2018
Ko Hono ʻIlo Hoku Tuʻunga Fakalangí
Sepitema 2018


Kakai Lalahi Kei Talavoú

Ko Hono ʻIlo Hoku Tuʻunga Fakalangí

ʻOku nofo e taha naʻá ne faʻú ʻi Niu ʻIoke, USA.

Hili ha ngaahi taʻu ʻo ʻeku fāifeinga ke u tali aú, ne fāifai peá u aʻusia ha mana naʻe tokoni ke mahino kiate au hoku mahuʻinga taʻengatá.

ʻĪmisi
looking up toward the light

Ngaahi tā fakatātā mei he Getty Images

Talu mei heʻeku kei siʻi, mo ʻeku fekuki mo ʻeku fuʻu sinó pea ke tali pē hoku tūkungá. ʻI he kamataʻangá, naʻe ʻikai ko ha fuʻu meʻa ʻa e ngaahi hingoa fakatenetene naʻá ku maʻu koeʻuhí ko ʻeku fuʻu sinó, ka ʻi he fakalau atu ʻa e taimí, naʻe kamata ke u tui ko e ngaahi lea kovi ko ia naʻe fai mai fekauʻaki mo hoku fōtungá naʻe toe fekauʻaki kovi pē ia ki hoku ʻulungāngá.

Naʻá ku kamata ʻi heʻeku taʻu hongofulu tupú ke u fakatokangaʻi, neongo naʻá ku saiʻia ʻi he anga ʻo hoku fōtungá, ka naʻe ʻikai feʻunga hoku faʻahinga sinó mo e ngaahi fie maʻu ʻa e māmaní. Pea naʻá ku saiʻia heʻeku anga fakalongolongó, ka naʻe ʻikai ko e meʻa ia naʻe fie maʻu ʻe he kakaí meiate aú—naʻe fie maʻu ʻe he kau faiakó ke u lea ʻi he kalasí, saiʻia e tamaiki tangatá he tamaiki fefine faʻa leá, pea naʻe tuʻo lahi hono faʻa talamai naʻe fie maʻu ke u anga fakafaingofua lahi ange ʻi he tuʻunga naʻá ku ʻi aí. Naʻa kamata māmālie ke hōloa hoku mahuʻinga fakafoʻituituí.

Naʻá ku lotomamahi, taʻefiemālie ʻi heʻeku fuʻu sinó, mo fehuʻia pe ko e hā naʻe ʻikai lava ai ʻe he ʻEikí ʻo ʻai ke u kiʻi fakaʻofoʻofa mo manakoa ange, ʻi hoku ngaahi taʻu he kakai lalahi kei talavoú. Naʻá ku feinga ke fakaholo ʻo lahi ange ʻi he meʻa naʻe totonu ke u faí, pea ko e fakamamahí, he ko e lahi ange ʻeku feinga ke holo hoku pāuní, ko e lahi ange ia ʻeku mamafá. Naʻe ʻikai ha fuʻu ʻamanaki fēfē ʻi heʻete taʻemali, fakalongolongo, mo fuʻu sinó.

Naʻá ku ongoʻi tuenoa peá u pehē ko hoku ngataʻangá pē ia, neongo kapau he ʻikai ke teitei mole ʻa e pāuni naʻá ku fie maʻú pe toe fakalongolongo ange. Neongo naʻe tuku ʻeku fehiʻa lahi ʻiate aú, ka naʻe ʻikai haʻaku toe fakakaukau ko ha ʻofefine fakaʻofoʻofa mo mahuʻinga au ʻo e ʻOtuá. Naʻá ku foʻi pē ke toe feinga ke ʻilo hoku mahuʻingá.

Ko ha Maama Naʻá ku Fie Maʻu

Naʻe hoko ha mana ʻi ha ʻaho ʻe taha, lolotonga haʻaku lau ha lea naʻe fai ʻe Sisitā Mele G. Kuki, ko e uaifi ʻo ʻEletā Kuenitini Kuki ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, ʻi ha fakataha lotu fakamāmani lahi, ki he kakai lalahi kei talavoú, naʻe ui ko e “Maʻu ha Fiefia ʻi he Moʻui Fakaʻahó.” Naʻá ku lau: “Ko e taimi ne tau omi ai ki māmaní, naʻa tau omi mo hotau natula fakalangi ko e fānau ʻa e ʻOtuá. Ko hotau mahuʻinga fakafoʻituituí naʻe mei he langí.” Naʻá ku ongoʻi ʻo hangē kuo fāifai pea fakaava hoku ʻatamaí ki ha maama naʻá ku mātuʻaki fie maʻu, ka naʻá ku pehē he ʻikai ke u teitei maʻu. Naʻá ku fakatokangaʻi, naʻá ku ongoʻi kimuʻa ʻo hangē naʻe hala ke u saiʻia ʻiate au koeʻuhí he naʻe ʻikai ke u maʻu e fakaʻuhinga ʻa māmani ki he fefine talavou mo mahuʻingá. Kuó u mateuteu he taimí ni ke pehē ʻoku ou saiʻia pē au ʻi hoku ʻulungaanga fakalongolongo, pauʻú, louʻulu moveuveu mo mingimingí, kanoʻimata lanu melomeló, ihu fuopotopotó, ʻeku malimalí, pea naʻa mo hoku sino ngeʻengeʻe ʻokú ne kei fakahoko ʻa e meʻa ʻoku fie maʻu ke u faí. Naʻá ku fakaʻau ʻo houngaʻia ʻi heʻeku hoko ko e fakatupu ʻa e ʻOtuá. Naʻe toki mahino kiate au ʻoku ʻikai ke Ne fakatupu ha ngaahi fehalaaki.

Hili ha ngaahi taʻu lahi ʻo ʻeku fekuki fakaeloto mo fakaesino pea mo faingataʻaʻiá, kuó u toki ako ha foʻi moʻoni mahalo ʻoku mahino ki ha tokolahi: ko hoku mahuʻinga fakafoʻituituí ʻoku ʻikai haʻane kākunga mo e māmani ko ʻení! Naʻe haʻu ia mei he langí. Kuo ʻiate au maʻu pē ia, ʻo aʻu ai pē kapau naʻe ʻikai ke u fakatokangaʻi. ʻOku ʻikai puleʻi ia ʻe he mītiá, ʻe hoku toʻú, pe ʻe ha taha ka ko e Tamai Hēvaní pē mo Sīsū Kalaisi, pea ʻokú Na ʻafioʻi ʻoku ou mahuʻinga feʻunga ʻo pekia ai ʻa e Fakamoʻuí maʻaku.

Ko ha Fakavaʻe ʻia Kalaisi

Kuo liliu au ʻi ha ngaahi founga lahi, ʻi heʻeku ʻilo ko ia mei he Laumālié ʻa hoku mahuʻinga ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá. Naʻá ku toe saiʻia ʻi he moʻuí. ʻOku ou ongoʻi houngaʻia lahi ange ʻi hoku ngaahi tāpuaki taʻe-faʻalauá. ʻOku ou maʻu ha holi lahi ke feinga mālohi ange ke fai e meʻa ʻoku totonú pea mo falala lahi ange kiate au pea mo ʻeku ngaahi fakaʻānauá. Naʻá ne ʻai ke u angaʻofa mo kātakiʻi lahi ange ʻa e kakai ʻoku mau feohí mo ʻomi au ke u ofi ange ki he ʻEikí.

ʻOku kei kalanga pē ngaahi leʻo ʻo e māmaní mo fakamaau, ka kuó u maʻu he taimí ni ha ʻilo lahi ange ki hoku mahuʻingá pea ʻoku ʻikai ke u teitei loto ke toe ngalo. Naʻe ʻomi ʻe he ʻilo ko iá kiate au ha nonga mo ha fiefia ʻoku ou fie vahevahe mo e taha kotoa ʻoku ou fetaulaki mo ia. Naʻá ku ako ʻi he lea he fakatahalotu ko iá, naʻa mo hoku mahuʻinga fakafoʻituituí mo ʻeku loto lahí ʻoku fie maʻu ke ʻi ai hano fakavaʻe mālohi ʻia Kalaisi koeʻuhí ka “tuku atu ʻe he tēvoló ʻa ʻene ngaahi matangi mālohí, ʻio, ʻa ʻene ngaahi ngahaú ʻi he ʻahiohió, ʻio, ka faʻaki kiate [au] ʻa hono kotoa ʻo ʻene ʻuha maká mo ʻene fuʻu afā lahí, ʻe ʻikai maʻu ʻe ia ha mālohi kiate [au] ke fusi hifo [au] ki he vanu ʻo e mamahi mo e faingataʻaʻia ʻoku ʻikai hano ngataʻangá, koeʻuhí ko e maka [kuó u] langa aí, ʻa ia ko e makatuʻunga mālohi, ʻa ia ko ha makatuʻunga kapau ʻe langa ai ʻa e tangatá ʻe ʻikai lava ke nau hinga” (Hilamani 5:12).

ʻOku ou houngaʻia ʻi he ʻEikí pea mo e mahuʻinga taʻengata ʻokú Ne ʻafioʻi ʻiate kitautolú kotoa. ʻOku ou houngaʻia ʻi ha kau fafine fakalaumālie hangē ko Sisitā Kukí, ʻoku feinga ke ne moʻui ʻaki e ongoongoleleí mo vahevahe hono potó. ʻOku ou houngaʻia ʻi he moʻui ko ʻení, ʻi he mana ʻo hotau sinó mo e ʻatamaí, pea mo e natula fakalangi ʻoku ʻiate kitautolu takitahá.