2018
Ko Hono Tekaki ʻEku Ngaahi Hohaʻá ki he ʻOtuá
February 2018


Ko Hono Tekaki ʻEku Ngaahi Hohaʻá ki he ʻOtuá

ʻOku nofo ʻa e tokotaha naʻá ne faʻú ʻi Moli, Silei.

Naʻe faingataʻa ke u maʻu ha nonga ʻi heʻeku ʻilo naʻe faingataʻaʻia lahi hoku kaungāmeʻá.

ʻĪmisi
young woman

Ko e taá naʻe fakatātaaʻi ia ʻe ha mōtolo.

Naʻá ku fifili pe ko e hā e meʻa kuo hokó ʻi he taimi naʻe liʻaki kalasi ai ʻa Fenanitā (ʻikai ko hono hingoa totonú ia) ʻi ha ʻaho Falaite ʻe taha. “ʻOku ongoʻi puke nai ʻa Fenanitā? ʻOku sai pē koā?” Naʻá ku ʻeke ia ki ha ngaahi kaungāmeʻa ʻe niʻihi ʻi he fakaʻosinga ʻo e ʻahó. Naʻe tali mai ʻe haku kaungāmeʻa ʻe taha, “ʻOku ʻikai ke puke ia, naʻe fie maʻu pē ke ʻalu ʻo sio ki ha toketā fakaʻatamai.” ʻI heʻeku ʻeke ange hono ʻuhingá naʻá ne talamai ʻoku feʻao ʻa Fenanitā mo e loto-mafasiá pea kuó ne faʻa fakalaveaʻi pē ia. Hili ha taimi nounou mei heʻeku ʻiloʻí, naʻe fakatokoto ʻa Fenanitā ʻi he falemahakí ke faitoʻo, pea naʻe ʻikai ke mau sio ki ai ʻi ha ngaahi uike siʻi.

Neongo ne ma kaungāmeʻa, naʻe teʻeki ke ne vahevahe mai e konga ko ia ʻo ʻene moʻuí kiate au. Naʻá ne fakapuliki ia mei he tokotaha kotoa koeʻuhí he naʻá ne fakamāʻia. Naʻá ne toki talamai kimui ange naʻe ʻikai ke ne loto ke fakaʻofaʻia ange ai e niʻihi kehé pe ko hono tūkungá. Ka naʻe ʻikai ke u fakaʻofaʻia ai—naʻá ku ongoʻi ha manavaʻofa.

ʻI he ʻuluaki ʻaho ko iá, hili e akó naʻá ku tokoto ʻi hoku mohengá ʻo foʻohifo ʻi ha pilo. Naʻá ku ongoʻi helaʻia ka naʻe fuʻu hohaʻa hoku lotó ke u lava ʻo mohe. Naʻe puputuʻu ʻeku moʻuí. Naʻe hangē ʻoku ou ʻi he lotolotonga ʻo ha matangi mālohí, pea lahi e ngaahi fakakaukau mo e ngaahi ongo naʻe takamilo ʻi he matangí. Naʻá ku ongoʻi puputuʻu, tuenoa kae meʻatēpuú, ko e ʻikai haku mālohi ke tokoní.

Te u Tokoni Fēfē?

Ko e hā te u fai pe lea ʻaki ke tokoni kiate iá? Te tau lava fēfē ko e ngaahi kaungāmeʻá ʻo loto-toʻa mo tokoní? Naʻe ʻikai te u lava ʻo maʻu ha faʻahinga meʻa ke ne fakafiemālieʻi hoku ngaahi kaungāmeʻá pe ko au. Naʻá ku lotu ke u maʻu ha ueʻi fakalaumālie ka naʻá ku ongoʻi hangē naʻe ʻikai tali ʻeku ngaahi lotú.

Ka naʻá ku maʻu ha ongo fakatuʻupakē ʻi he uike hokó. Naʻá ku tangutu ʻi heʻeku kalasi semineli pongipongí ʻi hono fakamanatu mai ʻe heʻeku faiakó kiate kimautolu e ʻUluaki Mata-Meʻa-Hā Maí mo e founga ne kole tokoni fakahangatonu ai ʻa Siosefa Sāmita ki he Tamai Hēvaní ʻi he ngaahi meʻa naʻe faingataʻaʻia mo hohaʻa ki aí. Naʻe pehē mai leva ʻeku faiakó, “Kapau te tau fekumi ki he Tamaí mo tautapa kiate Ia, te Ne tali mai. He ʻikai ʻaupito te tau tuenoa.”

Naʻá ku fakatokangaʻi kuó u tāpuniʻi hoku lotó mei heʻeku Tamai Hēvaní ʻi heʻeku loto mamahí. Neongo naʻá ku feinga ke u lotu maʻu pē, naʻe ikai feʻunga ia—naʻe kei fuʻu lahi pē ʻeku manavaheé ke u maʻu ha nonga. Naʻá ku ʻiloʻi ʻokú Ne ʻafioʻi hoku lotó pea te Ne lava ʻo tokoniʻi au. Ka naʻe fie maʻu ke fakaava hoku lotó kiate Ia mo falala moʻoni te Ne lava ʻo fai ia—naʻe fie maʻu ke u tui.

Naʻá ku fai leva ia. ʻI he fakalau ʻa e taimí, ʻi he hokohoko atu ke u lotu mo lau ʻeku folofolá, feinga ke tekaki ki he Fakamoʻuí ʻeku ngaahi faingataʻaʻiá, naʻe mahino kiate au ʻe fakaʻau pē pea ngata e loto-mafasia ʻo hoku kaungāmeʻá. Neongo ko hono moʻoní naʻe kei hokohoko atu pē e ngaahi faingataʻa kehé, naʻá ku ongoʻi fiemālie, napangapangamālie mo nonga. Naʻe kei fakalotolahiʻi pē au ʻe heʻeku fineʻeikí ke u feinga ke maʻu ha nonga, ʻo ne pehē, “ʻE sai pē ho kaungāmeʻá, kae pehē kiate koe. Nofo maʻu ʻi he ongoongoleleí, pea ʻe lelei pē ʻa e meʻa kotoa.”

Ko Hono Poupouʻi Hoku Kaungāmeʻá

ʻI he taimi naʻe faifai pea foki mai ai ʻa Fenanitā ki he akó, naʻá ku lava ʻo poupou mālohi kiate ia, ka naʻe ʻikai ko hono ʻuhingá pē ko ʻeku maʻu ha nonga ʻia Sīsū Kalaisí. Naʻá ku feinga hoku lelei tahá ke u fakafanongo lelei, ke u ʻulungaanga lelei mo vahevahe e ongoongoleleí. Naʻá ku maʻu ha loto-falala ʻi heʻeku fakamatalaʻi ange e palani ʻo e fiefiá pea mo ʻeku talaange ʻoku finangalo ʻetau Tamaí ke tau fiefia neongo e ngaahi faingataʻá. ʻE fie maʻu ki ai ha taimi, ka ʻe malava ki he taha kotoa ʻo ʻEne fānaú.

Kuo ʻi ai ha ngaahi tūkunga lahi ʻi heʻeku moʻuí kuó u ongoʻi loto-tāngia ai mo mamahi, ka koeʻuhí ko e ongoongoleleí ʻoku ou manatuʻi maʻu pē e feituʻu ʻoku ou haʻu mei aí. ʻOku ou ʻilo ko ha ʻofefine au ʻo e ʻOtuá pea ʻoku ʻi ai ʻEne palani maʻaku—pea mo Fenanitā. ʻOku tau ʻaʻeva kotoa ʻi ha ngaahi hala fononga kehekehe, ka ʻoku fakataumuʻa kotoa ia ki heʻetau leleí koeʻuhí he ʻokú Ne ʻofa ʻiate kitautolu. ʻOku ʻi ai ha taumuʻa ʻo e hala mo e ʻahiʻahi takitaha. Pea kapau te tau lava ʻo maʻu ha nonga ʻi he ngaahi ʻahiʻahi ko iá, ʻe lava ke tau vahevahe e nonga ko iá mo e niʻihi kehé.