Gole Vua na Turaga
Me kakua ni vakamalumalumutaka na nomu bula vakayalo na veika vakavuravura.
Ena vuqa na yabaki sa oti, au raica kina e dua na kavoro ni yalo —ka yaco kina na leqa. Sa vakarau tiko me sucu na luvedrau ulumatua e dua na veiwatini gone. Sa vakasinaiti tu na nodrau bula ena nanamaki kei na mamarau ki na siga talei oqo. Ena gauna ni vakasucu, sa yaco kina e dua na leqa ka mate sara na gone. Na kavoro ni yalo sa vuki me rarawa, ka vuki na rarawa ki na cudru, na cudru sa yaco sara na veibeitaki, ka yaco na veibeitaki me vakaisosomitaki na ca vei vuniwai, rau sa beitaki koya tiko ni a vakavuna. Era sa oka sara mai kina vakabibi na itubutubu kei na lewe ni matavuvale tale eso, ka ra saga vata me ra vakacacana na irogorogo kei na cakacaka nei vuniwai. Ni sa vakamacawa ka laki vakavula na nodratou cudru tiko na matavuvale oqo, sa laki cudruvi sara kina na Turaga. “E vakatara rawa vakacava o Koya me yaco na ka ca oqo?” Eratou sa besetaka na nodra sasaga tiko mai na iliuliu ni Lotu kei ira na lewenilotu me ra mai vakacegui iratou vakayalo ka vakayago, ka yaco sara me ratou sa biuta na Lotu. Sa ika va oqo ni itabatamata ena nodratou matavuvale sa mai vakacalai kina. Ena dua na gauna eratou a vakabauta ka yalodina tiko vua na Turaga kei na Nona Lotu, ia oqo sa sega tale ni dua e bau laki lotu tu mai na matavuvale oqo me vica-sagavulu na yabaki.
Ena veigauna dredre ni bula oqo, sa tikoga e dua na ivurevure ni vakacegu. Na Tui ni Sautu, o Jisu Karisito, sa solia tu na Nona loloma va-Karisito ena veisureti, “Dou lako mai vei au, koi kemudou vakaaduaga sa oca ka colata na icolacola bibi, ia kau na vakacegui kemudou.” (Maciu 11:28–29). A yalataka talega, “Au sa laiva vei kemudou na vakacegu: au sa solia vei kemudou na noqu vakacegu, au sa sega ni solia vei kemudou, me vaka sa solia ko vuravura” (Joni 14:27).
E rua na luvedrau na tubuqu mai na yasana vei tamaqu, e dua na tagane (o tamaqu) ka dua na yalewa. Ni oti na nona kaulotu kei na veiqaravi vakamataivalu e Awai, a lesu o tamaqu ki na yanuyanu ena 1946 me laki cakacaka tudei kina ka tara cake na nona matavuvale. Rau a vakaitikotiko na nona itubutubu e Salt Lake City, ka vakakina o ganena. A vakamau o ganena ena 1946 ka mani bukete ni oti e va na yabaki. E dua na ka talei dina vei ira na itubutubu me ra vakaluveni yalewa (na kena oqo sa ikoya ga e yalewa) me sa na vakasucu ena imatai ni gauna. E sega ni dua e kila ni drua na gone e buketetaka tiko. E ka ni rarawa, a mate o koya kei rau na drua ni a vakasucu.
E kavoro na yalodrau na tubuqu. Ia na nodrau rarawa, rau a vagolea sara vua na Turaga kei na Nona Veisorovaki. Ni rau sega ni vakataotaki ena ka sa mai yaco oqo se o cei me beitaki, rau sa vakanamata me rau bula dodonu ga. Rau sega ni vakaiyau na tubuqu; rau sega ni wili me dua vei ira na rawati ira; rau sega ni vakaitutu cecere ena Lotu—erau rua ga na Yalododonu Edaidai yalodina.
Ni sa mai cava na gauna ni cakacaka tudei ena 1956, rau a toki ki Awai me rau laki tiko vata kei na nodrau kawa duabau. Ni toso na veiyabaki rau sa taleitaka tikoga na nodrau matavuvale, rau vakaitavi ena Lotu, ka vakauasivi nodrau taleitaka na nodrau bula vata voli. Rau sega ni taleitaka na veitawasei ka rau veivosakitaka sara ni o koya ena liu me na vakarautaka mai na sala me rau veisotari tale vakatotolo. Ni voleka na nodrau yabaki 90 ni sa mai oti e 65 na yabaki ni vakamau, rau a takali veitaravi ena vakacegu ena loma ni vica ga na auwa. Me vaka niu nodrau bisopi, au a qarava na nodrau veibulu.
Na nodrau yalodina o Tukaqu o Art kei Buqu o Lou, vakabibi ni rau dau sotava na veika dredre, sa mai veivakauqeti oqo ki na ikava ni itabatamata era tarava mai. Sa mai dewa vakadodonu ka vakabibi sara, vei luvedrau tagane (o tamaqu) kei na marama tinaqu; ni luvedrau yalewa duabau na noqu itubutubu, o koya e gone duadua, a mate ena gauna ni nona vakasucu. E se qai yabaki 34, ka takali yani ni oti e 10 na siga mai na nona a vakasucu, biuti iratou tu mai e 4 na gone, e 10 na siga ki na yabaki 8 na yabaki ni nodratou bula. Mai na ivakaraitaki era raica rawa mai na itabatamata sa sivi yani, rau gole yani na noqu itubutubu—sega tale na lomalomarua—ki vua na Turaga me rau vakacegui.
E vuravura taucoko ka vakakina vei ira na lewe ni Lotu, sa tu kina na reki cecere kei na rarawa vakaitamera. Erau tiki ruarua ni ituvatuva oqo. Ni sega e dua, eda na sega ni kila na kena ikarua. “Sa sucu na tamata, me rawata na marau” (2 Nifai 2:25) ka “sa kilikili me tu na veibasai ni ka kecega” (2 Nifai 2:11) ka rau sa sega ni veisaqasaqa; rau na lako vata tikoga. Ena nona vakamacalataka na nona nanuma ni sa gole vua na Turaga, a kaya kina o Alama Lailai “Sa takali vakadua na noqu rarawa ka sa vuabale sara na noqu marau” (Alama 36:20).
Eso era sa rawai ena veileqa lelevu; eso era vakalaiva na ka lalai me levu. E dua na iliuliu ni Campbellite o Symonds Ryder a rogoca na Lotu ka a laki sota sara kei Josefa Simici. A vakauqeti ena ka e sotavi oqo, ka lewena kina na Lotu ena June ni 1831. Ni oti toka ga o ya, a tabaki me dua na italatala qase ka kacivi me laki kaulotu. Ia, ena nona ivola mai vei iratou na Mataveiliutaki Taumada kei na nona ilesilesi me vunau, a volai cala na yacana—ena dua na matanivola. A volai toka na yacana me R-i-d-e-r, ka sega ni R-y-d-e-r. A vakavuna sara me taroga lesu na ka oqo kei ira era vakauta mai. Sa lewa sara me sa kua ni kaulotu ka yali yani, sa laki yaco kina na veicacati ka saqati Josefa Simici kei na Lotu vakaukauwa sara. Ena Maji ni 1832, ena gauna rau a comolaki tani kina mai tuba o Josefa Simici kei Sidney Rigdon mai na vale nei John Johnson ena dua na bogi mai vei ira na tamata ca ka rau boroi ena kuluta kei na vuti ni toa, a rogo kina ni dua a kaci “Symonds, Symonds,[sic], evei na vokete ni kuluta?” (History of the Church, 1:262–263). Ena loma ga ni 10 na vula, a vuki o Symonds Ryder na curuvou yaloqaqa me dua na iliuliu ni ilawalawa ca, sa luluqa kina vakayalo vakatekivu mai na gauna a volai cala kina na yacana—ena dua ga na matanivola. Se cava ga na kena levu, na veika eda cakava lesu ena rawa me veisautaka na ilakolako ni noda bula.
A vakarautaka na Parofita o Josefa Simici e dua na ivakaraitaki bula ena kena taqei rawa e dua na leqa yadudua kei na veisaqasaqa. A vakaraitaki mai vua ena ituvaki ca ni Valeniveivesu e Liberty na veidusimaki vakalou (ka tukuni vakatikina mai kina na bula nei Josefa Simici me yacova na gauna o ya ka sa ivakaro tale tikoga): Ke ra “vakalialiai iko ko ira na lialia, … raica ko na sota kaya na veika rarawa; … era na vorati iko na kemu meca; … kevaka ko sa biu ki na ikeli, se era tauri iko na daulaba; … kei na vei vu ni ka me latia na nomu sala; oqo na kena ilutua, kevaka sa dalaga mai ko eli me tilomi iko, mo kila sara na luvequ, ni ko na kalougata vakalevu, kevaka ko sa vosota rawa na veika kece oqo” (V&V 122:1, 5–7). Oqo na itukutuku bibi: “Raica na Luve ni Tamata sa vosota rawa na veika toro sobu sara. Ia ko nanuma li ni ko sa uasivi cake mai vua?” (tikina e 8). A tarava sara e dua na veidusimaki matata kei na yalayala cecere. “Ia mo yalodina tiko ka… mo kakua ni rerevaka na ka era sa kitaka na tamata, ni sa tiko vata kei iko na Kalou me tawamudu” (tikina e 9).
Ena veiyabaki e tarava, a tomana ena dodonu o Josefa me sotava tiko na veika ca lelevu era yaco ena nona bula. Sa solia mai kina na rai e sinai ena vakabauta: “Raica au sa kila tu na veika dredre au na sota kaya, ia sa sega ga ni dua na ka vei au … Meu qalo voli ena wai titobu … Au … sa gadreva me reki ena vuku ni veika rarawa; ni … Kalou … [sa] vakabulai au talega ena gauna sa bera mai” (V&V 127:2). Na yalonuidei nei Josefa me ulabaleta rawa na veisaqasaqa ni veisiga e vakayavutaki mai na nona rawa ni gole tikoga vua na Turaga.
Kevaka o kila ni ko sa vakacalai—mai vua e dua (na lewe ni matavuvale, e dua na itokani, e dua tale na lewe ni Lotu, e dua na iliuliu ni Lotu, e dua drau cakacaka vata) se mai na dua ga na ka (nona mate e dua na daulomani, tauvimate, leqa vakailavo, vakacacani, vakatotogani)—cakava kina e dua na ka dodonu ena nomu igu taucoko. “Ia mo yalodina tiko” (V&V 122:9); e sega ni dodonu mo soro. Ka kakua tale ni lokuyara, gole vua na Turaga. Vakayagataka na taucoko ni nomu vakabauti Koya. Wasea Vua na nomu icolacola. Vakatara na Nona loloma va-Karisito me vakamamadataka na nomu icolacola. A yalataki tu vei keda ni da na “vosota rawa na veika rarawa, ia [meda] marau ga ena vuku i Karisito” (Alama 31:38). Me kakua ni vakamalumalumutaka na nomu bula vakayalo na veika vakavuravura.
Na Nona ivakaraitaki cecere, o ya na Veisorovaki a gadrevi kina vei Jisu me lako sobu mai “ki ra sara” (V&V 88:6) ka vakararawataki ena “rarawa ni tamata kecega” (2 Nifai 9:21). Eda sa kila kina ni sa rabailevu sara na inaki ni Veisorovaki mai na kena vakarautaki na veika me ulabaleti kina na ivalavala ca. Na cakacaka cecere duadua e vuravura oqo sa soli kina na kaukauwa vua na iVakabula me vakadeitaka kina na yalayala oqo: “Ia kevaka ko ni vuki vua naTuraga ena yalomuni taucoko ka vakadinati Koya, ka qaravi Koya ena lomamuni taucoko, io kevaka ko ni sa kitaka oqo, ena sereki kemuni—mai na nomuni tiko vakabobula” (Mosaia 7:33).
Ni da vakananuma tiko na mataka ni Siganimate oqo, meda gole ga vua na Turaga, na noda “kalokalo ivolasiga e serau tu” (iVakatakila 22:16). Au sa vakadinadinataka ni na dau vakararamataka tikoga na noda salatu, noda dina, kei na noda bula (raica Joni 14:6), ena yaca i Jisu Karisito, emeni.