‘Inisititiuti
Vahe 34: ʻAlamā 52–63


Vahe 34

ʻAlamā 52–63

Talateú

Taimi ʻe niʻihi ʻoku faʻa fakavavevave e kau faiakó ia ke mavahe mei he ngaahi vahe ʻi he tohi ʻa ʻAlamaá ʻoku fakamatala ki he ngaahi taú, ʻi heʻenau pehē ʻoku mahuʻinga ange ke hoko atu ki he ngaahi akonaki mo e ngaahi fakamatala kehé. Ka ʻoku ʻi he ngaahi vahe ko ʻení ha ngaahi ʻilo lahi ʻe lava ke mahuʻinga kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí. ʻOku ʻohofi hoʻo kau akó ʻe he ngaahi mālohi ʻo e tēvoló ʻi he ngaahi founga lahi. ʻI heʻenau ako ʻa e ngaahi vahé ni, te nau lava ai ʻo ako mei he ngaahi sīpinga maʻongoʻonga, hangē ko e ʻEikitau ko Molonaí, Peiholani, mo Hilamani pea mo ʻene kau tau ko e kau talavoú—ko ha ngaahi lēsoni te ne tokoniʻi kinautolu ke nau malu ai. Te nau ako ai ʻa e nunuʻa ʻo e fakakikihí mo e mālohi ʻo e uouangataha ʻi he māʻoniʻoní. Te nau mamata ki he ola ʻo hono tauhi ʻo e ngaahi fekaú pea mo e ngaahi tāpuaki ko ia ʻe lava ke tafe mai mei heʻenau tauhi ki he moʻoní ʻi ha faʻahinga tūkunga pē te nau fehangahangai mo ia. Te nau mamata ki he ngaahi tāpuaki ʻo e ngaahi ʻapi ʻoku fakatefito ʻenau moʻuí ʻi he ongoongoleleí. ʻE toe lahi ange ʻenau houngaʻia ʻi he ofi mai ʻa e ʻEikí ki Heʻene kau tamaioʻeiki kuo filí ʻi he taimi ʻo e faingataʻá mo e ʻahiʻahí.

Ngaahi Tokāteline mo ha Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni

  • ʻOku maʻu ʻa e ngaahi tāpuakí mo e maluʻi ʻa e ʻOtuá mei hono tauhi ʻo e ngaahi fuakavá (vakai, ʻAlamā 53:10–18).

  • ʻOku faivelenga e kau ākonga ʻa e ʻEikí ʻi ha meʻa pē ʻoku tuku ke nau fai (vakai, ʻAlamā 53:16–23; 57:19–27).

  • ʻOku foaki ʻe he ʻOtuá ʻa e ʻamanaki leleí, tuí, melinó mo e fakapapau te Ne fakahaofi ʻa e kakai angatonú (vakai, ʻAlamā 58:1–12).

  • ʻOku ʻamanaki mai ʻa e ʻEikí ke tau maluʻi ʻa e tauʻatāiná (vakai, ʻAlamā 60–61).

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

ʻAlamā 53:4–5. Kuo Pau ke Tau Maluʻi Kitautolu mei he Ngaahi ʻAhiʻahi ʻa Sētané

ʻAi ke lau ʻe ha toko taha ako ʻa e ʻAlamā 53:4–5. Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo ha ʻā ʻoku langa takatakai ʻi ha kolo motuʻa (hangē ko ʻení, vakai, Gospel Art Book [2009], fika 52, ʻa ia ʻoku hā ai ʻa Selusalema mei mui ʻoku ʻā takai, pe Gospel Art Book, fika 81, ʻoku hā ai ʻa Samuela ko e tangata Leimaná ʻi ha funga ʻā ʻokú ne takatakai ʻi he kolo ko Seilahemalá). Fakamatalaʻi ange naʻe faʻa langa ʻe he kakaí he kuonga muʻá ha ngaahi ʻā takatakai ʻi honau ngaahi koló.

  • ʻI he kuonga muʻá, ko e hā hono lelei ki ha kolo kuo ʻaaʻi takai lolotonga e ngaahi taimi ʻo e faingataʻá?

  • Ko e hā ʻe lava ke tau fai ʻi heʻetau moʻui fakatāutahá ʻoku hangē ko hono langa takai ha ʻā ke maluʻi kitautolú?

Lolotonga hono aleaʻi ʻe he kau akó ʻa e fehuʻi ko ʻení, ʻai ke nau vakai ki he ʻAlamā 37:6–7 . Te ke lava ʻo kole ange ke nau hiki ha lisi ʻo e “fanga kiʻi meʻa iiki mo faingofua” te nau lava ke fakahoko ha “ngaahi fuʻu meʻa lalahi” ke maluʻi kitautolú. ʻE ala kau he ngaahi talí ʻa e lotu fakatāutahá, ako folofolá, ʻalu ki he ngaahi fakatahaʻanga ʻa e Siasí, mo e ʻaukaí. Fakamahinoʻi ange ko e lotu takitaha ʻoku tau faí, ʻa e veesi folofola takitaha ʻoku tau laú, ko e ʻaukai kotoa pē ʻoku tau fakahokó, ko e ngāue tokoni kotoa pē ʻoku tau fai, mo e hā fua, ʻe toe mālohi mo lahi ange ai ʻa ʻetau ngaahi ʻā maluʻí. Ko Sētané ko e fili ia ʻo e māʻoniʻoni kotoa pē, pea ʻokú ne ngāue mālohi ke holoki hotau maluʻí. Kuo pau ke fokotuʻu maʻu pea fakamālohia maʻu pē hotau ngaahi maluʻi fakatāutahá. Tuku ke aleaʻi fakakulupu tautau toko ua pe toko tolu ʻe he kau akó ʻa e fehuʻi ko ʻení:

  • Te tau lava fēfē ʻo fakamālohia ʻa hotau maluʻi fakatāutaha mei he koví?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto ki he fakatokanga ko ʻeni naʻe fai mai ʻe Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí:

“ ʻI he fakautuutu ke lahi ange ʻa e ngaahi mālohi takatakai ʻiate kitautolú, ko e ivi fakalaumālie ko ia naʻe feʻunga kimuʻá, he ʻikai kei feʻunga ia. Pea ko e tupulaki ko ia ʻi he ivi fakalaumālié ne tau pehē ʻe lava ke maʻú, ʻe lava ke tau tupulaki ai ʻo toe lahi ange. ʻE fakatou fakautuutu ki he lahí ʻa e fie maʻu ʻo e ivi fakalaumālié mo e faingamālie ke maʻu iá ʻi ha vave ʻoku siʻi ʻetau fakafuofuaʻí ʻi heʻetau manavaheé” (“Always” [faeasaiti ʻa e Potungāue Ako ʻa e Siasí maʻá e kakai lalahi kei talavoú], 3 Sān. 1999, 3, ldsces.org).

ʻAlamā 53:10–18. ʻOku Maʻu ʻa e Ngaahi Tāpuakí mo e Maluʻi ʻa e ʻOtuá mei hono Tauhi ʻo e Ngaahi Fuakavá

Tohiʻi he palakipoé ʻa e ʻOku maʻu e ngaahi tāpuaki ʻa e ʻOtuá mei hono tauhi ʻo e ngaahi fuakavá. Kole ki he kau akó ke talamai ha niʻihi ʻo e ngaahi fuakava kuo nau fakahoko pe te nau fakahokó. Hiki ʻenau ngaahi talí he palakipoé.

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi tāpuaki ʻoku foaki mai ʻe he ʻEikí ʻi heʻetau tauhi ʻetau ngaahi fuakava?

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo ʻa e ʻAlamā 53:10–18 pea fakaʻilongaʻi e foʻi lea ko e fakapapau mo e fuakava mo ha toe ngaahi foʻi lea tatau mo ia. Kole ki he kau akó ke nau fakamatalaʻi ʻa e ngaahi fuakava naʻe fai ʻe he ngaahi mātuʻa he talanoa ko ʻení pea mo e ngaahi fuakava naʻe fai ʻe he ngaahi fohá.

  • Ne hoko fēfē ʻa e fuakava ʻa e ngaahi mātuʻá ko ha tāpuaki ki he kakaí?

  • Ko e hā ne fai ai e hohaʻa ki he fuakava ʻa e ngaahi mātuʻá?

  • Naʻe feau fēfē ʻe he fuakava ʻa e ngaahi fohá ʻa e hohaʻa ko iá?

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke tauhi ʻetau ngaahi fuakavá, naʻa mo e ngaahi taimi ʻo e faingatāmakí? (Toe fakamanatu ʻa e ʻAlamā 53:14–15; vakai foki, T&F 82:10 .)

Lolotonga ko ia e talanoa ʻa e kau akó ʻo kau ki he fie maʻu ke tauhi ʻetau ngaahi fuakavá ʻi he taimi kotoa peé, mahalo naʻá ke fie ʻai ke nau vakai ki he lea ʻa ʻEletā M. Lāsolo Pālati ʻi he peesi 292 ʻi he tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó. ʻOku toe maʻu foki ʻa e leá ni ʻi he DVD ʻoku ʻomai fakataha mo ʻení A.

ʻAlamā 53:16–23; 57:19–27. ʻOku Faivelenga e Kau Ākonga ʻa e ʻEikí ʻi ha Meʻa Pē ʻe Tuku ke Nau Fai

Taki e tokanga ʻa e kau akó ki he lea ʻa Molomona ʻi he ʻAlamā 53:20 ʻo pehē ko e ngaahi foha ʻo e kau ʻĀmoní naʻa nau “faivelenga ʻi ha meʻa pē ʻe tuku ke nau faí.” Kole ki he kau akó ke nau fakakaukau angé ki ha taimi naʻe fai ai ha fakafalala ange ke nau fai ha meʻa naʻe ngali faingataʻa. Fakaafeʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki he meʻa naʻa nau fai ke fakahaaʻi ai ʻenau ala falalaʻangá.

Vahe ua e kalasí. ʻAi ke lau ʻe he kulupu ʻe taha ʻa e ʻAlamā 53:20–21 pea lau ʻe he kulupu ʻe tahá ʻa e ʻAlamā 57:19–21, 26. Fakaafeʻi kinautolu ke nau kumi ʻa e ngaahi ʻulungāanga ʻo e kau talavoú ni pea vahevahe mo e kalasí e ngaahi meʻa naʻa nau maʻú. Mahalo naʻá ke fie hiki ʻenau ngaahi talí he palakipoé. Poupouʻi kinautolu ke hiki e ngaahi konga mahuʻinga ko ʻení ʻi heʻenau pepa noutí pe ngaahi folofolá.

  • ʻOku felāveʻi fēfē ʻa e ngaahi ʻulungāanga ko ʻení mo haʻate ala falalaʻanga?

ʻAlamā 56:31–57. ʻOku Lava ke ʻI ai ʻa e Ivi Tākiekina ki he Leleí ʻo e Ngaahi Faʻeé ʻi Heʻenau Fānaú

Lau mo e kau akó ʻa e ʻAlamā 56:31–48. Fakakaukau ke kole ange ki he kau akó ke nau taufetongi ʻi hono lau leʻolahi ʻení. Ke fakamamafaʻi ʻa e ivi tākiekina ʻo e ngaahi faʻē ʻĀmoní ʻi honau ngaahi fohá, kole ha taha ke ne lau ʻa e lea ʻa Sisitā Suli B. Peki he peesi 294 ʻi he tohi lēsoni ʻa e kau akó. ʻOku maʻu foki ʻa e lea ko ʻení ʻi he DVD ʻoku ʻomai fakataha mo ʻení B.

  • Ko e hā ʻokú ke pehē ai naʻe falala lahi ʻa e kau taú ni ki he ngaahi akonaki ʻa ʻenau ngaahi faʻeé?

  • Ko e fē nai ha taimi kuó ke mamata pe ongoʻi ai ʻa e ivi tākiekina ʻo ha faʻē ʻokú ne ʻiloʻi ko hai ia pea ko hai e ʻOtuá?

Lolotonga hono aleaʻi ʻe he kau akó e ongo fehuʻí ni, fakakaukauʻi ke lau e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Niila A. Mekisuele (1926–2004) ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

“ʻOku fakanaʻanaʻa ʻe he kau fafiné … ha tamasiʻi ʻoku tangi kae ʻikai te nau fifili pe ʻoku mole nai koā e ngaahi meʻa lelei ʻo e moʻuí meiate kinautolu, he ʻoku nau ʻiloʻi ʻoku nau kuku maʻu ʻa e ʻapongipongí ʻi honau umá. …

“ ʻI he taimi ʻoku fofola kakato ai ʻa e hisitōlia moʻoni ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá, ʻe ongo mai nai ʻa e pā ʻa e meʻafaná—pe ko e ongo ʻo e ngaahi ʻūpē ʻoku tokoni ki he fakalakalaka ʻa e kiʻi tamasiʻí?” (Woman [1979], 96).

  • ʻOkú ke pehē ko e hā hono ʻuhinga ʻoku maʻu ai ʻe he ngaahi faʻeé ha ivi tākiekina lahi pehē ki heʻenau fānaú?

Toe fakafoki e tokanga ʻa e kau akó ki he ʻAlamā 56:47. Tokoniʻi kinautolu ke nau sio naʻe toe tokanga pē foki e kau tau kei talavou ʻa Hilamaní ki heʻenau ngaahi tamaí.

Lau ʻa e konga ko ʻeni naʻe toʻo mei he “Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmaní” ke fakamahinoʻi ʻa e fiemaʻu ke ngāue fakataha ʻa e ngaahi faʻeé mo e ngaahi tamaí ʻi hono akonekina ʻo ʻenau fānaú.

“ ʻOku maʻu ʻe he mātuʻá ha fatongia toputapu ke ohi hake ʻa ʻenau fānaú ʻi he ʻofa mo e māʻoniʻoni, mo tokonaki maʻa ʻenau ngaahi fie maʻu fakatuʻasinó mo fakalaumālié, pea hinoiʻi kinautolu ke nau feʻofoʻofani mo fetauhiʻaki, mo tauhi ʻa e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá pea hoko ko ha kau tangataʻifonua tauhi lao ʻi ha feituʻu pē ʻoku nau nofo ai. Kuo pau ke ʻekeʻi mei he husepānití—ʻa e tamai mo e faʻē kotoa pē—ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá ʻa e anga ʻo ʻenau fakahoko ʻo e ngaahi fatongiá ni.

“… Tuʻunga ʻi ha palani fakalangi, ʻoku ʻa e ngaahi tamaí ai, ke nau puleʻi honau fāmilí ʻi he ʻofa mo e māʻoniʻoni pea ko honau fatongia ke tokonaki ʻa e ngaahi fie maʻu ʻo e moʻuí pea mo ha maluʻi maʻa honau ngaahi fāmilí. Ko e tefitoʻi fatongia ʻo e ngaahi faʻeé ke lehilehiʻi hake ʻa ʻenau fānaú. ʻI he ngaahi fatongia toputapú ni, ʻoku haʻisia ai ʻa e ngaahi tamaí mo e ngaahi faʻeé ke nau fetokoniʻaki ko ha kaungā-ngāue tuʻunga tatau” (Liahona, Sune 1996, 102).

Fai hoʻo fakamoʻoní ki he tefitoʻi moʻoni ko ʻení.

ʻAlamā 58:1–12. ʻOku Foaki ʻe he ʻOtuá ʻa e ʻAmanaki Leleí, Tuí, Melinó mo e Fakapapau Te Ne Fakatauʻatāinaʻi ʻa e Kakai Angatonú

ʻAi ke lau ʻe he kau akó ʻa e ʻAlamā 58:2 mo e 56:21 pea fakahā mai ʻa e meʻa naʻe fai ʻe he kau tau ʻa Hilamaní ke tolonga ai ʻenau malú.

  • Ko e hā e ʻuhinga ʻo e foʻi lea ko e kolotau?

  • Ko e hā e niʻihi ʻo e ngaahi kolotau ʻo e ʻEikí—ʻa e ngaahi feituʻu malu ʻe lava ke tau ʻalu ki ai he ʻaho ní?

  • Ko e hā e niʻihi ʻo e ngaahi kolotau ʻo Sētane he ʻaho ní?

Lau e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Siaosi ʻAlipate Sāmitá (1870–1951), ko e Palesiteni hono valu ʻo e Siasí:

“ ʻOku ʻi ai ha laine fakangatangata ʻilonga lelei ʻokú ne vaheʻi ʻa e tafaʻaki ʻa e ʻEikí mei he tafaʻaki ʻa Lusifaá. Kapau ʻoku tau nofo ʻi he tafaʻaki ʻo e laine ʻa e ʻEikí, he ʻikai lava ke haʻu ki ai ʻa Lusifā ke tākiekina kitautolu, ka kapau te tau fakalaka ʻi he lainé ki heʻene tafaʻakí, ʻe maʻu kitautolu ʻe hono mālohí. ʻI heʻetau tauhi e ngaahi fekau ʻa e ʻEikí, ʻoku tau malu ai ʻi Heʻene tafaʻaki ʻo e lainé, ka kapau te tau talangataʻa ki Heʻene ngaahi akonakí, ʻoku tau ʻalu tauʻatāina pē ki he feituʻu ʻo e ʻahiʻahí pea fakaafeʻi mai ʻa e fakaʻauhá ʻa ia ʻoku ʻi ai ia ʻi he taimi hono kotoa” (Improvement Era, May 1935, 278).

  • Ko e hā e meʻa ʻoku fakatuʻutāmaki ai ke tau fakalaka he lainé ki he tafaʻaki ʻa Sētané? Ko e hā ʻoku tau vaivai ange ai ʻi he tafaʻaki ko iá ʻi haʻatau ʻi he tafaʻaki laine ʻa e ʻEikí?

Tuku ke lau ʻe he kau akó ʻa e ʻAlamā 58:3–9 pea nau fakamatalaʻi e palopalema naʻe fehangahangai mo e kau tau ʻa Hilamaní.

  • Ko e hā ha meʻa te ke fai ʻi he tuʻunga ko ʻení?

Lau ʻa e ʻAlamā 58:10–13.

  • Ko e hā e meʻa naʻe fai ʻe Hilamani mo ʻene kau tau kei talavoú ki heʻenau palopalema ko ʻení?

  • Naʻe founga fēfē hono tali ʻe he ʻEikí ʻenau ngaahi lotú?

  • ʻE ʻaonga fēfē haʻatau muimui ʻi he sīpinga ko ʻení ʻi heʻetau fehangahangai mo e ngaahi faingataʻa ʻo e moʻuí?

Naʻe tohi ʻe ʻEletā Sini E. Kuki ʻo e Kau Fitungofulú ʻo kau ki he tūkunga ko ʻeni ʻi he Tohi ʻa Molomoná:

“Mahalo pē naʻe ʻamanaki e kau Nīfaí ʻe hoko ha mana. Mahalo naʻa nau fie maʻu ke haʻu ha kau ʻāngelo ʻo fakahaofi kinautolu, ʻo hangē ko ia naʻe hoko tuʻo taha pe tuʻo ua ʻi he Fuakava Motuʻá. Ka ko e hā ne nau maʻú? Naʻe ʻoange ʻe he ʻEikí kiate kinautolu ʻa e tala fakapapau, melino, tui, mo e ʻamanaki lelei. Naʻe ʻikai te Ne fakaʻauha fakahangatonu honau ngaah filí, ka naʻá ne foaki kiate kinautolu ʻa e ngaahi meʻafoaki naʻa nau fie maʻú ke nau lava ʻo fakahaofi pē ʻa kinautolu. …

“ ʻI hono fakalea ʻe tahá, naʻe tuku ʻe he ʻEikí ʻi he loto ʻo e kau tangatá ni ʻa e loto vilitaki pea mo e mālohi ke fai ʻa e meʻa naʻa nau loto ke faí—ke kamata ʻaki ha loto fakapapau mālohi pea fakahoko leva ia. Hili hono tali ʻa e lotu ʻa e kau Nīfaí, naʻa nau hoko atu ke fakapapauʻi ʻenau tauʻatāiná.

“ ʻI he taimi ʻoku tuku ai ʻe he ʻEikí ʻa e ʻamanaki lelei mo e tui mo e melino pea mo e tala fakapapau ʻi he loto ʻo e kakaí, te nau lava ʻo fakahoko ha ngaahi meʻa maʻongoʻonga. Ko ia ai, ko e meʻa ʻeni ʻoku totonu ke tau faʻa fekumi ki ai ʻi he taimi ʻoku tau kole tokoni aí—ʻo ʻikai ko ha mana ke veteki ʻetau ngaahi palopalemá maʻatautolu, ka ko ha mana ʻi hotau lotó, ke tokoniʻi kitautolu ke tau veteki ia ʻe kitautolu pē, ʻi he tokoni pea ʻi he mālohi ʻo e ʻEikí” (Receiving Answers to Our Prayers [1996], 156–57).

ʻE uesia fēfē ʻe he lea ko ʻení ʻa e meʻa ʻoku tau fekumi ki ai ko ha tali ki heʻetau ngaahi lotú?

ʻAlamā 60:23–24. Kuo Pau ke Tau Fakamaʻa ʻa e Loto Ipú

ʻOange ki ha toko taha ako ha ipu ʻoku maʻa ʻa tuʻa kae ʻuli ʻa loto.

  • Ko e hā ʻoku ʻikai feʻunga ai pē hono ʻai ke maʻa ʻa e tuʻa ipú?

Fakaafeʻi e kau akó ke lau ʻa e ʻAlamā 60:23–24. Mahalo te ke fie maʻu ke nau lau foki mo e Mātiu 23:25–26.

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e kupuʻi lea ko e “loto ipú” ʻi he ngaahi veesi ko ʻení?

  • Ko e hā e ngaahi founga ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e kupuʻi lea ko e “loto ipú” ʻi heʻetau moʻui fakafoʻituituí?

  • Ko e hā ʻoku fie maʻu ai ke maʻa ʻetau loto ipú? Ko e hā ha ngaahi meʻa ʻe lava ke tau fai ke kei maʻa ai pē ʻetau loto ipú?

Vahevahe ʻa e enginaki ʻa Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoni he peesi 296 ʻi he tohi lēsoni ʻa e tokotaha akó. Hili iá pea kole ki he kau akó ke nau fakalaulauloto ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení kae ʻoua naʻa nau tali leʻolahi ki ai:

  • Ko e hā ha ngaahi founga te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ai ʻa e faleʻi ʻa Palesiteni Penisoní?

Alamā 60–61. ʻOku ʻAmanaki Mai ʻa e ʻEikí ke Tau Maluʻi ʻa e Tauʻatāiná

Fakamatala ange ʻoku ʻi ai ʻa e kakai mamahiʻi fonua ʻi he puleʻanga takitaha—ko ha kau tangata mo ha kau fafine ʻoku nau ʻofa ʻi honau fonuá mo poupouʻi ʻa e tauʻatāina ʻa honau kakaí. ʻOku ui kinautolu ko ha kakai mamahiʻi fonua koeʻuhí ko honau ngaahi ʻulungāangá mo e ngaahi meʻa ʻoku nau malavá. Vahe ʻa e kau akó ke nau tautau toko ua. Kole ki he toko taha ʻi he hoa takitaha ke ne lau ʻa e ngaahi lea ʻa e ʻEikitau ko Molonaí ʻi he vahe 60, pea kole ki he toko tahá ke ne lau ʻa e ngaahi lea ʻa Peiholani ʻi he vahe 61. Kole ange ke nau kumi hake ʻa e ngaahi ʻulungāanga ʻo Molonai mo Peiholani ʻoku nau ongoʻi ʻoku mahuʻinga ke tokoniʻi ʻaki ha puleʻanga ke kei tuʻuloa ʻene tauʻatāiná. Hili iá pea kole ange ke nau fevahevaheʻaki ʻa e meʻa ne nau maʻú. ʻE ala kau e ngaahi ʻulungāanga ko ʻení ʻi heʻenau ngaahi lisí:

ʻEikitau ko Molonaí

ʻAlamā 60

Peiholani

ʻAlamā 61

Loto toʻa (veesi 2)

Mamahi ko e ngaahi faingataʻaʻia ʻa e niʻihi kehé (veesi 2)

Tokanga ki he lelei ʻa e niʻihi kehé (veesi 10)

Holi ke maluʻi e tauʻatāiná (veesi 6)

Manatu ki he ngaahi tāpuaki ʻi he kuohilí (veesi 20)

ʻIkai mamahi ʻi he fakaangá (veesi 9)

  • Ko e hā e meʻa ʻokú ke ongoʻi taha ʻo kau ki he ʻEikitau ko Molonaí mo Peiholaní?

  • Fakatatau ki he ongo vahe ko ʻení, ko e hā e ngaahi ʻulungāanga ʻoku maʻu ʻe ha tōʻonga mamahiʻi fonua?

  • Ko e hā ha ngaahi founga te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ai ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi hoʻo moʻuí?

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení kuó ke mamata ai ʻi ha kakai kehe?

ʻAlamā 62:39–51. ‘I he Ngaahi Taimi ‘o e Faingataʻá, ʻOku Fakavaivaiʻi ʻe he Kakai ʻe Niʻihi Kinautolu ʻi he ʻAo ʻo e ʻOtuá, Lolotonga Ko Iá ʻOku Loto-Fefeka ʻa e Niʻihi

Fakaafeʻi e kau akó ke lau ʻa e ʻAlamā 62:39–41.

  • ʻI he veesi 41, ʻoku ʻuhinga ki he hā ʻa e foʻi lea ko e loto-fefeká? Ko e hā e ʻuhinga ʻo e fakamolū?

  • Ko e hā ʻokú ke pehē ai naʻe loto-fefeka ʻa e kau Nīfai ʻe niʻihi koeʻuhí ko e taú kae fakamolū ʻa e loto ʻo e niʻihi?

  • Fakatatau ki he ngaahi lea ʻa Molomona ʻi he veesi 40, ko e hā ne fakahaofi ai ʻa e kau Nīfaí? (Vakai foki, ʻAlamā 10:22–23.)

Lau ʻa e Loma 8:28, 35–39. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakamatala ki ha taimi naʻa nau tafoki ai ki he ʻEikí ʻi honau ngaahi faingataʻá.

Lau ʻa e ʻAlamā 62:42–51 pea aleaʻi pe ʻe lava fēfē ʻe he Siasí ʻo tokoniʻi ha puleʻanga mo hono kakaí ke nau fakaakeake mei he ngaahi fakamamahi ʻo e taú. Fai hoʻo fakamoʻoní ʻe lava ʻe he ʻEikí ʻo fakamoʻui ʻa e ngaahi lavea kotoa pē naʻe fakatupu ʻe he taú. Mahalo te ke fie maʻu foki ke fakamahinoʻi ange ʻoku tatau pē ʻa e malava ʻe he ʻEikí ʻo fakamoʻui ha puleʻanga naʻe kau ki he taú, mo ʻEne malava ke fakamoʻui ʻa kitautolu takitaha ʻi he hoko mai ʻa e faingataʻá.

Kole ki he kau akó ke nau fakakaukau ki he ngaahi fealēleaʻaki kuo nau fai fekauʻaki mo e ngaahi vahe ʻo e Tohi ʻa Molomoná ʻoku fakamatala ki he taú (ʻAlamā 43–62). Toe fakamanatu ha niʻihi ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻá ke aleaʻi mo hoʻo kau akó lolotonga hoʻomou ako ʻa e ngaahi vahé ni.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ne lahi pehē ai e ngaahi meʻa naʻe hiki ʻe Molomona fekauʻaki mo e taú?

Fakaʻosi ʻaki hoʻo ngaahi fakakaukau ʻaʻau ʻo kau ki he ngaahi vahe ʻoku fakamatala ki he taú. Vahevahe hoʻo fakamoʻoní.