‘Inisititiuti
Vahe 38: Hilamani 13–16


Vahe 38

Hilamani 13–16

Talateú

ʻOku ʻiloa ʻa e palōfita Leimana ko Samuelá ʻi he mana ʻo hono maluʻi ia ʻi heʻene malanga mei he funga ʻā takatakai ʻo e kolo ko Seilahemalá. Naʻá ne fakahā ha ngaahi kikite mo ha ngaahi fakaʻilonga pau ʻo e ʻaloʻi mo e pekia ʻa e Fakamoʻuí. ʻOku tatau pē ʻa Samuela, ʻa ia naʻá ne fakatokanga ki he kau Nīfaí ke nau teuteu ki he ʻaloʻi ʻo Sīsū Kalaisí, mo e kau palōfita ʻo e ngaahi ʻaho kimui ní ʻa ia ʻoku nau tokoni mai ke tau teuteu ki he Hāʻele ʻAngaua ʻa e Fakamoʻuí. Te ke lava ʻo tokoni ki he kau akó ke nau fakatokangaʻi ʻa e faitatau ʻo e ngaahi pōpoaki ʻa e kau palōfita ʻo e ngaahi ʻaho kimui ní mo e pōpoaki ʻa Samuelá, pea mo e faitatau ʻa e tali ʻe māmani ʻa e kau palōfita ʻo e ngaahi ʻaho kimui ní mo hono tali ʻe he kau Nīfaí ʻa Samuelá. Fakaafeʻi e kau akó ke nau muimui ʻi he sīpinga ʻa kinautolu naʻe tui ki he ngaahi lea ʻa Sāmuelá pea nau fiefia ʻi he ngaahi tāpuaki ʻo e tuí, fakatomalá, mo e liliu ʻo e lotó.

Ngaahi Tokāteline mo ha Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni

  • ʻOku fakatokanga mai ʻa e kau palōfitá ke tau fakatomala (vakai, Hilamani 13).

  • ʻOku fakamoʻoni ʻa e kau palōfitá ki he hāʻele mai ʻa Kalaisí pea akoʻi kitautolu ke tau teuteu ki ai (vakai, Hilamani 14).

  • ʻOku fakahā ʻaki ʻa e ului moʻoní ʻa e faivelenga ʻi he moʻuí kotoa (vakai, Hilamani 15:7–16).

  • ʻI he taimi ʻoku fakafefeka ai ʻe he kakaí honau lotó, ʻoku nau fakangofua ʻa Sētane ke ne “maʻu ʻa e fuʻu mālohi lahi” ki honau lotó (vakai, Hilamani 16:13–25).

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Hilamani 13. ʻOku Fakatokanga Mai ʻa e Kau Palōfitá ke Tau Fakatomala

ʻEke ki he kau akó pe ʻe lava ke nau fakakaukau ki ha taimi naʻe fai ange ai ha fakatokanga (pe ki ha kakai ʻoku nau ʻiloʻi) fekauʻaki mo ha fakatuʻutāmaki ne nau toki ʻiloʻi kimui ne tupu ʻenau malú mei heʻenau talangofua ki he fakatokangá. (ʻE lava ke kau he ngaahi sīpinga ʻo e ngaahi fakatokangá ʻa e tokanga ki ha laʻipepa fakatokanga ʻi ha foʻi hina faitoʻo, muimui ki he ngaahi fakahinohino ʻi ha fakaʻilonga hala, talangofua ki ha fakatokanga ʻa ha mātuʻa pe kaungāmeʻa, mo e hā fua.) Lau e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

“ ʻOku ʻikai ʻoatu e pōpoaki ʻa ha Taki Māʻolunga he konifelenisi lahí—ha pōpoaki naʻe teuteuʻi ʻi he ivi ʻo e Laumālié ke laka ai ki muʻa e ngāue ʻa e ʻEikí—ke mālieʻia ai. ʻOku foaki ia ke ueʻi e lotó, ke fakamāmaʻi, ke fakatukupaaʻi, pe ke fakatonutonu. ʻOku ʻomi ia ke ongoʻi ʻi he ivi takiekina ʻo e Laumālie ʻo e ʻEikí, mo ha ʻamanaki ʻoku fakataumuʻa ke ako ʻa e tokotaha ʻoku fanongó mei he leá pea mei he Laumālie ʻoku totonu ke ne fai ʻaki iá” (“The Dedication of a Lifetime” [faeasaiti ʻa e Potungāue Ako ʻa e Siasí maʻá e kakai lalahi kei talavoú, 1 ʻo Mē, 2005], 1, ldsces.org; ʻoku fakamamafaʻi ʻi he tatau totonú).

Lau mo e kau akó ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 1:4–5.

  • Ko e hā e ngaahi founga ʻoku fai mai ʻaki ʻe he ʻEikí ʻa e ngaahi fakatokanga ʻi he ongo veesi ko ʻ ení?

Ko e taha ʻo e ngaahi ʻuluaki founga ʻoku fakatokanga mai ʻaki ʻe he ʻEikí ki Hono kakaí ʻoku fakafou mai ia ʻi he ngaahi lea ʻa e kau palōfita. Naʻe fekauʻi mai ʻe he ʻEikí ʻa Samuela ko e tangata Leimaná ke fakatokanga ki he kau Nīfaí ʻe fakaʻauha kinautolu ʻo kapau he ʻikai ke nau fakatomala. Kole ki he vaheua ʻe taha ʻo e kau akó ke nau lau ʻa e Hilamani 13:1–6, pea kumi ʻa e (1) founga naʻe maʻu ai ʻe Samuela ʻa e fakatokangá mei he ʻEikí mo e (2) meʻa naʻe fie maʻu ke fai ʻe he kakaí ke nau talangofua ai ki he fakatokangá. Fekau e kau ako kehé ke nau lau ʻa e Hilamani 13:7–11, pea kumi ʻa e (1) meʻa ʻe mole mo faingataʻaʻia ai e kakaí ʻo kapau naʻe ʻikai ke nau fakatomala mo e (2) meʻa ʻe hokó ʻo kapau te nau fai ki he fakatokangá. Hili hono ʻoange ha taimi feʻunga ke lau ai ʻeni ʻe he kau akó, fakaafeʻi kinautolu ke nau tautau toko ua ke aleaʻi e ngaahi meʻa naʻa nau maʻú. Hili iá pea ʻoange hanau faingamālie ke vahevahe ai ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e kalasí kātoa. Mahalo te ke fie hiki he palakipoé ha ngaahi fakamatala nounou lolotonga hono aleaʻi ʻe he kau akó ʻenau ngaahi fakakaukaú.

Veteki he falikí ha fanga kiʻi foʻi maka, pea fakaʻatā ha kiʻi hala fāsiʻi ke luelue ai ha taha ʻo ʻikai te ne tuʻu ʻi he ngaahi foʻi maká. Fakaafeʻi ha toko ua ke na haʻu ki muʻa pea haʻihaʻi hona matá. ʻAi ke na vilo takai tuʻo lahi ke ʻoua te na ʻiloʻi pe ʻokú na hanga ki fē. Talaange leva ke na toʻo hona suú. ʻEke ki ha taha ʻo e ongo tamaiki naʻe haʻihaʻi hona matá pe te ne falala ki he toko taha ko ē ke ne taki atu ia ʻi he halá.

Kole ki ha toko taha ako ke ne lau ʻa e Hilamani 13:29. Hili iá pea fakaafeʻi e ongo tamaiki naʻe haʻihaʻi hona matá ke toʻo ʻa e konga tupenú peá na foki ki hona nofoʻangá.

  • Ko e hā nai e meʻa ʻi heʻetau moʻuí ʻe lava ke fakafofongaʻi ʻe he ngaahi foʻi maká?

  • Ko e hā nai ha ngaahi “fakahinohino kui” ʻoku falala ki ai e kakaí?

  • Ko e fē nai ha taimi kuo tataki ai koe ʻe ha taha fai fakahinohino ʻo ke malu ai?

Kole ki ha vaheua ʻe taha ʻo e kau akó ke nau ako fakalongolongo ʻa e Hilamani 13:17–23. Fakaafeʻi kinautolu ke nau kumi hake ʻa e ngaahi fakatuʻutāmaki ʻo e koloá pea mo e ngaahi fakahinohino kuo pau ke tau muimui ai ke tau hao mei he ngaahi fakatuʻutāmakí ni. Fakaafeʻi kinautolu ke nau aleaʻi e founga ʻe lava ke tākiekina ai ha taha ʻe he fekumi mo hono fakaʻaongaʻi taʻetotonu ʻo e koloá.

Kole ki he vaeua ʻe tahá ke nau ako fakalongolongo ʻa e Hilamani 13:24–29, fakataha mo e 2 Nīfai 9:28 . Fakaafeʻi kinautolu ke nau vakaiʻi fakalelei angé ʻa e ngaahi ʻuhinga ʻa e kakai ʻi he ʻaho ʻo Samuelá ʻi heʻenau fakafisingaʻi e kau palōfitá.

ʻOange ha faingamālie ʻo e kau akó ke vahevahe ai mo e kalasí fakakātoa ʻa ʻenau ngaahi fakakaukaú.

Mahalo te ke fie tokoniʻi e kau akó ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi lea ʻa Samuela ʻi he Hilamani 13:24–29 ko ha konga pē ʻo e fealēleaʻaki ko ʻení. Kapau te ke fai ia, fakamahinoʻi ange neongo ʻoku ʻikai ke tau halaia ʻi hano kapusi pe tāmateʻi ʻo e kau palōfitá, ka ʻe lava ke tau fakatatau ʻa e niʻihi ʻo e ngaahi fakatokanga ʻa Samuelá kiate kitautolu.

  • Ko e hā ha ngaahi meʻa pau kuo faleʻi kitautolu ʻe he Palesiteni lolotonga ʻo e Siasi ke tau fai? Ko e hā ha ngaahi meʻa pau kuó ne fakatokanga mai ke tau fakaʻehiʻehi mei ai?

Kole ki he kau akó ke nau fakalaulauloto fakalongolongo ki haʻanau ngaahi tali fakatāutaha ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ha meʻa kuó ke fai ko e tali ki he faleʻi mo e ngaahi fakatokanga ʻa e palōfita moʻuí? Kuo fai tāpuekina fēfē koe ʻi hoʻo muimui ki heʻene faleʻí? Ko e hā ha meʻa te ke lava ʻo fai ke ke fakalakalaka aí?

Hilamani 13:38. ʻOku Fakatupu ʻe hono Fakatoloi ʻo e Fakatomalá ʻa e Mamahí

Hiki e potufolofola ko ʻení ʻi he palakipoé: “Kuo ʻosi ʻa e ututaʻú, kuo hili ʻa e faʻahitaʻu māfaná, pea ʻoku heʻeki ai fakamoʻui ʻa kitautolu” (Selemaia 8:20).

  • Ko e hā e ʻuhinga ʻo e fakamatala ko ʻení?

Kole ha toko taha ako ke ne lau ʻa e Hilamani 13:38.

  • Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi vēsí ni ʻo kau ki he fakatomalá?

  • Ko e hā ʻa e fakamoʻoni fakataukei folofola ʻokú ne fakatokanga mai ke ʻoua naʻa tau fakatoloi ʻa e ʻaho ʻo ʻetau fakatomalá? (Ka ʻikai manatuʻi ʻe he kau akó ʻa e ʻAlamā 34:32–34 , ʻai ke nau sio ki ai.)

Vahevahe ange ʻa e faleʻi ko ʻeni meia Palesiteni Kōtoni B. Hingikelī (1910–2008), ko e Palesiteni hono 15 ʻo e Siasí, ʻa ia naʻá ne lea fakahangatonu ai kiate kinautolu ʻoku fefaʻuhi mo hono maʻunimā ʻe he ponokalafí. ʻOku fakamamafaʻi atu ʻa e ngaahi kupuʻi lea mahuʻinga fekauʻaki mo e ngaahi veesi ko ʻení.

“Tuku ke tūʻulutui ha taha pē ʻoku haʻisia ʻi he angahala ko ʻení, pea lotu ʻi hono potu liló, ʻo kole ki he ʻEikí ke ne tokoni mai ʻo fakatauʻatāinaʻi ia mei he fili fakamamahí ni. He ka ʻikai, ʻe nofo maʻu ʻa e angahala fulikivanú ni ʻi heʻene moʻuí pea aʻu atu foki ki he taʻengatá. Naʻe akonaki ʻa Sēkope, ko e tokoua ʻo Nīfaí ʻo pehe, ʻPea ʻe hoko ʻo pehē, ʻo ka ʻosi ʻa e hiki ʻa e kakai fulipē mei he ʻuluaki maté ni ki he moʻuí, ko e meʻa ʻi heʻenau hoko ʻo taʻe-faʻa-maté, … ʻe māʻoniʻoni ai pē ʻa kinautolu ʻoku māʻoniʻoní, pea ʻe taʻemaʻa ai pē ʻa kinautolu ʻoku taʻemaʻá’ (2 Nīfai 9:15–16).

“Naʻe mamata ʻa Palesiteni Siosefa F. Sāmita, ʻi heʻene vīsone ki he hāʻele ʻa e Fakamoʻuí ki he ngaahi laumālie ʻo kinautolu kuo pekiá, ʻnaʻe ʻikai te Ne hāʻele tonu ia ki he kau angahalá, pea naʻe ʻikai foki ke fanongoa ʻa Hono leʻó ʻe he kau taʻetui ʻOtuá pea mo e kau taʻefakatomalá, ʻa ē ko ia naʻa nau fakaʻuliʻi ʻa kinautolu ʻi he lolotonga ʻa ʻenau ʻi he kakanó’ (T&F 138:20)” (ʻi he Conference Report, Oct. 2004, 66; pe Liahona, Nōv. 2004, 62; ko e toki tānaki atu hono fakamamafaʻí).

  • Ko e hā e meʻa naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Hingikelī, Sēkope, mo Palesiteni Siosefa F. Sāmita ʻo kau ki he kakai ʻoku ʻikai fakatomala mei heʻenau ngaahi angahalá?

Vahevahe ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí. Kimuʻa peá ke laú, kole ki he kau akó ke nau fakafanongo angé ki ha ongo ʻuhinga mahuʻinga ʻoku ʻikai totonu ai ke fakatoloi ʻetau fakatomalá:

“ ʻOku peheni ʻa e fakakaukau ʻa kinautolu ʻoku nau lolotonga moʻua ʻi he angahala mamafá: “Kapau ʻoku faingataʻa pehē fau ʻa e fakatomalá, ta ʻoku lelei ke kei hokohoko atu pē ʻa ʻeku faiangahalá ʻaʻaku ia. Ka toki fie maʻu ke u fakatomala ʻa mui ai, pea te u toki fakatomalaʻi tuʻo taha pē.’

“ ʻOku fakavalevale ʻaupito ia. Te u talaatu hono ʻuhingá. ʻUluakí, mahalo he ʻikai maʻu ʻe he kakai ʻoku nau fakatoloi ʻa e fakatomalá ha taimi ke fakahoko ai ʻeni. Pea uá, ko e lahi ange ʻo ʻenau angahalá ko e lahi ange ia ʻenau mamahí, ʻo ʻikai ko e fiefia naʻa nau ʻamanaki ki ai kae ʻikai lava ke nau maʻú. Manatu ki he fakatokanga meia Samuela ko e tangata Leimaná [vakai, Hilamani 13:38]” (To Draw Closer to God: A Collection of Discourses [1997], 65).

ʻOange ha taimi feʻunga ke fakalaulauloto ai e kau akó ki he ongo fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā e ngaahi fakatuʻutāmaki hono fakatoloi ʻo e fakatomalá?

  • Ko e hā e ngaahi tāpuaki ʻe lava ke tau aʻusia ʻi heʻetau talangofuá mo ʻetau fakatomala ʻi he taimi pē ko ia kuo tau faiangahala aí?

Hilamani 14. ʻOku Fakamoʻoni ʻa e Kau Palōfitá ki he Hāʻele Mai ʻa Kalaisí mo Akoʻi Mai e Founga Ke Teuteu ki Aí

ʻOku fakakau ha ngaahi konga ʻo e Hilamani 14 fekauʻaki mo e ngaahi kikite ʻa Samuela ʻo kau ki he pekia ʻa Kalaisí ʻi ha fakakaukau ke akoʻi ʻi he vahe 40 ʻo e tohi lēsoni ko ʻení. ʻE lava ke ke lau e fakakaukau ke akoʻi ko iá pea fakapapauʻi pe te ke fie fakaʻaongaʻi ia ʻi heni.

ʻAi ke kumi hake ʻe he kau akó ʻa e ʻū saati he peesi 322 ʻi he tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó. Vahe e kau akó ke nau tautau toko ua pe ki ha fanga kiʻi kulupu iiki, ʻo fakatatau pē ki he tokolahi ʻo e kalasí. ʻAi ke nau lau ʻa e ngaahi potufolofola ʻoku hiki he sātí ʻa ia ʻoku nau fakamatala ki he ʻaloʻi mo e pekia ʻa e Fakamoʻuí pea pehē ki he meʻa naʻe akonaki ʻaki ʻe Samuela ʻo kau ki he teuteu ki he hāʻele mai ʻa Kalaisí. E lava pē ke fakafekauʻaki ʻe he kau akó ʻa e ngaahi veesi ʻi he Hilamani 14 mo e ngaahi veesi ʻoku ō fakataha mo ia ʻi he Hilamani 16 mo e 3 Nīfai 1, 2, 8, mo e 23. Hili ʻenau toe vakai ki he ʻū sātí, te ke lava ʻo kole ange ke nau aleaʻi e ongo fehuʻi ko ʻení:

  • Fakatatau ki he Hilamani 14:12–13, ko e hā e meʻa naʻe talaange ʻe Samuela ki he kakaí ke nau fai ke teuteu ki he ʻaloʻi, pe ʻuluaki hāʻele mai, ʻa Sīsū Kalaisí?

  • Ko e hā kuo akoʻi kiate kitautolu ʻe he kau taki ʻo e Siasí ʻo kau ki he teuteu ki he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Sīsū Kalaisí?

Hilamani 14:15–19. ʻOku Huhuʻi Kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi mei he Mate Fakatuʻasino mo Fakalaumālié

Fehuʻi ki he kau akó:

  • Ko e hā ʻa e faʻahinga mate ʻe ua ʻoku tau aʻusia takitahá? (Ko e mate fakatuʻasinó mo e mate fakalaumālié.)

  • ʻOku fai tuʻungaʻa nai ʻe he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí hono huhuʻi ʻo e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá mei he mate fakatuʻasino naʻe ʻomi ʻe he Hinga ʻa ʻĀtamá ki he māmaní? (ʻIo. Vakai, 1 Kolinitō 15:20–22 .)

ʻAi ke lau fakalongolongo ʻe he kau akó ʻa e Hilamani 14:15–19 pea kumi hake ha fakamatala ʻa Samuela ki ha ongo mate fakalaumālie. Tokoni ki he kau akó ke nau ʻiloʻi ko e mate fakalaumālie ʻuluaki naʻe fakahā ʻe Samuelá ko ʻetau mavahe mei he ʻOtuá ʻi heʻetau mavahe mei Hono ʻaó. Naʻe ui ʻe Samuela ʻa e mate fakalaumālie ko ʻení “ko e mate ʻuluakí” (Hilamani 14:17).ʻOku hoko ʻa e mate fakalaumālie ko ení ki he kakai kotoa pē ʻo hangē ko e mate fakatuʻasinó, ko e tupu mei he Hingá (vakai, Hilamani 14:16). ʻOku tau mavahe mei he ʻao ʻo e ʻOtuá ʻi heʻetau haʻu ki he māmaní. ʻOku ikunaʻi ʻa e mate fakalaumālie ko ʻení ʻo ʻikai makatuʻunga ʻi ha meʻa ka ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí—ʻe fakafoki ʻa e kakai kotoa pē ki he ʻao ʻo e ʻOtuá ke fakamāuʻi (vakai, Hilamani 14:17; vakai foki, 2 Nīfai 2:9–10; 9:15, 22, 38; ʻAlamā 11:43–44).

ʻI he mate fakalaumālie ʻangauá, ʻoku “toe motuhi atu [ʻa e kakaí] ʻi he ngaahi meʻa ʻoku kau ki he māʻoniʻoní” (Hilamani 14:18). ʻOku hoko ʻa e mate fakalaumālie ko ʻení ko e tupu mei heʻetau ngaahi angahala pē ʻatautolú. Naʻe ikunaʻi ʻe he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ʻa e mate ko ʻení ʻo makatuʻunga—kapau naʻa tau fakatomala mei heʻetau ngaahi angahalá pea maʻu ʻa e ngaahi ouau ʻo e fakamoʻuí, ʻe fakangofua kitautolu ke tau nofo ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá hili hotau fakamāuʻí.

Hilamani 15:7–16. ʻOku Fakahā ʻAki ʻa e Ului Moʻoní ʻa e Faivelenga ʻi he Moʻuí Kotoa

Fakaafeʻi e kau akó ke nau ako fakalongolongo pē ʻa e Hilamani 15:7–9 , ke ʻiloʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi meʻa ʻi he taimi ʻo e uluí. Hili haʻanau laukonga pe fakalaulauloto ki ai ʻi ha minti ʻe ua pe tolu, fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe ʻa e meʻa naʻa nau maʻú. Hiki he palakipoé e ngaahi fakakaukau ʻa e kalasí. Ka fie maʻu pea kole ke nau tali e ongo fehuʻi ko ʻení:

  • Fakatatau ki he veesi 7, ko e hā e meʻa ʻoku iku ki ai ʻa hono ako fakamātoato pea mo e tui ki he folofolá?

  • Ko e hā hono moʻoni pea mo hono fuoloa ʻo e liliu ʻi he kau Leimana ko ʻení” (Vakai, veesi 9.)

Kole ki he kau akó ke nau fakakaukauʻi fakalongolongo pē ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ha meʻa te ke lava ʻo fai ke ke aʻusia ai ha “liliu ʻo e lotó”?

  • Fakakaukauʻi ʻa e veesi 9 ʻi hano fakahoko ʻi hoʻo moʻuí. ʻOku ʻi ai nai haʻo “ngaahi mahafu tau” ʻoku fie maʻu ke ke tanu?

  • Te ke lava fēfē ʻo fakatupulaki ʻa hoʻo tuí ke aʻu ki ha tūkunga ʻokú ke “manavahē ke faiangahala”?

Fakaafeʻi ha mēmipa ʻo e kalasí ke ne lau ʻa e Hilamani 15:10–16.

  • Ko e hā e meʻa ne talaʻofa ʻaki ʻe he ʻEikí ʻo kau ki he hako ʻo e kau Leimana ko ʻeni naʻe uluí?

  • Ko e hā hono ʻuhinga ne talaʻofa ange ai e ʻEikí ki he kau Leimaná he ʻikai fakaʻauha honau kakaí? (Vakai, Hilamani 15:14–17.)

Hilamani 16:13–25. ʻI he Taimi ʻOku Fakafefeka ai ʻe he Kakaí Honau Lotó, ʻOku Nau Fakangofua ʻa Sētane Ke Ne “Maʻu ʻa e Fuʻu Mālohi Lahi” ki Honau Lotó

Kole ki he kau akó kātoa ke tāpuniʻi ʻenau ngaahi folofolá. Hili ia pea kole ki ha toko taha ke ne fakaava ʻene folofolá pea lau ʻa e Hilamani 16:13–14 kae fanongo pē hono toé. ʻEke ki he kalasí pe ʻoku nau pehē ko e hā e meʻa ʻe hoko ʻi he veesi hokó.

  • ʻOkú ke pehē ʻe anga fēfē hano tali ʻe he kakai ʻo e ʻaho ní ha pōpoaki ʻa ha palōfita ʻo kapau naʻa nau mamata ki ha kau ʻāngelo mo ha ngaahi fakaʻilonga lahi kehe?

