Na Vakalesuimai ni Veika Kece: Na iTabagauna ni Taucoko ni Veigauna

“Sai koya oqo na itabagauna ni taucoko ni veigauna, ka na yaco kina na veika ka sa tu vei Karisito Jisu, e lomalagi se e vuravura, me ra vakasoqoni vata yani Vua, ka na yaco kina me taucoko tale na veika kece.”

Na Bula nei Josefa Simici

Ea taleitaka sara vakalevu o Josefa Simici na valetabu e Nauvoo ka vinakata vakalevu me raica na kena vakacavari. E a tiko ko Martha Coray e dua na lewenivanua o Nauvoo ena gauna e a dodoka yani kina na ligana na Parofita ki na valetabu ka cavuta vakamalua yani kina na vosa oqo, “Kevaka me … loma ni Kalou me na balavu na noqu bula meu raica na vakacavari ni valetabu mai na kena vatuivakadei ki na vatu idelavuvu, au na qai kaya, ‘Noqu Turaga, sa rauta vinaka. Turaga, meu qai vakacegu yani ena vakacegu.”¹

Ko George Q. Cannon, ka qai yaco e muri me dua na daunivakasala ena Mataveiliutaki taumada, e a vakananuma tale:”Ni se bera na nona mate, e a vakaraitaka sara vakaukauwa o Parofita Josefa Simici na nona gadreva me raica na vakacavari ni valetabu e [Nauvoo], me vaka e kilai vinaka vei kemuni na lewe vuqa ko ni a sa tiko ena lotu ena nona gauna. “Ni vakatotolotaka na cakacaka na noqu icaba,’ e dau kaya voli,—‘me da vakacavara sara yani na valetabu; na Turaga sa vakarautaka tu na edaumeni levu me baleti iko, kau sa nanamaki ki na nomuni ciqoma na nomuni edaumeni ka ciqoma vakakina na taucoko ni matabete.’ E a dau vakusakusataki ira na veitokani, ka vunautaka tiko vei ira na bibi ni kena vakacavari na vale o ya, ka me rawa kina ni vakayacori e lomana na veicakacakatabu ni bula, ka rawa talega kina ni vakayacori na veivakabulai ki na tamata kecega, ia ka vakabibi ga ki na kuoramu ni matabete tabu; ‘ka qai kaya talega vakakina,’ ena tauyavutaki na Matanitu veitalia ga na ka ena qai yaco vei au.’ ”²

Na navuci ni Valetabu e Nauvoo e a gadrevi kina e dua na cakacaka ka na totoka cake sara mai vua na kena e a caka ena Valetabu e Kirtland. Vakadaberi tu ena savu ni dua na delana ka rai baleta tu yani na Uciwai na Mississippi, na valetabu e Nauvoo ka na vakacavari oqo ena yaco me dua na vale veivakasakiti sara e Illinois. E a tara ena veivatu simede mai na veiqaqi ni vatu volekati Nauvoo kei na veitolo ni kau ka ra vakacirimi sobu mai na veivolau ni ta kau e Wiscousin. Ni sa na vakacavari ena 128 na futi na kena balavu ka, 88 na futi na kena raba, ka 165 na futi me yaco kina kena dudukilagi. Na dagona e a vakaiukuukutaki tu ena veivatu talei ceuti vakamatau, na vatuvula, vatumatanisiga kei na vatuikalokalo, ka dau yaco me vakalumilumisataka tu na lomana na rarama ni matanisiga ka dau cila basikata tu yani na kena veikatubaleka.

E a sega ni bula me yacova na kena vakacavari na Valetabu e Nauvoo o Josefa Simici, ia, ni oti na nona mai mate, e udolu na Yalododonu era a mai ciqoma na nodra cakacakatabu vakalotu ena valetabu ena ruku ni veiliutaki nei Brigham Young. Ni oti nodra vakasaurarataki me ra biuti Nauvoo na Yalododonu, e a qai vakarusai na nodra valetabu totoka. E a vakarusai ena yameyame ni buka ena 1848, ena 1850 e a vakabalea eso na kena lalaga e dua na covulaca, ka vakavuna na kedra vakabalei na kena vo ni ra sa malumalumu sara. Ena via 150 na yabaki ni oti o ya, e a tekivutaki tale na tarai ni dua na Valetabu vou e Nauvoo, ka tara tale ena yavu taumada. Na valetabu ka qai mai tara tale oqo e a vakatabui ena ika 27 ni June, 2002, ka yaco kina me dua vei ira na sivia na drau na valetabu e vuravura raraba. Ko ira vakayadua na valetabu oqo era ivakaraitaki ni taucoko ni veivakalougatataki ni Kalou vei ira na Luvena, o ira na bula kei ira na mate, era sa mai vakalesuitale ena ivakataotioti ni itabagauna oqo.

E a kacivi mai vua na Kalou o Parofita Josefa Simici me vakalesuya mai na veivakalougatataki oqo ki vuravura ka tu ena itutu vakaulu ni itabagauna ni taucoko ni veigauna. Ena dela ni nona gauna ni veiqaravi na Parofita, era a vakalesui tale mai na veika ka gadrevi me vakadavori kina na yavu ni itabagauna cecere duadua ni veigauna. Na matabete kei na kena veidola gadrevi, era a vakalesui mai; e a vakadewataki na iVola i Momani; e a tuvalaki kina na Lotu; ka ra vakatakilai mai na ivunau, cakacakatabu vakalotu, kei na veiyalayalati, okati kina na veicakacakatabu kei na veiyalayalati ni edaumeni kei na veivauci ni vakamau. E a vakaraitaka mai na Turaga ni sa lesia vei Josefa Simici “na idola ni noqu matanitu kei na kaukauwa me vunautaki yani kina na i vakavuvuli dina ena iotioti ni gauna; raica oqo sa iotioti ni gauna me vunautaki yani kina, ni sa voleka na gauna meu vakasoqona vata kina na ka kecega, mai lomalagi kei vuravura.” (V&V 27:13)

iVakavuvuli nei Josefa Simici

Ena iotioti ni itabagauna oqo, sa yaco me vakalesui tale mai kina na lewa, cakacakatabu vakalotu kei na veikila ka kece ni veitabagauna taumada.

“E okati ena ituvatuva ni veika vakalomalagi ni na dau vakatala mai ki vuravura na Kalou e dua na itabagauna vou ena gauna era vukitani kina mai na dina na tamata ka vakayalia na matabete.”³

Ena ika 6 ni Sepiteba, 1842, e a vola kina vakaoqo na Parofita vei ira na Yalododonu, ka yaco me qai volai ena Vunau kei na Veiyalayalati 128:18: “Raica sa yaga sara na ka oqo ni sa vakarautaki tiko na iotioti ni gauna, raica ena qai duavata ka maucokona ka tudei sara na i sema ni veika kecega e vakayacori; io na kaukauwa kei na lewa kei na lagilagi ni veitabagauna kecega me tekivu mai vei Atama ka yacova na gauna oqo. Ia me kena ikuri, ena qai vakatakilai talega vei ira na gone lalai kei na gone sa sucu tiko na veika sa vuni tu ka sa sega mada ni vakatakilai me tekivu mai na buli kei vuravura; io ena vakatakilai ena i otioti ni gauna.”⁴

Sa dina sara ni sai ira sara ga oqo na veisiga ka ra dau diva tu na Yalododonu ni iotioti ni veitabagauna oqo, na veisiga ka yaco kina vua na Kalou kei lomalagi me vakalesuya tale mai na ituvatuva makawa ni Nona matanitu kivei ira na Nona dauveiqaravi kei ira na Nona tamata, na siga ka na yaco kina ki na veika kecega me ra cokoti vata me kauta mai kina na vakacavari ni taucoko ni Kosipeli, na taucoko ni itabagauna ni veitabagauna, ka sa taucoko ni veigauna; e dua na siga ka sa yaco kina vua na Kalou me tekivu vakaraitaka ka tuvalaka vakamatata na Nona Lotu na veika ka ra a vakatavulica, kei na veika ka ra dau diva tu na parofita makawa kei na tamata vuku me ra raica, ia era a mate ka sega ni raica; na siga ka yaco kina na veika oqo me vakamataliataki, ka ra vuni tu mai na ivakatekivu kei vuravura, ka yalataka tu o Jiova ni na qai vakaraitaki ena nona gauna ga vakataki koya vei ira na Nona tamata, ka me vakarautaki vuravura kina ki na vakasukai mai ni Nona lagilagi, ena dua na lagilagi vakasilesitieli, kei na dua na matanitu ni Bete kei na tui vua na Kalou kei na Lami, ka tawamudu ena Ulunivanua o Saioni.”⁵

“Na itabagauna ni taucoko ni veigauna ena kauta mai na rarama ki na veika ka sa vakatakilai oti ena veitabagauna sa oti; ka vaka talega kina na veika ka se bera mai. Ena talai Elaija mai, na Parofita, kvv., ka vakalesuya mai na veika tale eso vei Karisito.”⁶

“ ‘Ni sa vakatakilai vei keda na Nona lewa ka vuni tu, me vaka na ka e vinaka vua, ka sa nakita vakai koya ga me yaco kina na ka sa lewa ko koya ni sa oti kece na gauna sa lokuci me soqona vata na ka kecega vei Karisito, na veika mai lomalagi kei na veika e vuravura.’ [Efeso 1:9–10]

“Ia oqo me baleta na inakinaki ki Lomana me baleta na kena tevuraki yani na veika me baleta na ivakataotioti ni itabagauna, sai koya o ya ni sa dodonu na veika kece me baleta na iotioti ni itabagauna me ra veidonumaki vinaka ena ituvatuva ni veitabagauna.

“Vakadua tale, e a nakita na Kalou e Lomana me kakua ni dua tale na taucoko ni tawamudu me yacova ni sa laki taucoko na veitabagauna ka vakasoqoni vata me dua ga, ka vakakina na veika ni ra sa vakasoqoni vata ki na dua vata ga na itabagauna kei na duavata ga na veivakataucokotaki kei na lagilagi oqo me vakayacora vei Karisito Jisu. …

“Na veicakacakatabu vakalotu kei na itavi kece ka ra dau vakayacora na Matabete, ena ruku ni veiliutaki kei na veivakaroti nei Koya sa Cecere Sara, ena veitabagauna sa dodonu me tiko kece ena iotioti ni itabagauna, o koya gona o ya na veika kece sa vakayacori ena lewa ni Matabate ena gauna cava ga sa oti, e sa na dodonu me yaco tale ki na veivosa ka ra a cavuti mai ena gusudra na Parofita Vakalou”⁷

Sa tu talega vei Josefa Simici na idola ni itabagauna ni taucoko ni veigauna.

“Sa tu vei au … na idola ni iotioti ni matanitu, ka sai koya na itabagauna ni taucoko ni veika ka ra a vosa kina na Parofita vakalou mai na ivakatekivu kei vuravura, ena ruku ni kaukauwa ni veivauci ni Matabete i Melikiseteki.”⁸

“O ira vakayadua na tamata ka nodra ilesilesi me ra veivakalotutaki vei ira na lewe i vuravura era a tabaki ki na inaki sara ga oqo ena Matabose Cecere mai lomalagi, ni se bera ni buli na vuravura oqo. Au nanuma niu a tabaki ki na ilesilesi sara ga oqo ena Matabose Cecere o ya. Na ivakadinadina au marautaka, sai koya niu nona dauveiqaravi na Kalou, ka ra sa Nona tamata o ira oqo. Era a vakaraitaka na Parofita ni gauna makawa ni na vakaduria ena veisiga e muri e dua na matanitu ka na sega ni vakarusai rawa se soli vei ira eso tale. …

“Au vinakata meu dua vei ira na iyaragi ni cakacaka ena vakaduria na matanitu iTaniela me vaka na vosa ni Turaga, kau gadreva talega meu vakadavora e dua na yavu ka na veisautaki vuravura taucoko.”⁹

“Sa tu taucoko vei au na ituvatuva ni matanitu, ka sega ki vua e dua tani tale”¹⁰

E a tiko o Lucy Mack Smith ena gauna e a vunau tiko kina o Josefa Simici e Kirtland, Ohio ena 1832. E a vakasamataka tale na veivosa oqo ni Parofita: “Sai au vakaiau sa tu vei au na idola ni iotioti ni itabagauna oqo, kau taura tawamudu tu ena gauna oqo kei na tawamudu. Ka dou qai yalovakacegu ni na vinaka na veika kecega.”¹¹

Sa ka bibi sara na ivakataotioti ni itabagauna, ka sa gadrevi kina na nodra veiqaravi e taucoko, ka sega ni nodra nanumi ira ga vakataki ira o ira na Yalododonu.

Ena Sepiteba ni 1840 o Josefa Simici kei rau na nona daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada eratou a vakarota na vunau oqo vei ira na lewe ni Lotu: “Na cakacaka ni Turaga ena veisiga e muri oqo, e ka vakaitamera sara ka via ulubaleta yani na veika e vakasamataka rawa na tamata. Na kena ivakamacala makawa kei na lagilagi, kei na kena vakaitamera e sega ni tukuni rawa. E sa iulutaga ka ra vakaraitayaloyalotaka na parofita kei ira na tamata yalododonu mai na ivakatekivu kei vuravura ka kauta sobu yani ki na veitabagauna tarava me yacova mai na gauna oqo; ka sai koya dina oqo na itabagauna ni taucoko ni veigauna, ka na yaco kina na veika ka sa tu vei Karisito Jisu, e lomalagi se e vuravura, me ra vakasoqoni vata yani Vua, ka na yaco kina me taucoko tale na veika kece, me vaka era a vosa kina na parofita vakalou mai na ivakatekivu kei vuravura” ni mai na veika oqo ena yaco kina na veiyalayalati lagilagi ka a vakayacori vei ira na qase, ka na cecere lagilagi ka kune votu kina na vakamataliataki ni kaukauwa nei koya sa Cecere Sara. …

“… Keimami marautaka na solia vata na neimami igu ena taraicake ni Matanitu, ka vakakina na tauyavutaki ni Matabete ena kedra taucoko kei na lagilagi. Na cakacaka ka dodonu me vakacavari ena veisiga e muri e sa dua ka vakaitamera na kena bibi, ka na gadrevi vakalevu kina na icegu, maqosa, taledi, kei na nodra rawa ka na Yalododonu ka me rawa ni roboti vuravura na kena lagilagi kei na cecere me vaka era a vakamacalataka na parofita [raica Taniela2:34–35,44–45]; Ka sa vakakina na noda gadreva vakalevu na nodra vakanamata vakatabakidua, na Yalododonu ena kena rawati na cakacaka levu ka vakaitamera oqo.

“Na cakacaka ni veivakasoqoni vata ka cavuti tiko ena iVolanikalou ena gadrevi ena kena rawati na lagilagi ni iotioti ni itabagauna. …

“Kemuni na veitacini, ni marautaka sara vakalevu na vakayacora na veinaki ni Kalou, na cakacaka ka da sa kacivi kina; ka me da cakacaka vata kina kei Koya ena iotioti ni itabagauna oqo; eda vakakila na gadrevi ni kena tiko na nodra veitokoni yalololoma na Yalododonu ena vanua oqo, ka vakakina ena veiyanuyanu ena veiwasawasa. E sa gadrevi sara vei ira na Yalododonu me ra talairawarawa ki na ivakasala ka vakanamata ki na Lotu, na tauyavutaki ni Matanitu, ka biuta vakatikitiki na nodra ivakavuvuli qaciqacia, na veika lolovira ka sega ni veinanumi ka tu doudou ena vuku ni dina, ka vukei ira ka soli tu vei ira na kena ituvatuva kei na kena ivakarau ena nodra kaukauwa taucoko. …

“Sai koya oqo, kemuni na veitacini, na cakacaka me da vakaitavitaki kina ka sa kilikili kei ira na agilosi—na cakacaka ka levu cake sara mai na veika ka sa rawati rawa mai; na cakacaka ka ra a vakasaqara voli mai me ra vakayacora ko ira na tui kei na parofita kei ira na tamata yalododonu mai na veiyabaki sa oti; ka na vinaka sara vei ira era na veivuketaka na kena vakayacori na cakacaka levu oqo nei Jiova.”¹²

“Na taraicake kei Saioni e dua na ka ka sa dau vakauqeti ira na tamata ni Kalou ena veiyabaki; sai koya na iulutaga ka ra dau yavutaki ira kina ena marau na parofita, bete kei na tui; era a dau raica mai ena nanamaki levu na veisiga eda bula kina oqo; ka ra dau vakauqeti ena marau ka ra lagataka ka vola ka parofisaitaka na noda veisiga oqo; ia era a mate yani ka sega ni bau raica; sai keda na tamata lomani ka sa digitaka na Kalou me da kauta mai na lagilagi ni Gauna e muri oqo; sa waraki keda me da raica ka vakaitavi ka veivuke ena kena vakatetei yani na lagilagi ni Gauna e muri oqo, ‘na itabagauna ni taucoko ni veigauna, me soqona vata na ka kecega vei Karisito, na veika mai lomalagi kei na veika e vuravura; era na duavata’ [raica Efeso 1:10], ni ra na vakasoqoni vata me duabulu ko ira na Yalododonu ni Kalou mai na veimatanitu, veimataqali, duivosavosa kei na veivanua, ka ra na qai vakasoqoni vata me duabulu na Jiu, o ira talega na ivalavala ca era na soqoni vata yani me ra vakarusai, me vaka era sa tukuna na parofita; na yalo talega ni Kalou ena tiko kei ira na Nona tamata, ka na lako tani mai vei ira na vo ni veimatanitu, kei na veika se mai lomalagi se e vuravura era na qai duabau vei Karisito.

“Era na qai duavata kei ira na Matabete e vuravura o ira mai lomalagi, me rawati kina na veinaki cecere o ya; ka da na qai vakaduavatataki kina ena duabulu na inaki, ena vakatetei ni matanitu ni Kalou, era sega ni sarasara wale tu ga o ira na Matabete kei lomalagi, ena vakamiraki mai lagi na Yalo ni Kalou, ka na mai tiko ena keda maliwa. Na nona veivakalougatataki o Koya sa Cecere Sara ena mai tu ena noda veivalecavu, ka na dau tukuni na yacada ena veisiga ni mataka; eratou na tubu cake na luvena me vosa vakalougatataki koya; ka ra na yaco me ra na marautaka sara na kawa mai muri na veika sa yaco, na duavata eda a vosota vata, na gugumatua eda a vakaraitaka vata, na veiduidui dredre sara eda a lakova sivia ena noda vakadavora tiko na yavu ni dua na cakacaka ka kauta mai na lagilagi kei na veivakalougatataki era na qai kila mai; na cakacaka ka a vakayacora mai ena marau va Kalou kei ira na agilosi ena veitabagauna sa oti yani; ka dau vakauqeta na yalodra na peteriaki kei na parofita ni gauna makawa; na cakacaka ka a navuci me kauta mai na veivakarusai ki na kaukauwa ni butobuto, na vakavinakataki ni vuravura, na lagilagi ni Kalou kei na vakabulai ni matavuvale ni matatamata.”¹³

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taurivaka na veivakasama oqo ni ko vulica na iwase ni ivola oqo se ni ko vakavakarau mo veivakavulici. Raica na tabana e vii–xii, me ikuri ni veivuke.

Raica lesu na tabana e 585–88. Na cava era sa rui bibi kina na veivaletabu ena kena vakayacori na cakacaka ni Turaga?
Na cava o nanuma ni ra dau vakanamata ki na noda veisiga oqo ko ira na parofita kei na tamata vuku ena gauna makawa? (Me baleta e so na kena ivakaraitaki, raica na tabana e 588–89.) Vakasamataka na vinaka ni lewena na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai ena itabagauna ni taucoko ni veigauna.
Vulica na parakaravu ka tekivu ena boto ni tabana e 590. Ena nomu vakananuma tiko na ivakamacala oqo, na cava na nomu vakasama kei na ka e yalomu me baleta na nomu ilesilesi mo veiqaravi ena Lotu?
Wilika taucoko na imatai ni tolu na parakaravu ena tabana e 591. Era vakaqaqacotaka vakacava na nomu ivakadinadina me baleta na ilesilesi nei Parofita Josefa Simici?
E a kaya vakaoqo o Parofita Josefa Simici, “Na cakacaka ni Turaga ena gauna e muri sara oqo, e ka vakaitamera sara” (tabana e 591). Vulica na tabana e 591–93, ni da vakananuma tiko na noda itavi ena nona veivuke ena kena vakayacori na cakacaka ni Turaga ena iotioti ni itabagauna oqo. Na cava me da “duavata kina ena noda igu” me rawa me da na vakacavara rawa kina na cakacaka oqo? Na cava me da “biuta vakatikitiki kina na veivakavuvuli ni nanumi koya ga vakataki koya”? Vakasamataka na veisala e rawa ni ko vakayagataka kina na nomu “icegu, maqosa, taledi kei na rawa ka” mo veivuke kina ki na cakacaka ni Turaga.

iVolanikalou Veisemati: V&V 27:12–13; 90:2–3; 112:30–32; 124:40–41