2002
E Agai Pea i Luma le Ekalesia
Iulai 2002


E Agai Pea i Luma le Ekalesia

E leai se isi ekalesia na amata mai i laueleele o Amerika, e televave lona salalau… . O se atinae ofoofogia e le i vaaia lava muamua.

O’u uso e ma tuafafine pele. E ese le matagofie ina ua tatou toe fetapa’i foi i se konafesi tele a le Ekalesia i le lalolagi.

E selau fitusefululua tausaga talu ai i le aso, sa potopoto ai Iosefa Samita ma ona fesoasoani i se fale laupapa e tau le iloa, i le faatoaga a Peteru Uitimera i le nuu toagaogao o Faieti, i Niu Ioka, ma faatulagaina ai le Ekalesia a Keriso.

Mai lena amataga faatauvaa, ua i ai se mea moni ofoofogia ua tupu. E maeu le talafaasolopito o lenei galuega. Sa onosaia e o tatou tagata ituaiga puapuaga eseese. E le mafaamatalatalaina a latou osigataulaga. E faigata ona talitonuina galuega sa latou faataunuuina. Peitai, e afua mai i nei fitaituga matuia, ona tulai mai o se mea ofoofogia. O le aso, ua tatou tutu ai i le tumutumuga o tausaga ma vaavaai atu i mea ua faataunuuina.

Mai uluai uso e toaono o le ekalesia, ua tutupu mai ai se aiga tele o le au tapuai, 11 miliona ma ona tupu le aofai. Mai lena nuu toagaogao, ua tupu mai ai se galuega ua salalau atu i atunuu e 160 o le lalolagi. Ua avea nei ma ekalesia e lona lima i le toatele, i totonu o le Iunaite Setete. O se tulaga ola ofoofogia lena. Ua sili atu tagata o le Ekalesia o loo nonofo i fafo atu o lenei atunuu, nai lo iinei. O se mea ofoofogia foi lena mea. E leai se isi ekalesia na amata mai i laueleele o Amerika, e televave lona salalau. O totonu o lenei Ekalesia tuputalaulau, o loo i ai tagata mai le tele o atunuu, e tautatala i gagana eseese. O se atinae ofoofogia e le i vaaia muamua. A o fofolaina le ielino o le taimi ua fano o le Ekalesia, e matagofie ona taunuuga ua vaaia. Ua mafai ona iloa ona taunuuga i olaga fiafia ma le matagofie o tagata. E ta’u mai ai e i ai mea ofoofogia o le a oo mai.

Ina ua faatoa toai taunuu o tatou tagata i le vanu i le 155 tausaga ua mavae, sa latou vaaia i se faaaliga faaperofeta se lumanai maoae. Peitai, o nisi taimi ou te mafaufau ai pe na latou iloaina moni le tele naua o lena miti pe a talatalaina mai.

O loo i ai i lenei aai le laumua o le Ekalesia, lea na talimalo talu ai nei i le Olimipeka Lona 19 o le Taumalulu. Na matou faia se faaiuga maua’i, o le a tatou le faaaogaina o se taimi po o se nofoaga e fai ai se talaiga, ae sa matou mautinoa lava, o le a tulai mai i lenei [Olimipeka] se mea ofoofogia mo le Ekalesia. O o tatou maota tetele o loo i ai iinei—le Malumalu, o le Tapeneko, o lenei Fale Autu matagofie mo Konafesi, o le Fale Faamanatu o Iosefa Samita, o fale o gafa, o le Fale o Ofisa o le Pulega, o le Fale o Ofisa o le Ekalesia, o fale o le uelefea, faatasi ai ma le anoanoai o falelotu i lenei vanu, sa le mafai ona misia i le vaai a i latou sa savalia magaala o nei nuu tuaoi. E pei ona faapea mai Mike Wallace i se tasi taimi ia te au, “O nei fale uma, o se faailoga o se mea ua mausali lona faavaeina. “

Ma e le gata i lea, sa i ai foi lo matou talitonuga atoatoa i o tatou tagata, le faitau fiaafe o i latou, o le a galulue auauna atu e aunoa ma se totogi i lenei faamoemoega tele. O le a faatuatuaina i latou; o le a tausaafia; o le a i ai le tofa; o le a latou tautua i soo se mea latou te mafaia. O le tulaga uiga ese o le gafatia e o tatou tagata ona tautatala i gagana a le lalolagi, o le a faamaonia ai o se aseta lea e sili atu i lo se isi lava mea o maua i soo se mea.

Ia, sa manuia mea uma. Sa lolofi mai tagata asiasi mai e ta’isautuaselau ni afe. Sa o mai nisi ma le masalosalo, ma le faatautu, faatasi ma ni ata sese o loo fagufagu pea i o latou mafaufau. Sa latou o mai ma le lagona, atonu o le a maileia i latou e ni tagata talalotu i ni tulaga latou te le manaomia. Peitai, na latou maua se mea latou te le i faamoemoeina. Sa le gata ina latou vaaia le matagofie o laufanua o lenei eria, ma ona atumauga ma vanu maoae, e le gata foi ina latou maua le agaga matagofie sili o taaloga faava-o-malo, ae na latou vaaia ai foi le matagofie o lenei aai. Sa latou vaaia ni tagata talimalo e ese le tauagafau ma loto fesoasoani mo i latou. Ou te le manao e faapea atu, o lea ituaiga agalelei e na o tagata o le ekalesia na faaalia. Sa galulue faatasi le nuu uma e faaalia le agalelei. Ae o nei mea uma, na oo mai ai se mea matagofie mo lenei Ekalesia. O sui o le au faasalalau, e masani o ni tagata fefeu ma le faaulumalo, sei vagana lava o ni nai tagata toaitiiti, ae sa latou saunoa ma tusitusia foi i ni faaupuga e le gata ina faamalo mai ai, ae sa faamatala sa’o ai foi ni tu ma agaifanua tulaga ese sa latou vaaia iinei, o tagata na latou feiloai, ma le agaga o le talimalo sa latou lagona.

Sa faasalalauina i le televise le ata i le faitau piliona tagata i itu uma o le lalolagi. Sa lomia foi i nusipepa o lea tala ma lea tala.

E faitau fiasefulu afe tagata na savalia le Lotoa o le Malumalu, ma faaviivii i le mamalu o le Maota o le Alii, sa nonofo i totonu o le Tapeneko ma faafogafoga ai i musika e le mafaatusalia a le aufaipese. E afe ma afe foi sa faatumulia ai lenei Nofoaga Autu mo Konafesi e maimoaina ai faaaliga matagofie o le Ekalesia ma ana misiona i le lalolagi atoa. O le isi fia afe sa asiasi atu i le Nofoaga Autu o Talafaasolopito o Aiga po o le Falegafa. Sa tali le au faasalalau i le Fale Faamanatu o Iosefa Samita. Sa faatalatalanoa i matou mo le televise, leitio, ma nusipepa e ala i fesootaiga mai le tele o vaega o lenei atunuu ma le salafa o le lalolagi. Sa faailoa mai ia te au, e toeitiiti atoa le 4,000 o tala e uiga i le Ekalesia sa tusia i mekasini ma nusipepa a Siamani lava latou.

Sa tusia e Georgie Anne Geyer, o se tusitala lauiloa, ma e tele pepa e aumai ai ana tusitusiga: “Na mafai faapefea e se setete e toatele ai Mamona ona faia se mea matautia, o le talimalo lea i se sauniga maoae faava-o-malo? Mata o le a o mai fiafia le lalolagi i se setete, e ta’u atu e lana lotu numera tasi i ona tagata e aloese mai meainu malolosi, o tapaa, ma le akaloi (caffeine) o mea taua ia o konafesi faava-o-malo?

Ona ia ta’ua ai lea o Raymond T. Grant, le Faatonusili o Faaaliga o Faatufugaga o le Olimipeka. Sa ia talanoa e uiga i le sauniga tatala: “Tou te iloa, o le 98 pasene o tagata na faatinoina o tagata na ofo mai, ma o se fuainumera tele naua. O le mea moni, o le toatele lava e le i totogia. E matua tulaga ese lava lenei tala, ma ou te faafesoota’ia sa’o lava ma tu ma aga faaMamona. Ona o au o se tama Lotu Katoliko mai Niu Ioka, sa ou naunau fiafia i le tulaga lea faapea, o Polika Iaga, le na amataliaina le nofoaga o Mamona i Iuta, sa ia muai fausia se fale faafiafia nai lo se isi lava mea.”

“Sa ia ta’ua se lisi o fuainumera: E ono kamupani siva a le setete; e tele atu piano ma napeli o loo faatauina i totonu o Iuta nai lo se isi lava mea i le Iunaite Setete; o le Aufaipese a le Tapeneko e [360] tagata e i ai; ma o le kamupani fai piano aupito leva o le Steinway i Iuta…sa amata i le 1862. I totonu o Iuta, o le tupe faaalu i tamaiti aoga taitasi e matua maualalo lava—ae ua latou faalialia i le maualuluga o togi i suega. O se mea na ou matua maofa ai lava, ina ua ou aoao i lenei aga i fanua.’”

Sa faaiuina le tala a le Tamaitai o Geyer i lona tusia faapea: “O le mea moni lava, o se su’ifefiloi o se lotu e faamaoni ma sa’o, o aiga e siitia ma uunaia tulaga maualuluga o le aganuu faatasi ma tekinolosi maualuluga faaona po nei, ma le faatulagaina ma le puleaina ma le atamai. A faapuupuu, o se su’ifefiloi faaona po nei o Amerika anamua” (“Salt Lake City and State of Utah Reveal Themselves to the World,” Salt Lake Tribune, Friday, 15 February, 2002, A15).

Ana faapea e lava le taimi, e mafai ona ou avatua le tele o saunoaga mai le au tusitala faitofa o le lalolagi, o e na latou tusia faamatalaga i se ala e sili ona viia.

Pe na i ai ea se mea e le’i lelei? Ioe. Ae e laitiiti. Sa faia ni a matou faatalatalanoaga patino ma peresitene o malo, o amepasa, ma taitai o kamupani, ma isi faatufugaga.

I le 1849, i le lua tausaga talu ona uluai taunuu o tatou tagata iinei, ma sosoo ai ma le mauaina o le auro i Kalefonia, e toatele sa lotovaivai. Sa latou tauivi ia maua meaai mai se eleele matutu. Sa ‘aia ma faaumatia e alisi a latou faatoaga. Sa maatiati le taumalulu. E toatele sa mafaufau o le a o i Kalefonia ina ia mauoa ai. Sa tulai Peresitene Iaga i o latou luma ma uunaia i latou e nonofo, ma sa ia folafola atu ai “O le a suia e le Atua le tau, ma o le a tatou fauina se aai ma se malumalu i le Atua Silisiliese i lenei nofoaga. O le a tatou faalauteleina lo tatou nofoaga i sasae ma sisifo, i matu foi ma saute, ma o le a tatou fauina ni taulaga ma aai ia tai sautuaselau, ma sautuaafe o le Au Paia o le a faapotopoto mai atunuu o le lalolagi. O le a avea lea ma alatanu tele o atunuu. O le a asiasi mai iinei o tupu ma taitai ma tamalii ma le au faitofa o le lalolagi” (in Preston Nibley, Brigham Young: The Man and His Work [1936], 128).

Ua tatou molimauina le faataunuuina o lena valoaga i nei aso. Ou te le tau fai atu, ua ou fiafia lava i le mea sa tupu. Ua tofo nei tagata na asiasi mai i le tulaga ese o le aganuu a lenei alaalafaga. Tatou te talitonu e aoga le faasaosao o tu ma agaifanua. Ou te faamalo ma faafetai atu i o tatou tagata, o le anoano sa auai ma le agalelei i le faatinoina, ma ou te faamalo atu foi ma faafetai atu i isi tagata uma sa galulue faatasi ina ia matagofie ma aupito sili ona tulaga ese lenei faamoemoe.

Ua ou fia tautala faatopetope atu i se mataupu se tasi pe lua foi.

O le ta’ua o Polika Iaga ua faamanatu mai ai ia te au le Tupe Faaagaga mo Aoga, lea ua tatou faavaeina nei. E na o le tasi le tausaga talu ai, sa ou muai tautala atu ai i lenei mataupu i le konafesi aoao. Ua solo mai i totonu le foai a le Au Paia lima foai, ina ia mautinoa ai ua mausali le faavae o lea taumafaiga. Ae tatou te saga manaomia lava nisi foai, ae ua uma ona faaalia e tele mea lelei o le a tulai mai i lenei galuega. O alii talavou ma tamaitai talavou i vaega o le lalolagi e le tagolima, o le a mafai ona maua tulaga lelei faaleaoaoga o le a siitia a’e ai i latou mai le matautia o le mativa, lea foi na tauivi ma o latou augatuaa mo le tele o augatupulaga. O le a latou faaipoipo ma fetuleni atu i luma ma tomai latou te agavaa ai mo galuega lelei, ma maua ai o latou tulaga i nuu e mafai ai ona tele so latou sao. O le a faapena foi ona latou tuputupu ae i le Ekalesia, ma faatutumu avanoa o tofiga ma tausia ni aiga o le a tumau i le faatuatua.

E na o le tasi le molimau e mafai ona ou faitauina atu. E mai se alii talavou sa faamanuiaina i lenei polokalama.

“E ese le matagofie ona ua ou le na ona moemiti e uiga i la’u aoga po o lo’u lumanai. Ua faaavanoa e le Alii le ala, ma ua ou faia nei!

“O loo ou auai nei i se aoga manaia o matata eseese i le matou atunuu, o loo ou aoao ai e avea ma enisinia o komepiuta… . O lo’u alu i le aoga, ua ou iloa ai mea ou te mafaia. O le amio pulea sa ou atinaeina i la’u misiona, ua fesoasoani lea e faamanuiaina ai au… . E le i i ai se taimi muamua na lagona ai e se alii talavou le faamanuiaina tele nai lo au. O le TFA, ua faamalosia ai lo’u faatuatua i le Alii o Iesu Keriso. O lenei, e sili atu i lo se isi lava taimi, ua ou lagona ai le matafaioi ua faatietie mai e le talalelei ia te au, ina ia saunia au lava ia avea ma uso e sili atu o le ekalesia, o se taitai sili atu, ma se tama foi e sili atu… .

“O si o’u tina pele, o le sa tele naua sana osigataulaga, e momomo lava lona loto ma tagi pe a tatalo i po, ona o lona loto faafetai atu i le Alii… .

“O lea, ua ou vaai faalemafaufau i le faamanuiaina o le matou taulaga ona o au. Ua ou vaai faalemafaufau i le Ekalesia ma taitai e lelei le tulaga tau tupe, ma mafai ona lagolagoina le galuega a le Alii ma lo latou manatu atoa, mafaufau atoa, ma le malosi atoa. Ua ou vaai i le manuia o le Ekalesia. Ua ou sagisagi fiafia e amata lo’u lava aiga ma aoao i latou ina ia mafai ona matou ola faalagolago ia i matou lava. O lona uiga e tatau ona faauma la’u aoga. Ona ou toe vave totogia ai lea o tupe na ou nonoina mai ina ia fesoasoani ai i o’u uso a tagata… . Ou te faafetai lava i le alofa mutimutivale o le Faaola. E moni lava na te lagolagoina i tatou i Lona alofa.”

Ma o le a faapea lava, uso e ma tuafafine. A o agai atu lenei galuega tele i le lalolagi atoa, ua tatou faamanuiaina i le taimi nei ni tupulaga talavou e tusa ma le 2,400. O le a faamanuiaina foi isi.

Ia faamanuia atu le Atua ia te outou, faapea foi i tatou uma lava taitoatasi, a o tatou olioli i le avanoa ua tatou maua, e avea ai ma nisi o lenei galuega tele, i lenei vaitau ofoofogia o le galuega a le Alii, o la’u tatalo lea ma le lotomaualalo, i le suafa o Iesu Keriso, amene.