“Ang Dios Mao Gayud ang Mohukom,” kapitulo 41 sa Mga Santos: Ang Istorya sa Simbahan ni Jesukristo sa Ulahing mga Adlaw, Volume 1, Ang Sumbanan sa Kamatuoran, 1815–1846 (2018)
Kapitulo 41: “Ang Dios Mao Gayud ang Mohukom”
Kapitulo 41
Ang Dios Mao Gayud ang Mohukom
Niadtong Hunyo 1, 1843, si Addison ug Louisa Pratt naglakaw uban sa ilang mga anak nga mga babaye sa usa sa mga pantalan sa steamboat sa Nauvoo. Si Addison mobiya nianang adlawa alang sa tulo ka tuig nga misyon sa mga isla sa Hawaii. Iyang gikugos si Anne, ang ilang kinamanghuran nga anak nga babaye, samtang ang mas magulang nga mga igsoon, si Ellen, Frances, ug Lois, masulob-ong nagsunod sa luyo, gikaguol ang pagbiya sa ilang amahan1
Bag-ohay lang, samtang nakig-istorya ni Brigham Young, si Addison lingaw kaayong namulong mahitungod sa Hawaii ug sa iyang katuigan isip sakop sa mangisngisda og balyena sa Pacific Ocean. Gumikan kay walay simbahan sa mga isla, si Brigham nangutana kon andam ba si Addison sa pag-abli og usa ka misyon didto. Miingon si Addison nga andam siya kon ang uban mokuyog kaniya. Sa wala madugay, si Joseph ug ang Napulog Duha mitawag kaniya nga mangulo sa grupo sa mga Elder ngadto sa mga Isla.2
Si Louisa mihilak sulod sa tulo ka adlaw sa dihang iyang nahibaloan ang tahas ni Addison. Ang Hawaii liboan ka milya ang gilay-on, sa usa ka bahin sa kalibutan nga ingon og lahi ug peligroso. Wala siyay kaugalingong panimalay sa Nauvoo, walay kwarta, ug gamay lang ang mga kasangkapan nga ikapamaylo. Ang iyang mga anak nga mga babaye nagkinahanglan og mga sinina ug pag-eskwela, ug kon wala si Addison, kinahanglan siya ang magsangkap sa tanang butang alang kanila.
Samtang naglakaw si Louisa padulong sa steamboat uban sa iyang pamilya, ang iyang kasingkasing mibati gihapon og kaluya, apan gikalipay niya nga si Addison takus sa iyang tawag. Dili lang siya ang babaye diha sa siyudad kinsa mag-inusara samtang ang iyang bana mobiya sa pagsangyaw sa ebanghelyo. Ang mga misyonaryo mibiya sa tanang direksyon nianang ting-init, ug si Louisa nakahukom sa pag-atubang sa iyang mga pagsulay ug mosalig sa Ginoo.
Nanglimbasug si Addison nga makapugong sa iyang mga emosyon. Misakay ngadto sa steamboat nga magdala kaniya ngadto sa halayo gikan sa iyang pamilya, mikuha siya og panyo ug gipahiran ang mga luha sa iyang mga mata. Diha sa baybay, ang iyang anak nga mga babaye nanghilak usab. Miingon si Frances nga sa iyang hunahuna dili na niya igkita siya pag-usab.3
Nasayud kon unsa ang dagat sama sa iyang nahibaloan, si Addison nakasabut sa umaabut nga mga peligro. Apan sa dihang ang Napulog Duha mi-set apart kaniya alang sa iyang misyon, sila mipanalangin kaniya nga makabaton og gahum batok sa mga elemento ug kaisug sa pagsugakod sa mga unos. Kon siya mopakita og kamatinud-anon, ilang gisaad pinaagi sa Espiritu, nga siya luwas nga makapauli sa iyang pamilya.4
Pipila ka adlaw ang milabay, si Emma, Joseph, ug ang ilang mga anak mibiya sa Nauvoo aron bisitahon ang igsoong babaye ni Emma didto sa Dixon, Illinois, pipila ka adlaw nga biyahe ngadto sa amihanan. Sa wala pa mobiya, iyang gitugon si Ann Whitney sa pag-awhag sa mga babaye sa Relief Society sa pagpadayon sa pagtabang sa mga kabus ug sa pagtabang sa mga kalalakin-an sa pagtukod sa templo.5
Bag-ohay lang, si Joseph namulong ngadto sa mga Santos mahitungod sa mga ordinansa sa templo, nagtudlo kanila nga sila nagtukod niini aron ang Ginoo makahatag kanila sa endowment. Misulti si Emma ni Ann nga siya mibati og lawom nga interes diha sa templo sukad niadto ug gusto nga ang Relief Society maghisgut kon unsay ilang mahimo aron mapadali ang buhat.
“Mahimo kita nga makigsulti sa komite sa templo,” sugyot ni Emma, “ug bisan unsa ang ilang gusto ug kita makahimo, lagmit atong buhaton.”6
Tungod niining sugo, si Ann mipatawag sa paghan-ay og miting sa Relief Society nianang tuiga ug mihangyo sa kababayen-an sa pagsugyot og mga paagi sa pagtabang sa paningkamot sa templo. Ang uban miingon nga andam silang mohangyo og mga donasyon ug mangolekta og delana [wool] ug ubang mga materyales sa paghimo og bag-ong mga sinina. Ang uban miingon nga andam silang manggansilyo, manahi, o magpilot sa mga daan nga mga sinina kon gikinahanglan. Usa ka babaye misugyot nga sangkapan ang tigulang nga kababayen-an sa mga yarn aron mogansilyo og mga medyas alang sa trabahante sa templo sa tingtugnaw.
Si Polly Stringham ug si Louisa Beaman miingon nga makahimo sila og mga saput alang sa mga trabahante. Si Mary Felshaw miingon nga modonar siya og sabon. Si Philinda Stanley misugyot nga modonar og lino (flax) aron himoon nga panapton ug maghatag og usa ka quart nga gatas sa kada adlaw ngadto sa paningkamot. Si Esther Gheen mitanyag nga modonar og hilo nga iyang hinimo.
“Ang mga anghel nagmaya diha kaninyo!” Si sister Chase mipamatuod, nagdayeg sa kababayen-an sa kaandam sa pagtabang sa pagtukod sa balay sa Ginoo.
Sa wala pa gitapos ang miting, si Ann miawhag sa mga inahan diha sa lawak nga andamon ang ilang mga anak nga mga babaye sa pagsulod sa templo. Sugoa sila inubanan sa gugma, tambag niya, ug tudloi sila sa paglihok uban sa kaligdong ug sa pamatasan diha sa sulod sa sagrado nga mga bong-bong.7
Duha ka gatus ka milya ang gilay-on, ang pagbisita sa mga Smith ngadto sa igsoon nga babaye ni Emma nabalda niadtong Hunyo 21 sa dihang si William Clayton ug Stephen Markham miabut nga may dalang makapabalaka nga balita. Ang gobernador sa Missouri sa makausa pa mibungat nga si Joseph husayon didto sa Missouri, niining higayuna bahin sa sumbong nga pagbudhi, ug Si Gobernador Ford sa Illinois miisyu og laing warrant sa pagdakop sa propeta.
“Wala koy gikahadlokan,” miingon si Joseph. “Ang mga Taga-Missouri dili makapasakit nako.”8
Pipila ka adlaw ang milabay, duha ka mga tawo nga nangangkon nga mga elder nga Santos sa Ulahing mga Adlaw nanuktok sa pultahan samtang nanihapon ang pamilya. Ang bayaw ni Emma misulti nila nga si Joseph migawas didto sa nataran, duol sa kamalig.
Pipila ka gutlo ang milabay si Emma ug ang pamilya nakadungog og kaguliyang sa gawas. Nagdali-dali padulong sa pultahan, ilang nakita ang kalalakin-an nga nagtion sa gi-cock nga mga pistola sa dughan ni Joseph. Ang usa ka tawo gikwelyuhan si Joseph. “Kon molihok kag usa ka pulgada,” nagpangagot siya, “pusilon tika!”
“Pusil na!” Miingon si Joseph, gidul-it ang iyang dughan. “Wala ko mahadlok sa inyong mga pistola.”
Si Stephen Markham midagan sa gawas ug mihasmag sa mga tawo. Nakugang, ilang gition ang ilang mga pusil ngadto kaniya apan gibalik dayon nila ngadto ni Joseph, giduot ang sumbohan sa pusil sa iyang gusok. “Ayaw paglihok!” gisinggitan nila si Stephen.
Ilang gilayug si Joseph ngadto sa luyo sa ilang mga karwahe ug gigunitan siya didto. “Mga ginoo,” miingon si Joseph, “hatagi ko sa sulat sa habeas corpus.” Ang sulat makapahimo sa usa ka lokal nga huwes sa pagmando kon ang pagdakop ni Joseph kay legal ba.
“Buang ka!” miingon sila, sa makausa pa midugkal sa iyang gusok sa ilang mga pistola. “Wala kay madawat bisan usa!”
Gidagan ni Stephen ang karwahe ug gipugngan ang mga kabayo sa ilang mga bukado (bits) samtang si Emma midali og sulod sa balay ug gikuha ang kupo ug kalo ni Joseph. Nianang tungora, si Joseph nakakita og usa ka tawo nga miagi sa balay. “Kining mga tawhana modagit kanako!” singgit niya. Sa dihang mipadayon og lakaw ang tawo, miatubang si Joseph ni Stephen ug misulti niya nga mangayo og tabang.
“Lakaw na!” singgit niya.9
Ang midakop ni Joseph mga awtoridad gikan sa Illinois ug Missouri. Nianang hapona gikandaduhan siya nila diha sa duol nga kamalig ug gidid-an nga makigkita og usa ka abogado. Milihok dayon, si Stephen mireport sa pagmaltrato ni Joseph ngadto sa mga lokal nga mga awtoridad, kinsa sa wala madugay mipadakop sa mga awtoridad tungod sa pagpangdagit ug pagpang-abuso. Mitabang dayon si Stephen og kuha og sulat sa habeas corpus gikan sa duol nga opisyal sa korte. Ang sulat nagkinahanglan nga si Joseph motambung og hearing nga saysenta ka milya ang gilay-on.
Sa dihang ilang nasuta nga ang huwes wala sa lungsod, si Joseph, ang nagdakop niya, ug ang nagdakop sa nagdakop niya, nanglakaw sa pagpangita og laing korte nga makasulbad ang kasamok sa legal.10
Sa Nauvoo, si Wilson Law ug si Hyrum nakahibalo sa pagdakop ni Joseph ug mipundok og kapin sa usa ka gatos ka mga tawo sa pagluwas kaniya. Mipadala sila og pipila ka mga tawo sa suba sa usa ka steamer samtang sila mi-order sa uban nga mosakay og kabayo diha sa matag direksyon ug mangita sa propeta.
Sa dihang ang iyang unang duha ka mga tigluwas nakita na, si Joseph nahuwasan. “Dili ko moadto sa Missouri ning higayuna,” miingon siya sa nagdakop niya. “Kini mao ang akong mga bata-bata.” Sa wala madugay ang duha ka tigluwas nahimong bayente—ug unya nadugangan pa. Ilang gipaliko ang panon paingon sa Nauvoo, diin ilang gituohan nga ang korte sa munisipyo makabuot sa legalidad sa warrant.11
Pagka udto ang propeta duol na sa siyudad, napalibutan sa pipila ka mga tawo sa balaod ug sa iyang mga tigluwas nga nanagsakay og kabayo. Si Emma, kinsa mibalik na sa Nauvoo uban sa mga bata, misakay uban ni Hyrum sa pagpakigkita ni Joseph samtang ang Nauvoo Brass Band mipatugtog og bayanihon nga mga awit ug ang mga tawo mipabuto sa mga pusil ug mga kanyon agig pagsaulog. Usa ka parada sa mga karomata ang miapil kanila, giguyod og mga kabayo nga giadornohan og mga bulak nga gikan sa kasagbutan.
Nanaglinya sa isig ka daplin sa karsada ang mga tawo aron sa pag-abiba sa luwas nga pagbalik sa propeta samtang miagi ang prosesyon sa ilang atubangan, hinay-hinayng mipadulong sa balay ni Joseph. Sa dihang miabut kini, si Lucy Smith migakos sa iyang anak nga lalaki, ug ang iyang mga anak daling nanggawas sa balay aron makakita niya.
“Pa,” miingon ang siyete anyos nga si Frederick, “ang mga Taga-Missouri dili na mokuha nimo pag-usab, diba?”
“Nakagawas na usab ko sa mga kamot sa mga Taga-Missouri, salamat sa Dios,” miingon si Joseph, mikatkat sa koral aron mamulong sa gatusan ka mga Santos kinsa nanagpundok sa iyang palibut. “Nagpasalamat ko kaninyo sa tanan ninyong kabuotan ug gugma alang kanako,” mihilak siya. “Ako mopanalangin kaninyong tanan sa ngalan ni Jesukristo.”12
Sama sa gilauman, ang korte sa Nauvoo mipahayag nga ang pagdakop ni Joseph ilegal. Sa kasuko, ang duha ka tigdakop nga opisyal mibungat sa gobernador nga mohagit sa pagmando. Apan si Gobernador Ford midumili sa pagpanginlabot sa desisyon sa korte, nga nakapasuko sa mga kritiko sa mga Santos sa tibuok estado. Nagsugod sila og kabalaka nga si Joseph makalingkawas na usab sa prosekusyon.13
Sa laing bahin, gatusan ka mga Santos ang mipadayon sa pagpundok ngadto sa Nauvoo ug sa kasikbit nga mga stake. Sa silangang bahin sa estado sa Connecticut, usa ka batan-ong babaye nga ginganlan og Jane Manning misakay sa usa ka barko uban sa iyang inahan, pipila ka mga igsoon, ug ubang mga miyembro sa iyang branch sa pagsugod sa ilang panaw ngadto sa Nauvoo. Ang nangulo nila mao si Charles Wandell, usa ka misyonaryo kinsa nagserbisyo isip ilang presidente sa branch.
Dili sama sa ubang mga miyembro sa ilang branch, diin ang tanan mga puti, si Jane ug ang iyang pamilya mga gawasnong mga Santos nga itom. Si Jane natawo ug gipadako didto sa Connecticut ug nagtrabaho hapit sa tibuok niyang kinabuhi alang sa usa ka adunahan nga puti nga magtiayon. Mipasakop siya sa usa ka Kristiyano nga simbahan, apan dali ra siyang napul-an niini.
Sa dihang iyang nahibaloan nga ang elder nga Santos sa Ulahing mga adlaw nagsangyaw sa dapit, mihukom siya nga maminaw kaniya. Gisultihan siya sa iyang pastor nga dili motambong sa wali, apan si Jane miadto gihapon ug nakumbinser nga natagboan niya ang tinuod nga ebanghelyo. Ang pinakadako nga branch sa dapit pipila lang ka milya ang gilay-on, ug siya nabunyagan ug nakumpirmahan pagkasunod Dominggo.14
Si Jane nahimong usa ka madasigon nga bag-ong kinabig. Tulo ka semana human sa iyang bunyag, ang gasa sa pinulongan miabut diha kaniya samtang siya nag-ampo. Karon, usa ka tuig ang milabay, siya ug ang iyang pamilya mopundok ngadto sa Zion.15
Diha sa kanal, si Jane ug ang iyang pamilya mibiyahe nga walay insidenting nahitabo tabok sa New York. Gikan didto naglaum sila nga mobiyahe uban sa ilang branch sa habagatan ngadto sa Ohio ug ngadto sa Illinois, apan ang mga opisyal sa kanal wala motugot nga ang mga Manning makapadayon sa ilang panaw hangtud nga sila mobayad sa ilang pamasahe sa pagbiyahe.
Naglibug si Jane. Nagtuo siya nga ang iyang pamilya dili kinahanglang mobayad hangtud sila moabut sa Ohio. Nganong kinahanglan man nilang magbayad karon? Walay usa sa puti nga mga miyembro sa iyang branch ang kinahanglang magbayad daan sa ilang mga pamasahe.
Giihap sa mga Manning ang ilang kwarta, apan wala pa silay igong ikabayad para sa biyahe. Sila miduol ni Elder Wandell aron magpatabang, apan mibalibad siya sa pagtabang nila.
Sa pagbiya na sa barko ug dili na makita, si Jane ug ang iyang pamilya hapit wala nay kwarta ug otso syentos pa ka milya tali kanila ug sa Nauvoo. Walay lain gawas sa iyang mga tiil nga makadala niya sa kasadpan, si Jane mihukom nga pangulohan ang gamay nga pundok ngadto sa Zion.16
Usa ka buntag sa Hulyo 12, si William Clayton didto sa opisina ni Joseph sa dihang misulod ang propeta ug si Hyrum. “Kon imong isulat ang pagpadayag,” miingon si Hyrum ni Joseph, “akong dad-on ug ipabasa kini ngadto ni Emma, ug nagtuo ko nga makumbinser nako siya bahin niining kamatuoran, ug gikan karon makabaton ka og kalinaw.”
“Wala ka makaila ni Emma sama sa akong pag-ila,” miingon si Joseph. Nianang tingpamulak ug ting-init, na-seal siya ngadto sa dugang kababayen-an, lakip sa pipila kinsa personal nga gipili ni Emma.17 Apan ang pagtabang kang Joseph sa pagpili og mga asawa wala nahimong sayon alang kang Emma sa pagsunod sa baruganan.
“Ang doktrina yano kaayo,” miingon si Hyrum. “Makakumbinser ko ni bisan kinsang lalaki o babaye sa kamatuoran, kalunsay, ug sa langitnong gigikanan niini.”
“Atong tan-awon,” miingon si Joseph. Gihangyo niya si William sa pagkuha og papel ug sa pagsulat samtang siya mamulong sa pulong sa Ginoo.18
Kadaghanan sa pagpadayag nahibaloan na ni Joseph. Naghulagway kini sa bag-o ug walay katapusan nga pakigsaad sa mahangturon nga kaminyoon, inubanan sa mga panalangin ug mga saad. Gipadayag usab ang mga lagda sa pagdumala sa dinaghan nga kaminyoon, diin nakat-unan ni Joseph samtang naghubad sa Biblia niadtong 1831. Ang nahibilin sa pagpadayag mao ang bag-ong tambag alang kaniya ug kang Emma, nagtubag sa ilang mga pangutana ug kasamtangang mga panlimbasog sa dinaghan nga kaminyoon.
Ang Ginoo mipadayag nga aron ang kaminyoon magpadayon lapas sa lubnganan, ang lalaki ug babaye kinahanglang magminyo pinaagi sa awtoridad sa priesthood, ang ilang pakigsaad ma-seal pinaagi sa Espiritu Santo sa Saad, ug magpabiling matinud-anon sa ilang mga pakigsaad. Kadtong makatuman niining mga kondisyon makapanunod sa mahimayaon nga mga panalangin sa kahimayaan.19
“Niana sila mga dios, tungod kay sila walay katapusan,” ang Ginoo namahayag. “Niana sila labaw sa tanan, tungod kay ang tanan nga mga butang alagad ngadto kanila.”20
Ang Ginoo mipadayon sa pagsulti mahitungod sa dinaghan nga kaminyoon ug sa Iyang pakigsaad nga mopanalangin ni Abraham sa dili maihap nga kaliwatan tungod sa iyang pagkamatinud-anon.21 Gikan sa sinugdanan, ang Ginoo mi-orden sa kaminyoon tali sa usa ka lalaki ug usa ka babaye aron sa pagtuman sa Iyang plano. Usahay, hinoon, ang Ginoo nagtugot sa dinaghan nga kaminyoon ingon nga usa ka paagi sa pagpasanay sa mga anak diha sa matarung nga mga pamilya ug pagpahigayon sa ilang kahimayaan.22
Bisan og ang pagpadayag gitumong ngadto sa mga Santos, gitapos kini inubanan sa tambag alang kang Emma mahitungod sa daghang mga asawa ni Joseph. “Ug himoa ang akong sulugoon nga babaye, nga si Emma Smith, makadawat niadtong tanan nga gihatag ngadto sa akong sulugoon nga si Joseph,” ang Ginoo nagsugo. Misugo Siya niya sa pagpasaylo kang Joseph, makig-uban kaniya, ug motuman sa iyang mga pakigsaad, nagsaad sa pagpanalangin ug pagpasanay kaniya ug mohatag kaniya og rason aron maglipay kon iyang buhaton. Mipasidaan Siya sa ngil-ad nga sangputanan nga moabut niadtong mosupak sa ilang mga pakigsaad ug dili motuman sa mga balaod sa Ginoo.23
Sa dihang nahuman na si Joseph og diktar sa pagpadayag, si William mipuno sa napulo ka mga pahina. Iyang gibutang ang igsusulat ug subling gibasa ang pinadayag ngadto ni Joseph. Ang propeta miingon nga husto kini, ug gidala kini ni Hyrum kang Emma.24
Mibalik si Hyrum sa opisina ni Joseph sa ulahing bahin nianang adlawa ug misulti sa iyang igsoon nga wala pa siya sukad maistoryahi og mas grabe sa iyang kinabuhi. Sa dihang gibasa niya ang pagpadayag ngadto ni Emma, nasuko siya ug misalikway niini.
“Gisultihan na tika nga wala ka makaila ni Emma sama sa akong pag-ila,” hilum nga miingon si Joseph. Gilukot niya ang pagpadayag ug gibutang kini sa iyang bulsa.25
Pagkasunod adlaw, si Joseph ug Emma migahin og mga oras diha sa kinasingkasing nga diskusyon. Sa wala pa maudto, si Joseph mitawag ni William Clayton ngadto sa iyang lawak aron makatabang sa pagpataliwala kanila. Sila si Joseph ug Emma daw nasakpan sa usa ka malisud nga mga problema. Ang matag usa nahigugma ug nagpakabana og maayo sa usag usa ug gusto nga mopasidungog sa mahangturong mga pakigsaad nga ilang gihimo. Apan ang ilang paningkamot sa pagtuman sa sugo sa Ginoo mao ang makapabulag kanila.26
Si Emma ingon og nabalaka kaayo bahin sa umaabut. Unsa kaha kon ang mga kaaway ni Joseph makahibalo mahitungod sa dinaghang nga kaminyoon? Mabilanggo ba siya pag-usab? Mapatay ba siya? Siya ug ang mga bata nagdepende ni Joseph alang sa kabuhian, apan ang pinansyal sa pamilya nasagol sa simbahan. Unsaon nila paglahutay kon adunay mahitabo kaniya?
Si Joseph ug Emma nanghilak samtang sila nag-istorya, apan sa pagtapos sa adlaw nagtambayayong sila sa pagsulbad sa ilang mga problema. Sa paghatag og dugang pinansyal nga seguridad ni Emma, si Joseph mihatag sumala sa balaod sa ubang mga kabtangan ngadto kaniya ug sa ilang mga anak.27 Ug human nianang tinglarag, wala na siya misulod og dinaghan nga kaminyoon.28
Sa katapusan sa Agosto 1843, ang mga Smith mibalhin ngadto sa duha ka andana nga balay duol sa suba. Gitawag og Mansyon sa Nauvoo, ang bag-ong balay igo ang gidak-on aron masulod ang ilang upat ka mga anak, ang tigulang na nga mama ni Joseph, ug ang mga tawo kinsa mitrabaho ug miistar uban kanila. Nagplano si Joseph nga gamiton ang dako nga bahin sa balay isip usa ka hotel.29
Pipila ka semana ang milabay, samtang ang ting-init nahimo nang tinglarag sa Nauvoo, si Jane Manning ug ang iyang pamilya miabut sa ganghaan nilang Joseph ug Emma nga nangita sa propeta ug usa ka dapit nga kapuy-an. “Dayon!” Gisultihan ni Emma ang gikapoy nga grupo. Gipakita ni Joseph nila kon asa sila mahimong matulog nianang gabhiuna ug nakakita og kalingkuran alang sa tanan.
“Ikaw ang nangulo niining gamay nga pundok, dili ba?” Si Joseph miingon ngadto ni Jane. “Gusto ko nga imong isaysay ang inyong kasinatian sa inyong pagbiyahe.”
Si Jane misulti ni Joseph ug Emma mahitungod sa ilang taas nga panaw gikan sa New York. “Nanglakaw mi hangtud nga napudpud ang among mga sapatos ug ang among mga tiil nagsakit na ug nangapaslot ug nagdugo,” miingon siya. “Naghangyo kami sa Dios ang Mahangturon nga Amahan sa pag-ayo sa among mga tiil, ug ang among mga pag-ampo natubag ug ang among mga tiil nangaayo.”
Nangatulog sila nga makita ang mga bitoon o sa mga kamalig duol sa karsada. Sa dalan, pipila sa mga tawo mihulga kanila nga ibalhog sila sa bilanggoan tungod kay wala silay mga “papeles sa pagkagawasnon,” o mga dokumento nga magmatuod nga sila dili mga eskapo nga mga ulipon.30 Sa laing higayun, ilang tabukon ang lawom nga sapa nga walay taytayan. Ilang giantus ang mangiub nga kagabhion ug tugnaw nga mga kabuntagon ug mitabang sa uban kon sila makahimo. Dili layo gikan sa Nauvoo, ilang gipanalanginan ang masakiton nga bata, ug ang bata naayo pinaagi sa ilang hugot nga pagtuo.
“Mipadayon mi sa among lakaw,” misulti si Jane sa ilang panaw, “nagmaya, nanag-awit og mga himno, ug nagpasalamat sa Dios alang sa Iyang walay kinutuban nga kaayo ug kaluoy ngari kanamo.”
“Panalanginan ka sa Dios,” miingon si Joseph. “Usa na kamo sa mga higala karon.”
Ang mga Manning mipuyo sa panimalay sa mga Smith sulod sa usa ka semana. Atol nianang panahona, si Jane nangita sa maleta nga iyang gipadala ngadto sa Nauvoo, apan sigun sa iyang gikasulti mao lang nga nawala na kini o gikawat diha sa pagpadala. Ang iyang mga sakop sa pamilya, sa kasamtangan, nakakita og dapit nga matrabahoan ug mapuy-an ug sa wala madugay mibalhin.
Usa ka buntag, si Joseph nakabantay nga si Jane naghilak ug nangutana kaniya kon ngano. “Ang mga kaliwatan wala na ug nakakuha na sila og kaugalingong mga panimalay,” miingon siya, “ug ako wala.”
“Aduna kay panimalay dinhi kon gusto nimo kini,” mipasalig si Joseph kaniya. Gidala niya si Jane aron makigkita ni Emma ug mipasabut sa sitwasyon. “Wala siyay panimalay,” miingon siya. “Aduna ka bay usa ka panimalay alang niya?”
“Oo, kon gusto niya,” miingon si Emma.
Si Jane dali rang nahimong kabahin sa busy nga panimalay, ug ang ubang mga sakop sa pamilya ug ang mga nagpuyo mi-welcome niya. Ang iyang kaban wala gayud moabut, apan si Joseph ug Emma misangkap kaniya sa bag-ong mga besti gikan sa tindahan.31
Nianang tinglarag, samtang ang iyang pamilya mipahimutang sa ilang bag-ong balay, si Emma nahimong nag-anam kalibug bahin sa dinaghan nga kaminyoon.32 Sa Iyang pagpadayag ngadto kaniya [ni Emma] napulog tulo ka tuig na ang milabay, ang Ginoo misaad nga koronahan siya sa pagkamatarung kon siya mopasidungog sa iyang mga pakigsaad ug makanunayong maghupot sa mga sugo. “Ug gawas kon ikaw mobuhat niini,” miingon siya, “kon hain Ako ikaw dili makaadto.”33
Gusto ni Emma nga makatuman sa mga pakigsaad nga iyang gihimo uban ni Joseph ug sa Ginoo. Apan ang dinaghan nga kaminyoon murag bug-at ra kaayong dad-on. Bisan tuod og mitugot siya sa pipila sa daghang mga asawa ni Joseph diha sa iyang panimalay, supak siya sa ilang presensya ug usahay nakapalisud sa ilang kinabuhi.34
Sa katapusan, si Emma mibungat nga si Emily ug Eliza Partridge permanenting mobiya sa balay. Uban ni Joseph sa iyang kiliran, gitawag ni Emma ang managsoon ngadto sa iyang kwarto ug misulti kanila nga kinahanglan ila nang putlon ang ilang mga relasyon ngadto kaniya.35
Gibati nga gisalikway, si Emily mibiya sa kwarto, nasuko kang Emma ug ni Joseph. “Kon ang Ginoo nagsugo,” miingon siya sa kaugalingon, “ang Iyang mga pulong dili angay tiaw-tiawan.” Gusto niyang sundon ang gusto ni Emma, apan midumili siya sa pagbugto sa iyang pakigsaad sa kaminyoon.
Misunod si Joseph sa managsoon gawas sa kwarto ug nakita si Emily sa silong. “Unsay imong gibati, Emily?” nangutana siya.
“Ako naglaum nga ako mobati sama ni bisan kinsa nga ubos sa mga kahimtang,” miingon siya, mipasiplat ni Joseph. Mora na siya og motidlom ngadto sa yuta, ug si Emily mibati og kaluoy niya. Gusto pa niya [ni Emily] nga mosulti og dugang, apan siya [si Joseph] mibiya sa kwarto sa wala pa siya makasulti.36
Mga dekada ang milabay, sa dihang si Emily natigulang na, namalandong siya niining masakit nga mga panahon. Nianang higayona, mas nasabtan na niya ang komplikado nga mga pagbati ni Emma mahitungod sa dinaghan nga kaminyoon ug sa kasakit nga nahatag niini ngadto niya.37
“Nasayud ko nga lisud alang ni Emma, ug ni bisan kinsang babaye, nga mosulod sa dinaghan nga kaminyoon niadtong mga adlawa,” misulat siya, “ug wala koy nailhan nga makahimo og mas maayo pa kay ni Emma ubos sa mga kahimtang.”38
“Ang Dios mao gayud ang mohukom,” siya mitapos, “dili ako.”39