេសកកម្មដង្វាយធួនរបស់ទ្រង់ ពួកសិស្សអាចប្រែចិត្តជឿ កាន់តែខ្លាំងទៅក្នុងដំណឹងល្អ ហើយមានចិត្តក្លាហានដើម្បីធ្វើតាមព្រះអង្គសង្គ្រោះ ។
តើនរណាជាអ្នកសរសេរគម្ពីរនេះ ?
ម៉ាកុស ( ក៏ហៅថាជា យ៉ូហាន ម៉ាកុស ផងដែរ ) គឺជាអ្នកសរសេរគម្ពីរនេះ ។ ថ្វីបើ ម៉ាកុស ពុំស្ថិតនៅក្នុងចំណោមពួកសិស្សដំបូងរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទក្ដី ក៏ក្រោយមកលោកបានប្រែចិត្តជឿ ហើយបានក្លាយទៅជាជំនួយការរបស់សាវក ពេត្រុស ហើយលោកប្រហែលជាបានសរសេរដំណឹងល្អរបស់លោក ផ្អែកទៅលើអ្វីដែលលោកបានរៀនមកពីពេត្រុស ( សូមមើល Bible Dictionary« ម៉ាកុស ») ។
ម៉ាកុស និងម្ដាយរបស់លោកឈ្មោះ ម៉ារា បានរស់នៅក្នុងទីក្រុងយេរូសាឡិម ដែលគេហដ្ឋានរបស់ពួកគេគឺជាកន្លែងជួបជុំសម្រាប់ពួកគ្រីស្ទានជំនាន់ដំបូងបំផុត ( សូមមើលកិច្ចការ ១២:១២) ។ ម៉ាកុស បានចាកចេញពីទីក្រុងយេរូសាឡិម ដើម្បីជួយដល់ បាណាបាស និង សូល ( ប៉ុល ) នៅក្នុងដំណើរផ្សព្វផ្សាយសាសនាលើកដំបូងរបស់ពួកគេ ( សូមមើលកិច្ចការ ១២:២៥,១៣:៤-៦, ៤២-៤៨) ។ ក្រោយមក ប៉ុល បានសរសេរថា ម៉ាកុស គឺនៅជាមួយលោកនៅទីក្រុង រ៉ូម ( សូមមើលកូល៉ុស ៤:១០,ភីលេម៉ូន ១:២៤) ហើយបានសរសេរដល់ម៉ាកុស ក្នុងនាមជាដៃគូម្នាក់ដែល « ជា [ អ្នក ] មានប្រយោជន៍ក្នុងការងារ (ធីម៉ូថេទី ២ ៤:១១) ។ ពេត្រុស បានហៅគាត់ថាជា « ម៉ាកុស ជាកូនខ្ញុំ » (ពេត្រុសទី ១ ៥:១៣) ដោយផ្ដល់យោបល់អំពីភាពជិតស្និទ្ធនៃទំនាក់ទំនងរបស់ពួកគេ ។
តើនៅពេលណា និង នៅកន្លែងណាដែលគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរ ?
យើងពុំដឹងពីទីកន្លែងច្បាស់លាស់ដែលដំណឹងល្អរបស់ម៉ាកុសត្រូវបានសរសេរឡើងឡើយ ។ ម៉ាកុស ទំនងជាបានសរសេរដំណឹងល្អរបស់លោកនៅទីក្រុង រ៉ូម ចន្លោះគ.ស. ៦៤ និងគ.ស. ៧០ ប្រហែលជានៅមិនយូរប៉ុន្មានបន្ទាប់ពីសាវកពេត្រុស បានរងទុក្ខទុក្ករកម្មប្រមាណជាក្នុង គ.ស. ៦៤ ។
តើគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរចំពោះនរណា ហើយតើហេតុអ្វី ?
