Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu
Wase 20: E Dua na Yalo sa Sinai ena Loloma kei na Vakabauta: Na Nona iVola na Parofita ki na Nona Matavuvale


Wase 20

E Dua na Yalo sa Sinai ena Loloma kei na Vakabauta: Na Nona iVola na Parofita ki na Nona Matavuvale

“Mo nanuma tiko niu sa nomu itokani tawamudu yalodina sara ka vakatalega kina vei iratou na gone. Sa semati tu na yaloqu ki na yalomudou me tawamudu ka vakadua. Io, me vakalougatataki kemudou kece sara na Kalou.”

Na Bula nei Josefa Simici

Ena nona veikacivi vakaparofita, sa na dau gadrevi kina vei Josefa Simici me na dau veilakoyaki yani ki na veivanua me laki qarava na gagadre ni isoqosoqo e sa toro cake sara tiko. Ni sa vakadeitaki Independence, e Missouri oti, me vanua sa na tauyavutaki kina o Saioni ena vula ikatakata ni 1831, sa tubu cake sara vakatotolo e kea na Lotu, ka sa vakakina e Kirtland, Ohio. Mai na 1831 ki na 1838, sa rua tiko kina na vanua ni Lotu vakatawani vakalevu, e dua e Missouri kei na kena ikarua e Kirtland, na vanua e vakaitikotiko kina na Parofita. Ena gauna oqo, e a lakova kina vakalima na Parofita na ilakolako dredre sara ni 900 na maile ki Missouri me laki liutaka na kena taraicake e kea na Lotu.

Ena 1833 ka vakakina ena 1837, e a sikova yani o Josefa Simici na Colo kei Kenada, ena vakavulici ni kosipeli kei na vaqaqacotaki ni veitabana. Ena 1834 kei na 1835, a lako yani ki Michigan me laki sikovi ira na lewe ni Lotu e kea. Ena veiyabaki ka tarava, a vunautaka voli na kosipeli ka vakayacora eso na cakacaka ni Lotu mai Springfield, Illinois; Boston kei Salem, Massachusetts; Monmouth County, New Jersey; Siti o Niu Ioka kei Albany, Niu Ioka; Cincinnati, Ohio; Philadelphia, Pennsylvania; Washington, D.C.; kei na veivanua tale e so.

Na nona veilakoyaki vakaoqo na Parofita sa dau tiko vakayawa kina mai na nona itikotiko kei na nona matavuvale, ka sa vakakina na nona dau vakacacani ena veigauna. E a vesu ka bala ki valeniveivesu vakatawadodonu ena vuqa na gauna, ka beitaki vakailasu ena vuqa na veilewai. Kena ivakaraitaki, ena ika 27 ni Jiulai, 1837, e a biubiu mai Kirtland na Parofita kei ira eso na iliuliu ni Lotu me ra laki sikovi ira na Yalododonu e Kenada. Ni ra yaco yani ki Painesvillee e Ohio, era a laki “vesuki ena siga taucoko o ya mai na veibeitaki vakailasu vakalawa.” Me vaka ni ratou sega ni yawa mai Kirtland, era sa mua lesu ki vale me ra laki vakacegu vakavinaka kina ka me tekivutaki tale ena mataka ka tarava na ilakolako. “Ni sa voleka ni karobo au a vodo yani ena noqu kareti meu lesu ki vale e Kirtland,” a vola vakaoqori na Parofita. “Ena gauna vata oqori sa ladeva yani kina na kareti o koya na serifi, kukuva na noqu dali, ka solia vei au e dua tale na ivakaro vakalawa.”1

Na nona dau yali tu vakadede na Parofita mai vale sa dau veivakaleqai sara vakalevu vua kei na nona matavuvale. Na nona dau volavola vei Ema e sa vakaraitaka tiko na nona galili ka yaco tiko ki na nona bula ka dau nanumi Ema vakalevu kei iratou na luvedrau. Sa dau vola vakawasoma kina o koya ni sa daulomani iratou vakalevu na nona matavuvale kei na nona vakabauta tiko na Kalou. E dau vakayaloqaqataka ka vakataudeitaki iratou na nona matavuvale, ka dau tukuna na veika vinaka ni mataka veitalia ga na veika rarawa eratou sotava.

Ena 1 ni Epereli, 1832, a biubiu mai vale na Parofita ena ikarua ni nona ilakolako ki Missouri, ni oti toka ga e dua na macawa mai na nona a kulutataki ka vakabiri vua na vuti ni manumanu mai na dua na ilawalawa ca ka se qai oti tale tikoga e rua na siga na mate nei luvena tagane susu. Sa na rairai rarawa sara kina vakabibi na lomana ka lomaleqataki Ema tiko, na watina, kei Julia na luvena ga sa bula tiko. Ena gauna sa lesu mai kina ena vula ka tarava, ka sa nanamaki tiko mai me veisotari kei na nona matavuvale, e a mani vakataotaki tale ena vica na macawa mai Greenville e Indiana. E dua vei iratou na ilawalawa ni ilakolako nei Parofita o ya o Bisopi Newel K. Whitney, e a mavoa sara vakaca na yavana ena dua na vakacala ka ena qiqi vakaose ka sa gadrevi me na vakabulabula mada ni bera ni lako tale. Ena gauna oqo, e a tauvi gaga kina na Parofita mai na dua na ka, ka vakavuna me lualua sara vakalevu ka laki veisivi sara kina na galegalena. A mani lako yani o Bisopi Whitney, ka dina ga ni se tauvimate tiko, ka solia vei Josefa e dua na veivakalougatataki ni matabete. E a vakabulai sara ga ena gauna o ya na Parofita.

Ni oti toka ga vakalailai oqo, e a vola na Parofita na ka oqo vei na watina: “Sa yaco rawa mai oqo o Baraca Martin [Harris] ka sa kauta tiko mai e dua na itukutuku talei ni ratou bula vinaka tiko na noqu matavuvale ena gauna a biubiu kina mai keri, ka keitou sa marau sara kina vakalevu ka vakabulabulataka na yaloi keitou. Keitou sa vakavinavinaka vakalevu vua na Tamada Vakalomalagi me baleta na nona vinaka vei keimami kei kemuni kece sara. … Au rarawa sara tiko vakalevu ena gauna oqo, e dina ga niu na tovolea meu marau tiko, sa vukei au tiko na Turaga. … Au sa vinakata meu raici Julia tale ka tenei koya ka me daru veitalanoa. … Au vakadeitaka niu sa watimu. Me vakalougatataki iko na Turaga, me nomu na vakacegu, moce mada me yacova niu sa lesu yani.”2

iVakavuvuli nei Josefa Simici

Era na veimasulaki vakaira na matavuvale, veivakacegui, ka veivaqaqacotaki.

Kivei Ema Simici ena ika 13 ni Okotova, 1832, mai na Siti o Niu Ioka, e Niu Ioka: “Au a taubaletaka tiko edaidai na yasana totoka duadua ni siti o Niu Ioka. Era sa totoka ka taleitaki dina na kena vale lelevu ka na qoroqoro kina o koya ga ena sarava. … Niu sa raica rawa na veika au a gadreva meu raica, au a lesu tale ki noqu rumu meu laki vakanananu kina ka vakaceguya na noqu vakasama; ia, a curuma mai vakasauri me vaka na ualuvu na vakanananu ki vale, o Ema kei Julia, kau sa gadreva mada ga e dua na gauna meu tiko vata kina kei rau. Sa vakasinaiti tu na lomaserequ ena vakasama kei na yalololoma kece sara ni dua na itubutubu kei na dua na tagane vakawati, keu sa tiko vata kei iko oqo au na tukuna vei iko e vuqa na ka. …

“Au vakila ni sa vaka au vinakata meu tukuna vei iko e dua na ka mo kune vakacegu kina ena gauna ni nomu vakatovolei kei na rarawa o sotava tiko oqo [e a bukete tiko o Ema ena gauna oqo]. Au sa nuitaka ni na vakaukauwataki iko na Turaga mo kakua kina ni malumalumu sobu. Au sa masuta na Kalou me vakayalomalumalumutaki ira era tiko volivoliti iko ka me ra caka vinaka vei iko ka kauta laivi na nomu icolacola bibi na kena e rawati rawa ka me ra kakua ni vakararawataki iko. Au lomani iko, niu sa kila vinaka na veika o sotava tiko ka ra sega ni kila na tamata eso, ia mo tiko vakacegu ga, ni Kalou sa nomu itokani e tiko mai lomalagi ka sa tiko e dua na nomu itokani vinaka dina sara e bula tiko e vuravura, o ya o na watimu.”3

Kivei Ema Simici ena ika 12 ni Noveba, 1838, mai Richmond e Missouri, na vanua e tiko vakavesu kina: “Au sa taura na nomu ivola, kau sa wilika kau se baci wilika tale; sa ka kamikamica dina vei au. Kemuni na Kalou, ni vakatara vei au e dua na gauna meu raici iratou tale vakadua na noqu matavuvale vinaka ena marau ni kamikamica ni bula galala kei na veilasamaki. Meu mokoti iratou e lomaserequ ka reguca na baludratou totoka kau na qai vakasinaiti ena vakavinavinaka e sega ni tukuni rawa na kena levu. Tukuna vei iratou na gone niu bula vinaka tiko ka vakabauta tiko niu na lako yani ka laki raici iratou ena dua ga na gauna lekaleka mai oqo. Lomani iratou vakavinaka sara, ka tovolea mo tiko vakacegu ena levu ga ni gauna o rawata kina . …

“K.G. Mo volavola mai ena kena levu ga o rawata, kevaka e rawa mo mai raici au, ka kauti iratou mai na gone ke rawa. Me vaka ga na nomu lewa e loma kei na vakatulewa vinaka, kei na sasaga mo yalo vakacegu, ke rawa, kau sa nuitaka ni na laki vinaka na veika kece.”4

Kivei Ema Simici ena ika 4 ni Epereli, 1839, mai na valeniveivesu e Liberty, Missouri: “I Ema noqu daulomani, au sa dau nanumi iko tikoga kei iratou na gone. … Au sa via raici Frederick lailai, o Joseph, Julia, kei Alexander, Johanna [e dua na gone susu luveniyali ka tiko vata kei iratou na Simici], vata kei na qase o Major [na koli ni matavuvale]. Ia kivei iko, kevaka o via kila na levu ni noqu via raici iko, vakadikeva mada na yalomu, na levu ni nomu via raici au, ka qai vakatulewa kina. Au na marau sara ga meu na taubale yani eke kivei iko sega ni vakaivava ka sega ni vakaisala ena isulu kadresu meu laki raici iko yani kau nanuma ni sa marau cecere vei au, kau sega ni wilika me vakacauoca vei au. … Au sa vosota tu ena qaqa na taucoko ni noqu vakararawataki; sa vakakina o ira era tiko vata kei au oqo. E sega ni dua vei keimami e se bau vakayalolailaitaki rawa.”5

Kivei Ema Simici ena ika 20 ni Janueri, 1840, mai Chester County e Pennsylvania: “Au sa vinakata sara ga meu raici kemudou taucoko tale vakadua ena vuravura oqo. Sa vaka e balavu tikoga na gauna au yali tiko kina mai na kemudou maliwa, ia na Turaga sa noqu dauveivukei, au na sega sara ni dede. … Sa maqusa tikoga vakalevu na yaloqu me yacova sara niu sa na lesu yani ki vale. Au sa masuta na Kalou me vakabulai iko tiko me yacova niu yaco yani ki vale. Ema noqu daulomani, na yaloqu sa solegi iko kei iratou na lalai. Au vinakati iko mo dau nanumi au. Tukuna vei iratou na gone niu lomani iratou kau na lesu yani ki vale ena gauna totolo au rawata. Au sa nomu ena ivau ni loloma, o na watimu.”6

Na ilesilesi ni nodra vakavulici na luveda sa noda sara ga.

Kivei Ema Simici ena ika 12 ni Noveba, 1838, mai Richmond e Missouri, ka a tiko vakavesu kina: “Tukuna vei Josefa lailai me gone vinaka tiko; o Tamana e lomani koya ena dua na loloma e uasivi sara. O koya na ulumatua me kakua ni dau ca vei iratou na gone sobu vua, ia me dau karoni iratou. Tukuna vei Frederick lailai ni o Tamana e lomani koya vakalevu sara ga mai na vu ni yalona taucoko; e gone vinaka o koya. E goneyalewa lailai vinaka o Julia. Au lomani koya talega. Sa gone nuitaki tiko o koya. Tukuna vua ni o Tamana e vinakati koya me dau nanumi koya ka me goneyalewa vinaka. Tukuna vei iratou na vo ni gone niu sa dau nanumi iratou kau dau masulaki iratou kece sara. … Sa dau tikoga ena noqu vakasama o Alexander lailai. Isa Ema noqu daulomani, au vinakata mo kila tiko niu sa nomu itokani dina kau sa dau dina tikoga vei iko kei iratou na gone ka tawamudu. Na yaloqu sa dausolegi iko tikoga ka tawamudu ka sega ni mudu. Isa, me vakalougatataki kemudou taucoko na Kalou, emeni. O au na watimu kau sa vakatakilakilataki ka vakararawataki.”7

Kivei Ema Simici ena ika 4 ni Epereli, 1839, mai na valeniveivesu e Liberty, Missouri: “Au vinakati iko mo kakua ni vakalaivi iratou na gone oqori me ratou guilecavi au. Tukuna vei iratou ni lomani iratou o Tamadratou ena dua na loloma e uasivi sara, ka sa saga tiko o koya na veika kece sara me lako tani rawa mai na ilawalawa ca oqo me lako yani vei iratou. Mo vakavulici iratou [na gone] ena kena o rawata, me ratou vakavukui tiko kina. Mo karoni iratou ka caka vinaka vei iratou; kakua ni vakararawataki iratou, ia mo dau vakarogoca na ka eratou dau vinakata. Tukuna vei iratou ni o Tamadratou e vinakata me ratou gone vinaka ka dau vakarorogo vei iko. I Ema noqu daulomani, sa nomu ilesilesi cecere oqo o ya mo maroroi iko ena veidokai ka bula savasava tiko e matadratou ka vakavulica vei iratou na veika sa dodonu, me vakacokotaki kina na nodratou vakasama gone me ratou tekivu kina ena salatu dodonu ka kakua ni vakadukadukalitaki ni ra se gone tiko ena nodra raica na ivakaraitaki sega ni vakalou.”8

Kivei Ema Simici ena ika 9 ni Noveba, 1839, mai Springfield e Illinois: “Sa dau lomaleqa vakalevu na yaloqu me baleti iko kei iratou na gone me yacova niu taura na nomu ivola ka, sa vakakina vakaoqo vei, Frederick lailai. Sa dua na ka rarawa dina meu laivi koya ni a tauvimate tu. Au sa nuitaka ni ko na karoni iratou vakavinaka tiko na luvedaru vakamareqeti oqori ena kena iwalewale mai vua e dua na tina ka yalododonu ka saga tiko me vakabulabulataka na nodratou vakasama ka [vakavulica] vei iratou na wilivola ka me ratou itovo vinaka. Kakua ni dau laiva me ratou lakova na draki batabata, ka tovolea mo dau vakacegu vakalevu ena kena o rawata. Sa na dau balavu ka gauna galili sara niu dau yali mai vei iko. … Vosota tikoga me yacova niu sa lako yani, ka cakava na veika o rawata. Au sega ni vola rawa na veika au vinakata ia mo vakabauti au, na yaloqu sa kena e vinaka duadua e vagolei vei kemudou kece sara.”9

Sa noda itokani na Kalou, ka sa rawa me da nuitaki Koya ena gauna ni veika rarawa.

Kivei Ema Simici ena ika 6 ni June, 1832, mai Greenville e Indiana: “Au dau laki lakova tiko ena voleka ni veisiga yadua e dua na veikau ka toka ga ena daku ni taoni, ka meu vakatikitikitaki au kina mai vei ira na tamata ka vagalalataki au mai na veika kece e tu e lomaqu ena vakanananu titobu kei na masumasu. Au sa vakananuma kina na veika kece sara sa sivi yani me baleta na noqu bula kau sa mai rarawataka tu oqo ka tagicaka vakararawa na noqu lecaika ka sotava na rarawa ni meca ni yaloqu ni sa ulabaleti au sara me vaka ga a vakayacora ena veigauna sa oti. Ia sa dauloloma veivueti na Kalou ka sa vosota na noqu ivalavala ca, kau sa marau ni sa tala na Dauveivakacegui kivei ira kece sara era sa vakabauta ka vakayalomalumalumutaki ira e matana. …

“Au na tovolea meu na marautaka ga na veika sa tu vei au, niu kila ni sa noqu itokani na Kalou. Vei koya ga au na kune vakacegu kina. Au sa solia na noqu bula ki ligana. Au sa tu vakarau meu lako ena nona veikacivi. Au sa gadreva meu tiko vata kei Karisito. Sa sega ni dua na ka vei au na noqu bula [vakavo ga] meu cakava na lomana.”10

Kivei Ema Simici ena ika 4 ni June, 1834, mai na bati ni Uciwai na Mississippi ena loma kei Illinois; e a lako tiko o Parofita Josefa vata kei ira na iLawalawa kei Saioni: “Sa dau yaco tikoga mai ena veigauna na vakananumi ira vakabibi sara e sega ni tukuni rawa na wati keimami kei ira na luvei keimami—o ira na wekada vakayago era sa umanaki tu ena lomai keimami— ka vakakina o ira na veitacini kei na itokani. … Tukuna vei Tata Smith kei na matavuvale kece vata kei Baraca Oliver [Cowdery] me yalo vakacegu ka kakavaki tiko yani ki na siga e sa na laki cava kina na veivakatovolei kei na veivakararawataki ni bula oqo, ni o keda kece [eda na] marautaka na vua ni noda cakacaka kevaka eda na yalodina tiko me yacova na ivakataotioti, ka sa noqu masu ni da na tamata marau mai vei keda kece sara.”11

Kivei Ema Simici ena ika 4 ni Noveba, 1838, mai Independence e Missouri, ka a tiko vakavesu kina: “Noqu daulomani ka itokani taleitaki ni yaloqu ena gauna ni veivakatovolei kei na veivakararawataki, au via tukuna vei iko niu bulabula vinaka tiko ka keimami yalo vakacegu tiko ni na tau na lewa vei keimami. … sa maqusa vakalevu na yaloqu baleti iko kei iratou na luvequ totoka. E tagi ka mavoa na yaloqu ena vukudra na taciqu kei na ganequ kei na nodra vakamatei na tamata ni Kalou. … Au sega ni kila na cava ena cakava vei keitou na Kalou, ia au sa nuitaka tiko na veika vinaka ena kena gaunisala kece sara. E dina ga niu na yacova na mate, au na nuitaka tikoga na Kalou. Na veika ca era a cakava beka na ilawalawa ca oqo au sega ni kila, ia e sa namaki tiko ni na yaco vakalailai ga na veivorati se ena sega sara ga. Kemuni na Kalou, ni vueti keimami ena nomuni loloma. … Na Kalou sa vakabula rawa eso vei keimami; e rairai beka ena dodoka mai vei keimami na nona loloma veivueti ena kena ivakarau eso . …

“Au sega ni vakadeitaka niu sa kila tiko na veika sa baleti au, kau sa rawa ga ni masu meu vakabulai me yacova ni sa tau mai ka ciqoma na veika kece ena yaco ena vosota kei na yaloqaqa. Au sa nuitaka ni ko na yalodina ka dina tiko ki na veivakabauti sa gadrevi. Sa rawa meu volavola vakalevu ena kequ ituvaki oqo. Vakayacora na veika kece e gadrevi mo na cakacaka kina. Me solia vei iko na Kalou na vuku kei na yalomatua kei na vakasama savasava, kau sa vakabauta dina sara ni na [tiko] vei iko.

“O iratou na gone lalai oqori sa vu ni noqu dau vakanananu vakatitobu tiko kina ena veigauna. Tukuna vei iratou na gone ni o Tamadratou e se bula tiko. Me vakatara mada na Kalou meu raici iratou tale. Isa Ema, … kakua ni biuti au se na dina oqo, ia mo nanumi au tiko; kevaka au na sega tale ni sotavi iko ena bula oqo, me vakatara mada na Kalou me daru na laki sota ki lomalagi. Sa sega ni rawa meu vakamacalataka na yaloqu; sa sinai na lomaqu. Moce mada, na noqu Ema daulomani taleitaki. Au sa nomu me tawamudu, na watimu ka nomu itokani dina.”12

Kivei Ema Simici ena ika 21 ni Maji, 1839, mai na valeniveivesu e Liberty, Missouri: “Ema noqu daulomani, au sa kila tu vakavinaka na nomu oca kau sa lomani iko kina. Kevaka me na vakabulai au tale na Kalou meu na rawa kina ni laki qaravi iko, au na kauta laivi na nomu icolacola ka saga meu vakaceguya na yalomu. Au vinakati iko mo qarava sara vakavinaka na matavuvale ena kena o rawata. Au sa vakabauta ni ko na vakayacora na veika o rawata. Au a rarawa niu sa mai kila ni a tauvimate o Frederick, ia au sa vakabauta ni sa daumaka o koya ni dou bulabula vinaka kece tiko. Au vinakati iko mo taura e dua na gauna mo vola mai vei au e dua na ivola balavu ka tukuna mai na veika kece o rawa ni tukuna mai kei na qase o Major ke se bula tiko kei na veika era vakatukuna tiko o iratou na gone era vakavosavosa tiko oqori ka ra dau vakaliliva tiko na domomu … Tukuna vei iratou niu sa tiko vakavesu me ratou sa na vakabulai ga. …

“Sa lewa na veika kecega na Kalou mai na vakatulewa ga ni lomana. Au sa nuitaki koya tikoga. Na vakabulai ni yaloqu sa ka bibi dina duadua vei au niu sa kila vakaidina ni sa ka tawamudu. Kevaka sa na tu vakadua ko lomalagi, sa ka walega vei au. Sa dodonu ga meu ulica na noqu [waqa] me vakabulai, kau sa na cakava. Au vinakati iko mo vakayacora talega. Au sa nomu tawamudu.”13

Kivei Ema Simici ena ika 16 ni Okosita, 1842, volekati Nauvoo e Illinois; e a tiko vakavuni na Parofita mai vei ira na nona meca: “Au taura na gauna oqo meu vakavinavinakataki iko ena nomu a mai sikovi au vakarua e veivakacegui ena gauna au sa vaka meu vakawabokotaki tu kina. Na yamequ sa sega ni vakamacalataka rawa na vakavinavinaka ni yaloqu, ena nomu vakaraitaka na veitokani loloma ka dina ena veika o sa cakava oqo vei au. Mai na gauna o a biuti au kina, sa toso sara na gauna, kei na kena dodonu sara, sa muataki tikoga na noqu vakanananu ki na noqu icavacava, laiva ga na ka ena yaco mai. …

“Tukuna vei iratou na gone ni se bula vinaka tiko o tamadratou; ka sa dau masu sara tiko vagumatua ki vua na Kalou Cecere me baleta na nona taqomaki, o iko, kei iratou. Tukuna vei Nana Smith ni na bula ga o luvena tagane, ni bula se na mate; ni sa kaya vakakina na Turaga na Kalou. Tukuna vua niu sa dau nanumi koya tiko, ka vakakina o Lucy [ganei Josefa], kei ira kece sara. Me ra yalomarau tikoga. … Nomuni tikoga, na watimu daulomani me yacova ga na mate, ki na veigauna tawamudu; ka tawa yalani.”14

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taurivaka na veivakasama oqo ni ko vulica na iwase ni ivola oqo se ni ko vakavakarau mo veivakavulici. Raica na tabana e vii–xii, me ikuri ni veivuke.

  • Raica lesu vakalekaleka na iwase oqo, ka raica na ituvaki ni yaloi Josefa Simici vei Ema kei iratou na luvedrau. Na veika cava e vakavulica na nona ivakaraitaki ena ivakarau ni noda dau veivosaki ka vakaitovo kina e loma ni noda matavuvale? Na cava e rawa ni da vulica mai na nodrau veivolavolai ka veisotari vagumatua kina o Josefa kei Ema Simici? Na cava eso na ka o sa cakava mo vakaraitaka kina ki na nomu matavuvale ni ko lomani iratou?

  • A vakaraitaka o Parofita Josefa Simici ni o koya sa nona “itokani dina ka dina tikoga vei [koya] kei iratou na gone ka tawamudu,” ka sa vakavinavinakataki koya ena vuku ni nona “veitokani loloma ka dina” (tabana e 273, 277). Na cava e rawa ni ra cakava na veiwatini me ra vakabulabulataka kina na nodra veimaliwai?

  • Ena nona ivola kece, a vakaraitaka kina o Josefa Simici na nona vakabauti Ema tiko, ni sa nuidei tiko ni na vakatulewa vakadodonu ka vakayacora na veika e rawata me qaravi kina na matavuvale (tabana e 276). Ena vakauqeta vakacava na veimaliwai vakaveiwatini na ivakaraitaki oqo ni veivakabauti?

  • Wilika na nona itukutuku na Parofita Josefa vei ira na luvena ena ikarua ni parakaravu ena tabana e 277. Ena rawa beka ni vukei ira vakacava na luvena ni ra na ciqoma na itukutuku oqo? Ena gauna ni veivakatovolei, na cava e rawa ni ra cakava na itubutubu me ra vakaraitaka kina vei ira na luvedra ni ra sa vakabauta tiko na Kalou?

  • Raica lesu na ivakamacala nei Josefa Simici me baleta na nuitaki tiko ni Kalou ena tabana e 275–78. Mo vakadikeva mada eso na veimalanivosa momona e veivakauqeti sara vei iko? Ena rawa vakacava mo bulataka na veika dina oqo ena nomu bula?

iVolanikalou Veisemati: Vakatekivu 2:24; 1 Korinica 11:11; Efeso 5:25; Mosaia 4:14–15; V&V 25:5, 9, 14; 68:25–28

iVakamacala

  1. History of the Church, 2:502; vakavoui na sipeli; mai na “History of the Church” (veika sa volai), ivola B-1, t. 767, kei na kena ikuri, t. 6, iYau Maroroi ni Lotu, Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, Salt Lake City, Utah.

  2. iVola mai vei Josefa Simici kivei Ema Simici, 6 ni June, 1832, Greenville, Indiana; Chicago Historical Society, Chicago, Illinois.

  3. iVola mai vei Josefa Simici kivei Ema Simici, 13 ni Okot., 1832, Siti o Niu Ioka, Niu Ioka; Community of Christ Archives, Independence, Missouri.

  4. iVola mai vei Josefa Simici kivei Ema Simici, 12 ni Nove., 1838, Richmond, Missouri; Community of Christ Archives, Independence, Missouri.

  5. iVola mai vei Josefa Simici kivei Ema Simici, 4 ni Epe., 1839, Valeniveivesu na Liberty, e Liberty, Missouri; Beinecke Library, Yale University, New Haven, Connecticut; ilavelave ena iYau Maroroi ni Lotu. Na yacai Johanna taucoko o Johanna Carter; e a nodrau goneyalewa susu o John S. kei Elizabeth Kenyon Carter.

  6. iVola mai vei Josefa Simici kivei Ema Simici, 20 ni Janu., 1840, Chester County, Pennsylvania; Chicago Historical Society, Chicago, Illinois.

  7. iVola maivei Josefa Simici kivei Ema Simici, 12 ni Nove., 1838, Richmond, Missouri; Community of Christ Archives, Independence, Missouri.

  8. iVola mai vei Josefa Simici kivei Ema Simici, 4 ni Epe., 1839, Valeniveivesu na Liberty, e Liberty, Missouri; Beinecke Library, Yale University, New Haven, Connecticut; ilavelave ena iYau Maroroi ni Lotu.

  9. iVola mai vei Josefa Simici kivei Ema Simici, 9 ni Nove., 1839, Springfield, Illinois; Community of Christ Archives, Independence, Missouri; ilavelave ena iYau Maroroi ni Lotu.

  10. iVola maivei Josefa Simici kivei Ema Simici, 6 ni June, 1832, Greenville, Indiana; Chicago Historical Society, Chicago, Illinois.

  11. iVola mai vei Josefa Simici kivei Ema Simici, 4 ni June., 1834, mai na batini Uciwai na Mississippi e na loma kei Illinois; iVola ni iVola 2, 1837–43, p. 58, Joseph Smith, Collection, iYau Maroroi ni Lotu.

  12. iVola mai vei Josefa Simici kivei Ema Simici, 4 ni Nove., 1838, Independence, Missouri; Community of Christ Archives, Independence, Missouri; ilavelave ena iYau Maroroi ni Lotu.

  13. iVola mai vei Josefa Simici kivei Ema Simici, 21 ni Maji., 1839, Liberty Jail, Liberty, Missouri; Joseph Smith, Collection, iYau Maroroi ni Lotu.

  14. History of the Church, 5:103, 105; sa veisau na iwasewase ni parakaravu; mai na dua na ivola nei Josefa Simici kivei Ema Simici, 16 ni Okos.,1842, volekati Nauvoo, Illinois.

iVakatakilakila
Joseph– family at Liberty Jail

Ena vuku ni vakaitamera ni itavi nona na Parofita, ka vakakina na veika dredre a sotava, sa dau sega ni tiko vata kina vakalevu kei na nona matavuvale. Ena gauna erau a tiko kina vakavesu kei Hyrum na tuakana ena valeniveivesu na Liberty, a mai sikovi rau o Ema na watina kei na Josefa na luvedrau cauravou.

iVakatakilakila
letter from Joseph to Emma

E dua na lewe ni ivola nei Parofita Josefa Simici mai na Valeniveivesu na Liberty kivei Ema Simici ena ika 21 ni Maji. 1839.