Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu
Wase 12: Vunautaka na iTukutuku ni Reki ki Vuravura Taucoko


Wase 12

Vunautaka na iTukutuku ni Reki ki Vuravura Taucoko

“Na yalo ni tamata sa ka talei ena mata ni Kalou ni sa vaka tu kina mai na ivakatekivu ni gauna; ka sa nodra itavi na iTalatala Qase [oya] … me ra vakauqeta ka sureta na tamata yadua ena veivanua kecega me ra veivutuni, ka yaco me ra sa vakabulai talega vakakina”

Na Bula nei Josefa Simici

Ni oti na kena tauyavutaki na Lotu ena ika 6 ni Epereli, 1830, e a tomana tikoga o Josefa Simici me vunautaka na itukutuku ni reki ena kosipeli. Ena loma ni vula o Epereli, e a lako kina ki Colesville, Niu Ioka, me laki sikovi Joseph Knight Levu (Sr.) na nona itau, ni sa yaco me ratou taleitaka na kosipeli o koya vata kei na nona matavuvale. Sa dau vakayaco soqoni tiko na Parofita ena veitikotiko voleka, ka “lewe levu era sa tekivu masumasu vagumatua kivua na Kalou sa Cecere Sara, me rawa ni solia vei ira na vuku me ra kila na dina.”1 Ni rauta e rua na vula e muri, ena ikarua ni veisiko ki Colesville, e a qai kila na Parofita ni dua na iwiliwili ni tamata ka ra a rogoca na kosipeli era sa gadreva ena gauna oqo me ra papitaiso. O ira na curuvou oqo, ena nodra ciqoma na kosipeli era sa taura na vakabauta kei na yalodei, me vaka e a volaitukutukutaka na Parofita:

“Keimami digitaka e dua na soqoni me baleta na Siga ni Vakacecegu, ka keimami tara e dua na ibono me takosova e dua na uciwai ena yakavi ni siga Vakarauwai, e toka voleka sara, na kena inaki me qaravi kina na cakacaka tabu vakalotu ni papitaiso; ia ena bogi era a soqoni vata e dua na ilawalawa ka ra basuraka na neimami ibono, ka tarovi keimami kina mai na neimaimi vakayaco papitaiso ena Siga ni Vakacecegu. … Ena mataka caca ni siga Moniti keimami sa yavavala sara, ni se bera ni ra kidava na neimami meca na ka me keimami cakava, keimami sa vakavinakataka na ibono, ka ra lewe tinikatolu na tamata era [a] papitaiso, mai vei Oliver Cowdery, yacadra: Ema Simici; Hezekiah Peck kei na watina; Joseph Knight Levu, kei na watina; Joseph Knight Lailai ( Jr.); Aaron Culver kei na watina; Levi [Hall]; Polly Knight; kei Julia Strigham.”2

Ena vula ikelikeli o ya, e a vakatakila na Turaga kivei Josefa Simici ni o Oliver Cowdery, Peter Whitmer Lailai, Parley P. Pratt, kei Ziba Peterson me ratou a “lako vei ira na Leimani ka vunautaka vei ira na noqu ivakavuvuli” (V&V 28:8; 30:5–6; 32:1–3). Era a qai lakova na daukaulotu oqo e rauta ni 1,500 na maile (2,400 na kilomita), ka vunau ena kedra maliwa e levu na yavusa Idia, oka kina na Senecas e Niu Ioka, na Wyandots e Ohio, kei ira na Delaware kei na Shawnee ena nodra yasana na Idia. Ia, na ka eratou rawata vakalevu duadua na daukaulotu sa ikoya na nodratou mai tu vakadua ena iwasewase e Kirtland, Ohio. E kea eratou papitaisotaka kina e rauta ni 130 na curuvou, e levu duadua mai na kedra maliwa na ivavakoso ni Reformed Baptist e Sidney Rigdon, e a mani tadola kina ka yaco me dua na vanua ni nodra isotasota e drau vakadrau na lewe ni Lotu ena yabaki ka tarava. Era a kunea talega na daukaulotu eso na curuvou ena kedra maliwa na vakaitikotiko e Jackson County, Missouri, ka a qai tauyavutaki kina e muri na korolevu o Saioni.

Kevaka me a vunau tiko kivei ira era tiko vakavolivoliti koya se na nodra vakau yani na daukaulotu ki vuravura, e taleitaka na cakacaka ni daukaulotu o Parofita Josefa Simici. E a volaitukutukutaka o Elder Parley P. Pratt na veika e a sotava ka yaco ena yabaki 1839: “Ena neirau a veisiko vata voli kei Baraca Josefa e Philadelphia, [Pennsylvania,] e a dolavi vua e dua na valenilotu vakaitamera me vunau kina ka rauta ni tolu na udolu na tamata era soqoni vata yani me ra rogoci koya. E a vosa taumada o Baraca Rigdon, ka vakabibitaka na Kosipeli, vakaraitaka na nona ivunau mai na iVolatabu. Ena gauna e sa cava kina, e a tucake o Baraca Josefa me vaka e dua na laione ka vakarau qolou; ka vakasinaiti tu ena Yalo Tabu, vosa ena kaukauwa cecere, wasea na nona ivakadinadina ni veiraivotu e a raica, na veiqaravi ni agilosi ka a marautaka; kei na nona a kunea na pelete ni iVola i Momani, ka vakadewataki ira ena isolisoli kei na kaukauwa ni Kalou. E a tekivuna ena nona kaya: ‘Kevaka e sega tale ni dua e vakauqeti me vakadinadinataka e dua na itukutuku lagilagi mai Lomalagi, kei na nona kunea e dua na ivolatukutuku lagilagi,e vakila me vakadinadinataka na iVola i Momani ena lewa dodonu kivei ira na tamata, ka laiva vua na Kalou na kena ciqomi na ivakadinadina.’

“E veivakidacalataki vei ira taucoko na ivavakoso; sokunu na yagodra, me vaka na ka e yaco, ka matalau ena nodra vakila na dina kei na kaukauwa mai na nona vosa, kei na lomatarotaro ni veika e semati ira vata kina. E dua na icavacava ni veika e a vakayacori; e lewe vuqa sara na yalo era a curu ki na lomanibai. Kau vakadinadinataka, ni o koya, mai na nona ivakadinadina ena yalodina ka kaukauwa, me kakua ni tauva na nona isulu na nodra dra. Era lewe vuqa na tamata era papitaiso e Philadelphia kei na veivanua vakavolivolita.”3

iVakavuvuli nei Josefa Simici

Baleta ni tu e vuravura na butobuto vakayalo, e dodonu me da gumatua ena vunautaki ni kosipeli.

Ena 1834, o Josefa Simici kei na so tale na italatalaqase ni Lotu e Kirtland era a vakauta na ivola oqo kivei ira na turaga veitacini ena iwasewase tale eso: “E dina ga ni sa vakawasoma na neimami veitaratara tiko yani vei kemuni, ia keimami vakabauta ni o ni na ciqoma tiko ena yasana ni vakanananu vakamataveitacini; na ka oqori mai vei ira na tacimuni tawakilikili, ka mo ni na vakatara e dua na vosa ni vakamamasu me dua na tikina e lomamuni, me vaka na nomuni raica na kena uasivi na kaukauwa kei na lewa ni ravouvou ni butobuto, ka kidava na levu ni iwiliwili ni tamata era sa mua tu yani ki na gaunisala ni mate ka sega mada ga ni bau kauwaitaka na domo ni veiuqeti ni Kosipeli ni noda Turaga o Jisu Karisito.

“Ni vakasamataka mada ena dua na gauna lekaleka, kemuni na taciqu, na kena vakayacori na vosa ni parofita; io raica na butobuto ena ubia na vuravura kei na butobuto loaloa ena ubia nodra vakasama na vakaitikotiko kina [raica Aisea 60:2], ni veimataqali ivalavala ca era sa tubu cake tikoga ena kedra maliwa na tamata; na vakayacori ni ivalavala ca lelevu; eda raica na tubu cake ni itabatamata era tubu cake ena taucoko ni dokadoka kei na viavialevu; o ira na sa qase e sa yali vei ira na vakanananu ni kena vakaraitaki na dina, kei na kena irairai ni vakatalai na vakasama vakayadua ena dua na siga ni veivosoti ni ivalavala ca; ivakarau kaukauwa, ivalavala vakasisila, vakasabusabu, dokadoka, yalo butobuto, qaravi ni matakau ceuceu, na yali ni veimositi vakatamata, na lomana na vuravura oqo, kei na sega ni duidui ena veika e tawamudu ka sa tubu cake tiko ena kedra maliwa o ira era vakatusa e dua na vakabauta ena vakabauta vakalotu ni lomalagi, kei na sega ni vakabauta ka vakatetei koya yani ena kena tautauvata ni ka e kauta mai; era soro na tamata ka vakayacora na ivalavala ena kena e dukadukali ka ivalavala ca levu duadua, vosa beca na Kalou, veivakaisini, vosa vakacacataki ira na tiko veivolekati, butako, tauri iyaya vakatawadodonu, totaka na veika cala ka saqata na dina, vakanadakuya na veiyalayalati vakalomalagi, ka cakitaka na vakabauti Jisu—kei na lomadonu ni veika kece oqo, na siga ni Turaga e sa roro sara tikoga mai vakatotolo ka ra na lako ga kina o ira era dara na isulu ni vakamau ni ra vakatarai me ra kana ka gunu vata kei koya na Tagane Vakawati, na Tui ni Sautu!

“Ena kena veivakurabuitaki na dina ni veika oqo, na cava beka era vakila o ira era sa tovolea na isolisoli vakalomalagi ka tovolea na vosa vinaka ni Kalou kei na kaukauwa ni bula ena muri mai? [Raica Iperiu 6:4–5.] O cei beka ia o ira ga ka rawa ni raica na ituvaki rerevaki ni vuravura era sa sota kaya tiko na kawatamata ena itabagauna oqo, e rawa me ra cakacaka ena were ni vaini ni Turaga ka sega ni vakila e dua na lewa matua ena ituvaki toro sobu ni vuravura? O cei beka ia o ira era vakasamataka vakavinaka na ilesilesi ni Tama ni yaloda ena nona vakarautaka e dua na solibula kivei ira na Nona ibulibuli—e dua na yavu ni veivueti, e dua na kaukauwa ni veisorovaki, e dua na yavu ni veivakabulai, e tiko me vaka e dua na kena inaki cecere, na nodra kau lesu mai na tamata ki na mata ni Tui kei lomalagi, vakaisalataki ira ena lagilagi vakasilesitieli, ka buli ira me ra itaukei vata kei na Luvena me ra taukena na ivotavota o ya ka sa sega ni ca rawa, a sa sega ni dukadukali, a sa sega ni malai mai [raica 1 Pita 1:4]—o cei ia o ira ga ka rawa me ra kidava na kena bibi ni dua na ivalavala totoka vakaoti e matadra na tamata kecega, kei na dua na gugumatua ena nodra kacivi na tamata kecega me ra vakayagataka na veivakalougatataki oqo? E sega ni vakamacalataki rawa na lagilagi ni veika kece oqo kivei ira na kawatamata! E ka vakaidina ni rawa me ra wasea na reki vakaitamera kivei ira kecega na tamata; kei na itukutuku, talega, ni dodonu me vakasinaita na vuravura ka vakamarautaka na yalodra na tamata yadua ena nona rogoca.”4

“Na agilosi dauveivakarusai era sa tekivu me ra vakarusai ira na lewei vuravura ni bera na nodra vunautaka na dauveiqaravi ni Kalou e dua na ivakasala ki na veivanua taucoko ni kai Matanitu tani, me vaka a kaya na parofita, ‘Ena ka ni rarawa walega me kila na kena itukutuku.’ [Raica Aisea 28:19.] Au vosa tiko ena kena ivakarau oqo baleta niu kauwaitaki ira na noqu tamata; au cakava tiko ena yaca ni Turaga, ena veivakauqeti ni Yalo Tabu. Oi, e rawa meu taqomaki ira mai na voravora ni vakasama, ena noqu raica na nodra vakauti ira, mai na nodra ivalavala ca; ni na rairai rawa kina meu vakasalataki ira ena domoqu, meu iyaya ni kauti ira mai ki na nodra veivutuni ena yalodina, ni rawa me ra rawata kina na vakabauta me ra tudei!”5

“Me vakarawarawataka vei keda na Kalou na noda vakayacora na noda bubului kei na veiyalayalati vakaikeda, ena taucoko ni vakabauta kei na bula dodonu ena Nona iserau, me rawa ni ra vakila na veivanua e vuravura na noda veivakayarayarataki, ena kaukauwa cecere, kevaka mada ga me da vakarusa na veimatanitu ni butobuto, ka valuta rawa na cakacaka butobuto kei ira na ivavakoso yalo ca ena veiyasana vakalomalagi, ka vorolaka vakamatailalai na matanitu kecega era saqata na matanitu i Karisito, ka vakatetea yani na rarama kei na dina ni Kosipeli tawacava mai na uciwai ki na iyalayala kei vuravura.”6

Wilford Woodruff, na ikava ni Peresitedi ni Lotu, e a vakananuma lesu na veivosa ni Parofita o Josefa Simici: “Na vuravura e sa sinai ena butobuto. Na ivalavala ca kei na bula butobuto e sa vakasinaita na vuravura me vaka sa ubia na wasa titobu na wai. Na tevoro e lewa tu na vuravura ena dua na kena ivakarau cecere. Ena valuti iko ko vuravura; na tevoro, na vuravura, kei eli ena valuti iko. Ia … e dodonu mo vunautaka na Kosipeli, cakava na nomu itavi, ka na qai tokoni iko na Turaga. O vuravura kei eli ena sega ni rawati iko.”7

Na noda itavi sa ikoya me da sureti ira na kawatamata kecega me ra veivutuni, papitaiso, ka ciqoma na Yalo Tabu, ka yaco me ra taukena e muri na vakabulai.

“Eda vakabauta ni oqo na noda itavi—me da vakatavulici ira na kawatamata kecega ena ivunau ni veivutuni, ka da sa na tovolea me da vakaraitaka mai na veivosa lavetaki oqo:

“ ‘Sa qai vakararamataka na lomadra ko Koya, me ra kila rawa na iVolatabu, a sa kaya vei ira, sa volai vakaoqo, ni sa kilikili kei koya na Karisito me vosota vakakina, me tucake talega mai na mate ena ikatolu ni siga; me vunautaki talega na veivutuni, kei na vakabokoci ni ivalavala ca, ena vuku ni yacana, vei ira na lewe ni veivanua kecega, me vakatekivu e Jerusalemi’ [Luke 24:45–47].

“Ena ka oqo eda vulica kina ni sa yaga na nona vosota vakakina na Karisito, ka me lauvako, ka tucake tale ena ikatolu ni siga, me baleta duadua ga na inaki ni veivutuni kei na vakabokoci ni ivalavala ca e dodonu me vunautaki e veivanua kecega.

“ ‘Sa qai kaya vei ira ko Pita, Dou veivutuni, ka papitaisotaki, koi kemudou yadua, ena yaca i Jisu Karisito, me bokoci kina na nomudou ivalavala ca, ka dou na rawata na Yalo Tabu me isolisoli. Ni sa caka vei kemudou na vosa ni yalayala, vei ira talega na nomudou gone, kei ira vakayadua ga era sa vakayawa, io, vei ira vakayadua ga ena kacivi ira vua na Turaga na noda Kalou’ [Cakacaka 2:38–39].

“Ena ka oqo eda vulica kina ni yalayala ni Yalo Tabu sa ikoya e a caka kivei ira vakayadua me a vunautaki vei ira na ivunau ni veivutuni, sa ikoya ena veivanua kecega. … O koya gona eda vakabauta na kena vunautaki na ivunau ni veivutuni e vuravura taucoko, kivei ira na qase kei ira na gone, vutuniyau se dravudravua, bobula se itaukei.”8

“Me vaka ga na kena ivakarau ni ra vakamareqeti na yalo ena mata ni Kalou; kei ira na iTalatala qase era a sega ni kacivi me ra veikau sobu ki eli, ia me ra veivakauqeti ka sureti ira na tamata e veivanua kecega me ra veivutuni, ka rawa ni yaco me ra taukena e muri na vakabulai. E sa ikoya na yabaki vinaka ni Turaga: sereki ira na bobula me rawa ni ra lagata na osana [raica Aisea 61:1–2].”9

“E dodonu me itavi ni iTalatala qase me tutaka vakaukauwa na veika me baleti Karisito, ka vakasalataki ira [na] tamata ena dua ga na veidinadinati ena veivutuni ka papitaiso me baleta na vakabokoci ni ivalavala ca, ka baleta talega na Yalo Tabu.”10

“Au sa na tosoya sara meu tukuna vei kemuni na ka e gadreva na Turaga vua na tamata kecega, cecere kei na lolovira, vutuniyau kei na dravudravua, tagane kei na yalewa, dauveiqaravi kei na tamata, vakabauta vakalotu kei ira na sega ni vakabauta vakalotu, me rawa kina ni ra rekitaka na Yalo Tabu ni Kalou ena kena taucoko ka drotaka na veilewai ni Kalou, ka sa voleka sara tu ga oqo me kacabote ena veivanua e vuravura. Veivutunitaka na nomu ivalavala ca kecega, ka papitaiso ena wai me baleta na kedra bokoci, ena yaca ni Tamada, kei na Luvena kei na Yalo Tabu, ka ciqoma na cakacaka tabu vakalotu ni veitabaki ni liga mai vei koya e sa lesi ka vauci ena kaukauwa oqo, me rawa ni ciqoma na Yalo Tabu ni Kalou; ka sa ikoya oqo me vaka na iVolatabu, kei na iVola i Momani; kei na gaunisala duadua ga e rawa kina vua na tamata me curu ki na matanitu vakasilesitieli. Sai ira oqo na veika e gadrevi ena veiyalayalati vou, se na imatai ni ivakavuvuli ni Kosipeli i Karisito.”11

“Sa gadrevi vua na tamata kecega, me vakabauta na Turaga o Jisu Karisito; me ra veivutunitaka kece sara na nodra ivalavala ca ka papitaiso (mai vei koya e tu vua na kaukauwa) ena yaca i Jisu Karisito me baleta na vakabokoci ni ivalavala ca, kei na veitabaki ni liga me baleta na isolisoli ni Yalo Tabu, me rawa kina vei ira me ra dua na lewe ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.”12

O ira na dauveiqaravi ni Turaga era lako wavokiti vuravura me ra kunei ira era gadreva me ra ciqoma na kosipeli i Jisu Karisito.

“Tala e dua me lako ki Amerika e Loma ki vei ira kece na kai Amerika vaka-Sipeni (Spanish America); ka kakua ni vakalaiva e dua na tutu kei vuravura me sega ni kaburaki kina na lotu.”13

“Keimami sega ni kerea e dua na tamata me kolotaka laivi e dua na ka vinaka era sa taukena tu; keimami kerei ira walega me ra lako mai ka mai kauta tale yani eso. E vakacava mada kevaka me ciqoma na Kosipeli oqo o vuravura taucoko? Era na qai raica ena matana votu, ka na qai sovaraki mai kivei ira na tamata na veivakalougatataki ni Kalou, ni sa ikoya sara ga oqo na gagadre mai vu ni yaloqu taucoko.”14

“E udolu vei ira era sa rogoca na Kosipeli sa yaco me ra talairawarawa kina, ka ra sa rekitaka tiko na isolisoli kei na kena veivakalougatataki. Na veivakacacani, vata kei na ivalavala ca ka rau salavata kaya, e sa soli vata tiko ki na kena cakacakataki na veika dina, sa ikoya na na vosa ni bula ramase e curubasikata yani na veivanua tu yawa . … Na kena gauna, ena nodra dusilekataki keda ni da dauveivakaisini, kei na kena vakarau yali yani na vakabauta ‘Vakamomani’, takali, ka guilecavi yani vakadua. Ia sa oti na kena gauna ena kena dau laurai tu me dua na ka me ivakananumi, se me dua na vuso ni ua, ka sa ikoya e sa tara tu vakatitobu na utodra ka taleitaki ena gauna oqo kivei ira kecega era yalo vakaturaga ka ra biuta vakatikitiki na veivakacacani era a vakatavulici kina, ka vaqaqa na iulutaga ena kena sega ni vunitaki ena yalo e tadola kei na yalodina.”15

“E vuqa vei ira na Le Tinikarua kei na so tale era sa tekivu oti e Iurope [ena Sepiteba 1839], kei na vo ni kaulotu o ya eda sa namaka tiko me na lako ena vica ga na siga mai oqo. … Na cakacaka ni Turaga e taladrodro vinaka tu ena dua na ivalavala e sa taleitaki dina, ruarua eke kei na vanua makawa. E Igiladi e vuqa na drau era sa okati walega oqo ena keda iwiliwili; ia, o ya mada ga, e sa dodonu, me baleti ‘ira na Ifireimi, sa ra vakaduavatataki ira kei ira na ‘veimataqali.’ [Osea 7:8.] Kei na iVakabula e a kaya o Koya, ‘Sa rogoca na noqu vosa ko ira na noqu sipi’ [Joni 10:27]; e vakatalega kina, ‘O koya sa rogoci kemudou, sa rogoci au’ [Luke 10:16]; ka, ‘Raica, au na kauti ira mai na vanua mai na tokalau, ka vakasoqoni ira mai na iyalayala kei ‘vuravura.’ [Jeremaia 31:8.] E rogoca o Joni e dua na domo ka kaya, ‘Dou lako tani mai vua, oi kemudou na noqu tamata’ [ivakatakila 18:4], o ya mada ga e dodonu me ra vakayacori taucoko; me rawa ni ra bula kina na tamata ni Turaga ena gauna e ‘Sa bale ko Papiloni na koro levu, sa ‘bale.’ [Ai Vakatakila 18:2.]”16

Ena dua na ivola e a volai mai na Valeniveivesu na Liberty ena Maji 1839, e a kaya kina na veika oqo o Parofita Josefa Simici, ka qai volai e muri ena Vunau kei na Veiyalayalati 123:12: “Raica era sa lewe vuqa sara na veimatatamata, na ilawalawa kei na veimatalotu e vuravura; era sa vakamatabokotaki ena nodra ivadi qaseqase na tamata; io era sa lovaki ira ka vakaisini ira; ia era sa sega ga ni kila rawa na ka dina, ni ra sa sega ni kila na vanua me ra vakasaqara kina.”17

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taurivaka na veivakasama oqo ni ko vulica na kena iwase ni ivola oqo se ni ko vakavakarau mo veivakavulici. Raica na tabana e vii–xii, me ikuri ni veivuke.

  • Raica lesu na ikarua kei na ikatolu ni parakaravu ena tabana e 167. Na cava na vuna e dau taura eso na gauna noda vakauqeti me rawa kina ni da wasea na noda ivakadinadina ni Vakalesui mai kei na iVola i Momani? E rawa vakacava me da vakalevutaka na veivakauqeti vakaoqo?

  • E vakamacalataka o Josefa Simici na butobuto vakayalo ni vuravura; oti e a qai vakadinadinataka na “reki vakaitamera” ena vakalesui mai ni kosipeli (tabana e 168–70). Ena rawa vakacava ki na rua na vakasama oqo me rau na uqeti keda me da dolava na gusuda ka wasea na kosipeli?

  • Wilika na imatai ni parakaravu ena tabana e 170. Ena gauna cava e sa tu kina e yasamu na Turaga ena cakacaka ni daukaulotu?

  • Vakasamataka na tiki ni ivolanikalou e a cavuqaqataka o Josefa Simici me vakadreti keda kina ena noda itavi me da vakatavulica na kosipeli kivei ira na tamata kecega [(tabana e 170–72). Vakananuma se veivosakitaka na cava e rawa mo cakava vata kei na nomu matavuvale mo wasea kina na kosipeli vei ira tale eso.

  • Wilika na ikava ni parakaravu ena tabana e 172, ka vosa kina na Parofita me baleta na cakacaka vakadaukaulotu me vaka e dua na sasaga me ra sereki na kaivesu. Ena veisala cava soti e rawa me vakasamataki kina eso na tamata ni ra kaivesu? (Eso na ivakaraitaki, raica na tabana e 168–70.) Na veisala cava so e rawa me sereki ira kina na imatai ni ivakavuvuli kei na cakacaka tabu vakalotu ni kosipeli?

  • Raica lesu na veisureti ni Parofita ena ikatolu ni parakaravu ena tabana e 172. Ena rawa vakacava me vakauqeti ira na tamata na veisureti me ra vulica na veika e baleta na vakalesui mai ni kisopeli? Raica lesu na ikava ni parakaravu ena tabana e 172 kei na iotioti ni parakaravu ena iwase. Na cava e rawa me da cakava me vukei ira na tamata me ra “biuta vakatikitiki na [nodra] veivakacacani” me baleta na Lotu? E rawa vakacava me na vukei ira na tamata me ra kila na vanua me ra kunea kina na dina?

  • Na veivakalougatataki cava soti sa tara na nomu bula me isau ni nomu sasaga ena vunautaki ni kosipeli?

iVolanikalou Veisemati: Marika 16:15–20; 2 Nifai 2:8; Alama 26:1–9, 26–37; V&V 42:6–9, 11–14; 88:77–83

iVakamacala

  1. History of the Church, 1:81; from “History of the Church” (veika sa volai), ivola A-1, tt. 39–40, iYau Maroroi ni Lotu, Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, Salt Lake City, Utah.

  2. History of the Church, 1:86–88; vakavoutaki na pagitueti; sa veisau na iwasewase ni parakaravu; mai na “History of the Church” (veika sa volai), ivola A-1, tt. 42–43, iYau Maroroi ni Lotu.

  3. Parley P. Pratt, Autobiography of Parley P. Pratt, ed. Parley P. Pratt Jr. (1938), tt. 298–99; vakavoutaki na matanivola lelevu.

  4. History of the Church, 2:5–6; vakavoui ni pagitueti; mai na“The Elders of the Church in Kirtland, to Their Brethren Abroad,” 22 ni Janu., 1834, tabaki ena Evening and Morning Star, Fepe. 1834, t. 135.

  5. History of the Church, 2:263; mai na dua na ivola nei Josefa Simici kivei ira na italatala qase ni Lotu, Nove. 1835, Kirtland, Ohio, tabaki ena Messenger and Advocate, Nove. 1835, t. 211.

  6. History of the Church, 2:375; mai na itukutuku ni dua na soqoni ni matabose ni Mataveiliutaki Taumada kei na Le Tinikarua ka a vakayacori ena ika 16 ni Janu., 1836, e Kirtland, Ohio; itukutuku nei Warren Parrish.

  7. Lavetaka o Wilford Woodruff, Deseret News, Jiulai 30, 1884, t. 434.

  8. History of the Church, 2:255–56; sa veisau na iwasewase ni parakaravu; mai na dua na ivola nei Josefa Simici kivei ira na italatala qase ni Lotu, Sepi. 1835, Kirtland, Ohio, tabaki ena Messenger and Advocate, Sepi. 1835, tt. 180–81.

  9. History of the Church, 2:229, ivakamacala e ra; mai na “To the Saints Scattered Abroad,” Messenger and Advocate, June 1835, t. 138.

  10. History of the Church, 2:263; mai na dua na ivola nei Josefa Simici kivei ira na italatala qase ni Lotu, Nove. 1835, Kirtland, Ohio, tabaki ena Messenger and Advocate, Nove. 1835, t. 211.

  11. History of the Church, 1:314–15; mai na dua na ivola nei Josefa Simici kivei N. C. Saxton, Janu. 4, 1833, Kirtland, Ohio; na yacai Mr. Saxton e a soli cala me “N. E. Seaton” ena History of the Church.

  12. Na isau ni ivola nei Edita mai vei Richard Savary, Times and Seasons, Maj. 15, 1842, t. 732; vakavoutaki na matanivola lelevu; a edita tu kina ni niusipepa tabaki vagauna o Josefa Simici.

  13. History of the Church, 5:368; mai na ivakasala nei Josefa Simici ena ika 19 ni Epe., 1843, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Willard Richards.

  14. History of the Church, 5:259; mai na dua na ivunau nei Josefa Simici ena ika 22 ni Janu., 1843, e Nauvoo, Illinois; itukutuku nei Wilford Woodruff.

  15. History of the Church, 4:336–37; vakavoui na sipeli; sa veisau na iwasewase ni parakaravu; mai na dua na itukutuku nei Josefa Simici kei rau na nona daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada, ena ika 7 ni Epe., 1841, Nauvoo, Illinois, tabaki ena Times and Seasons, ena ika 15 ni Epe., 1841, t. 384.

  16. History of the Church, 4:8–9; vakavoui na pagitueti kei na matanivola lelevu; mai na dua na ivola nei Josefa Simici kivei Isaac Galland, ena ika 11 ni Sepi., 1839, Commerce, Illinois.

  17. Vunau kei na Veiyalayalati 123:12; e dua na ivola nei Josefa Simici kei na so tale kivei Edward Partridge kei na Lotu, ena ika 20 ni Maj., 1839, Valeniveivesu na Liberty, e Liberty, Missouri.

iVakatakilakila
Joseph preaching

Se vunau kivei ira era vakavolivoliti koya se vakauti ira yani na daukaulotu ki vuravura, e taleitaka na cakacaka ni kaulotu na Parofita o Josefa Simici

iVakatakilakila
missionaries teaching

A vakasalataki ira na Yalododonu o Parofita Josefa Simici me ra kacivi ira yani na tamata kecega me ra vakaivotavota ena veikalougatataki ni kosipeli. “E sega ni vakamacalataki rawa na lagilagi ni veika oqo ki na kawatamata!”