ដំណឹងល្អរបស់ម៉ាកុស មានព័ត៌មានលម្អិត—ដូចជាបានបកប្រែពាក្យដកស្រង់តាមទម្រង់ភាសាអារ៉ាម ឃ្លាល្បះជាភាសាឡាតាំង និង ការពន្យល់អំពីទំនៀមទម្លាប់យូដា—ដែលហាក់ដូចជាចង់ផ្ដល់សម្រាប់ដែលជាចម្បងសម្រាប់ជនជាតិរ៉ូម និង មនុស្សមកពីសាសន៍ដទៃ ក៏ដូចជាអ្នកទាំងឡាយដែលបានផ្លាស់ប្រែចិត្តជឿជាគ្រីស្ទាន ដែលភាគច្រើននៅក្នុងទីក្រុងរ៉ូម និង នៅទូទាំងអាណាចក្ររ៉ូម ។ មនុស្សជាច្រើនបានជឿថា ម៉ាកុស ប្រហែលជាបាននៅជាមួយពេត្រុសនៅក្នុងទីក្រុងរ៉ូម អំឡុងគ្រាមួយដែលបានប៉ះទង្គិចទៅដោយការសាកល្បងដ៏ធ្ងន់ធ្ងរទៅលើសេចក្ដីជំនឿសមាជិកនៃសាសនាចក្រគ្រប់កន្លែងពាសពេញអាណាចក្ររ៉ូម ។
មួយភាគបីនៃដំណើររឿងក្នុងដំណឹងល្អរបស់ ម៉ាកុស រៀបរាប់អំពីការបង្រៀន និង បទពិសោធន៍ទាំងឡាយរបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះ អំឡុងសប្ដាហ៍ចុងក្រោយនៃជីវិតរបស់ទ្រង់ ។ ម៉ាកុស បានថ្លែងជាសាក្សីថានៅទីបំផុត ការរងទុក្ខរបស់ព្រះរាជបុត្រានៃព្រះ បានយកឈ្នះលើអំពើអាក្រក់ អំពើបាប និង សេចក្ដីស្លាប់។ ទីបន្ទាល់នេះ មានន័យថា អ្នកដើរតាមព្រះអង្គសង្គ្រោះទាំងឡាយពុំចាំបាច់ភ័យខ្លាចឡើយ នៅពេលពួកគេប្រឈមមុខនឹងការបៀតបៀន ការសាកល្បង ឬទោះជាត្រូវស្លាប់ក្ដី ពួកគេកំពុងតែដើរតាមលោកចៅហ្វាយរបស់ពួកគេហើយ ។ ពួកគេអាចស៊ូទ្រាំដោយមានទំនុកចិត្តដោយដឹងថា ព្រះអម្ចាស់នឹងជួយពួកគេ ហើយថារាល់ការសន្យាទាំងអស់របស់ទ្រង់ នឹងត្រូវបានបំពេញនៅទីបំផុត ។
តើគម្ពីរនេះមានលក្ខណៈពិសេសអ្វីខ្លះ ?
ដំណឹងល្អរបស់ម៉ាកុស ចាប់ផ្ដើមក្នុងជំហានដ៏លឿនមួយរំពេច និង ដោយក្តីរំភើប ហើយរក្សាបាននូវល្បឿនដ៏លឿនដែលបានដំណាលប្រាប់សារឡើងវិញអំពីព្រឹត្តការណ៍ទាំងឡាយនៅក្នុងដំណើរតៗគ្នាយ៉ាងរហ័ស ។ ជាញឹកញាប់ ម៉ាកុសបានប្រើពាក្យស្រាប់តែនិងមួយរំពេច ដែលផ្ដល់នូវឥទ្ធិពលនៃជំហាន និងសកម្មភាពលឿនៗ ។
ទោះបីមានច្រើនជាង ៩០ ភាគរយនៃឯកសារនៅក្នុងគម្ពីរម៉ាកុស ត្រូវអាចរកឃើញមាននៅក្នុងគម្ពីរម៉ាថាយ និង លូកាក្ដី ក៏ដំណើររឿងរបស់ម៉ាកុស ជាញឹកញាប់មានបញ្ចូលនូវព័ត៌មានលម្អិតបន្ថែមទៀត ដែលជួយយើងឲ្យមានអំណរគុណកាន់តែពេញលេញចំពោះសេចក្ដីមេត្តាករុណារបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះ និង ការឆ្លើយតបរបស់ទ្រង់ចំពោះមនុស្សដែលនៅជុំវិញទ្រង់ ( ប្រៀបធៀបម៉ាកុស ៩:៤-២៧ជាមួយនឹងម៉ាថាយ ១៧:១៤-១៨) ។ ឧទាហរណ៍ ម៉ាកុសរៀបរាប់អំពីការទទួលស្វាគមន៍ដល់ព្រះអង្គសង្គ្រោះយ៉ាងក្លៀវក្លាពីសំណាក់អ្នកទាំងឡាយដែលនៅស្រុកកាលីឡេ និងកន្លែងផ្សេងទៀតក្នុងការងារបម្រើពីដំបូងរបស់ទ្រង់( សូមមើលម៉ាកុស ១:៣២-៣៣, ៤៥,២:២,៣:៧-៩,៤:១) ។ ម៉ាកុស ក៏បានរៀបរាប់ដោយប្រុងប្រយ័ត្នផងដែរអំពីការឆ្លើយតបអវិជ្ជមានពីពួកសង្ឃ និង ពួកផារិស៊ី ដែលជំទាស់កាន់តែខ្លាំងភ្លាមៗមកពីការមានគំនិតសង្ស័យ ( សូមមើលម៉ាកុស ២:៦-៧) ទៅជាគ្រោងបំផ្លាញព្រះយេស៊ូវ ( សូមមើលម៉ាកុស ៣:៦) ។
នៅក្នុងចំណោមបាវចនាដ៏សំខាន់ៗក្នុងគម្ពីរម៉ាកុស ក៏មានសំណួរជាច្រើនអំពីព្រះយេស៊ូវជានរណា ហើយនរណាបានយល់អំពីអត្ដសញ្ញាណរបស់ទ្រង់ ក៏ដូចជាតួនាទីរបស់សិស្សដែលជាអ្នកត្រូវ « ផ្ទុកឈើឆ្កាងខ្លួនមកតាម [ ព្រះយេស៊ូវ ] » (ម៉ាកុស ៨:៣៤) ។ បន្ថែមពីលើនោះ ម៉ាកុស គឺជាដំណឹងល្អតែមួយគត់ដែលរៀបរាប់អំពីរឿងប្រៀបធៀបនៃគ្រាប់ពូជដែលដុះដោយខ្លួនវា ( សូមមើលម៉ាកុស ៤:២៦-២៧) ការព្យាបាលមនុស្សថ្លង់នៅស្រុកដេកាប៉ូល ( សូមមើលម៉ាកុស ៧:៣១-៣៧) និង ការព្យាបាលបន្ដិចម្ដងៗដល់មនុស្សខ្វាក់ម្នាក់នៅភូមិបេតសៃដា ( សូមមើលម៉ាកុស ៨:២២-២៦) ។
គម្រោង
ម៉ាកុស ១-៤ព្រះយេស៊ូវបានទទួលបុណ្យជ្រមុជទឹកដោយ យ៉ូហាន បាទីស្ទ ហើយចាប់ផ្ដើមការផ្សាយ ការហៅពួកសិស្ស និងការធ្វើអព្ភូតហេតុជាច្រើន ។ នៅពេលមានការប្រឆាំងជំទាស់នឹងទ្រង់កាន់តែខ្លាំងឡើង នោះទ្រង់បង្រៀនជារឿងប្រៀបធៀប ។
ម៉ាកុស ៥-៧ព្រះអង្គសង្គ្រោះបន្ដធ្វើអព្ភូតហេតុជាច្រើន បង្ហាញពីក្ដីមេត្តាករុណារបស់ទ្រង់ចំពោះអ្នកដទៃ ។ បន្ទាប់ពី យ៉ូហាន បាទីស្ទ ត្រូវបានគេសម្លាប់ ព្រះយេស៊ូវបានប្រទានអាហារដល់មនុស្សច្រើនជាងប្រាំពាន់នាក់ ហើយបានយាងលើទឹក ។ ព្រះយេស៊ូវបង្រៀនទាស់នឹងទំនៀមទម្លាប់ខុសឆ្គង ។
ម៉ាកុស ៨-១០ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទបន្ដធ្វើអព្ភូតហេតុ ។ ពេត្រុសថ្លែងទីបន្ទាល់ថា ព្រះយេស៊ូវជាព្រះគ្រីស្ទ ។ ព្រះអង្គសង្គ្រោះព្យាករបីដងអំពីការរងទុក្ខការសុគត និង ការមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញរបស់ទ្រង់ ប៉ុន្តែពួកសិស្សរបស់ទ្រង់ពុំទាន់បានយល់ដឹងពេញលេញអំពីអត្ថន័យរបស់ទ្រង់ឡើយ ។ ទ្រង់បង្រៀនពួកគេអំពីភាពរាបសារ និង ការបម្រើដែលតម្រូវឲ្យពួកសាវកធ្វើ ។
ម៉ាកុស ១១-១៦អំឡុងសប្ដាហ៍ចុងក្រោយនៃព្រះជន្មរបស់ទ្រង់ ព្រះអង្គសង្គ្រោះបានយាងចូលទីក្រុងយេរូសាឡិម បង្រៀនពួកសិស្សរបស់ទ្រង់ ពីការរងទុក្ខនៅក្នុងសួនច្បារគេតសេម៉ានី ហើយត្រូវបានគេឆ្កាង ។ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទបានមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ ។