Seminelí
‘Iuniti 20: ‘Aho 1, ʻAlamā 39


‘Iuniti 20: ‘Aho 1

ʻAlamā 39

Talateú

Naʻe valokiʻi ʻe ʻAlamā hono foha talangataʻa ko Kolianitoní, ‘a ia naʻá ne liʻaki ‘a e ngāue fakafaifekaú ‘o fai ha angahala fakasekisuale mamafa. Naʻe akoʻi ‘e ʻAlamā kia Kolianitoni hono mamafa ‘o e ngaahi meʻa naʻá ne faí mo fakahā ange ‘ene loto mamahi koeʻuhí ko e halaia ‘a Kolianitoni ‘i ha fai hala mamafa pehē. Naʻe fekau ‘e ‘Alamā kia Kolianitoni ke tuku ‘ene muimui ‘i he “ngaahi holi ‘a hono matá” pea fakatomala ( ʻAlamā 39:9). ‘Oku maʻu ‘a e pōpoaki ‘a ‘Alamā kia Kolianitoní ‘i he ʻAlamā 39–42.

ʻAlamā 39:1–6

‘Oku fakamatalaʻi ‘e ʻAlamā ki hono foha ko Kolianitoní ‘a hono mamafa ‘o e angahala fakasekisualé

Fakakaukau ki he fakamatala ko ‘ení: ʻOku mamafa ange ‘a e ngaahi angahala ‘e niʻihi ‘i he ngaahi angahala ‘e niʻihi.

  1. Tali ‘a e ongo fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ako folofolá: ‘Okú ke tui ‘oku mamafa ange ‘a e ngaahi angahala ‘e niʻihi ‘i he ngaahi angahala ‘e niʻihi? Ko e hā hono ‘uhingá?

Hangē ko ia kuo tohi ‘i he ʻAlamā 39, ‘oku lava ‘e he akonaki naʻe fai ‘e ʻAlamā ki hono foha ko Kolianitoní ‘o tokoniʻi ke mahino kiate koe ‘a hono mamafa ‘o ha ngaahi angahala ‘e niʻihi. Naʻe fononga fakataha ‘a Kolianitoni mo ʻAlamā mo hono tokoua ko Sipiloní ‘i heʻenau ‘alu ‘o ngāue fakafaiekau ke malanga ʻaki ‘a e ongoongoleleí ki he kau Sōlamí. Naʻe fai ‘e Kolianitoni ha angahala fakasekisuale mamafa lolotonga ‘enau ‘i aí.

Lau ‘a e ʻAlamā 39:1–4, pea kumi ki he meʻa hala naʻe fai ‘e Kolianitoní. ‘E tokoni ke mahino kiate koe ‘a e ngaahi veesi ko ‘ení, kapau te ke ‘iloʻi ko e fai feʻauakí ko ha fefine anga ‘uli pe ko ha paʻumutu ia. ‘Oku mahuʻinga ke mahino “ko e ‘Eikí ‘oku ‘ikai “mamata ki he angahalá ‘o momoʻi fakaʻatuʻi ia” (T&F 1:31); pea ‘oku mamafa makehe ‘a e ngaahi angahala fakasekisualé. Fakatokangaʻi foki, ko e taumuʻa ‘o hono tuku ‘e Kolianitoni ‘a ‘ene ngāue fakafaifekaú, koeʻuhí ko ‘ene muimui ‘i he fai feʻauaki ko ‘Isapelí, pea naʻe kau ia ki hono ngaohi ke mamafa lahi ange ‘ene angahalá.

Lau ‘a e ʻAlamā 39:5, pea kumi ki he anga hono fakamatalaʻi ‘e ʻAlamā ʻa e mamafa ‘o e angahala fakasekisualé ‘i hono fakahoa ia ki he ngaahi angahala kehé. Ko e meʻa fakalieliá ko ha meʻa ia ‘oku angahalaʻia, fulikivanu, mo palakū. ‘Oku tau ako mei he ngaahi veesi ko ‘ení ‘oku fakalielia ‘i he ‘ao ‘o e ‘Eikí ‘a e angahala fakasekisualé. Fakalaulauloto ki he ‘uhinga ‘okú ke pehē ai oku hoko hake ʻa e mamafa ʻo e angahala fakasekisualé ki he fakapoó.

Naʻe fai mai ‘a e fakamatala ko ‘ení ‘e ‘Eletā Sefilī R. Hōlani ‘o e Kōlomu ‘o e Kau ‘Aposetolo ‘e Toko Hongofulu Mā Uá ‘o kau ki he ‘uhinga ‘oku fakalielia ai ‘a e angahala fakasekisualé ‘i he ‘ao ‘o e ‘Eikí: “Ko e hā nai ‘a e meʻa ‘oku finangalo ‘a e ‘Otuá ke fakahā mai kiate kitautolu ‘o kau ki hono mamafa lahi pehē ‘o ha holi fakakakano ‘oku foaki ki he kakai kotoa pē, mo hono tuʻunga ‘i Heʻene palani ki he tangata mo e fefine kotoa pē? ‘Oku ou pehē kiate kimoutolu ko e meʻa tonu pē ia ‘okú Ne faí—ke fakamahinoʻi ‘a e palani moʻoni ‘o e moʻuí. ‘Oku mahino ‘a e kau ‘i he ngaahi meʻa ‘okú Ne tokanga lahi taha ki aí ko ‘ene kau ki he moʻui fakamatelié, ko e anga ‘o e hū mai ha taha ki aí, pea mo e anga ‘o ‘ene hū atu mei aí. Kuó Ne fokotuʻu ai ha ngaahi fakangatangata mamafa ki he ngaahi meʻa ko ‘ení” (“Personal Purity,” Ensign, Nov. 1998, 76).

Lau ‘a e ngaahi palakalafi ko ‘ení, pea kumi mo fakaʻilongaʻi ‘a e ngahi tali ki he fehuʻi ko ‘ení: Ko e hā ha niʻihi ‘o e ngaahi tāpuaki ‘o e tauhi kita ke te haohaoa fakasekisualé?

ʻOku fakaʻofoʻofa pea toputapu ʻa e feohi fafale fakaesino ʻa e husepānití mo e uaifí. Ko e tuʻutuʻuni ia ʻa e ʻOtuá ke fakatupu ai ʻa e fānaú pea mo hono fakahaaʻi ʻo e ʻofá ʻi he vahaʻa ʻo e husepānití mo e uaifí. Kuo fekau ʻe he ʻOtuá ke tuku fakatatali ʻa e feohi fafale fakasekisualé ke toki fakahoko pē ia ʻi he nofomalí.

“ʻI he taimi ‘okú ke haohaoa fakasekisuale aí, ‘okú ke teuteuʻi koe ke ke fakahoko pe tauhi e ngaahi fuakava toputapu ‘i he temipalé. ‘Okú ke teuteuʻi koe ke faʻufaʻu ha nofomali ‘oku mālohí pea ‘omai ha fānau ki he mamaní ke hoko kinautolu ko ha konga ‘o ha fāmili taʻengata mo feʻofoʻofani. ‘Okú ke maluʻi ai koe mei he maumau fakalaumālie mo fakaeloto ‘oku hoko tupu mei hono fai e feohi fafale fakasekisualé kimuʻa ‘oku teʻeki ai fai ha malí. ʻOkú ke maluʻi ai foki koe mei ha mahaki fakatuʻutāmaki. ‘E tokoniʻi koe ‘e hoʻo haohaoa fakasekisualé ke ke maʻu ‘a e loto falalá peá ke fiefia moʻoni pea toe lelei ange ai hoʻo lava ke fai ha ngaahi fili ‘oku leleí ‘i he taimí ni mo e kahaʻú.” (Ki Hono Fakamālohia ‘o e Toʻu Tupú [kiʻi tohi, 2011], 35).

Lau’a e ngaahi palakalafi ko ‘ení he taimí ni, pea kumi ha ngaahi tali ki he fehuʻi ko ‘ení: Ko e hā ‘a e ngaahi tuʻunga moʻui ‘a e ‘Eikí ki hono tauhi maʻu ‘o e haohaoa fakasekisualé?

“ʻOku mahino pea ‘ikai toe liliu ‘a e ngaahi tuʻunga moʻui ‘a e ‘Eikí ‘o fekauʻaki mo e haohaoa fakasekisualé. ‘Oua naʻá ke fakahoko ha fetuʻutaki fakasekisuale kimuʻa peá ke toki malí, peá ke anganofo kakato ki ho malí hili ‘a e malí. ‘Oua naʻá ke tuku ke fakalotoʻi koe ‘e he mītiá, ho toʻumeʻá, pe ha niʻihi kehe, tokua ‘oku lelei pē ‘a e feohi fafale fakasekisuale kimuʻa ‘i he malí. ‘Oku ‘ikai pehē ia. ‘Oku matuʻaki mamafa ‘aupito ‘a e ngaahi angahala fakasekisualé ‘i he ʻao ‘o e ‘Otuá. ‘Oku nau ‘uliʻi ‘a e mālohi toputapu kuo foaki mai ‘e he ‘Otuá ki hono fakatupu ‘o e moʻuí. Naʻe akonaki ‘a e palōfita ko ʻAlamaá ‘o pehē, ‘oku mamafa ange ‘a e ngaahi angahala fakasekisualé ‘i ha toe angahala kehe, tuku kehe pē ‘a e fakapoó mo e fakaʻikaiʻi ‘o e Laumālie Māʻoniʻoní (vakai, ʻAlamā 39:5).

“ʻOua naʻá ke teitei fai ha meʻa ʻe lava ʻo iku ki he maumau-fono fakasekisualé. Fakaʻapaʻapaʻi e niʻihi kehé, kae ʻoua naʻa fakaʻaongaʻi kinautolu ko ha meʻa ke fakafiemālieʻi ʻaki ʻa e ngaahi holi koví mo e ngaahi holi siokitá. Kimuʻa he malí, ʻoua naʻá ke ʻuma lolomi mo ha taha, tokoto ʻi he funga ʻo ha taha, pe ala ki he ngaahi konga fūfūnaki mo toputapu ʻo e sino ʻo ha taha,ʻo tatau ai pē pe ʻoku vala pe taʻevala. ʻOua naʻá ke fai ha faʻahinga meʻa kehe te ne fakatupu ʻa e ngaahi ongo fakasekisualé. ʻOua naʻá ke fakatupu ʻa e ngaahi ongo ko iá ʻi ho sino pē ʻoʻoú. Tokanga ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālié koeʻuhí ke ke lava ʻo maʻa ai mo angamaʻa. ʻE mavahe ʻa e Laumālie ʻo e ʻEikí mei ha taha ʻokú ne fakahoko ha maumau-fono fakasekisuale.

“Fakaʻehiʻehi mei he ngaahi tūkunga ʻokú ne fakaafeʻi mai ha ʻahiʻahi lahi angé, hangē ko e ʻekitivitī ʻoku fai he fuoloa e poʻulí pe fai he poó kakato ʻo mavahe ai mei ʻapí pe ngaahi ʻekitivitī ʻoku ʻikai ha taha lahi ai ke ne tokangaʻí. ʻOua naʻá ke kau ʻi ha ngaahi fealēleaʻaki pe faʻahinga mītia te ne fakatupu ʻa e ngaahi ongo fakasekisualé. ʻOua ʻe kau ki ha faʻahinga founga pē ʻo e ponokalafí. ʻE lava ke tokoni atu ʻa e Laumālié ke ke ʻiloʻi ʻa e taimi ʻokú ke ʻi ha tuʻunga fakatuʻutāmaki aí pea ʻoatu kiate koe ʻa e mālohi ke ke mavahe mei he meʻa ko ia ʻoku hokó. Tui pea talangofua ki he faleʻi māʻoniʻoni ʻa hoʻo mātuʻá mo e kau takí.

“Ko e angahala mamafa ʻa e tōʻonga fakahomosekisualé mo e lesipiané. Kapau ʻokú ke fefaʻuhi mo e femanakoʻaki ʻa e tangata mo e tangatá pe fefine mo e fefiné, pe ʻoku fakalotoʻi koe ʻe ha niʻihi ke ke kau ʻi ha faʻahinga tōʻonga ʻoku taʻefeʻungá, kumi faleʻi mei hoʻo mātuʻá mo hoʻo pīsopé. Te nau tokoni atu kiate koe.

“ʻOku ‘ikai halaia ‘i ha angahala ‘a e niʻihi ko ia ‘oku ngaohikovia fakasekisualé, pea ‘oku ‘ikai fie maʻu ia ke nau fakatomala. Kapau ko ha taha koe ne ngaohikovia, ‘iloʻi ‘okú ke taʻe halaia pea ‘oku ‘ofa ‘a e ‘Otuá ‘iate koe. Talanoa ki hoʻo mātuʻá pe ki ha taha lahi kehe ‘okú ke falala ki ai, pea feinga ke maʻu ‘a e faleʻi ‘a hoʻo pīsopé ‘i he vave tahá. Te nau lava ‘o poupouʻi fakalaumālie koe mo tokoni atu ke ke maʻu ‘a e maluʻi mo e tokoni ‘okú ke fie maʻú. ‘E ala fie maʻu ha taimi feʻunga ‘a e ngāue ki ho fakamoʻuí. Falala ki he Fakamoʻuí. Te Ne fakamoʻui koe mo foaki atu ‘a e melinó.

“Kapau ʻoku fakataueleʻi koe ke fai ha faʻahinga maumau-fono fakasekisuale, kole tokoni mei hoʻo mātuʻá mo e pīsopé. Lotu ki hoʻo Tamai Hēvaní, ʻa ia te Ne tokoniʻi koe ke ke matuʻuaki ʻa e ʻahiʻahí pea ikunaʻi ʻa e ngaahi fakakaukau mo e ngaahi ongo taʻefeʻungá. Kapau kuó ke fai ha maumau-fono fakasekisuale, talanoa ki hoʻo pīsopé he taimí ni pea kamata ngāue ki he fakatomalá kae lava ke ke maʻu ʻa e melinó pea maʻu mo e takaua kakato ʻo e Laumālié.

“Fai ha tukupā fakataautaha ke ke haohaoa fakasekisuale Fakalotolahiʻi ‘a e niʻihi kehé ke nau fai ‘a e meʻa tatau ‘i hoʻo ngaahi leá mo e tōʻongá” (Ki Hono Fakamālohia ‘o e Toʻu Tupú, 35–37).

Fakalaulauloto ki he pōpoaki ‘okú ke ongoʻi ‘oku finangalo ‘a e ‘Eikí ke ke tokanga taha ki ai ‘i he meʻa naʻá ke toki laú.

ʻAlamā 39:7–19

‘Oku poupouʻi ‘e ‘Alamā ‘a Kolianitoni ke fakatomala

Fakakaukauloto ‘okú ke talanoa mo hoʻo ongomātuʻá, kau taki ‘o e Kau Talavoú pe Kau Finemuí, pe ko hoʻo pīsopé pe palesiteni fakakoló ‘o kau ki hono mahuʻinga ‘o e haohaoa fakasekisualé. Fakakaukauloto pe te ke tali fēfē ki hoʻo ongomātuʻá pe kau taki faka-Siasí ʻi haʻanau faleʻi koe ki he mahuʻinga ʻo e tuʻu maʻu ʻi he haohaoa fakasekisualé. Lau ‘a e ʻAlamā 39:7–8 ke ‘iloʻi ‘a e taumuʻa ‘a ‘Alamā ‘i heʻene akoʻi ‘a Kolianitoni ‘o kau ki hono mamafa ‘o ‘ene angahalá. Fakalaulauloto ki ha founga ‘e fakalotoa ai hoʻo tali ‘a e akonaki ‘a hoʻo ongomātuʻá mo hoʻo kau taki faka-Siasí ‘e hoʻo ‘iloʻi ko ha fakaafe ‘i he ‘ofa ke ke tauhi koe ke ke haohaoá pe fakatomala pea fakaʻehiʻehi mei he ngaahi tautea ‘a e ‘Otuá.

ʻĪmisi
ʻEletā D. Todd Christofferson

Naʻe fakamatalaʻi ‘e ‘Eletā D. Toti Kilisitofasoni ‘o e Kōlomu ‘o e Kau ‘Aposetlo ‘e Toko Hongofulu Mā Uá ‘a e ‘uhinga ‘oku fakaafeʻi ai ‘e ha mātuʻa hangē ko ‘Alamaá ‘a ‘enau fānaú ke nau fakatomalá: “Ko e fakaafe ke fakatomalá ko hano fakahaaʻi ia ʻo e ʻofá. … Kapau he ʻikai ke tau fakaafeʻi ʻa e kakai kehé ke nau liliu pe ‘oku ʻikai ke tau fakatomala kitautolu, ʻoku ʻikai leva ke fakahoko e tefitoʻi fatongia ʻoku totonu ke tau fai ki he niʻihi kehé mo kitautolú foki. Ko hono moʻoní, ko e mātuʻa ko ia ʻoku nau tuku ke faʻifaʻiteliha pē ʻenau fānaú, pe ha kaungāmeʻa ʻoku fakatuituia honau lotó, mo ha taki ʻo e Siasí ʻoku manavasiʻí, ʻoku lahi ange ʻenau tokanga kiate kinautolu peé ʻi heʻenau tokanga ki he lelei mo e fiefia ʻanautolu ʻe lava ke nau tokoniʻí. ʻIo, ʻoku faʻa pehē ia he taimi ʻe niʻihi ʻoku ʻikai faʻa kātaki pe fakatupu loto mamahi ʻa e ui ke fakatomalá, pea aʻu pē ʻo fehiʻa ki ai, ka ko hono moʻoní, ʻi hono tataki ʻe he Laumālié ko ha ngāue ia ʻo e tokanga moʻoni ki ha taha” (“Ko e Meʻaʻofa Fakalangi ‘o e Fakatomalá,” Ensign pe Liahona, Nōv. 2011, 39).

  1. Hiki ‘a e fakamatala ko ‘ení ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá: ʻOku kau ki he fakatomalá ‘a e … Hili ia peá ke hiki ha lisi lolotonga hoʻo ako ‘a e ʻAlamā 39:9–14, ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá, ‘o e meʻa naʻe akoʻi ‘e ‘Alamā kia Kolianitoni ‘o kau ki he fakatomalá, ‘a ia ‘e tokoni ki hono fakakakato ‘o e fakamatala ko ‘ení.

Ngāue ʻaki ‘a e ngaahi fehuʻi mo e fakamatala ko ‘ení ke tokoni ke mahino kiate koe mo fakahoko ‘a e akonaki ‘a ‘Alamaá. Feinga ke ke ‘iloʻi mo hiki ha foʻi moʻoni ‘e taha pe lahi ange ki he veesi takitaha ‘oku fokotuʻu atu ‘i he lisi ‘i laló ‘a ia ‘e lava ‘o tokoni ki hono fakakakato ‘o e fakamatala i hoʻo tohinoa ako folofolá. ‘Oku ‘ikai fie maʻu ke ke tali ‘a e ngaahi fehuʻi ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá.

Lau ‘a e ʻAlamā 39:9. Ko e (ʻAlamā 39:9 ko ha veesi fakataukei folofola ia. Te ke lava ‘o fakaʻilongaʻi ia ‘i ha founga makehe, koeʻuhí ke faingofua haʻo kumi ki ai ‘i he kahaʻú. Ko e hā ha fekauʻaki ‘a e ongo kupuʻi lea ko ‘ení, “ʻikai toe muimui ‘i he ngaahi holi ‘a ho matá” mo e “kae fakafisi koe mei he ngaahi meʻá ni kotoa pē” mo hono liʻaki ‘o e angahalá?

‘Oku ‘i ai ha fekauʻaki mālohi ‘i hotau ‘ahó ni ‘a e kupuʻi lea ko e “ngaahi holi ‘a ho matá” mo e anga taʻe maʻá mo e ngaahi ‘īmisi pe ngaahi fakafiefia ‘oku kau ‘i he ponokalafí ‘i hano faʻahinga founga pē. Ko e ‘uhinga ‘o e kupuʻi lea “kae fakafisi koe,” ‘o hangē ko hono ngāue ʻaki ‘i he ʻAlamā 39:9, ko hono taʻofi ia meiate koe ha faʻahinga meʻa. ʻOku ‘ikai te tau fuʻu angamaheni mo e kupuʻi lea ko ‘ení ‘i he ‘ahó ni. Ka neongo ia, naʻe kau ‘i he taimi ‘o Siosefa Sāmitá, ‘a e ngaahi ‘uhinga ‘e niʻihi ko ‘eni ‘o e foʻi lea ngāue (veape) ko e fakafisí “ke tāmateʻi (ha lea etc); ke kaniseli. … Ke fakafepakiʻi. … ; ke taʻofi” (Noah Webster’s First Edition of an American Dictionary of the English Language, facsimile ed. [1967]). Kapau te tau fakahoko ‘a e ngaahi ‘uhinga ko ‘ení ki he meʻa naʻe akoʻi ‘e ‘Alamā ki hono fohá, ‘e lava ke mahino ai kiate kitautolu ʻa e mahuʻinga ‘o hono toʻo atu ‘o e ngaahi konga kotoa pē ‘o e anga taʻe maʻá mei heʻetau moʻuí (kau ai mo e ngaahi meʻa ‘oku tupu mei ai ‘a e ‘ahiʻahi ki he anga taʻe maʻá ‘a ia ‘oku tau lava ‘o mapuleʻí), koeʻuhí ke tau lava ‘o “maʻu ‘a e puleʻanga ‘o e ‘Otuá.” Ko e hā nai ha ngaahi founga ‘oku lava ai ‘e he toʻu tupu ‘o e Kau Māʻoniʻoni ‘i he Ngaahi ‘Aho Kimui Ní ‘o tā ha laine fakangatangata moʻonautolu ‘i he ngaahi meʻa ‘oku kau ki he haohaoa fakasekisualé mo e fakaʻehiʻehi mei he muimui ki he ngaahi holi ‘o honau matá?

Lau ʻa e ʻAlamā 39:10.ʻOku tokoniʻi fēfē ha taha ke ne fakatomala ‘i heʻene kumi ki ha meʻakai fakalaumālie—mei he ongomātuʻá, kau taki ‘o e Siasí, ngaahi tokouá pe tuofāfiné, pe ngaahi kaungāmeʻa falalaʻangá?

Lau ‘a e ʻAlamā 39:11–12, pea fakalaulauloto ki he ngaahi fehuʻi ko ‘ení:

  • Ko e hā ha meʻa kuo pau ke ‘i he loto ‘o ha taha ‘i he taimi ‘o e fakatomalá koeʻuhí ke ‘oua naʻa toe tohoakiʻi atu ia ‘e he tēvoló ke ne fai angahala?

  • ‘E tokoniʻi fēfē ha taha ke ne fakatomala ‘i haʻane fakaʻehiʻehi mei he kumi ki he ngaahi meʻa taʻeʻaonga mo laulaunoá?

Lau ʻa e ʻAlamā 39:13. Manatuʻi naʻe fakahā ‘e ‘Alamā kia Kolianitoni naʻe ʻikai fie tui ‘a e kau Sōlamí ki he ngaahi lea ‘a ‘Alamaá ‘i heʻenau mamata ki hono ‘ulungāngá (vakai, ʻAlamā 39:11). ‘E tokoni kapau ‘e mahino kiate koe, ‘oku ‘uhinga ‘a e kupuʻi lea ‘i he folofolá ko e “tafoki ki he ‘Eikí” ki he fakatomalá. Ko e fakatomalá ko e tafoki ia ‘o e lotó mo e ‘atamaí ki he ʻOtuá” (Bible Dictionary, “Repentance”).

  • ‘Okú ke pehē ko e hā hono ‘uhinga ‘o e fakatomala ‘aki ho “ʻatamaí, iví, mo e mālohí” kotoá?

  • Ko e hā ha meʻa kuo pau ke tau fai ko ha konga ia ‘o ‘etau fakatomalá kapau ne uesia ha niʻihi kehe tuʻunga ‘i he‘etau ngaahi angahalá?

  • Ko e hā ‘a e ‘uhinga ‘oku fie maʻu ai ke maʻu ha tokoni mei ha pīsope pe palesiteni fakakolo ‘i he taimi ‘oku fai ai ha angahala ‘oku mamafá?

‘Oku tau ako mei he ʻAlamā 39:9–13 ‘a e meʻa ko ‘ení: ʻOku kau ‘i he fakatomalá ‘a hono fakahā mo hono liʻaki ‘etau ngaahi angahalá pea tau tafoki ki he ‘Eikí ‘i hotau ‘atamai, ivi, mo e mālohi kotoa pē.

Fakalaulauloto ki he meʻa ‘okú ke ongoʻi ‘e finangalo ‘a e ‘Eikí ke ke fai ke tafoki kakato ai ho lotó mo ho ‘atamaí kiate Iá. Ko e hā ha meʻa te ke lava ‘o fai he ‘ahó ni ke ke kamata ngāue ai ki he ngaahi fakahinohino fakalaumālie ko ‘ení?

‘E ʻikai lava ‘o fakamolemoleʻi hoʻo ngaahi angahalá kapau ‘oku ‘ikai kau ki ai ‘a Sīsū Kalaisi mo ‘Ene Fakaleleí. Lau ‘a e ʻAlamā 39:15–16, 19, pea kumi ki he anga hono fakamatalaʻi ‘e ‘Alamā ‘a e ‘ilo ‘e hāʻele mai ‘a Sīsū Kalaisi ke ‘ave ‘a e ngaahi angahala ‘a e māmaní.

  1. Hiki ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá ‘a e ‘uhinga ‘oku hoko ai ‘a e hāʻele mai ‘a Sīsū Kalaisí ko ha ongoongo fakafiefia ia kia Kolianitoni pea mo koe foki.

ʻĪmisi
scripture mastery icon
Fakataukei Folofolá— ʻAlamā 39:9

Naʻe fai ‘a e lea ko ‘ení ‘e Eletā Lisiate G. Sikoti ‘o e Kōlomu ‘o e Kau ʻAposetolo ‘e Toko Hongofulu Mā Uá ‘o kau ki hono ako maʻuloto ‘o e folofolá:

“ʻOku hangē hono ako, fakalaulauloto, fekumi, mo hono ako maʻuloto ʻo e folofolá ko hano fakafonu ha kapineti faʻoʻanga faile ʻaki ha ngaahi kaungāmeʻa, ngaahi meʻa mahuʻinga, mo ha ngaahi moʻoni ʻe lava pē ke maʻu tokoni mei ai ʻi ha faʻahinga taimi mo ha feituʻu pē ʻi māmani.

“ʻOku lava ke maʻu ha mālohi lahi mei hono ako maʻuloto ʻo e folofolá. Ko hono ako maʻuloto ʻo ha potufolofolá ko hano kamata ia ʻo ha feohi fakakaungāmeʻa foʻou. ʻOku hangē ia hano toki ʻiloʻi ha taha foʻou ʻe lava ke tokoni ʻi he taimi ʻo e faingataʻá, ʻokú ne ueʻi mo fakafiemālieʻi kita, pea hoko ko ha maʻuʻanga poupou ki ha liliu ʻoku fie maʻu.” (“Ko e Mālohi ʻo e Folofolá,” Ensign pe Liahona, Nōv. 2011, 6).

  1. Feinga ke ke ako maʻuloto ‘a e ʻAlamā 39:9. Hiki ha sētesi ‘e taha pe ua ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá ‘o kau ki ha founga ‘oku hoko ai hoʻo ako maʻuloto ‘a e veesi ko ‘ení ko haʻo maluʻi ‘i he taimi ‘o e ‘ahiʻahí.

  2. Hiki ‘a e fakamatala ko ‘ení ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá ‘i lalo ‘i he ngaahi ngāue ke fai he ‘aho ní.

    Kuó u ako ‘a e ʻAlamā 39 peá u fakakakato ‘a e lēsoni ko ‘ení ‘i he (‘ahó).

    Ko e ngaahi fehuʻi, fakakaukau, mo e ngaahi mahino makehe ‘oku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó: