Seminelí
‘Iuniti 5: ‘Aho 3, 2 Nīfai 2


‘Iuniti 5: ‘Aho 3

2 Nīfai 2

Talateú

Naʻe akoʻi ‘e Līhai ‘i he 2 Nīfai 2, ki hono foha ko Sēkopé ‘a e ‘uhinga naʻe tuku ai ‘e he Tamai Hēvaní ‘a ‘Ene fānaú ‘i ha māmani ‘oku ‘i ai ‘a e ngaahi faingataʻá, mamahí, angahalá, mo e maté. Naʻá ne fakamatalaʻi ange ‘a e ngaahi tefitoʻi tokāteline ‘o e palani ‘o e huhuʻí, ke tokoniʻi ‘a Sēkope ke mahino kiate ia ‘a e taumuʻa ‘o e moʻui fakamatelié—ʻa ia ‘oku kau ai ‘a e tauʻatāina ke filí, ko e hinga ‘a ‘Ātamá, mo e Fakalelei ‘a Sīsū Kalaisí. ‘E lava ‘e hoʻo ako ‘a e ngaahi moʻoni ‘oku akoʻi ‘i he 2 Nīfai 2 ‘o tokoniʻi koe ke ke fakahoungaʻi kakato ange ‘a hono ikunaʻi ‘e he Fakalelei ‘a Sīsū Kalaisí ‘a e ngaahi nunuʻa ‘o e Hingá pea fakafaingamālieʻi ‘a kitautolu takitaha ke tau lava ‘o fai ‘a e ngaahi fili te tau lava ai ‘o maʻu ‘a e moʻui taʻengatá.

ʻĪmisi
Ko e mavahe ‘a ‘Ātama mo ‘Ivi mei he Ngoue ko ‘Ītení

2 Nīfai 2:1–25

‘Oku akoʻi ‘e Līhai ‘a e Hinga ‘a ‘Ātamá mo e Fakalelei ‘a Sīsū Kalaisí

Fakakaukau ki ha ngaahi faingataʻa naʻá ke toki fehangahangai mo ia. Kuó ke fifili nai ki hono ‘uhinga ‘oku maʻu ai ‘i he moʻuí ‘a e ngaahi faingataʻa peheé? Mahalo te ke loto ‘i hoʻo lau ‘a e 2 Nīfai 2:1, ke ke fakaʻilongaʻi ‘a e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea naʻe ngāue ʻaki ‘e Līhai ‘i heʻene fakamatalaʻi ‘a e ngaahi taʻu ‘o e kei siʻi ‘a Sēkopé. Hili ia peá ke lau ‘a e 2 Nīfai 2:2, peá ke fakaʻilongaʻi ‘a e meʻa naʻe palōmesi ‘e Līhai kia Sēkope ‘e hoko tuʻunga ‘i he ngaahi faingataʻaʻiá. Ko e ‘uhinga ‘e taha ‘o e foʻi lea ko e fakatapuí ke fakatukupaaʻi pe ngaohi ke māʻoniʻoni. ‘Oku hangē ‘oku palōmesi heni ‘a Līhai kia Sēkope, ‘e ngaohi ‘e he ‘Eikí ke hoko hono faingataʻaʻiá ko ha meʻa ‘e ‘aonga pe lelei kiate ia.

Naʻe akoʻi ‘e Līhai ‘a Sēkope ‘o kau ki he mahuʻinga ʻo e Hinga ‘a ‘Ātamá mo ‘etau fie maʻu ‘a e Fakalelei ‘a Sīsū Kalaisí ‘i he palani ‘a e Tamai Hēvaní. Naʻá ne loto ke ‘iloʻi ‘e Sēkope ‘oku hanga ‘e he Hingá mo e Fakaleleí ‘o fakafaingamālieʻi ‘etau ngāue ʻaki ‘etau tauʻatāina ke filí koeʻuhí ke tau lava ‘o tupulaki mo fakalakalaka ki he moʻui taʻengatá. Lau ‘a e 2 Nīfai 2:15–18, pea hiki haʻo tali nounou ki he ngaahi fehuʻi ko ‘ení:

  • Ko e hā ha meʻa naʻe teuteu ‘e he ‘Otuá maʻa ‘Ātama mo ‘Ivi ‘i he Ngoue ko ‘Ītení ‘a ia naʻe lava ke na ngāue ‘aki ai ‘ena tauʻatāina ke filí? (Vakai, 2 Nīfai 2:15-16.)

