Inisitituti
faaopoopoga - faataapeapeina


Otootoga o le Talafaasolopito o le Faataapeapeina o Isaraelu

Ata
Brief History of the Scattering of Israel

Na toe faavaeina e le Atua lana feagaiga ma Aperaamo, o lona atalii o Isaako, ma le atalii o lona atalii o Iakopo. Na suia e le Alii le igoa o Iakopo ia Isaraelu. E toa 12 atalii o Isaraelu ia na avea ma aiga e 12 po o ituaiga e 12 o Isaraelu. Sa mulimuli ane faasaoina le aiga o Isaraelu mai se oge e ala i le malaga mai le nuu folafolaina i Aikupito. O iina na uluola ai ma avea o se malo maoae. Ina ua mavae le tele o tausaga, na taitaia ai e Mose le fanauga a Isaraelu ma o ese mai i Aikupito, ma taitai ai i latou e Iosua i le nuu o le folafolaga. I le vaega lea, sa tofiaina ai le ituaiga o Levi e umia le Perisitua Arona. I le Iosua 18:7 o loo faamalamalama mai ai o le ituaiga o Levi na mauaina le perisitua, nai lo le laueleele, e avea o se tofi. E faapena foi, i le faataunuuga o folafolaga sa faia ia Iosefa, o ona atalii o Efaraima ma Manase na tofu ma nuu o le tofi mo a la’ua fanau. Mulimuli ane na vaeluaina Isaraelu i malo e lua—o le malo i matu o Isaraelu ma le malo i saute o Iuta.

Na lapatai e le Alii le fanauga a Isaraelu afai latou te liliuese mai ia te Ia ma tapuai i tupua, o le a aveesea i latou mai le nuu o lo latou tofi. Mulimuli ane na latou liliuese mai le Atua ma na faatoilaloina ma aveesea mai le nuu folafolaina. Na faatoilaloina e Asuria le malo i matu o Isaraelu i le 721 T.L.M.. E lei pine ae avea i latou ma ituaiga e 10 ia ua leiloloa. Mulimuli ane, ua faatoilaloina le malo i saute o Iuta (po o Iutaia) ma faataapeapeina e Papelonia pe tusa ma le 587 T.L.M. . Pe tusa ma le 70 tausaga mulimuli ane ai, na amata ai ona toe foi atu tagata Iutaia i le nuu o Isaraelu, lea ua latou nonofo ai o se malo mo le tele o augatupulaga. I le T.A. 70 ma faapea foi i leT.A. 135, na faatafunaina ai e Roma ia Ierusalema ma faataapeapeina ai tagata Iutaia i malo uma. O le mea mataina, o le toatele o tagata Iutaia o loo faatumauina lava lo latou faasinomaga o se nuu. Peitai, o ituaiga ua leiloloa, o loo faatumauina lava le faataapeapeina i le lalolagi atoa; o le toatele o i latou, e le o iloaina o i latou o suli o Isaraelu.

Aperaamo

Isaako

Iakopo

Reupena

Simeona

Levi

Iuta

Tanu

Nafatali

Kato

Asera

Isakara

Sepulona

Iosefa

Peniamina

Efaraima

Manase

Malo i Matu o Isaraelu

Asuria (721 T.L.M.)

= ituaiga o loo leiloloa

Malo i Saute o Iuta

Papelonia (586 T.L.M.)

Roma (T.A. 70)