Rawata na Kila Ka ni Dina Tawamudu

“Na nona vakabulai e dua na tamata ena sega ni yawa sara mai na nona kila ka.”

Na Bula nei Josefa Simici

Sa dau “taleitaka na vuli” na Parofita ko Josefa Simici, e vola ko George Q. Cannon. “E dau taleitaka ko koya na kila ka ena kena kaukauwa dodonu. Ena veika dredre a vakavolivoliti koya mai na siga a vakatakila kina ena imatai ni gauna ki na dua na vuravura vakatitiqa na nona veitaratara kei lomalagi, sa toso tikoga na nona rawata na vuku. Sa vakaroti koya na Turaga me vuli, ka sa talairawarawa kina. … Ni sa vakatotolotaki mai na Yalo Tabu na nona vakasama, sa ciqoma vakarawarawa na ivakavuvuli dina kece sara, ia sa rawata me kenadau ena veitabana kece sara ka yaco me kena qasenivuli.”¹

Ena 1833, a basika kina e dua na gauna uasivi vua na Parofita kei ira e dua na ilawalawa Yalododonu e Kirtland me ra vulica kina na kosipeli. Ena Janueri ni yabaki o ya, me vaka na ivakaro ni Turaga (raica V&V 88:127–41), a tauyavutaka kina na Parofita na Koronivuli ni Parofita me ra tuberi kina na matabete ena nodra cakacaka ena vuku ni veiqaravi ka me vakarautaki ira me ra vunautaka na kosipeli. A dau vakayacori na vuli oqo ena dua na rumu ena ikarua ni itabavale ena sitoa nei Newel K. Whitney, na vanua ka vakaitikotiko kina na Parofita. Era a tiko kina e rauta ni 25 na turaga, eso vei ira era a lakova mai e vica na drau na maile me ra mai vulica na kosipeli ena dua na rumu ka sega ni levu cake mai na 11 na fiti ka 14 na fiti na kena raba. E vuqa vei ira na turaga oqori era na qai yaco me iApositolo, Vitusagavulu, kei na itutu vakaveiliutaki tale eso ni Lotu. E dina ni ra dau vulica ena so na gauna na Parofita kei ira na vo ni turaga na vosa, era sa goleva vakatabakidua na vulici ni ivunau ni kosipeli, ka ra segata vagumatua na nodra vuli mai na mataka caca me yacova na yakavi. A yaco tiko na vuli oqo me rauta e va na vula, a qai vakayacori e muri na mataqali vuli vakaoqo e Kirtland ka vakakina e Missouri, ka ra a tiko kina e vica na drau na tamata.

Ena soqoni ni vuli ka vakayacori ena ika 27 ni Feperueri, 1833, a ciqoma kina na Parofita e dua na ivakatakila bibi. Ena veisiga taumada ni Lotu, sa dau matau vei ira na lewe ni Lotu na gunuva na yaqona ni valagi (alakaolo), na vakatavako, na kofe, kei na ti. E nanuma lesu ko Brigham Young: na nona dau kauwaitaka na Parofita na nona dau raici ira na turaga ni ra vakatavako tiko ena valenivuli. Ni ra dau soqoni vata yani ki na rumu oqo ni oti na katalau, na imatai ni ka era na cakava sai koya me ra waqaca na kedra paipo, ka, ra veitalanoataka na veika cecere ni matanitu ni ra vakatavako tiko. … Ena vuqa na gauna ni qai dau curu yani na Parofita me veituberi vei ira na gonevuli sa dau curuoso tu ena kubou ni tavako. Na tikina oqori kei na vosakudrukudru nei watina ena nona dau samaka na buturara duka levu [ena tavako mamai] sa vakavuna na nona vakasamataka na Parofita na tikina oqo, sa mani vakatataro kina vua na Turaga ena vuku ni nodra itovo na qase ena kena vakayagataki na tavako, ka mani basika kina me isau ni nona vakatataro na ivakatakila ka vakatokai me Vosa ni Vuku.“²

E milioni vakamilioni na tamata era sa vakamuria na ivakasala ena ivakatakila oqo era sa ciqoma na veivakalougatataki vakayago ka vakayalo talega, oka kina na vuku kei na kila vakalevu sa yalataki vei ira era talairawarawa ki na nona ivakaro na Kalou (V&V 89:19).

A sovaraki vei ira na veitacini era a tiko ena Koronivuli ni Parofita na iyau ni kila ka vakayalo, ka sa tubu vakalevu kina na nodra kila na kosipeli. Ena soqoni e koronivuli ka a vakayacori ena ika 18 ni Maji, 1833, erau a vakatikori kina ko Sidney Rigdon kei Frederick G. Williams me nona daunivakasala na Parofita ena Mataveiliutaki Taumada. E muri, a “vakauqeti ira na veitacini na turaga me ra yalodina ka gugumatua ena nodra talairawarawa ki na ivakaro ni Kalou, ka solia e vuqa na idusidusi me yaga vei ira na Yalododonu, ka sala vata kei na yalayala ni ra na raica ko ira sa yalosavasava na raivotu vakalomalagi; ia ni oti na nona masumasu vuni tiko, sa vakamatatataki na yalayala; ni sa dolavi na mata ni nodra kila ka e vuqa era tiko e kea mai na Yalo ni Kalou, me ra raica kina na veika e vuqa. … E vuqa vei ira na turaga era a raica e dua na raivotu vakalomalagi me baleta na iVakabula, kei na ilawalawa agilosi levu, kei na veika tale e vuqa.”³

E vakamacalataka na Parofita, “E serau tu ga e matadra ena Koronivuli ni Parofita, vata kei ira na Yalododonu, na reki kei na vakacegu, ena vuku ni veika sa vakatakilai, kei na noda itosotoso ena kena kilai na Kalou.”⁴

iVakavuvuli nei Josefa Simici

Na kosipeli i Jisu Karisito e umani koto kina na dina taucoko; era na ciqoma na yalodina na dina sa vakatakila mai na Kalou ka biuta laivi na ivalavala lasu.

“Na vakabauta vakamomani sai koya na ka dina; ko ira kece era taura era vakila ni ra galala me ra taura na dina kece sara: sa yaco kina me taluva tani mai domona na ivesu ni vakabauta na veika vakatevoro, vakabauta lasu, na lecaika, kei na bete vakailasu; ka tadolavi na matana me raica na dina, ka sa vakamalumalumutaki sara na bete vakailasu ena dina. …

“… Na vakabauta vakamomani sai koya na dina, ena dua tale na kena itukutukuni na nodra ivunau na Yalododonu Edaidai, sai koya na dina. … Na imatai ka ivakavuvuli bibi ni noda lotu savasava sai koya, ni da vakabauta ni tu vei keda na dodonu me da rawata kecega, kei na veitiki yadua ni dina, e sega ni yalani se vakatabui mai na ivakarau ni vakabauta se na vakasama makawa vakatamata, se na nodra veisisivi vakataki ira, ni sa vakaraitaki tu vakamatata ki na noda vakasama na dina oqori, ka sa tu vei keda na ivakadinadina cecere ni ka vata oqori.”⁵

Ena Janueri ni 1843, a veivosaki kina ko Josefa Simici kei ira eso na tamata ka ra sega ni lewena na Lotu: “Au kaya kina ni duidui levu duadua ka tiko vei ira na Yalododonu Edaidai kei na veimatalotu tale eso sai koya, ni o koya e muri e yalani toka ena dua na vakabauta matalia, ka vakuwai ira na lewena ena galala me ra vakabauta e dua na ka e sega ni tiki ni nodra vakabauta, io na Yalododonu Edaidai… era sa vakarau tu me ra vakabauta na ivakavuvuli dina kecega e basika, ni ra sa vakatakilai mai ena veigauna eso.”⁶

“Au na sega ni rawa ni vakabauta e dua na nodra ile na duidui matalotu, baleta ni dui tu kece kina eso na ka au sega ni rawa ni vakadonuya, e dina ni dui tu vei ira kece eso na dina. Au vinakata meu lako cake yani ki na iserau ni Kalou, ka vulica na ka kecega; ia na vakabauta sa vakotora na iyalayala, ka kaya, ‘Mo yaco mai ki ke kakua ni sivia’ [Jope 38:11]; oqori au sega ni rawa ni vakadonuya.”⁷

“Au kaya vei ira kece era vinakata me ra vakaduria na iyalayala me baleti Koya sa Cecere Sara, ko ni na sega ni yacova na lagilagi ni Kalou. Me da vakaivotavota ena nona ivotavota na Luvena, sa dodonu vua e dua me biuta laivi na nona ivalavala sega ni dodonu.”⁸

“Na ka cecere me da kila sai koya me da raica rawa na veika sa tura tu na Kalou ni se bera ni tauyavu ko vuravura. O cei e kila? Sa nona ivakarau tudei na tamata me dau vakaduria na iyalayala me baleta na nona cakacaka kei na nona sala o Koya sa Cecere Sara. … Na veika a vunitaki tu ni se bera ni tauyavu na vuravura sa vakatakilai vei ira na gone lalai kei na gone dramidrami ena iotioti ni gauna [raica V&V 128:18].”⁹

“Ni ra dolava na tamata na gusudra me ra saqata [na dina] era sega ni vakamavoataki au, ia era vakamavoataki ira ga. … Ni vakawaleni na veika bibi duadua mai vei ira na tamata vakasama malumalumu ka sega mada ga ni bau raica lesu, au vinakata me’u raica na dina ena kena kaukauwa taucoko ka vakamareqeta ki lomaserequ. Au vakabauta na veika kece sa vakatakila mai na Kalou, kau sega vakadua ni se bau rogoca me cudruvi e dua na tamata ni sa rui sivia na veika e vakabauta; ia era cudruvi ga ena tawa vakabauta.”¹⁰

“Ni solia na Kalou e dua na veivakalougatataki se kila ka vua e dua na tamata, ka qai sega ni vinakata me ciqoma, ena cudruvi. Era masuta na Isireli me vosa vei Mosese na Kalou ka kakua ki vei ira; na kena isau, e qai cudruvi ira ena dua na lawa vakayago.”¹¹

“Au dau vakacegui ni’u raica ni vakadrukai na cala ena dina, ka seyavu yani na butobuto ni cilava na rarama.”¹²

E yaga ena kena rawati na veivakabulai na kena kilai na dina tawamudu.

“E yaga ki na bula kei na bula vakalou na kila ka. Ena ca vei kemudou na bete kei na dauvunau dou tukuna tiko ni sega ni yaga na kila ka ki na bula kei na vakabulai. Kauta tani na iApositolo, kei na veika tale eso, kauta tani na kila ka, ko na raica ni sa ganiti iko vakavinaka na cudruvi mai eli. Na kila ka sai koya na ivakatakila. Dou rogoca, koi kemudou kece na veitacini, na tikina bibi oqo: na kila ka sai koya na kaukauwa ni Kalou ena veivakabulai.”¹³

“Na kila ka e vakayalia na butobuto, na nuiqawaqawa kei na lomalomarua; ni na sega ni kune na veika oqo ni tiko na kila ka. … Sa tu na kaukauwa ena kila ka. E levu duadua na nona kaukauwa na Kalou mai na veika bula kecega, baleta ni levu cake na nona kila ka; ka sa kila na sala me ra vakarorogo kina Vua na veika bula kecega. Sa lewai ira kecega ko Koya.”¹⁴

“Na levu ga ni noda yawa mai vua na Kalou, eda sa siro sobu kina vua na tevoro ka yali na noda kila ka, ia ni sega na kila ka eda na sega ni rawa ni vakabulai, ia ni sa sinai na yaloda ena ca, ka da sa vulica tiko na ca, sa na sega ni dua na tikina e yaloda ni vinaka, se me da vulica na vinaka. E sega li ni vinaka na Kalou? Ia mo vinaka o iko; kevaka e yalodina o Koya, ia mo yalodina o iko. Vakuria ena nomu vakabauta na ivalavala vinaka, ki na ivalavala vinaka na kila ka, ka vakasaqara na ka kecega e vinaka [raica 2 Pita 1:5].

“… Na nona vakabulai e dua na tamata ena sega ni totolo cake mai na nona rawata na kila ka, kevaka e sega ni rawata na kila ka, ena vesuki ena dua na kaukauwa ca ena veivuravura tale eso, me vaka ni na levu cake na nona kila ka na yalo ca, o koya sa kaukauwa cake kina mai vei ira e vuqa sara na tamata era tu e vuravura. Sa gadrevi kina na ivakatakila me vukei keda, ka solia vei keda na kila ka me baleta na veika ni Kalou.”¹⁵

A vakatavuvulitaka ko Josefa Simici na veika oqo ena Epereli 1843, a qai volai e muri ena Vunau kei na Veiyalayalat 130:18–19: “Se cava ga na ivakatagedegede ni kila ka eda mai rawata ena bula oqo, ena tucake vata kei keda ni da sa vakaturi cake tale mai na mate. Ia kevaka e dua na tamata sa levu cake na ka e vulica ka kila ena bula oqo ena nona gugumatua ka talairawarawa mai vua e dua tale, ena yaga vakalevu cake sara vua ena bula sa bera mai.”¹⁶

A vakatavuvulitaka ko Josefa Simici na veika oqo ena Me ni 1843, a qai volai e muri ena Vunau kei na Veiyalayalati 131:6: “Raica sa ka dredre me vakabulai na tamata ena nona lecaika.”¹⁷

Eda na rawata na kila ka ni dina tawamudu ena vuli kei na masumasu vagumatua.

A tukuna ko George A. Smith, ni veiqaravi tiko ena Mataveiliutaki Taumada: “E vakatavuvulitaka ko Josefa Simici ni sa dodonu vei ira na tagane kei na yalewa yadua me ra vakasaqara na Turaga me baleta na vuku, me ra rawata kina na kila ka mai vei Koya na ivurevure ni kila ka; kei na yalayala ni kosipeli, me vaka sa vakatakilai, a soli me vakadonui keda me da vakabauta, ni ena noda muria na sala oqo eda na rawata kina na veika eda vinakata.”¹⁸

A vola o Parofita Josefa Simici na veika oqo vua e dua na tamata ka se qai curu walega ki na Lotu: “O se nanuma beka na ivakadinadina au a wasea ena yacana na Turaga ko Jisu, me baleta na cakacaka levu sa mai vakayacora ena iotioti ni gauna. O kila beka na ivakarau ni noqu veitaratara, na sala malumalumu ka rawarawa, au tukuna kina vei iko ni sa kauta mai na Turaga ena nodra veiqaravi na Nona agilosi tabu ki vei au me baleta na itabatamata oqo. Au masuta me vukei iko na Turaga mo maroroya ena nomu vakanananu na veika oqo, ni’u kila ni na vakadinadinataka na Yalona Tabu ki vei ira kece era vakasaqara vagumatua na kila ka mai Vua.”¹⁹

A vola o Parofita Josefa Simici na veika oqo vua e dua na tamata ka gadreva me kila eso tale na ka me baleta na Lotu: “Vulica na iVolatabu, kei na levu ga ni noda ivola ko rawata; masuta na Tamada ena yacai Jisu Karisito, vakabauta na yalayala ka a vakayacori vei ira na qase, ena qai dusimaki na nomu vakanananu ki na veika dina.”²⁰

“Na veika ni Kalou era kunekunei dredre; ia na gauna ga, kei na kila, kei na vakanananu vakamalua ka titobu ena rawata. Na nomudou vakanananu oi kemudou na tamata! Kevaka mo dou na tubera e dua na yalo ki na veivakabulai, me na tadede yani ki na tuvuka ni lomalagi, ka vakasaqaqara ka vakelia na qakilo butobuto duadua, kei na tawamudu raraba—mo dou veivosaki kei na Kalou. Sa dua na ka na kena cecere ka vakaturaga na vakanananu ni Kalou, mai na vakasama tawayaga ni yalo ni tamata! …

“… Me vakaisalataki na uluda ena veivanua kecega ena dina, kei na ivalavala malua, kei na yalo rawarawa, kei na vakarokoroko, kei na ivalavala savasava, kei na bula savasava, kei na yalomalua, kei na bula rawarawa; ia me kena ivakalekaleka ga me da vakataki ira na gonelalai, e sega na yalo ca, na lasu se na veivakaisini. Ia oqo, kemuni na wekaqu, ni sa oti na nomuni vakararawataki, kevaka ko ni na vakayacora na veika oqo, ka dau masu ena yalodina kei na vakabauta ena mata ni Kalou, ena solia vei kemuni ko Koya na kila ka ena Nona Yalo Tabu, io ena isolisoli sega ni vosataki ni Yalo Tabu [raica V&V 121:26].”²¹

Eda na kila vakalalai ena veigauna na veika dina tawamudu; eda na rawa ni vulica vakatotolo na veika kecega me vakatau ena totolo ni noda ciqoma.

“E sega ni ganita me da kila ena dua ga na gauna na veika kecega; ia me da rawata vakalalai ena veigauna; me rawa ni da qai kila deivaki sara.”²²

“Ni o kabata e dua na ikabakaba, o na tekivu mai ra, ka qai kabata me yadua na ikabakabaka ena dua na gauna, me yacova ni ko sa yaco ki cake; sa vakakina ena ivakavuvuli ni kosipeli—mo na tekivu ena kena imatai, ka qai lako tiko me yacova ni ko sa vulica kece na ivakavuvuli ni bula vakacerecerei. Ia sa na oti toka e dua na gauna balavu mai na nomu sa curuma yani na ilati ko na qai kila taucoko. E sega ni na kilai taucoko sara ena vuravura oqo; ena dua na cakacaka levu me da kila na noda vakabulai kei na bula vakacerecerei io ena yasa kadua talega ni ibulubulu.”²³

Eratou a solia ko Josefa Simici kei rau na nona daunivakasala na idusidusi eso oqo vei ira na Yalododonu era a soqoni vata tiko ki Nauvoo: “Ki vei ira kece e rawa … ni ra veivuke ena cakacaka levu oqo, keimami kaya, me ra lako mai ki na vanua oqo; ni ra kitaka vakakina era na sega walega ni veivuke ena kena tosoi tiko na Matanitu, ia me ra tu ena dua na itutu me na mana kina vei ira na veidusimaki mai na Mataveiliutaki kei ira na vakaitutu tale eso ni Lotu, ka tubu cake tikoga ena ivakarau ni kila ka me yacova ni ra sa rawata me ra ‘kila vata kei ira kecega era sa lotu, se cava na kena raraba, kei na kena balavu, kei na kena titobu; ka mo dou kila na loloma i Karisito o koya sa uasivi cake ena ka e kilai rawa.’ [Efeso 3:18–19.]”²⁴

“E se bera mada ni vakatakila na Kalou vei Josefa e dua na ka, ia na veika ena vakatakila vei iratou na Le Tinikarua, ia na Yalododonu lailai duadua sara mada ga ena kila na veika kece ena kena gauna totolo ga ena rawa kina ni ciqomi ira, ni na yaco mai na siga ena sega kina ni yaga me kaya e dua na tamata vua na wekana, mo kila na Turaga; ni ra na kilai Koya ga ko ira kece… mai vei koya e lailai duadua ki vei koya e levu duadua [raica Jeremaia 31:34].”²⁵

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taurivaka na veivakasama oqo ni ko vulica na iwase ni vola oqo se ni ko vakavakarau mo veivakavulici. Raica na tabana e vii–xii, me ikuri ni veivuke.

Wilika na imatai ni parakaravu ena tabana e 305. Vakasamataka na ivalavala ni bula se na vakasama ena rawa ni “yalana na cakacaka se na nona sala o Koya sa Cecere Sara” ki na noda bula. Na cava ko nanuma ni dodonu me da cakava me rawa kina ni da rawata na dina kece sara ena solia vei keda na Turaga?
Raica lesu na iotioti ni parakaravu taucoko ena tabana e 305. Ena gauna cava beka e sa bau biliga tani kina mai na nomu bula na butobuto kei na lomalomarua, na kila ka? Na cava o nanuma ni yaga kina na kilai ni dina ena kena rawati na veivakabulai? (Me baleta eso na ivakaraitaki, raica na tabana e 305–07.)
Ena ivakavuvuli nei Parofita Josefa, e rawa ni da raica ni vinakata ko Setani me da kakua ni kila ka (tabana e 305–07) ia e vinakata na Turaga me solia vei keda na kila ka (tabana e 307). Na cava e rawa ni da vulica mai na veibasai oqo?
Na cava e rawa ni da vakayacora me da vakalevutaka cake kina na noda kila na dina (eso na kena ivakaraitaki, raica na tabana e 299–302, 305–07.) Raica lesu na parakaravu e tekivu ena boto ni tabana e 306. Digia eso na itovo e tuvai ena parakaravu oqo. Na sala cava era vakarautaki keda kina na veitovo oqo me da rawata na kila ka?
Wilika na ikarua ni parakaravu taucoko ena tabana e 307. Na cava e rawa ni da vulica ni da veidutaitaka na noda vulica na ivakavuvuli ni kosipeli ki na kaba ikabakaba? Na cava ko sa vakayacora mo toso tikoga kina ena nomu kila na kosipeli?
Na cava na nomu vakasama se na lomamu ni o vakasamataka vakatitobu na iotioti ni parakaravu ena iwase oqo?

iVolanikalou Veisemati: Vosa Vakaibalebale 1:7; 1 Timoci 2:3–4; 2 Nifai 28:29–31; Alama 5:45–47; V&V 88:118