  • Ko e hā ‘a e meʻa naʻe feinga ki ai ‘a Sētane ‘i he Ngoue ko ‘Ītení? (Vakai, 2 Nīfai 2:17-18.) ʻOku founga fēfē ʻa e feinga ʻa Sētane ke fakahoko ‘a e taumu‘a tatau he ‘ahó ni ʻi hoʻo vakaí?

  1. Tā ‘a e saati ‘i laló ‘i hoʻo tohinoa ki he ako folofolá. Kumi ‘i he 2 Nīfai 2:19–25, ke ke ‘iloʻi ‘a e ngaahi meʻa ne mei hoko kapau naʻe ‘ikai kai ‘e ‘Ātama mo ‘Ivi ‘a e fua ‘o e ‘akau naʻe tapuí peá na hingá, mo e ngaahi meʻa naʻe hoko koeʻuhí ko e Hingá.

Kapau naʻe ‘ikai hinga ‘a ‘Ātama (2 Nīfai 2:22–23)

Koeʻuhí ko e hinga ‘a ‘Ātama mo ‘Iví (2 Nīfai 2:19–20, 25)

Fakakaukau ‘i he hili hoʻo tā ‘a e sātí ki he ‘uhinga ʻoku hoko ai ‘a e Hinga ‘a ‘Ātama mo ‘Iví ko ha konga mahuʻinga ‘o e palani ‘o e fiefia ‘a e Tamai Hēvaní.

  1. Tau pehē ‘oku tala atu ‘e haʻo kaungāme‘a kiate koe, naʻe hala ‘a e kai ‘e ‘Ātama mo ‘Ivi ‘a e fua ‘o e ‘akau ne tapuí. Ngāue ʻaki ‘a e meʻa kuó ke ako mei he 2 Nīfai 2:19–25, ‘o ke hiki ha kiʻi palakalafi nounou ki hoʻo tohinoa ki he ako folofolá ‘o fakamatalaʻi ai hono mahuʻinga ‘o e Hingá ki hotau fakamoʻuí ‘i he palani ‘a e Tamai Hēvaní.

Neongo naʻe fakaava mai ‘e he Hinga ‘a ‘Ātama mo ‘Iví ‘a e matapā ke tau fakalakalaka aí, ka naʻá ne toe ‘omi foki mo ha ngaahi faingataʻa kehe. Naʻe nofo ‘a ‘Ātama mo ‘Ivi ‘i he ‘ao ‘o e ‘Otuá kimuʻa ‘i he Hingá ‘i he Ngoue ko ‘Ītení, ka naʻe pau ke na mavahe mei Hono ‘aó ‘i he hili ‘ena kai ‘a e fua naʻe tapuí.

Lau ‘a e 2 Nīfai 2:5, pea kumi ki he ngaahi kupuʻi lea ‘oku fakamahinoʻi ai e mavahe ʻa ‘Ātama mo ‘Ivi mei he ‘ao ‘o e ‘Otuá hili ‘a e Hingá. ‘Oku ‘uhinga ‘a e “fono fakamāmaní” ki he ngaahi fono fakatuʻasino ‘a ia naʻe fakahoko koeʻuhí ko e Hingá. Ko ia ai, ‘oku ‘uhinga ‘a e “motuhi atu” ‘i he “fono fakamāmaní” ki he tuʻunga fakamatelie ‘oku hoko mai kiate kitautolu ‘i heʻetau hoko ko e hako ‘o ‘Atama mo ‘Iví. Ko ia, koeʻuhí ko e ngaahi fono ko iá, ‘oku tau mavahe fakaesino ai mei he ‘ao ‘o e ‘Otuá pea tau moʻulaloa ai ki he loto-mamahí, mamahí, ngaahi faingataʻá, mo e mate fakaesinó. Ko hono ‘uhinga ‘o e “motuhi atú” ‘o fakatatau ki he “fono fakalaumālié” ko ʻetau mavahe ia mei he ‘ao ‘o e ‘Otuá koeʻuhí ko ‘etau ngaahi angahalá.

Fakalaulauloto ki he founga kuó ke aʻusia fakatāutaha ai ‘a e ngaahi nunuʻa ko ‘eni ‘o e Hingá, ‘i haʻo fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ‘ení;

  • Ko e hā ha ngaahi faingataʻa, mamahi, mo e loto-mamahi kuó ke aʻusia ‘i he moʻui ko ‘ení?

  • Ko hai ha taha ‘okú ke ʻiloʻi kuo mate? Ne uesia fēfē koe ʻi he mate ‘a e tokotaha ko iá?

  • Ko e fē nai ha taimi kuó ke ongoʻi ai kuó ke mavahe fakalaumālie mei he ʻOtuá?

Mahalo te ke loto ‘i hoʻo lau ‘a e 2 Nīfai 2:6–10, ke ke fakaʻilongaʻi ‘a e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea mahuʻinga ‘oku fakahā mai ai ʻoku huhuʻi kitautolu mei he nunuʻa ʻo e Hingá mo ʻetau angahalá ‘i he Fakalelei ‘a Sīsū Kalaisí. ʻI he 2 Nīfai 2:9–10, ko e foʻi lea taukapó ʻoku ʻuhinga ia ki he fai ha ngāue ‘e lelei ki ha taha kehe.

ʻĪmisi
scripture mastery icon
Fakataukei Folofolá—2 Nīfai 2:25

Naʻe fakamamafaʻi ‘e Līhai ‘a e ngaahi lelei ‘o e Hingá ki he faʻahinga kotoa ‘o e tangatá, ‘i heʻene akoʻi ‘a Sēkope ‘o kau ki he Hinga ‘a ‘Ātamá mo e ngaahi fakafepaki ‘oku tau aʻusia ‘i he moʻui fakamatelié.

  1. Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ‘ení ‘i hoʻo tohinoa ki he ako folofolá:

    1. Fakatatau ki he meʻa kuó ke ‘ilo ‘o kau ki he Hingá, ‘okú ne ʻomi fēfē ‘a e fiefiá ki he faʻahinga ‘o e tangatá?

    2. Ko e fē ha taimi kuó ke maʻu ai ha fiefia koeʻuhí ko e ngaahi lelei ‘oku maʻu ‘i he Hingá?

2 Nīfai 2:11–18, 26–30

Ko e akonaki ʻa Līhai ‘o kau ki he tauʻatāina ke filí pea mo e ola ʻo ʻetau ngaahi filí

Fakakaukau ki ha fili mahuʻinga naʻe pau ke ke fai kimuí ni mai mo e ngaahi lelei pe kovi fuoloa ‘e hoko koeʻuhí ko e fili ko iá. Naʻe akoʻi ‘e Līhai ki hono kakaí hono mahuʻinga lahi ‘o e tauʻatāina ke filí ‘i he palani ‘o e fakamoʻui ‘a e Tamai Hēvaní. Fakakakato ‘a e ‘ekitivitī ‘i laló, ke tokoni ke fakamahino kiate koe ‘oku tau tauʻatāina ke fili ‘a e tauʻatāiná mo e moʻui ta‘engatá pe ko e pōpulá mo e maté (vakai, 2 Nīfai 2:27).

  1. Hiki ‘a e ngaahi fakamatala kotoa ko ‘eni naʻe toʻo mei he Ki Hono Fakamālohia ‘o e Toʻu Tupú ([kiʻi tohi, 2011], 2–3) ki ho‘o tohinoa ki he ako folofolá. Pea ‘i hoʻo lau ‘a e veesi takitaha ‘i he 2 Nīfai 2:11–18, 26–29, kiʻi taʻofi siʻi ‘o hiki ‘a e fika ‘o e vēsí ‘i mui ‘i he fakamatala pe ngaahi fakamatala ‘okú ke pehē ‘okú ne poupouʻí. ‘Oku totonu ke hiki ‘a e fika ‘o e veesi taki taha ‘i mui ‘i he fakamatala takitaha. ‘Oku lava ke fekauʻaki ‘a e fakamatala takitaha mo ha veesi ‘e taha pe lahi ange, pea fekauʻaki ‘a e veesi ‘e taha mo ha fakamatala ‘e taha pe lahi ange. Hangē ko ‘ení, ‘oku hiki ha veesi ki he fakamatala ‘uluakí—ko e moʻoni ‘e taha naʻe akoʻi ‘e Līhai ‘i he 2 Nīfai 2:16 kuo foaki mai kiate kitautolu ‘a e totonu ke tau fili maʻatautolu pē.

    1. “Kuo foaki kiate koe ‘e he Tamai Hēvaní ‘a e tauʻatāina ke filí, ke ke lava ‘o fili ‘a e meʻa ‘oku totonú mei he meʻa ‘oku halá, peá ke fili pē maʻau.” 1 Nīfai 2:16

    2. “ʻOku siviʻi koe lolotonga hoʻo ‘i māmaní ke ‘iloʻi pe te ke fakaʻaongaʻi hoʻo tauʻatāina ke filí ke fakahā hoʻo ‘ofa ki he ‘Otuá ‘aki hoʻo tauhi ‘Ene ngaahi fekaú.”

    3. “Neongo ʻokú ke tauʻatāina ke fili ʻa e meʻa te ke faí, ka ʻoku ʻikai ke ke tauʻatāina ke fili hono nunuʻá.”

    4. “ʻOku hanga ‘e he ngaahi fili [‘i he tōʻonga angahalá] ‘o fakatuaiʻi hoʻo fakalakalaká mo fakatupu ‘a e loto mamahí mo e faingataʻaʻiá.”

Lau ‘a e 2 Nīfai 2:26–27. Ko e hā e meʻa ʻoku tau tauʻatāina ke filí? Lau ‘a e 2 Nīfai 2:28, pea fakaʻilongaʻi ha meʻa kehe kuo foaki atu ‘e he ‘Otuá ke tokoniʻi koe ke ke “fili ‘a e moʻui ta‘engatá.” Fakalaulauloto ki he ngaahi fili kuó ke fai ‘i hoʻo moʻuí ‘a ia ‘oku hā ai kuó ke fili ‘a e moʻui taʻengatá.

ʻĪmisi
scripture mastery icon
Fakataukei Folofolá—2 Nīfai 2:27

Feinga ke ke ako maʻuloto ‘a e 2 Nīfai 2:27, ‘a ia ko ha veesi fakataukei folofola ia. Toutou lau tuʻo lahi ia, hili ia peá ke tāpuniʻi hoʻo folofolá peá ke ngāue ʻaki ‘a e ‘uluaki mataʻitohi ‘o e foʻi lea takitaha ‘i he veesi ‘oku fokotuʻu atu ‘i laló ‘o ke feinga ke lau maʻuloto ia kiate koe pē, pe ki ha mēmipa ‘o ho fāmilí. Toutou fai ‘a e founga ko ‘ení kae ‘oua kuó ke ongoʻi kuó ke lava ‘o lau maʻuloto lelei ia.

K i, o t a t o f k h k; p k f a n m k p k k a i o a k h t. P o n t k f a t m m t, t i f l o f k o t, p f a p m m, i h p m m k h m o t; h o n f k m a t k p o h p k i.

  1. Ngāue ʻaki ‘a e ʻuluaki mata‘itohi ‘o e fo‘i lea takitaha ‘i he 2 Nīfai 2:27 ‘i ‘olungá, peá ke hiki ‘a e veesi fakataukei folofola ko ‘ení ki hoʻo tohinoa ki he ako folofolá. ‘Oua ‘e sio ki he vēsí!

  2. Hiki ‘a e fakamatala ko ‘ení ‘i lalo ‘i he ngāue ke fai ki he ‘aho ní ‘i hoʻo tohinoa ki he ako folofolá:

    Kuó u ako ‘a e 2 Nīfai 2 peá u fakakakato ‘a e lēsoni ko ‘ení ‘i he (‘ahó).

    Ko e ngaahi fehuʻi, fakakaukau, mo e ngaahi mahino makehe ‘oku ou fie vahevahe mo ʻeku faiakó: