Նախագահների ուսմունքները
Գլուխ 16: Քահանայություն` Աստվածային կառավարում


Գլուխ 16

Քահանայություն` Աստվածային կառավարում

Սուրբ քահանայությունը Աստծո իշխանությունն ու զորությունն է արված մարդուն՝ Իր ժողովրդին կառավարելու և օրհնելու համար:

Ջոզեֆ Ֆ. Սմիթի կյանքից

28 տարեկանին մոտ, Ջոզեֆ Ֆ. Սմիթը ծառայում էր որպես Առաջին Նախագահության Խորհրդի և Տասներկուսի Քվորումի քարտուղար: 1866թ. հուլիսի 1-ին, երբ պարբերաբար տեղի ունեցող Խորհրդի աղոթքի հավաքի ժամանակ ընդմիջում հայտարարվեց, Նախագահ Բրիգամ Յանգն իր եղբայրներին հայտնեց. «Ես միշտ ինձ լավ եմ զգում, երբ Հոգին թելադրում է ինձ: Իմ ցանկությունն է, որ Եղբայր Ջոզեֆ Ֆ. Սմիթը կարգվի որպես Առաքյալ և դառնա իմ խորհրդականներից մեկը»: Նա կոչ արեց Իր եղբայրներից յուրաքանչյուրին այդ կոչման հետ կապված իրենց կարծիքը հայտնել, և նրանք բոլորը աջակցեցին Նախագահ Յանգին «սրտանց հավանություն տալով»:

Այնուհետև նրանք ձեռնադրեցին Ջոզեֆին և Նախագահ Յանգն ասաց. «Եղբայր Ջոզեֆ Ֆ. Սմիթ, մենք դնում ենք մեր ձեռքերը քո գլխին Հիսուս Քրիստոսի անունով, և Սուրբ Քահանայության իշխանությամբ կարգում ենք քեզ լինելու Հիսուս Քրիստոսի Վերջին Օրերի Սրբերի Առաքյալ և հատուկ վկա երկրի ազգերի համար: Մենք կնքում ենք քո գլխին այդ սուրբ Առաքելության ողջ իշխանությունը, զորությունն ու բանալիները. և մենք կարգում ենք քեզ լինելու երկրի վրա Աստծո Արքայության և Եկեղեցու Առաջին Նախագահության խորհրդական: Այս օրհնությունները մենք կնքում ենք քեզ վրա Հիսուս Քրիստոսի անունով և Սուրբ Քահանայության իշխանությամբ, ամեն»:1

1867թ. հոկտեմբերի 8-ին գերագույն համաժողովի ժամանակ Ջոզեֆ Ֆ. Սմիթը աջակցվեց և ձեռնադրվեց որպես Տասներկու Առաքյալների Քվորումի անդամ, այն դարձավ ուղենիշ ամբողջ կյանքում շարունակվող իր աշխատանքում՝ որպես Եկեղեցու քահանայության ղեկավարող խորհուրդների անդամ: 50 տարուց ավելի տևած իր ծառայության ընթացքում քահանայության և Եկեղեցու կառավարման մեջ նրա ձեռք բերած մեծ փորձն ու իմաստությունն օգնեցին ամբողջ աշխարհում սփռված Եկեղեցուն:

Ջոզեֆ Ֆ. Սմիթի ուսմունքները

Քահանայությունը իշխանություն է, ըստ որի Աստված կառավարում և օրհնում է Իր ժողովրդին:

Սուրբ Քահանայությունը դա այն իշխանությունն է, լիազորված Աստծո կողմից մարդուն, որի միջոցով նա կարող է հայտնել Աստծո կամքը, կարծես, եթե հրեշտակները այստեղ լինեին և իրենք դա ասեին. որի միջոցով մարդիկ իրավունք են ստանում կապել երկրի վրա և այն կկապվի երկնքում, և արձակել երկրի վրա և այն կարձակվի երկնքում, որի միջոցով մարդու խոսքերը, այդ զորությունը գործադրելիս, դառնում են Տիրոջ խոսք և Աստծո օրենք մարդկանց համար, սուրբ գրություններ և աստվածային պատվիրաններ: … Դա իշխանություն է, որի միջոցով Ամենազոր Տերը կառավարում է իր ժողովրդին, և գալիք ժամանակներում կկառավարի աշխարհի ժողովուրդներին:2

