“Ang Espiritu sa Dios,” kapitulo 21 sa Mga Santos: Ang Istorya sa Simbahan ni Jesukristo sa Ulahing mga Adlaw, Volume 1, Ang Sumbanan sa Kamatuoran, 1815–1846 (2018)
Kapitulo 21: “Ang Espiritu sa Dios”
Kapitulo 21
Ang Espiritu sa Dios
Human makig-uli sa iyang igsoon, gitutukan na usab ni Joseph ang paghuman sa templo. Samtang gamay lamang kini kon itandi sa tag-as nga mga katedral sa Europa, ang templo mas taas ug mas nindot kay sa kadaghanan sa mga building sa Ohio. Ang mga biyahero sa dalan padulong sa Kirtland dali nga makakita sa mabulukon nga tore sa kampana niini ug masanag nga pulang atop ibabaw sa kakahuyan. Ang nagkidlap-kidlap nga mga bongbong nga gitaklapan og stucco, hayag nga berde nga mga pultahan, ug pinatalinis nga Gothic nga mga bintana nakahimo niini nga nindot kaayong tan-awon.1
Sa hinapos sa Enero 1836, ang sulod sa templo hapit na mahuman, ug giandam ni Joseph ang mga lider sa simbahan alang sa pagtuga og balaang gahum nga gisaad sa Ginoo nga ihatag kanila. Walay siguradong nasayud kon sama sa unsa ang pagtuga [endowment], apan mipasabut si Joseph nga moabut kini human mapahigayon niya ang mga ordinansa sa simbolikanhong paghugas ug pagdihog sa mga tawo nga gi-orden sa priesthood, sama nga si Moises mihugas ug midihog sa mga pari ni Aaron diha sa Daang Tugon.2
Ang mga Santos nakabasa usab og mga tudling sa Bag-ong Tugon nga mihatag og panabut kabahin sa pagtuga. Human sa Iyang Pagkabanhaw, mitambag si Jesus sa Iyang mga apostoles nga dili mobiya sa Jerusalem aron sa pagsangyaw sa ebanghelyo hangtud nga sila “pagatugahan uban sa gahum nga gikan sa kahitas-an.” Wala madugay, sa adlaw sa Pentecostes, ang mga apostoles ni Jesus nakadawat niini nga gahum sa dihang ang Espiritu mikunsad diha kanila sama sa naghaguros nga hangin, ug namulong sila sa lahi nga mga pinulongan.3
Samtang nangandam ang mga Santos sa ilang endowment [pagtuga], naglaum sila og susama nga espiritwal nga pagbu-bu.
Sa kahapunon sa Enero 21, si Joseph, iyang mga magtatambag, ug ang iyang amahan misaka sa hagdanan padulong sa lawting sa buhatan sa pag-imprinta sa luyo sa templo. Didto ang mga tawo simbolikanhong mihugas og limpyong tubig sa ilang mga kaugalingon ug mipanalangin sa usag usa sa ngalan sa Ginoo. Sa dihang nalimpyo na sila, miadto sila sa templo sa tupad, diin nakig-uban sila sa mga bishopric sa Kirtland ug Zion, midihog og gipahinungod nga lana sa ulo sa usag usa, ug mipanalangin sa usag usa.
Dihang turno na ni Joseph, ang iyang amahan midihog sa iyang ulo ug mipanalangin kaniya sa pagpangulo sa simbahan isip usa ka Moises sa ulahing mga adlaw, mihatag kaniya sa mga panalangin ni Abraham, Isaac, ug Jacob. Dayon ang mga magtatambag ni Joseph mipatong sa ilang mga kamot sa iyang ulo ug mipanalangin kaniya.4
Sa dihang nahuman sa mga lalaki ang ordinansa, ang kalangitan naabli ug si Joseph nakakita og panan-awon sa umaabut. Iyang nakita ang celestial nga gingharian, ang matahum nga ganghaan niini nga nagsiga sa iyang atubangan sama sa kalayo. Iyang nakita ang Dios Amahan ug si Jesukristo nga nanaglingkod sa mahimayaon nga mga trono. Ang mga propeta sa Daang Tugon nga si Adan ug Abraham tua usab didto, uban sa inahan ug amahan ug magulang ni Joseph nga si Alvin.
Ang pagkakita ni Joseph sa iyang igsoon nakapatingala niya. Si Alvin namatay wala madugay human sa unang pagbisita ni Moroni, ug wala gayud siyay kahigayunan nga mabunyagan pinaagi sa tukma nga awtoridad. Unsaon niya pagkapanunod sa celestial nga himaya? Ang pamilya ni Joseph dili motuo nga si Alvin anaa sa impyerno, sama sa gisugyot kausa sa usa ka tigsangyaw, apan ang iyang mahangturong kapaingnan nagpabiling misteryo kanila.
Samtang nahibulong si Joseph pagkakita niya sa iyang igsoon, iyang nadungog ang tingog sa Ginoo nga nag-ingon: “Tanan kinsa namatay, nga walay kahibalo niini nga ebanghelyo, kinsa unta makadawat niini kon sila gitugutan pa sa pagpabilin, mahimo nga manununod sa celestial nga gingharian sa Dios.”
Mipasabut ang Ginoo nga Iyang hukman ang tanang katawhan pinaagi sa ilang mga buhat ug mga tinguha sa ilang kasingkasing. Ang mga tawo nga sama og sitwasyon ni Alvin dili panghimarauton tungod sa kakulang sa mga oportunidad nga modawat sa ebanghelyo dinhi sa yuta. Mitudlo usab ang Ginoo ang gagmayng mga bata kinsa namatay sa wala pa moabut sa edad sa pagkamay-tulubagon, sama sa upat ka bata nga gilubong ni Joseph ug Emma, maluwas sa celestial nga gingharian.5
Human matapos ang panan-awon, si Joseph ug ang iyang mga magtatambag midihog sa mga sakop sa mga high council sa Kirtland ug Zion, kinsa mainampoong naghulat sa pikas kwarto. Samtang midawat ang mga lalaki sa ordinansa, dugang nga mga panan-awon sa langit ang gipakita kanila. Ang uban nakakita og mga anghel, ug ang uban nakakita sa nawong ni Kristo.
Napuno sa Espiritu, ang mga lalaki nanagna sa mga butang nga moabut ug midayeg sa Dios sa tibuok gabii.6
Paglabay sa duha ka bulan, sa buntag sa Marso 27, 1836, si Lydia Knight milingkod tupad sa ubang mga Santos diha sa ubos nga korte sa templo. Diha sa iyang palibut, ang mga tawo naghuot samtang ang mga usher mipalingkod og dugang nga mga tawo sa mga lingkuranan. Mga usa na ka libo ka mga Santos ang anaa sulod sa kwarto, ug daghan pa ang nagpunsisok sa atubangan nga mga agianan, malaumon nga pasudlon sila sa mga tigbantay sa pultahan.7
Nakabisita na si Lydia sa templo pipila ka higayon sukad sa iyang kaminyoon ni Newel upat ka bulan na ang milabay. Siya ug si Newel miadto sa templo panagsa aron maminaw og wali o panudlo.8 Apan lahi kini nga pagbisita. Karon ang mga Santos nagpundok aron sa pagpahinungod sa templo sa Ginoo.
Gikan sa iyang lingkuranan, nakita ni Lydia ang mga lider sa simbahan nga nanglingkod sa ilang mga pwesto sa luyo sa tulo ka laray nga kinulitan nga mga pulpito sa duha ka bahin sa kwarto. Sa iyang atubangan, sa kasadpan nga bahin sa building, mao ang mga pulpito alang sa Unang Kapangulohan ug sa ubang mga lider sa Melchizedek Priesthood. Sa iyang luyo, sa habig sa silangan nga bongbong, mao ang mga pulpito alang sa bishopric ug mga lider sa Aaronic Priesthood. Isip sakop sa high council sa Missouri, si Newel naglingkod diha sa laray sa mga lingkuranan tupad niini nga mga pulpito.
Samtang naghulat siya sa pagsugod sa pagpahinungod, si Lydia nakadayeg usab sa matahum nga mga kahoy duol sa mga pulpito ug ang linya sa tag-as nga mga kolum diha sa tibuok kwarto. Sayo pa kadto sa buntag, ug ang kahayag sa adlaw midan-ag sa korte agi sa tag-as nga mga bintana subay sa kilid nga mga bongbong. Nagbitay sa ibabaw ang dagkong luna nga mga kurtina, nga mahimong ipaus-us ngadto sa mga lingkuranan aron mabahin-bahin ang dapit ngadto sa temporaryo nga mga kwarto.9
Sa dihang ang mga usher dili na makahimo sa pagpasulod og tawo ngadto sa kwarto, mibarug si Joseph ug nangayo og dispinsa niadtong wala nay kalingkuran. Misugyot siya nga mopahigayon og miting sa wala makasulod diha sa duol nga lawak-eskwelahan sa unang andana sa imprintahanan.10
Paglabay sa pipila ka minuto, human nga nahiluna na ang kongregasyon sa ilang mga lingkuranan, gibuksan ni Sidney ang miting ug kusganon nga namulong sa sobra duha ka oras. Human sa mubong pahulay, diin hapit tanan sa kongregasyon nagpabilin nga naglingkod, mibarug si Joseph ug mihalad sa pagpahinungod nga pag-ampo, nga iyang giandam uban sa tabang ni Oliver ug ni Sidney sa milabay nga adlaw.11
“Kami mangayo kanimo, O Ginoo, sa pagdawat niini nga balay,” miingon si Joseph, “ang binuhat sa among mga kamot, imong mga sulugoon, diin ikaw misugo kanamo sa pagtukod.” Mihangyo siya nga ang mga misyonaryo unta manglakaw, sinangkapan og gahum, aron sa pagsangyaw sa ebanghelyo ngadto sa mga kinatumyan sa yuta. Nag-ampo siya og panalangin alang sa mga Santos sa Missouri, alang sa mga lider sa mga nasud sa kalibutan, ug alang sa nagkatibulaag nga Israel.12
Mihangyo usab siya sa Ginoo nga tugahan og gahum ang mga Santos. “Himoa nga ang pagdihog sa imong mga tigdumala mabugkos diha kanila uban ang gahum gikan sa kahitas-an,” miingon siya. “Isul-ob sa imong mga sulugoon ang pagpamatuod sa pakigsaad, nga sa panahon nga sila mogawas ug mopahayag sa imong pulong sila mosilyo sa balaod, ug moandam sa mga kasingkasing sa imong mga santos.” Mihangyo siya nga unta ang Ginoo mopuno sa templo uban sa Iyang himaya, sama sa naghaguros nga hangin nga nasinati sa karaang mga apostoles.13
“O dungga, O dungga, O dungga kami, O Ginoo,” nangamuyo siya, “ug tubaga kining among mga pangaliyupo, ug dawata ang pagpahinungod niini nga balay nganha kanimo.”14
Pagkahuman dayon og sulti ni Joseph sa iyang katapusang “amen”, ang choir nanganta sa bag-ong himno ni William Phelps:
Ang Espiritu sa Dios samas kalayo;
Ang adlaw sa himaya nagsingabut.
Gibalik panan-awon sama niadto;
Daghan nga anghel sa yuta moabut.15
Gibati ni Lydia ang himaya sa Dios nga mipuno sa templo. Mibarug uban sa mga Santos diha sa lawak, giapil niya ang iyang tingog ngadto sa ilaha samtang misinggit sila, “Hosanna! Hosanna! Hosanna sa Dios ug sa Kordero!”16
Human sa pagpahinungod sa templo, ang mga pagpakita sa Espiritu ug gahum sa Ginoo milukop sa Kirtland. Sa gabii sa pagpahinungod, nakigkita si Joseph sa mga lider sa simbahan didto sa templo, ug ang mga lalaki misugod sa pagpamulong sa lain-laing pinulongan, sama sa gibuhat sa mga apostoles sa Manluluwas sa Pentecostes. Ang uban diha sa miting nakakita sa langitnong kalayo nga mitugdon niadtong namulong. Ang uban nakakita og mga anghel. Sa gawas, ang mga Santos nakakita og hayag nga panganod ug usa ka dakong gilis sa kalayo nga mipundo ibabaw sa templo.17
Pagka-Marso 30, si Joseph ug ang iyang mga magtatambag nag-abut sa templo aron sa paghugas sa mga tiil sa mga tulo ka gatus ka mga lider sa simbahan, lakip na ang Napulog Duha, ang Seventy, ug ubang mga lalaki nga gitawag ngadto sa misyonaryo nga buhat, sama gayud sa gibuhat sa Manluluwas ngadto sa Iyang mga disipulo sa wala pa ang Iyang Pagkalansang sa Krus. “Tuig kini sa pagsaulog alang kanato ug panahon sa pagmaya,” mideklarar si Joseph. Ang mga lalaki miabut sa templo nga nagpuasa, ug mihangyo siya sa pipila kanila sa pagpalit og pan ug bino nga magamit unya. Gipadala niya ang uban og mga batya nga gisudlan og tubig.
Unang gihugasan ni Joseph ug sa iyang mga magtatambag ang mga tiil sa Korum sa Napulog Duha, dayon mihugas sa mga tiil sa mga miyembro sa uban nga mga korum, mipanalangin kanila sa ngalan sa Ginoo.18 Sulod sa pipila ka oras, ang mga lalaki mipanalangin sa usag usa, nanagna, ug misinggit og hosanna hangtud nga miabut ang pan ug bino sa sayong gabii.
Namulong si Joseph samtang gipikas-pikas sa Napulog Duha ang pan ug giipis ang bino. Misulti siya kanila nga ang ilang mubo nga pagpuyo sa Kirtland matapos na dili madugay. Gitugahan sila sa Ginoo og gahum ug dayon ipadala sila sa mga misyon. “Lakaw uban sa tumang kaaghup, uban sa kaligdong, ug isangyaw si Jesukristo,” miingon siya. Mitudlo siya kanila sa paglikay sa panaglalis kalabut sa relihiyusong tinuohan, miawhag kanila nga magpabiling matinud-anon sa ilang kaugalingong tinuohan.
“Dad-a ang mga yawe sa gingharian ngadto sa tanang mga nasud,” misulti siya sa mga apostoles, “ug ablihi sila, ug tawaga ang mga seventy sa pagsunod.” Miingon siya nga ang organisasyon sa simbahan karon kompleto na ug ang mga lalaki diha sa kwarto nakadawat na sa tanang mga ordinansa nga giandam sa Ginoo alang kanila niana nga panahon.
“Lakaw ug itukod ang gingharian sa Dios,” miingon siya.
Namauli si Joseph ug ang iyang mga magtatambag, gibilin ang Napulog Duha nga maoy modumala sa miting. Ang Espiritu mikunsad pag-usab sa mga tawo diha sa templo, ug misugod sila sa pagpanagna, pagpamulong sa lain-laing pinulongan, ug sa pag-awhag sa usag usa diha sa ebanghelyo. Ang nangalagad nga mga anghel mipakita ngadto sa pipila ka mga lalaki, ug dunay pipila nga nakakita og mga panan-awon sa Manluluwas.
Ang mga pagbu-bu sa Espiritu mipadayon hangtud sa mga oras sa sayong kabuntagon. Sa dihang mibiya na ang mga lalaki sa templo, naglutaw ang ilang mga kalag tungod sa mga katingalahan ug mga himaya nga ilang nasinati. Gibati nila nga natugahan og gahum ug andam sa pagdala sa ebanghelyo ngadto sa kalibutan.19
Usa ka semana human sa pagpahinungod, sa hapon sa Dominggo sa Pasko sa Pagkabanhaw, usa ka libo ka mga Santos miabut na usab sa templo aron sa pagsimba. Human sa pagpahigayon sa Napulog Duha sa Panihapon sa Ginoo ngadto sa kongregasyon, gipaubos ni Joseph ug Oliver ang luna nga mga kurtina libut sa pinakaibabaw nga pulpito sa kasadpan nga bahin sa ubos nga korte ug miluhod luyo niini aron mag-ampo sa hilum, nga dili makita sa mga Santos.20
Human sa ilang mga pag-ampo, ang Manluluwas mipakita sa ilang atubangan, ang Iyang panagway misanag nga mas hayag pa sa adlaw. Ang Iyang mga mata sama sa kalayo ug ang Iyang buhok sama sa snow. Ubos sa Iyang mga tiil, ang barandilya sa pulpito makita nga daw lunsay nga bulawan.21
“Himoa ang mga kasingkasing sa akong tanan nga mga katawhan nga magmaya, kinsa, uban sa ilang kusog, nagtukod niini nga balay ngadto sa akong ngalan,” mideklarar ang Manluluwas, ang Iyang tingog sama sa nagdahunog nga katubigan. “Tan-awa, Ako midawat niini nga balay, ug ang akong ngalan maania dinhi; ug Ako magpakita sa akong kaugalingon ngadto sa akong mga katawhan diha sa kalooy.”22 Giawhag Niya ang mga Santos sa paghimo niini nga sagrado ug mipamatuod nga nadawat nila ang pagtuga sa gahum.
“Ang mga kasingkasing sa mga kaliboan ug napulo ka mga kaliboan malipay sa hilabihan,” mideklarar Siya, “sa sangputanan sa mga panalangin nga ibu-bu, ug ang pagtuga diin ang akong mga sulugoon gitugahan dinhi niini nga balay.”
Sa katapusan misaad ang Ginoo, “Ang pagkabantog niini nga balay mokaylap ngadto sa langyaw nga mga yuta; ug kini mao ang sinugdanan sa panalangin nga ibu-bu diha sa mga ulo sa akong mga katawhan.”23
Ang panan-awon natapos sa palibut nilang Joseph ug Oliver, apan diha-diha dayon ang kalangitan naabli pag-usab. Ilang nakita si Moises nga nagbarug sa ilang atubangan, ug iyang gitugyan ang mga yawe sa pagpundok sa Israel ngadto kanila aron madala sa mga Santos ang ebanghelyo ngadto sa kalibutan ug madala ang mga matarung ngadto sa Zion.
Dayon si Elias mipakita ug mitugyan sa dispensasyon sa ebanghelyo ni Abraham ngadto kanila, nag-ingon nga ang tanan nga mga henerasyon mapanalanginan pinaagi kanila ug niadtong nagsunod kanila.
Human mibiya si Elias, si Joseph ug Oliver adunay laing mahimayaong panan-awon. Ilang nakita si Elijah, ang propeta sa Daang Tugon kinsa mikayab ngadto sa langit sa usa ka carro sa kalayo.
“Ang panahon miabut na sa hingpit, nga gipamulong pinaagi sa ba-ba ni Malaquias,” mideklarar si Elias, nga nagpasabut sa panagna sa Daang Tugon nga iyang ipabalik ang mga kasingkasing sa mga amahan ngadto sa mga anak ug ang mga anak ngadto sa mga amahan.
“Ang mga yawe niini nga kapaigoan [dispensasyon] gitugyan ngadto sa inyong mga kamot,” mipadayon si Elijah, “ug pinaagi niini kamo masayud nga ang mahinungdanon ug makalilisang nga adlaw sa Ginoo duol na, gani diha sa mga pultahan.”24
Natapos ang panan-awon, nga nahabilin si Joseph ug Oliver nga sila ra.25 Ang bidlisiw sa adlaw misanag agi sa bintana luyo sa pulpito, apan ang barandilya sa ilang atubangan wala mohayag sama sa bulawan. Ang langitnong mga tingog nga nakasurprisa kanila sama sa mga dalugdog napulihan sa hilum nga mga paglihok-lihok sa mga Santos sa pikas nga bahin sa kurtina.
Nasayud si Joseph nga ang mga sinugo mitugyan og importanting mga yawe sa priesthood nganha kaniya. Sa wala madugay, mitudlo siya sa mga Santos nga ang mga yawe sa priesthood nga gipahiuli ni Elijah mobugkos sa mga pamilya hangtud sa kahangturan, nga mabugkos sa langit kon unsa ang gibugkos dinhi sa yuta, nga nagsumpay sa mga ginikanan ngadto sa ilang mga anak ug ang mga anak ngadto sa ilang mga ginikanan.26
Sa mga adlaw nga misunod sa pagpahinungod sa templo, ang mga misyonaryo mibiya padulong sa tanang direksyon aron sa pagsangyaw sa ebanghelyo, nalig-on sa pagtuga sa gahum. Si Bishop Partridge ug ang ubang mga Santos nga gikan sa Missouri mipadulong na usab sa kasadpan uban sa bag-ong determinasyon sa pagtukod sa Zion.27
Si Lydia ug Newel Knight gusto usab nga moadto sa kasadpan, apan nagkinahanglan sila og kwarta. Gigahin ni Newel ang kadaghanan sa iyang panahon sa pagtrabaho sa templo sa Kirtland nga walay bayad, ug napahulam na ni Lydia ang hapit tanan niyang kwarta ngadto ni Joseph ug sa simbahan sa dihang una siyang miabut sa lungsod. Walay usa nga nagmahay sa ilang sakripisyo, apan dili kapugong si Lydia sa paghunahuna nga ang kwarta nga iyang gipahulam sa simbahan sobra ra unta sa ilang magasto sa pagbiyahe.
Samtang naghunahuna sila kon unsaon sa pagbayad sa ilang biyahe, mihapit si Joseph aron makigkita kanila. “Karon, Newel, hapit na mo molarga padulong sa inyong panimalay sa kasadpan,” miingon siya. “Kompleto ba mo sa gikinahanglan alang sa pagbiyahe?”
“Medyo kulang pa mi ron sa mga kinahanglanon,” miingon si Newel.
“Wala ko makalimot sa kadako sa imong gitabang nako sa dihang nagkaproblema ko,” miingon si Joseph kang Lydia. Migawas siya sa balay ug mibalik pagkataud-taod nga nagdala og kwarta nga sobra pa sa gipahulam ni Lydia kaniya.
Misulti siya kanila sa pagpalit sa unsay ilang gikinahanglan aron mahimong komportable sa ilang panaw ngadto sa ilang bag-ong panimalay. Gipagamit usab sila ni Hyrum og grupo sa mga kabayo nga ilang masakyan padulong sa Suba sa Ohio, diin makasakay sila og steam boat nga modala kanila hangtud sa Missouri.
Sa wala pa mobiya ang mga Knight, mibisita sila ni Joseph Smith Sr. aron makadawat si Lydia og panalangin gikan kaniya. Sobra sa usa ka tuig sa wala pa kini, ang Ginoo mitawag ni Joseph Sr. nga mahimong patriarch sa simbahan, naghatag kaniya og awtoridad sa paghatag sa mga Santos og espesyal nga patriyarkal nga mga panalangin, sama sa gibuhat ni Abraham ug Jacob alang sa ilang mga anak diha sa Biblia.
Gibutang ang iyang mga kamot sa ulo ni Lydia, namulong si Joseph Sr. sa mga pulong sa panalangin. “Hilabihan ang imong pag-antus sa nangagi nimong mga adlaw, ug nasakitan ang imong kasingkasing,” miingon siya kang Lydia. “Apan ikaw mahupay.”
Gisultihan niya si Lydia nga ang Ginoo nahigugma kaniya ug mihatag ni Newel kaniya aron sa paghupay niya. “Ang inyong mga kalag mahiusa sa pagbugkos, ug walay butang nga makahimo sa paggun-ob niini. Ang kalisdanan ug kamatayon dili makapahimulag kaninyo,” misaad siya. “Mapreserbar ang inyong kinabuhi ug luwas ug dali nga makaadto sa yuta sa Zion.”28
Wala madugay human sa panalangin, si Lydia ug Newel mibiya padulong sa Missouri, malaumon sa umaabut sa simbahan ug sa Zion. Ang Ginoo mituga og gahum sa mga Santos, ug ang Kirtland nag-uswag ilawom sa taas nga panting sa templo. Ang mga panan-awon ug mga panalangin niana nga panahon mihatag kanila og ideya mahitungod sa langit. Ang tabil tali sa yuta ug langit daw hapit na maabli.29