Ang Sulundon nga Pamilya

Ni James D. MacArthur, PhD

Direktor, Counseling and Career Center, Brigham Young University

Unsa man ang usa ka sulundon nga pamilya? Usa kini diin ang mga sakop niini nagtinabangay aron sa pagpalambo sa relasyon samtang nag-atubang sila og mga hagit.

Akong nahinumduman isip usa ka batan-ong ginikanan ug nagbasa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 93:40, diin ang Ginoo nag-ingon, “Ako nagsugo kaninyo sa pag-amuma sa inyong mga anak diha sa kahayag og kamatuoran.” Ako naghunahuna, “Unsaon ko man kana sa pagbuhat sa saktong paagi?” Nakadungog ako og daghang mga tawo nga naghisgut mahitungod sa dili sulundon nga mga pamilya, apan ako gusto nga magpadako og usa ka sulundon nga pamilya. Unsa man gyud diay ang sulundong pamilya?

Ang mga tawo daw naghunahuna nga ang mga sakop sa pamilya diha sa sulundon nga mga pamilya nagkasinabut gayud sa hingpit ug nagkahiusang misulbad sa problema sa hingpit. Siyempre, ang tinuod mao nga ang pagtawag sa usa ka pamilya nga “sulundon” wala magpasabut nga ang pamilya hingpit. Ang tanang mga pamilya nag-atubang og mga hagit diha sa pagtagad sa talagsaong mga kinaiya sa mga sakop sa pamilya. Hinoon, diha sa usa ka pamilya nga sulundon kaayo, ang mga sakop sa pamilya nakahibalo nga sila adunay mga kahuyang, ug sila mobuhat aron sa pagpalambo sa ilang relasyon bisan pa man sa ilang mga kahuyang. Gani, ang mga sakop sa pamilya mas malipay kon sila maningkamot nga buhaton ang mga baruganan sa ebanghelyo diha sa ilang mga kinabuhi aron sa pagpalambo sa relasyon sa indibidwal ug sa pamilya.

Sulod sa daghang mga katuigan sa pagtrabaho uban sa mga magtiayon ug mga pamilya isip usa propesyonal nga magtatambag, ako nakakat-on og pipila ka mga baruganan nga akong gituohan nga makatabang sa pamilya nga maglihok og maayo. Kini nga artikulo naghisgut sa pipila lamang niini; ikaw mahimong maghunahuna og pipila sa imong kaugalingon. Samtang ikaw magbasa hangtud sa katapusan niini nga mga baruganan, pangita og higayon sa paghunahuna kon unsaon nga kini magamit ngadto sa inyong pamilya.

Diha sa sulundon nga pamilya, ang mga ginikanan nagpokus sa ilang kusog sa pagtudlo sa ilang mga anak og sakto nga mga baruganan ug nagtugot kanila sa paggamit sa ilang kabubut-on. Isip usa ka ginikanan ug apohan, ako migahin sa hunahuna ug paningkamot ngadto sa paghatag sa ingon ka dako nga paghigugma, pahimangno, panahon, pagpakabana, pagtabang, paggiya, ug pagtagad kutob sa akong mahimo aron sa pagtudlo sa akong mga anak ug mga apo sa saktong mga baruganan. Kini naglakip sa pagtudlo kanila nga ang mga pagpili adunay mga sangputanan nga—maayo ug dautan.

Usahay isip mga ginikanan mahimo natong papel ang usa ka manager nga nagtinguha sa pagkontrolar sa atong mga anak tungod kay nagpaabut kita og usa ka gitinguha nga resulta. Ang problema niini nga paagi mao nga ang mga anak mosupak sa pagpugos, ilabi na kon magkadako na sila. Kita mas epektibo kon dili kaayo kita molihok isip mga manager ug mas labaw kita nga molihok isip mga coach, mga consultant, ug mga tig-giya. Nagpasabut kana nga kita motudlo sa atong mga anak sa saktong mga baruganan ug, samtang itugot sa ilang pagkahingkod ug kasinatian, padayon sa paghatag kanila og mas labaw nga kagawasan sa paghimo og mga pagpili ug pag-ani sa mga sangputanan.

Diha sa sulundon nga pamilya, ang mga ginikanan sa tinuyo mopalig-on sa ilang mga pamilya. Kini nagpasabut nga kamo sa kanunay ug sa tago nga paagi namalandong sa mga panginahanglan sa matag anak ug mihatag og bili sa ilang panginahanglan nga may kalabutan sa kinatibuk-ang panginahanglan sa pamilya. Daghan kanato ang nakabantay sa atong mga kaugalingon nga kanunayng nagreklamo sa mga hagit sa kinabuhi. Ang busy nga mga eskedyul ug mga gusto sa kinabuhi ang makapahimo niining lisud aron aktibong mohukom unsa ka gusto ninyo nga mopuyo ug motubag sa mga panginahanglan ug mga gusto sa inyong pamilya. Kini nagpasabut niana nga kahimtang, ubang mga tawo, o daan nga mga kinaiya ang makapahunong sa pagtudlo kon unsaon ninyo sa pagtubag ngadto sa gihatag nga sitwasyon imbis nga kamo ang maghukom kon unsaon ninyo sa pagbuhat. Dili kinahanglang isulti, nga ang ingon niana nga reaksyon sa kanunay mopaingon ngadto sa walay kalipay nga mga sitwasyon diin kita wala magpuyo sa atong kinamaayohan sa atong mahimo.

Usa sa pinakamaayo nga mga paagi nga ang mga ginikanan makahimo sa paglig-on sa ilang mga pamilya mao ang paghimo og usa ka piho nga panahon sa matag semana sa paghisgut kon kumusta na ang pamilya. Ako motawag niini nga “panahon sa paghisgut sa pamilya.” Pinaagi sa paghimo og panahon sa paghisgut sa pamilya, ikaw ug ang imong asawa mopasalig nga kanunayng hunahunaon ang mga panginahanglan sa inyong pamilya. Kamo usab maghimo og panahon sa paghunahuna sa mga kausaban nga kamo ug ang inyong pamilya nga tingali kinahanglang pagahimoon. Kon ikaw usa ka single parent, maka-eskedyul ka og panahon sa matag semana aron sa pagpamalandong ug pag-ampo mahitungod sa imong pamilya.

Ang tinuyo nga pagpokus ngadto sa inyong pamilya nagpasabut usab nga kamo naghunahuna mahitungod sa dakong epekto sa unsay inyong gisulti o wala isulti ngadto sa inyong mga anak. Isip mga ginikanan, kamo magsugod sa pagpadala og mga mensahe sa inyong mga anak mahitungod sa unsay inyong gibati ngadto sa inyong mga anak gikan sa panahon nga sila gipanganak. Kini nga mga mensahe naglakip sa inyong mga pulong, mga buhat, ug mga kinaiya, kon kini tininuod ba o dili kanimo. Ang tanan niini nga mga mensahe mohulma kon unsay pagtan-aw sa mga anak sa ilang mga kaugalingon.

Ang mga pananglitan sa wala tuyoa apan kanunayng makadaut nga mga mensahe naglakip sa pagbaliwala o pagkawalay pasensya sa usa ka bata. Kon busy kaayo kamo nga dili kamo makagahin og panahon uban sa inyong anak nga lalaki o anak nga babaye, daw kamo nagpadala kaniya sa mensahe nga “Dili kaayo ka importante alang kanako.” Karon, hunahunaa, usahay dili ninyo mapugngan nga ma-busy, ayaw kaayo og kabalaka mahitungod niini. Hinumdumi lang nga importante nga magpadala og tinuyo nga positibong mga mensahe aron sa paghatag og kaayohan sa inyong mga anak ug sa paghunahuna sa matag karon ug unya kon unsa nga mga mensahe ang inyong ipadala aron makapahiangay kamo ingon nga gikinahanglan.

Unsa nga mga mensahe nga gusto ninyo nga tinuyong ipadala sa inyong mga anak? Gusto ba kamo nga sila masayud nga kamo nahigugma kanila ug naghunahuna kanila? Kon kamo magplanong daan, kamo sa kanunay makapadala og positibo nga mga mensahe bisan og kini daw malisud. Pananglitan, pananglit kon kamo mobiya aron motrabaho sa matag adlaw nga wala pa nagmata ang inyong mga anak. Hunahunaa kon unsa ka surprisa ug kalipay sa usa ka anak kon naghimo ka og usa ka sulat diha sa colored paper ug ipapilit kini sa tiilan sa iyang higdaanan aron mao kini ang unang butang nga makit-an sa inyong anak inigmata. Ang sulat mabasa sama niini: “Hi! Si Papa nahigugma kanimo! Magkita lang ta sa panihapon. Magdula kita inig uli nako!” Kana nga klase sa positibo nga mensahe adunay mahangturon ug gamhanan nga epekto alang sa kaayohan

Diha sa sulundon nga pamilya, ang relasyon mao ang labing mahinungdanon. Kini usa ka maayo nga ideya nga kanunayng susihon ang kahimtang samatag relasyon diha sa pamilya. Wala kamo masayud nga aduna diay usa ka piho nga panginahanglan nga sa pipila ka rason ang inyong mga anak wala mosulti kaninyo. Pinaagi sa pagpaminaw og maayo ug pagkasensitibo ngadto sa Espiritu, kamo makahimo gayud sa pag-ila kon unsa ang ilang gibuhat ug unsa ang ilang mga panginahanglan.

Siyempre, kana modala sa pagpangutana: kon kamo makahibalo nga ang usa ka tawo sa inyong pamilya nagkinahanglan og pipila ka tabang ma-diha man sa relasyon tali kaninyo o sa uban, unsaon man ninyo sa pagtabang sa mga butang nga molambo? Usa ka butang nga akong nakat-unan nga ang mga relasyon sa kasagaran dili mahimong mas maayo nga wala lang tuyoa; hinoon, kini molambo kon kita mohimo niana nga resulta nga usa ka prayoridad.

Sulayi sa pagpundo og panahon diha sa relasyon sa klarong mga pamaagi. Ania ang pipila sa mga butang nga akong gisulayan nga tingali makatabang kaninyo: mag-ubang mag-istoryahanay; mag-ubang magdula; maggahin og panahon nga mag-uban sa usag-usa lamang; magpadala og mga sulat, mga card, o mubo nga mga sulat nga nagpahayag sa inyong pagbati; maghatag og mga pagdayeg; magbuhat og pipila ka butang nga kataw-anan ug wala damha; sulti og, “Gihigugma ko ikaw”; maminaw ngadto sa ubang tawo; hangyoa siya sa pagtabang kaninyo sa usa ka proyekto; paambit sa kaugalingong mga pagbati. Kining tanan nagkinahanglan nga kamo personal nga moapil diha sa mga butang nga gibuhat sa uban nga tawo. Human niana, sultii mahitungod sa inyong mga paningkamot uban sa inyong kapikas atol sa panahon sa panaghisgut sa pamilya. Kamo matingala unsa ka dako nga nahimo sa inyong positibo nga impluwensya.

Diha sa sulundon nga pamilya, ang mga ginikanan aktibo nga mga magtutudlo. Si Adan ug si Eva mga labing maayong ehemplo sa mga ginikanan nga nahimong maayo nga mga magtutudlo. Pananglitan, “Ug si Adan ug si Eva … mihimo sa tanan nga mga butang nga mahibaloan ngadto sa ilang anak nga mga lalaki ug sa ilang anak nga mga babaye” (Moises 5:12). Sila mitudlo sa ilang mga anak sa mga baruganan sa ebanghelyo, sama sa plano sa kaluwasan ug sa kamahinungdanon ug mga panalangin sa pagsunod sa mga sugo. Kita usab adunay susama nga responsibilidad sa pagtudlo sa atong mga anak dili lamang sa kahanas sa kinabuhi apan usab sa ebanghelyo. Kon atong itugyan ang espirituhanong pagkat-on sa atong mga anak ngadto sa pamasin o ngadto sa uban, kita mihimo sa dakong kakuyaw nga sila dili makakat-on sa mga butang nga maghatag kanila og tinuod nga kalipay.

Kana nagpasabut nga kita kinahanglan sa paghunahuna kon unsay atong itudlo ug unsaon nato sa pagtudlo. Pananglitan, kon maghimo og panahon sa panaghisgut sa pamilya, kamo tingali mangutana, “Unsa man ang gusto namong itudlo diha sa among pamilya sa sunod pipila ka mga bulan? Unsaon, kanus-a, ug asa man kami gusto nga motudlo?” Hunahunaa ang pagsulat sa mga tubag isip mga tumong sa pamilya ug ipapilit kini nga daling makit-an aron kamo makahinumdom niini. Dayon sunda ang inyong mga tumong.

Unsa pa man ang mahimo ninyong itudlo? Bisan unsang butanga nga sa inyong hunahuna gikinahanglan nga makat-unan sa inyong pamilya. Ang pipila sa mga hilisgutan naglakip sa pagkamanggitahuron, pagkamatinuoron, pag-ampo, pagtuon sa kasulatan, mga panalapi ug paglikay sa utang, pagtahud sa usag usa diha sa pamilya, unsaon sa paggamit ang oras sa epektibong paagi, unsaon sa pagdumala sa kasuko nga mga pagbati, ang kamahinungdanon sa edukasyon, ug ang panginahanglan alang sa tanang pamilya sa pagbuhat sa ilang bahin diha sa panimalay.

Ang epektibong pagtudlo usab nahitabo gawas sa usa ka pormal o direktang kahimtang sa pagtudlo. Ang dili direkta nga pagtudlo mahitabo kon kamo nagtudlo nga wala gamita ang mga pulong. Sa pagkatinuod, mahimo nga bisan wala kamo sa diha nga ang “pagtudlo” nahitabo! Pananglit, ako magbutang og mga hulagway nga nagrepresentar sa mga kinaiya nga gusto nako nga hunahunaon sa akong mga anak, sama sa usa ka hulagway sa mga pioneer nga nagbiyahe diha sa usa ka bagyo sa snow nga nagrepresentar nga dili mohunong kon ang mga butang magkalisud. Kami adunay 29 usab ka indibidwal nga mga hulagway sa among mga apo diha sa estante sa among sala sa balay. Bisan og walay nakasulat nga mga pulong diha niini nga mga hulagway, kining biswal nga makita makakuha og daghang mga komentaryo. Ang mga tawo dili mahimong dili motan-aw niini. Ang mga hulagway naghatag og mensahe nga ang among mga apo importante nga bahin sa among pamilya.

Diha sa sulundon nga pamilya, ang mga ginikanan nangulo pinaagi sa ehemplo. Ang mga anak kanunay nga nagtan-aw ug nag-obserbar sa atong kinaiya, nasayud man kita niini o wala. Sa akong papel isip usa ka amahan, kanunay ako nga magtimbang-timbang sa akong kinaiya pinaagi sa pagpangutana sa akong kaugalingon, “Makaawhag ba ako sa akong mga anak nga sila mosunod sa akong ehemplo sa tago ug sa dayag nga paagi?” Kon ang tubag dili, ako mohimo og mga pagkorihir asa gikinahanglan.

Ania ang pipila sa mga pangutana nga akong gipangutana sa akong kaugalingon:

Gusto ba nako nga ang akong mga anak mahimong mapailubon? Oo, mao nga ako naningkamot nga mahimong mapailubon ngadto kanila kutob sa akong mahimo.
Gusto ba nako nga ang akong mga anak magpahayahay, maglingaw-lingaw, ug makakat-on nga malipay sa kinabuhi? Oo, tungod kay ako nagtuo nga kini nga mga kinaiya mahinungdanon ngadto sa pagpalambo og usa ka himsog, malipayon nga relasyon sa pamilya. Ako naningkamot nga maglingaw-lingaw uban sa akong mga anak sa kanunay kutob sa akong mahimo.
Gusto ba nako nga ang akong mga anak mobasa sa mga kasulatan ug sa maayo nga mga basahon? Oo, mao nga akong sigurohon nga sila nakakita kanako nga nagbasa, ug ako nagbasa ngadto kanila.
Gusto ba nako nga ang akong mga anak magpakabana mahitungod sa relasyon sa pamilya? Oo, mao nga ako mohalok ug mogakos kanila, mopahiyom kanila, maminaw kanila, makigdula uban kanila, ug makigbahin og personal nga mga kasinatian uban kanila.

Hinumdumi, nga ang atong mga anak gusto nga ang ilang mga ginikanan mopakita og ehemplo sa usa ka tawo kinsa adunay klarong panan-aw sa tumong diha sa personal ingon man usab sa espirituhanong mga butang. Kita isip mga ginikanan kinahanglan nga magpuyo nga takus sa giya sa Espiritu Santo sa tanang panahon, ilabi na kon ang mga butang magkalisud.

Sa katapusan, diha sa sulundon nga pamilya, ang mga ginikanan nagtudlo sa ilang mga anak og hugot nga pagtuo diha sa atong Langitnong Amahan ug diha ni Ginoong Jesukristo. Kini nga hugot nga pagtuo mohimo og usa ka sigurado ug lig-on nga pundasyon alang sa pagpuyo sa pamilya nga dili hitupngan diha sa bisan unsang paagi. Kini usa usab ka sugo gikan sa atong Langitnong Amahan. Mahitungod sa atong katungdanan ngadto sa atong mga anak, si Haring Benjamin mitudlo nga “kamo motudlo kanila sa paglakaw diha sa mga pamaagi sa kamatuoran ug kaligdong; kamo motudlo kanila sa paghigugma sa usag usa, ug sa pag-alagad sa usag usa” (Mosiah 4:15).

Tingali ang labing importanting butang nga atong buhaton sa kinabuhi mao ang pagtudlo sa mga sakop sa atong pamilya sa pagbaton og hugot nga pagtuo ni Jesukristo ug sa Iyang pagtulun-an ug sa pagsunod sa mga sugo. “Ang Banay: Usa ka Pamahayag ngadto sa Kalibutan” namahayag nga, “Ang kalipay sa kinabuhi sa banay mahimong maangkon kon natukod diha sa mga pagtulun-an ni Ginoong Jesukristo.”¹ Tudloi ninyo ang inyong mga anak sa saktong mga baruganan pinaagi sa pulong, pinaagi sa ehemplo, ug pinaagi sa Espiritu samtang kamo naghatag sa inyong pagpamatuod ngadto kanila.

Hinumdumi nga magmapailubon diha sa imong kaugalingon ug sa mga sakop sa imong pamilya. Ang relasyon kasagaran molambo sa hinay-hinay, dili sa usa ka higayon lamang. Ang pagpalig-on niini nagkinahanglan og panahon ug paningkamot. Hinoon, samtang kamo naninguha nga makabaton og usa ka sulundon nga pamilya pinasikad diha sa mga pagtulun-an sa atong Langitnong Amahan ug ni Jesukristo ug sa Iyang gipahiuli nga ebanghelyo, kamo naghatag ngadto sa inyong pamilya sa labing maayo nga oportunidad nga inyong mahimo aron magkaubang motubo sa pagkasuod ug moatubang sa mga hagit uban sa mas labawng kahulugan sa kahiusa ug kalipay.

Tudloi ninyo ang inyong mga anak sa saktong mga baruganan pinaagi sa pulong, pinaagi sa ehemplo, ug pinaagi sa Espiritu samtang kamo naghatag sa inyong pagpamatuod ngadto kanila.