Շատ բան կարելի է ասել քահանայության իշխանության և իրավունքների մասին: Այն կառավարման և կազմակերպման գլխավոր սկզբունքն է, որի միջոցով բոլոր դարերում ուղղորդվել են և պետք է ուղղորդվեն Աստծո ժողովրդի ջանքերն ու ուժը: Դա այն սկզբունքն է, որի միջոցով Ամենազոր Աստվածը կառավարում է Իր ողջ տիեզերքը: Դա այն սկզբունքն է, որով կառավարվում է Հիսուս Քրիստոսի Վերջին Օրերի Սրբերի Եկեղեցին: … Դա այն իշխանությունն է, որն Աստված հայտնել է և վերականգնել է մարդկանց զավակների համար, որպեսզի նրանք կառավարվեն և ղեկավարվեն Սիոնը կառուցելիս և երկրի ազգերին Ավետարանը հռչակելիս, մինչև որ Ադամի ամեն մի որդին և դուստրը արտոնություն կունենա լսելու Ավետարանի ձայնը և կբերվի ճշմարտության գիտելիքին, ոչ միայն այս երկրի վրա, այլև հոգևոր աշխարհում:3

Սելքիսեդեկյան կամ Սուրբ Քահանայությունը … իշխանություն է, որի միջոցով անհատները կամ … քվորումները, որոնք կազմում են Եկեղեցու քահանայությունը, կարող են օրինական ձևով գործել Տիրոջ անունով: Դա շարժիչ, ուղղորդիչ, հսկող, կառավարող կամ նախագահող ուժ է, իրավունք և իշխանություն, որով օժտված է Աստվածագլուխը և որը հանձնվում է մարդուն նրա հրահանգման, Եկեղեցի բերվելու, հոգևոր և աշխարհիկ ձևով ղեկավարման, կառավարման և վեհացման նպատակով:4

Տերը երկրի վրա հաստատել է Քահանայությունն իր ամբողջությամբ … ուղղակի երկնքից տրված հայտնության և պատվիրանի միջոցով.… Նա հաստատել է կարգ կամ կառավարություն, որը մեր ունակությունից, իմաստությունից, կրթությունից և հասկացողությունից վեր է, այնքանով, որ իսկապես անհնար է թվում, որ մարդկային գիտակցությունը, որը ղրկված է Աստծո Հոգու օգնությունից, կարողանա ըմբռնել Սուրբ Քահանայության ողջ գեղեցկությունը, ուժն ու բնույթը: Թվում է, դժվար է մարդկանց համար ըմբռնԵլ Քահանայության գործունեության մեխանիզմները, նրա օրինական իշխանությունը, նրա հնարավորություններն ու զորությունը, սակայն հոգու լույսով հեշտ է ըմբռնել այդ ամենը:5

Որքան էլ անկատար լինեն մարդիկ, նրանք հագել են այդ իշխանությունը, որի միջոցով կարող են խոսել և գործել Հոր և Որդու անունով, և Աստված կապված է, եթե նրանք խոսում են Իր հոգու միջոցով, որպես Նրա ծառաներ իրենց պարտականությունները կատարելիս, հարգելով և կատարելով այն, ինչ իրենք ասում են, քանի որ խոսում են այն իշխանությամբ, որ Նա է տվել: … Անշուշտ, բոլոր բաները պետք է արդարությամբ կատարվեն: Ոչ ոք չի կարող անարդար ձևով կատարել որևէ բան, որն Աստված կապված է հարգելու: Սակայն երբ Քահանայություն կրող մարդը արդար ձևով է գործում, Աստված կապված է ընդունելու այն, կարծես, եթե Նա Ինքը կատարեր դա:6