Kole ki he toko taha ako ʻoku fakaava ʻene folofolá ke ne lau ʻa e ngaahi ʻuluaki foʻi lea ʻo e veesi 15. Fehuʻi ki he kau akó pe ʻoku nau pehē ko e hā e meʻa ʻe hoko atu ʻi he foʻi lea ko e Ka neongo iá. Hili ʻenau talí, lau fakataha mo kinautolu ʻa e veesi 15.

  • Te ke fakamatalaʻi fēfē ha taha ʻoku fefeka hono lotó?

  • Fakatatau ki he veesi 22–23, ko e hā e ivi tākiekina ne nau maʻu mei he loto fefeka ʻa e kau Nīfaí?

  • Ko e hā ha meʻa kuó ke ʻilo ʻoku ʻaonga ke ne taʻofi ʻa Sētane mei haʻane maʻu ha fuʻu mālohi ki ho lotó?

Lau mo e kau akó ʻa e 3 Nīfai 9:20 .

  • Ko e hā e ngaahi founga ʻoku kehe ai ha taha ʻoku ʻloto mafesifesi” mei ha taha ʻoku loto fefeka?

  • Ko e hā e ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu ʻe kinautolu ʻoku loto mafesifesi mo laumālie fakatomalá?

  • Ko e hā e ngaahi founga ʻoku takiekina ai kitautolu ʻe heʻetau maʻu ʻa e mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ke tekeʻi ʻaki ʻa e ivi tākiekina ʻo Sētané?

Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukau ki he founga hono fakatupulaki ʻo ha loto fakatōkilalo mo ha holi ke maʻu ʻa e ivi tākienina ʻo e Laumālié ʻi he ʻaho takitaha.

Hilamani 16:16–21. ʻOku Fakafisi ʻa e Kakai Loto Hīkisiá ke Muimui ki he Palōfitá

Fakaafeʻi e kau akó ke lau ʻa e Hilamani 16:16–21, pea kumi hake ʻa e ngaahi kumi ʻuhinga ʻa e kakai taʻeangatonú ki he ʻikai te nau tui ki he ngaahi kikite ʻa Samuelá. Hili hono ʻoange ha ngaahi miniti siʻi ke ako ai ʻe he kau akó ʻa e ngaahi vēsí, fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe ʻa e meʻa naʻa nau maʻú. Hiki ʻenau ngaahi talí he palakipoé.

  • Ko e hā ha ngaahi kumi ʻuhinga tatau mo ʻeni ʻoku kei hoko ʻi hotau kuongá ni ʻi hono fakafepakiʻi ʻo e palōfitá?

  • ʻE lava fēfē ke tau tala pe ʻoku tau kamata ke fakafisingaʻi ʻa e ngaahi lea ʻa e palōfitá ʻi heʻetau moʻui fakatāutahá?

Kole ha toko taha ako ke ne lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 21:4–5.

  • Ko e hā ha meʻa te tau lava ʻo fai ke tali ʻaki e lea ʻa e palōfitá “ ʻi he kātaki mo e tui kotoa pē”?

Lau e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Lāsolo M. Nalesoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

“ ʻI he meʻa kuó u aʻusiá, ko e tuku pē hoʻo fokotuʻu e ngaahi fakaʻilonga fehuʻí ki he ngaahi lea ʻa e palōfitá pea fetongi ʻaki ia ha ngaahi fakaʻilonga lea ʻo e kalanga fiefiá, pea fai ia, ʻe lilingi hifo ʻa e ngaahi tāpuakí” (ʻi he Lane Johnson, “Russell M. Nelson: A Study in Obedience,” Ensign, Aug. 1982, 24; ʻoku fakamamafaʻi ʻi he tatau totonú).

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e fokotuʻu ʻo e ngaahi fakaʻilonga lea ʻo e kalanga fiefiá (exclamation points) ki he faleʻi ʻa e palōfitá, kae ʻikai ko e ngaahi fakaʻilonga fehuʻí?