Na Vakavakarau ena Kauta mai na Veivakalougatataki
Me da vakasamataka mada na noda veikacivi, me da vakananuma na noda itavi, ka da muri Jisu Karisito.
Kemuni na veitacini, oi kemuni na tiko rawa nikua ena Vale ni Koniferedi e Salt Lake City sa veivakauqeti dina na kemuni irairai. Sa ka e veivakurabuitaki ni da kila ni ena vica vata na udolu na valenilotu ena veiyasai vuravura, eso tale vei kemuni—ka tiko vei kemuni na matabete ni Kalou—ko ni na sarava tiko na kakaburaki oqo ena setilaiti. Duidui na nomuni vanua, e levu sara na mataqali vosa, ia e dua ga na isema e vauci keda vata. Sa nuitaki vei keda na matabete ka meda na veiqaravi ena yaca ni Kalou. Sa tu oqo vei keda e dua na veivakabauti e vakalou. Sa levu sara na ka e nuitaki vei keda.
E dua na ka au dau nanuma vinaka voli, sa ikoya na imatai ni gauna meu mai tiko kina ena soqoni ni matabete niu a se qai tabaki oti ga meu dikoni ka mai lagata na sere “Ni Gole Mada Mai.” Ena bogi nikua au na vakavoqataka lesu mai na qaqa ni sere o ya ka kaya vei kemuni, “Ni gole, mada mai na matabete kece.”1 Me da vakasamataka na noda ilesilesi, dikeva noda itavi ka muri Jisu Karisito, na noda Turaga.
Ena ruasagavulu na yabaki sa oti au a tiko ena dua na soqoni ni sakaramede ka ikau kina ni nodra iulutaga na gone na “Au Lewe ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalodododnu Edaidai.” Era vakaraitaka na gonetagane kei na goneyalewa oqo ni ra sa tuberi tiko me ra na laki veiqaravi vua na Turaga kei ira na tani. Totoka na sere, vakaciriloloma ni ra cavuqaqataka nodra itavi, ka sa lutu sara ga mai lagi na kena yalo. E dua na makubuqu gonetagane yabaki 11 ena gauna o ya, e nona itavi me vosa ena iMatai ni Raivotu ni cavuta na nona itavi. Ni sa qarava oti nona itavi ka lako mai vei rau na nona itubutubu kei rau na tubuna, au qai kaya vua, “Tomi, au nanuma sa voleka ni kena gauna mo sa na daukaulotu.”
Kaya mai o koya, “Sega se bera, levu tale na ka meu se vulica mada.”
Ena veiyabaki e tarava, e vuli voli kina o Tomi, kau vakavinavinaka vei rau na nona itubutubu, ira na qasenivuli kei na dauvakasala mai na lotu, ka ra sa bau yalodina sara ga ka gugumatua. Ni sa matua cake mai e a qai kacivi me kaulotu. E a vakacaucautaki sara vakalevu o koya ena nona veiqaravi.
Au sa vakauqeti kemuni na itaba cauravou mo ni vakavakarau mo ni veiqaravi vakadaukaulotu. E levu sara na iyaragi e tu me na vukei kemuni mo ni vulica na lesoni ka na yaga sara vei kemuni ka na vukei kemuni mo ni bulataka na mataqali bula e dodonu mo ni a bula kina ka kilikili. E dua vei ira na iyaragi oqori sai koya na ivolalailai Me iSakisaki ni iTabagone, ka tabaki ena nodratou veidusimaki na Mataveiliutaki Taumada kei na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua. E tukuni tu kina na itagede mai na nodra volavola kei na ivakavuvuli na iliuliu ni Lotu vakakina na ivolanikalou, kevaka me vakamuri ena kauta mai na veivakalougatataki ni Tamada Vakalomalagi, kei na veituberi ni Luvena vei keda kece. Kena ikuri na ivolavakarautaki ni lesoni, ka sa masulaki ka vakarautaki tu vakamatau. Na matavuvale, na lotu vakamatavuvale sa tu me vakavulici kina na ivakavuvuli vakosipeli. Voleka ni o kemuni kece e dodonu mo ni tiko ena kalasi ni semineri ka vakavulici tiko mai vei ira na qasenivuli yalodina ka levu sara tu na ka me ra wasea.
Vakavakarau ki na vakamau ena valetabu, vakakina na kaulotu. Na veigadivi ena kena ivakarau dodonu e tiki ni vakavakarau oqori. Ena vanua sa kena ivakarau na veigadivi, me se tei wawa toka mada me yacova ni sa yacovi yani na yabaki 16. “E sega ni o ira kece na itabagone era dau veigadivi se era vinakata na veigadivi… . Ni ko se qai tekivu veigadivi, dau lako vakailala se veisasa yarua… . Nanuma me ra sa [veikilai tiko na nomu itubutubu kei] koya o sa gadiva tiko.” Me vaka ni vakavakarau ki na bula vakawati na veigadivi, “mo na veigadivi ga kei ira e toka e cake na nodra i tagede.”2
Mo na lako ga ki na vanua e vinaka kina na veimaliwai. Ka na sega kina na veika e rawa ni ko temaki kina.
E dua na tama yalomatua e kaya vei luvena, “ni ko sa raica ni o sa tiko ena dua na vanua ka sega ni dodonu mo tiko kina, lako tani mai kina!” iVakasala vinaka vei keda kece.
Era dau vakasalataki keda na italai ni Turaga me dau rakorako na noda isulusulu me ivakaraitaki ni noda rokova na Tamada Vakalomalagi ka vakakina o keda sara mada ga. Na nomu isulusulu ena dau vakauta e levu na itukutuku vei ira na tani baleti iko ka na vakavuna na ivakarau ni nomu na veimaliwai kei ira. Vakaisulu me rawa ni kauta mai na ka vinaka duadua baleti iko kei ira era tiko vakavolivoliti iko. Kakua ni dau vakaisulu tu vakalialia, ka qarauna na kemu irairai, na samuqawe kei na cula ni tiki ni yago.
Eda gadreva kece na itokani vinaka. Era na veivakauqeti ki na nomu ivakarau ni vakasama kei na itovo na nomu itokani, ka vakakina o iko vei ira. Ni tautauvata na itagede ni bula ena rawa ni da veivakaukauwataki ka veivakatataki cake vakaikeda. Veivakayalovinakataki ka veivakarokorokotaki. E lewe levu na sega ni lewenilotu era curu mai ki na Lotu ena nodra dau kauti ira mai ki na itaviqaravi ni Lotu na nodra itokani.
Na vosa dau cavuti wasoma ena dina tu ga: “Na dina [sa] lawatu vinaka duadua.”3 E dua na cauravou Yalododonu Edaidai e bula me vaka e vakavulica ka vakabauta. E dina vei ira na tani. Dina vei koya vakataki koya. Dina vua na Kalou. Sa nona ivakarau tudei na dina ka sa matau vua. Ni yaco na gauna ni dredre ni digidigi e sega ni dau tarogi koya, “Na cava era na nanuma na tani?” ia, e dau taroga ga, “na cava au nanuma me baleti au?”
Eso era na sotava na veitemaki me ra na veisautaka na nodra itagede tudei ni dina. Ena dua na kalasi ni vulilawa kau a lewena ena univesiti, au nanuma ni dua na noqu itokani e a sega ni vakarau mai ki na veivosaki vakalasi, au sa qai vakasamataka, “ena qai pasitaka rawa vakacava na nona veitarogi?”
Au qai kunea na isau ni noqu vakatataro ni sa curu mai ki na rumu me caka na iotioti ni veitarogi ena vulaililiwa ni daramaka voli mai e dua na ivava beleti. Au kidroa ka vakasaravi koya toka yani ni sa tekivu na veitarogi. Biu taucoko tu na neimami ivola ena fuloa, me vaka na ivakaro. Luvata laivi na ivava beleti mai yavana; ka sa qai tekivu, ena iqaqalo ni yavana ka sa vakamatautaka, ni sa lumuta tu ena qilisirini, sa qai mai cega na taba ni ivola ka sa biu tu ena fuloa, ka laurai tu mai vakamatata na isau ni taro ka tarogi tiko ena veitarogi.
A rawata o koya e dua na maka levu duadua ni kalasi o ya ena vulici ni lawa ni bisinisi. Ia, sa qai yaco mai na siga me rau sota na bici kei na kena i-ula. E muri ni sa vakarau me dabeci na veitarogi ni veika raraba, sa qai vakatauca nona lewa o qasenivuli, “Ena yabaki oqo au sa na veisautaka na icakacaka ni nodatou veitarogi, kau sa na vakatarogi kemudou yadua ga ka sa na sega na volavola me vaka na kena ivakarau.” Sa qai kila ena siga o ya na neitou daunivakarai isau ni taro ena iqaqalo ni yavana ni sa lai oso tu e lomana na nona iqaqalo ka mani sega kina ni rawata na veitarogi.
Na nomu ivosavosa kei na vosa o vakayagataka ena vakaraitaka na iwalewale ni veika ko via vakaraitaka. Vakayagataka na vosa ena veilaveti vei ira era vakavolivoliti iko. Na vosa ni veivakacacani, na vosavosa ca se na vosa kaukauwa kei na veiwali baleca e sega ni taleitaka na Turaga. Kakua ni vakayagataka vakatawadodonu na yaca ni Kalou se o Jisu Karisito. Na Turaga e kaya, “Kakua ni cavuta wale na yaca i Jiova na nomu Kalou.”4
Na Tamada Vakalomalagi sa vakasalataki keda me da vaqara na, “ka e vinaka na ka e totoka, se rogorogo vinaka se daudokai.”5 Na ka ga o dau wilika o dau vakarogoca, se sarava ena dau tara na nomu bula.
Sa ka rerevaki ka dau veivakatotogani sara na iyaloyalo vakasisila. Na vakatovotovotaki ni iyaloyalo vakasisila ena rawa ni lewai keda, ka na kauti keda yani ki na veika rerevaki cake kei na ivalavala ca ni veiyacovi. Se cava ga ena taura mo dro tani mai na iyaloyalo vakasisila.
Kakua ni rere na lako tani mai na dua na iyaloyalo, bokoca na retioyaloyalo, se veisautaka na siteseni ni retio kevaka e sega ni salavata kei na itagede ni Tamada Vakalomalagi na ka e vakaraitaki kina. Me vakalekalekataki ga, ni kevaka o lamatarotarotaka tiko e dua na iyaloyalo, ivola, se dua ga na ka ni veivakamarautaki, kakua ni sarava, kakua ni wilika, kakua ni vakaitavi kina.
O Paula na iapositolo e kaya. “Dou sa sega beka ni kila ni dou sa vale ni Kalou ka sa tiko vei kemudou na Yalo ni Kalou? … Ni sa savasava na vale ni Kalou, ia sa ikemudou oqo.”6 kemuni na taciqu, sa noda itavi meda raica ni sa savasava ka vakalou na noda bula.
Na waigaga ni veivakamatenitaki, vakayagataki vakatawadodonu ni wainimate, alakaolo, kofi, ti, kei na tavako ena vakacacana na ituvaki ni yagoda, na noda vakasama, kei na noda tiko vinaka vakayalo. Ena rawa ni vakabobulataki iko na tavako, vakamalumalumutaka na nomu yatevuso ka vakalekalekataka na nomu bula.
Na ivakatagi e rawa ni vukei iko mo toro voleka vua na Tamamu mai Lomalagi. E rawa ni vakayagataki me veivakavulici, veilaveti, veivakauqeti, ka veivakaduavatataki. Ia, na kena totolo, itautau, rorogo, kei na qaqana, e rawa ni vakamocera na nomu wakilakila vakayalo. E sega ni vinaka mo vakatawana tu ena nomu vakasama na ivakatagi sega ni kilikili.
Baleta ni sa rui ka bibi na gagano ni veiyacovi, sa vinakata kina na Turaga na vakatulewa matau kei na savasava ni se bera na vakamau ka vakakina na yalodina e taucoko ni sa oti na vakamau. Ni o veigadivi, doka na kemu isa ka namaka me vakaraitaka vei iko o koya na veidokai vata o ya. E sega ni cala ni na dau muria ga mai na ivalavala ca na turu ni wainimata.
O Peresitedi David O. McKay, na ikaciwa ni Peresitedi ni Lotu, e veivakasalataki vakaoqo, “Au kerei kemuni mo ni vakasamataka na vakanananu savasava.” E qai cavuta na ivakasala bibi oqo me baleta na dina: “Na veika kece e caka, a liu mada na kena vakasama. Kevaka me da na lewa vakamatau na noda ivalavala, sa dodonu me da na lewa mada vakamatau na veika eda vakasamataka.” Kemuni na taciqu ni vakatawana na nomuni vakasama ena vakasama vivinaka, ka na dodonu na nomuni ivalavala. Me rawa vei kemuni yadua mo ni vakavoqataka ena dina na malanivosa nei Tennyson ka cavuta o Sir Galahad: “Na noqu igu e vaka na igu ni le tini, baleta ni savasava tu na yaloqu.”7
Ena dua na gauna lekaleka se qai oti ga oqo a tukuna kina e dua na dauvola ivola me kena isoqoni ni nona vakadidike, me baleta na bula ni veimaliwai ni itabagone, ni itikotiko e vakadewataka tiko vei ira na itabagone e dua na itukutuku veilecayaki: o ira na itukutuku saumi me kacivaki kei na itukutuku vakaraitaki raraba era tukuna tiko, “na itukutuku bibi ni sa donu ka me namaki tiko na veimoceri,” na ka ni veivakayarayarataki ka dau sogota sara ga na nodra ivakasala na kenadau kei na nodra kerekere na itubutubu. E musuka laivi sara ga na Turaga na itukutuku oqo mai vei ira na dauvolaitukutuku ena nona vakamatatataka ka tukuna, “Mo dou savasava mai.”8
Ni yaco mai na veitemaki, nanuma na nona ivakasala yalomatua na iApositolo o Paula, ka a kaya, “Sa sega na vere tani sa yaco vei kemudou, o koya ga sa vorata rawa na tamata: ia sa yalodina na Kalou o Koya ena sega ni laivi kemudou mo dou dau veretaki vakalevu cake, me vaka ga na nomudou kaukauwa; ka na cakava talega kei na vere na sala mo dou dro kina, mo dou vosota rawa.”9
Ena gauna o vakadeitaki kina mo lewena na Lotu, o sa ciqoma kina na dodonu ni veitokani ni Yalo Tabu. Ena vukei iko ko Koya mo dau digia na veidigidigi vinaka. Ni o bolei se o temaki, e sega ni dodonu mo galili. Nanuma ni masu na pasipote ki na kaukauwa vakayalo.
Kevaka sa tarabe e dua ena nona ilakolako, e tiko e dua na sala lesu. Na ivalavala oqori e vakatokai na veivutuni. A mate na nodaru iVakabula me vakarautaka vei iko kei au na isolisoli vakalougatataki o ya. E dina ni dredre na sala, e dina na yalayala: “Ke sa vaka na ka kulakula na nomudou ivalavala ca, sa na vulavula me vaka na uca vulavula.”10
Kakua ni vakasabusabutaka na nomu bula tawamudu. Muria na ivakaro ni Kalou. Kevaka o sa ivalavala ca, na kena totolo ga ni nomu tekivuna na ilakolako lesu mai, na kena totolo ni nomu na kunea na sautu kamikamica kei na reki ka sala vata mai kei na cakacaka mana ni veivosoti. Na marau e lako mai ni bulataki na sala e vinakata vei ira na Turaga ka vakakina na veiqaravi vua na Kalou kei ira na tani.
Na igu vakayalo e vakavuqa me dau yaco mai ena veiqaravi ka da guilecavi keda kina. Ena vica na yabaki sa oti au a sikova kina na Tabana ni Kaulotu ka dau kilai tu ena gauna o ya me California, kau vakataroga kina e dua na daukaulotu gone mai Georgia. Au nanuma na noqu a tukuna vua, “O dau volavola i vale vei rau na nomu itubutubu e veimacawa?”
E sauma, “Io, Baraca Monson.”
Au qai taroga, “O dau marautaka na ivola e dau yaco mai vale?”
A sega ni sauma. Sa dede au qai taroga “Se gauna cava o taura kina na iotioti ni ivola mai vale?”
Ena domo sautaninini, a sauma, “Au se bera vakadua ni ciqoma e dua na ivola mai vale. O Ta e se dikoni voli ga, ka sega ni lewe ni Lotu o Na. Erau a kerei au meu kakua ni lako mai. Erau kaya kevaka au na lako mai ki kaulotu, erau na sega ni volavola mai vei au. Na cava meu cakava, Baraca Monson?”
Au cabora e dua na masu lo vei Tamaqu Vakalomalagi: “Na cava meu tukuna vua na Nomuni italai gone oqo, ka sa biuta tu yani na veika kece me mai veiqaravi ena Vukumuni?” Qai yaco mai na veivakauqeti. Au qai kaya, “Elder, vakauta e dua na ivola ki vale vei rau na tinamu kei na tamamu e veimacawa ni nomu kaulotu. Tukuna vei rau na ka o cakava tiko. Tukuna vei rau na levu ni nomu lomani rau qai wasea vei rau na nomu ivakadinadina.”
E taroga, “Erau na qai volavola mai kina vei au?”
Au sauma, “Erau na qai volavola mai vei iko.”
Keirau veitalatala kau lako yani ena noqu ilakolako. Ena vica na vula ka tarava au a tiko ena dua na koniferedi ni iteki ena Ceva kei California a lako mai vei au e dua na daukaulotu gone ka kaya, “Baraca Monson, o se nanumi au tiko beka? O au na daukaulotu ka sega ni ciqoma e dua na ivola mai vei rau na tinaqu kei na tamaqu ena imatai ni ciwa na vula ni noqu kaulotu. O qai tukuna vei au, Vakauta e dua na ivola ki vale e veimacawa, Elder, erau na qai volavola mai na nomu itubutubu.’ “Qai taroga o koya, “O se nanuma tiko na yalayala o ya, Elder Monson?”
Au se nanuma tiko. Au taroga, “Sa bau dua na irogo mai vei rau?”
E tatara ki na nona taga ka taura mai e dua na ibinibini ivola ka vauci tu ena dua na wadrega, taura mai e dua na ivola mai na dela ni ibinibini, ka kaya, “Au sa bau rogoci rau beka na noqu itubutubu! Rogoca na ivola oqo mai vei tinaqu: ‘Luvequ, keirau sa marautaka vakalevu na nomu ivola. Keirau sa marautaki iko dina, na neirau daukaulotu. Kila na cava? Sa tabaki o Ta me bete. Sa vakarau tiko me papitaisotaki au. Au sa sota tiko kei rau na daukaulotu; ni oti e dua na yabaki mai oqo keirau vinakata me keirau lako yani ki California ni oti na nomu kaulotu, ka ni o keirau, kei iko, tou na vinakata me datou matavuvale tawamudu ena nodatou curu ki na valetabu ni Turaga.’” E taroga na daukaulotu gone oqo, “Baraca Monson, e dau sauma li e veigauna na Tamada Vakalomalagi na masu ka vakayacora na nodra yalayala na iApositolo?”
Au sauma, “Ni tu vua e dua na vakabauta me vaka o sa vakaraitaka, ena sauma na Tamada Vakalomalagi na mataqali masu vaka o ya ka sauma ena Nona sala ga.”
Na liga savasava, na yalo savasava, kei na yalo lomasoli sa tarai lomalagi. E dua na veivakalougatataki, soli mai lagi, sa sauma na nona masu e dua na daukaulotu yalomalumalumu.
Kemuni na taciqu, sa noqu masu me da bula me rawa kina vei keda, talega, me da tarai lomalagi ka vakalougatataki talega vaka o ya, o keda vakayadua sara, ena yaca i Koya sa solia na veivakalougatataki kecega, io ko Jisu Karisito, emeni.