Բուն էությունը կայանում է նրանում, որ Տերն է հաստատել իր Եկեղեցին, կազմակերպել իր քահանայությունը և իշխանություն շնորհել որոշ անհատների, խորհուրդների և քվորումների, և Աստծո ժողովրդի պարտականությունն է ապրել այնպես, որպեսզի իմանան, որ դա ընդունելի է Նրա կողմից:7

Թեև քահանայությունը շնորհվում է միայն տղամարդկանց, դրա օրհնությունները ճաշակում են և տղամարդիկ, և կանայք:

Քահանայությունը սկզբում գործադրվում էր հայրապետական կարգով. նրանք, ովքեր կրում էին այն, գործադրում էին իրենց իշխանությունը նախևառաջ ըստ հայրական իրավունքի: Դա այդպես է նաև մեծ էլոհիմի հետ: Դա առաջին և ամենածանրակշիռ իրավունքն է մեր սիրո, ակնածանքի և հնազանդության վրա, հիմնավորված այն փաստով, որ Նա է որջ մարդկության Հայրը, Արարիչը: … Տղամարդը, որը սուրբ Քահանայություն ունի, ինչ-որ առումով նման է Նրան: Սակայն մարդիկ Երկրի վրա չեն կարող գործել Աստծո փոխարեն, որպես Նրա ներկայացուցիչներ, բնական կարգով չունենալով իշխանություն, չլինելով նշանակված և կարգված: Ոչ ոք ինքնակոչ ձևով չի կարող իր վրա վերցնել այդ պատիվը, այլ նա, ով կանչված է Աստծուց, այն ուղիներով, որոնք Նա է ընդունում և Նա է լիազորել:8

Հայրապետական կարգն աստվածային ծագում ունի և կշարունակվի ժամանակի և հավերժության մեջ: … Աստծո ժողովրդի տներում տղամարդիկ, կանայք և երեխաները պետք է հասկանան այս կարգը և իշխանությունը, և ձգտեն դարձնել այն այնպիսին, ինչպիսին Աստված է նախատեսել, որպեսզի դա լինի զարգացում և նախապատրաստում իր զավակների բարձրագույն վեհացման համար:9

Ինչպիսի պատիվներ, արտոնություններ կամ փառք, որ ձեռք է բերում տղամարդը Քահանայության միջոցով, կիսվում են կնոջ հետ և կինը նույնպես վայելում է դրանք: Նա ամուսնու հետ լինելով մեկ Քրիստոսում, ամուսնու բոլոր պատիվները, օրհնությունները, փառքը նրա պատիվներն են, օրհնություններն ու փառքը, քանզի նրանք մեկ են և անբաժանելի: … Ինչպես Պողոսն է ասել. «Ոչ կինն առանց մարդի, և ոչ մարդն առանց կնկա, Տերումը» [տե՛ս Ա Կորնթացիս ԺԱ.11:] Այլ խոսքով, տղամարդն առանց կնոջ չի կարող ձեռք բերել փառք, պատիվ կամ վեհացում, ոչ էլ կինը՝ առանց տղամարդու:Նրանք պարզապես երկուբաղկացուցիչ մասերն են մեկ ամբողջի: … Աստծո Որդու Քահանայությունը շնորհվում է տղամարդուն, որը ձեռք բերելով միևնույն գերազանցությունն ու կատարելությունը, կարող է գործել ինչպես Քրիստոսն ու Աստված են գործում: … Թեպետ տղամարդն է … ուղղակի օբյեկտը, որին Քահանայության զորությունն ու պատիվն է շնորհվում, և նա է քահանայության գործողությունների ակտիվ հաղորդիչը, կինը նրա հետ միասին ճաշակում է դրա բարիքներից, օրհնություններից, զորություններից, իրավունքներից և արտոնություններից, որպես տղամարդու բաղկացուցիչ մի մաս: … Զորությունը չի տրվում կնոջը, որպեսզի նա գործի տղմարդուց անկախ, ոչ էլ այն տրվում է տղամարդուն, որ նա գործի Քրիստոսից անկախ:10

Կանայք պատասխանատու են իրենց արարքների համար այնքանով, որքանով տղամարդիկ են պատասխանատու, թեև տղամարդը կրելով քահանայության իշխանությունը համարվում է գլուխ, ղեկավար: … Ավելին, երբ խոսում ենք տղամարդկանց մասին, մենք ի նկատի ունենք կանանց նույնպես, քանի որ կանայք տղամարդկանց հետ միասին կազմում են ողջ մարդկությունը և դրա անբաժանելի մասն են հանդիսանում:11

Քահանայության բանալիները անհրաժեշտ են Եկեղեցու կառավարման համար:

Ընդհանրապես Քահանայությունը իշխանություն է, որը տրվում է մարդուն՝ գործելու Աստծո համար: Այս իշխանությունը տրվում է յուրաքանչյուր տղամարդու, որը կարգված է Քահանայության որևէ աստիճանի:

Սակայն անհրաժեշտ է, որ այս իշխանության ներքո կատարված յուրաքանչյուր գործողություն կատարվի պատշաճ ժամանակին ու տեղում, պատշաճ ձևով ու կարգով: Այդ գործերը ուղղորդող զորությունը կազմում է Քահանայության բանալիները: Որոշակի ժամանակահատվածում այդ բանալինԵրն ամբողջությամբ կրում է միայն մեկ մարդ՝ եկեղեցու Մարգարեն և Նախագահը: Նա կարող է այդ զորության մի մասը հանձնել մեկ ուրիշին, և այդ դեպքում տվյալ անձնավորությունը կկրի այդ մասնակի գործի բանալիները: Այսպես, տաճարի նախագահը, ցցի նախագահը, ծխի եպիսկոպոսը, միսիայի նախագահը, քվորումի նախագահը՝ նրանցից յուրաքանչյուրը կրում է տվյալ մասնավոր մարմնում կամ տեղում կատարվող աշխատանքների բանալիները: Նրա Քահանայությունը չի ավելանում այդ հատուկ նշանակման միջոցով, … օրինակ, երեցների քվորումի նախագահը չունի ավելի մեծ Քահանայություն, քան այդ քվորումի որևէ անդամ: Սակայն նա կրում է այդ քվորումում … կատարվող պաշտոնական գործերն ուղղորդող զորությունը, կամ այլ խոսքով, այդ աշխատանքի տվյալ մասի բանալիները:12

Նախագահը ողջ եկեղեցու համար Աստծո ձայնափողն է, հայտնողը, թարգմանիչը, տեսանողը և Աստծո Աարգարեն: Նա է, որ կրում է այս Սուրբ Քահանայության բանալինԵրը, բանալիներ, որոնք բացում են Աստծո Տաճարների և Նրա տան արարողությունների դռները՝ ապրողների փրկության և մահացածների փրկագնման համար: Նա է, որ կրում է կնքման զորությունը, որով մարդը կարող է կապել երկրի վրա և այն կկապվի երկնքում, և որով մարդիկ, որոնք պատշաճ կերպով լիազորվել և նշանակվել են նրա կողմից, որը կրում է այդ բանալիները, կարող են արձակել երկրի վրա և այն կարձակվի երկնքում: Սա է Սուրբ Քահանայության կարգը:13

Քահանայությունը ղեկավարում է սիրո օրենքով:

Տերը հայտնել է կազմակերպման մեծ սկզբունքը, որով պետք է կառավարվի Նրա Եկեղեցին, որն Ինքը Տերն է հաստատել Եկեղեցում Սուրբ Քահանայության իշխանությունը, այսինքն՝ Բարձրագույն Քահանայությունը՝ Առաքյալներին, Յոթանասունականներին և Երեցներին, իսկ ապա ավելի ցածր Քահանայությունը՝ Եպիսկոպոսներին, Քահանաներին, Ուսուցիչներին և Սարկավագներին: Աստված հաստատել է այս կազմակերպությունները Եկեղեցում՝ Իր ժողովրդի կառավարման համար: Ի՞նչ նպատակով: Որպեսզի ճնշի՞ նրանց: Ո՛չ: Վիրավորի՞ նրանց: Ո՛չ, հազար անգամ ոչ: Ինչի՞ համար: Որպեսզի նրանք և նրանց երեխաները օգուտ քաղեն այդ կազմակերպություններից՝ ուսուցանվելով, խորհուրդ ստանալով, առաջնորդվելով, հայտնություն և ոգեշնչում ստանալով, որպեսզի կատարեն այն, ինչ Տերն է պահանջում իրենց ձեռքից, որ կարողանան կատարյալ դառնալ իրենց կյանքում:14

Սենք կառավարվում ենք օրենքով, քանի որ սիրում ենք միմյանց և մեզ առաջ է մղում երկայնամտությունը, գթասրտությունն ու բարի կամքը. և մեր ամբողջ կազմակերպությունը հիմնված է ինքնակառավարման գաղափարի վրա. տալու և վերցնելու սկզբունքի վրա և գերադասելով տառապել ուրիշի անօրինության պատճառով, քան անօրինություն գործել: Սեր ուղերձն է՝ երկրի վրա խաղաղություն, և մարդկանց մեջ հաճություն, սեր, գթություն և ներողամտություն, որը պետք է խթան հանդիսանա բոլոր նրանց համար, ովքեր կապված են Հիսուս Քրիստոսի Վերջին Օրերի Սրբերի Եկեղեցու հետ: Սեր Եկեղեցում իշխում է օրենքը, սակայն այդ օրենքը՝ սիրո օրենքն է:15

Ոչ ոք չպետք է ճնշվի: Քահանայության ոչ մի իշխանություն չի կարող վարել գործերը կամ աշխատել որևէ աստիճանի անարդարակեցություն դրսևորելով՝ առանց Աստծուն վիրավորելու: Ուստի, երբ մենք գործ ենք ունենում մարդկանց հետ, մենք չպետք է վարվենք նրանց հետ՝ մեր մտքում նրանց վնասելու կանխատրամադրվածություն ունենալով:16

Չկա Եկեղեցու իշխանության մեջ ինչ-որ պաշտոն զբաղեցնող մարդ, որը կարող է իր պարտականությունը կատարել որևէ այլ հոգով, բացի հայրության և եղբայրության հոգի դրսևորելով նրանց հանդեպ, ում վրա նա նախագահում է: Նրանք, ովքեր իշխանություն ունեն, չպետք է կառավարիչներ կամ էլ բռնապետներ լինեն, նրանք չպետք է բռանան մարդկանց վրա, այլ պետք է գրավեն մարդկանց սրտերը, շահեն վստահությունն ու սերը նրանց, ում վրա նրանք նախագահում են, բարությամբ ու անկեղծ սիրով, հոգու քնքշությամբ, համոզումով, օրինակով, որը վեր է հանդիմանությունից և անարդար քննադատությունից: Այսպես, իրենց սրտի բարությամբ, իրենց մարդկանց հանդեպ սիրով նրանք առաջնորդում են նրանց արդարակեցության ճանապարհով և ուսուցանում են նրանց փրկության ճանապարհը՝ ցուցումով և օրինակով նրանց ասելով. Հետևեք ինձ, ինչպես որ ես հետևում եմ մեր գլխին:17

Պատվեք սուրբ քահանայության զորությունն ու իշխանությունը:

Սեզ վայել է ընդունել և պատվել Սուրբ Քահանայությունը, որը վերականգնվել է երկրի վրա Ջոզեֆ Սմիթ Մարգարեի կողմից այս ժամանակահատվածում: Ես գիտեմ, որ այն բարի է, քանի որ նախատեսված է պաշտպանել ճշմարտությունը, աջակցել Եկեղեցուն և զարգացնել մարդկանց գիտելիքի, լավ գործերի, Աստծո նպատակների հանդեպ նվիրվածությամբ, և այն էական դեր ունի երկրի վրա Աստծո ժողովրդին պատշաճ ձևով կառավարելու և ինքներս մեզ կառավարելու, մեր ընտանիքները, մեր աշխարհիկ և հոգևոր գործերը ղեկավարելու համար՝ ինչպես անհատապես, այնպես էլ ընդհանուր ձևով:18

Պատվեք այդ զորությունն ու իշխանությունը, որը մենք կոչում ենք Սուրբ Քահանայություն, որն ըստ Աստծո Որդու կարգի է, և որը շնորհվել է մարդուն Աստծո կողմից: Դատվեք այդ Քահանայությունը: Ի՞նչ է Քահանայությունը: Այն ոչ այլ ինչ է, քան Աստծո կողմից մարդուն տրված աստվածային իշխանություն: Դա սկզբունք է, որը մենք պետք է պատվենք: … Աստծո Որդու Քահանայությունը չի կարող գործադրվել որևէ աստիճանի անարդարությամբ, ոչ էլ Նրա զորությունը, ուժը և իշխանությունը կմնա նրա հետ, ով անմաքուր է, ով հոգով դավաճան է Աստծո և իր ընկերների հանդեպ: Այն չի մնա նրա ուժի և զորության մեջ, ով չի պատվում այն իր կյանքում ենթարկվելով երկնքի պահանջներին:19

Դատվո՞ւմ եք արդյոք այս Քահանայությունը: … Կրելով այդ Քահանայությունը և ունենալով Աստծուց տրված իրավունք և իշխանություն գործելու Հոր, Որդու և Սուրբ Հոգու անունից, կխաթարե՞ք արդյոք Աստծո վստահությունն ու սերը, մեր բոլորի Հոր հույսն ու փափագը: Քանզի, շնորհելով մեզ այդ բանալին և օրհնությունը, Նա ցանկանում է և ակնկալում է ձեզանից, որ մեծարեք ձեր կոչումը:20

Եթե պատվեք սուրբ Քահանայությունը նախ ձեր մեջ, դուք կպատվեք այն նրանց մեջ, ովքեր նախագահում են ձեզ վրա և ովքեր ծառայում են տարբեր կոչումներում՝ ամբողջ Եկեղեցում:21

Լավ չէ … եթե Վերջին Օրերի Սրբերը և Վերջին Օրերի Սրբերի երեխաները թեթևամտորեն վերաբերվեն իշխանության այս սրբազան սկզբունքին, որը հայտնվել է երկնքից այն ժամանակաշրջանում, որում մենք ենք ապրում: … Այն սրբազան է և մարդիկ պետք է սրբորեն պահեն դա: Քահանայությունը պետք է պատվեն և հարգեն նրանք, ովքեր կրում են այն և որոնց վրա պատասխանատվություն է դրված Եկեղեցում: Երիտասարդ տղամարդիկ և կանայք, և ընդհանրապես մարդիկ պետք է պատվեն այդ սկզբունքը և ընդունեն այն որպես սուրբ մի բան, որի հետ չի կարելի կատակել, որի մասին չի կարելի թեթևամտորեն խոսել և անպատիժ մնալ: Այդ իշխանությունը չհարգելը տանում է դեպի խավար և ուխտադրժություն, կորստի մատնելով Աստծո տան բոլոր իրավունքներն ու արտոնությունները, քանզի այդ իշխանության շնորհիվ է, որ ավետարանի արարողությունները կատարվում են ողջ աշխարհում և ամեն սուրբ վայրում, և առանց քահանայության դրանք չեն կարող կատարվել: Նրանք, ովքեր կրում են այդ իշխանությունը, պետք է նաև պատվեն այն իրենց մեջ: Նրանք պետք է այնպես ապրեն, որպեսզի արժանի լինեն իրենց վստահված այդ իշխանությանը և իրենց շնորհված պարգևնեոհն:22

Ուսումնական առաջարկություններ

  • Ի՞նչ է քահանայությունը: Ի՞նչ նպատակով է Տերը լիազորել մարդուն քահանայության իշխանությամբ:

  • Ինչպե՞ս կարող ենք «ըմբռնել Քահանայության գործունեության մեխանիզմները»:

  • Ինչպե՞ս են Աստծո տղամարդիկ և կանայք ճաշակում քահանայության օրհնությունները, զորություններն ու արտոնությունները:

  • Ինչպե՞ս է քահանայությունն օրհնել ճեր կյանքը: Ինչպե՞ս է այն օրհնել ձեր տան անդամներին:

  • Որո՞նք են քահանայության բանալիները: Ինչո՞ւ են դրանք տրվում: Ո՞վ է կրում քահանայության բոլոր բանալիները: Ո՞վ է կրում բանալիները ծխի և ցցի մակարդակով:

  • Ինչպիսի՞ հոգով պետք է քահանայություն կրողները կատարեն իրենց պարտականությունները: (Տես ՎևՈւ 121.41–46:) Ինչպիսի՞ ազդեցություն է ունենում քահանայություն կրողը տանը և Եկեղեցում, երբ նա «անկեղծ սեր» և «քնքուշ հոգի է» դրսևորում:

  • Ինչպե՞ս կարող ենք պատվել քահանայությունը և սուրբ պահել այն: Ինչպե՞ս կարող ենք «թեթևամտորեն վերաբերվել» այս սրբազան իշխանությանը:

  • Ինչպե՞ս է Փրկչի օրինակն օգնում մեզ հասկանալ, թե ինչպես պետք է գործադրենք և պատվենք քահանայության իշխանությունը:

Հղումներ

  1. Life of Joseph F. Smith, comp. Joseph Fielding Smith (1938), 227.

  2. Gospel Doctrine, 5th ed. (1939), 140–41.

  3. Deseret News: Semi-Weekly, 23 Aug. 1892, 6.

  4. Gospel Doctrine, 190.

  5. Gospel Doctrine, 40–41.

  6. Deseret News: Semi-Weekly, 23 Aug. 1892, 6.

  7. Gospel Doctrine, 45.

  8. Gospel Doctrine, 147.

  9. Gospel Doctrine, 287.

  10. Letter to Susa Young Gates, 7 July 1888, in Truth and Courage: The Joseph F. Smith Letters, ed. Joseph Fielding McConkie (n.d.), 11–12.

  11. In James R. Clark, comp, Messages of the First Presidency of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, 6 vols. (1965–75), 5:80.

  12. Gospel Doctrine, 136.

  13. Deseret News: Semi-Weekly, 27 Apr. 1897, 1.

  14. In Conference Report, Oct. 1911, 7.

  15. Gospel Doctrine, 143–44.

  16. Gospel Doctrine, 149.

  17. Gospel Doctrine, 150–51.

  18. In Conference Report, Apr. 1912, 9.

  19. Gospel Doctrine, 160.

  20. Gospel Doctrine, 165.

  21. Gospel Doctrine, 165.

  22. Gospel Doctrine, 140–41.

Նկար
Joseph F. Smith

Նախագահ Ջոզեֆ Ֆ. Սմիթը 1860-ականներին, երբ նա Տասներկու Առաքյալների և Նախագահ Բրիգամ Յանգի Խորհրդականն էր: