Ngaahi Tohí mo e Ngaahi Lēsoní
Vahe 14: Fokotuʻutuʻu ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí


Vahe 14

Fokotuʻutuʻu ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí

ʻĪmisi
Three priests (one kneeling, two standing) while the sacrament is being blessed.

ʻOku ʻi Māmani he ʻAhó ni ʻa e Lakanga Fakataulaʻeikí

Ko e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní, ʻoku puleʻi ia ʻe he lakanga fakataulaʻeikí. ʻOku fekauʻaki maʻu pē e lakanga fakataulaʻeikí mo e ngāue ʻa e ʻOtuá, pea ʻoku “hokohoko mai i he siasi ʻo e ʻOtuá ʻi he ngaahi toʻu tangata kotoa pē, pea ʻoku ʻikai hano ngataʻanga ʻo hono ngaahi ʻahó pe ngataʻanga ʻo hono ngaahi taʻú” (T&F 84:17). ʻOku ʻi he māmaní ia he ʻahó ni. ʻOku papitaiso ki he Siasí he ʻahó ni ha kakai tangata, ʻo tatau pē ki he kei talavou mo e matuʻotuʻa, pea ʻoku fakanofo kinautolu ki he lakanga fakataulaʻeikí he taimi ʻoku nau taau aí. ʻOku foaki kiate kinautolu ʻa e mafai ke fakafofongaʻi ʻa e ʻEikí mo fai ʻEne ngāué ʻi he māmaní.

Tafaʻaki ʻe Ua ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí

  • Naʻe maʻu fēfē ʻe he Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí mo e Faka-ʻĒloné ʻa hona hingoá”

ʻOku vahevahe ʻa e lakanga fakataulaʻeikí ki ha konga ʻe ua: ko e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí mo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné (vakai, T&F 107:1). “ ʻOku ui ʻa e ʻuluakí ko e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí … koeʻuhí he ko e fuʻu taulaʻeiki lahi maʻongoʻonga pehē fau ʻa Melekisēteki.

“Ki muʻa ʻi hono ʻahó naʻe ui ia ko e Lakanga Fakataulaʻeiki Toputapu ʻi he Lakanga ʻo e ʻAlo ʻo e ʻOtuá.

“Ka ko e meʻa pē ke fakaʻapaʻapa pe ʻapasia ai ki he huafa ʻo e ʻOtua Fakalevelevá, koeʻuhi ke ʻoua naʻa fuʻu tuʻo lahi ʻa hono leaʻaki ʻo hono huafá, ko ia, naʻe ui ʻaki ai ʻe kinautolu, ʻa ia ko e siasí ʻi he ngaahi ʻaho fuoloá, ʻa e lakanga fakataulaʻeiki ko iá ʻo tauhingoa kia Melekisēteki, pe ko e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí” (T&F 107:2–4; fakamamafaʻi ʻo e tatau totonú).

Ko e lakanga fakataulaʻeiki māʻulalo angé ko ha tānaki atu pē ia ki he Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí. ʻOku ui ia ko e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné he naʻe foaki ia kia ʻĒlone mo hono ngaahi fohá ʻi he kotoa ʻo honau toʻu tangatá. Ko kinautolu ʻoku nau maʻu e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné, ʻoku nau maʻu e mafai ke fakahoko e ngaahi ouau ki tuʻa ʻo e sākalamēnití mo e papitaisó. (Vakai, T&F 20:46; 107:13–14, 20.)

Ko kinautolu ʻoku nau maʻu e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí, ʻoku nau maʻu e mālohi mo e mafai ke tataki e Siasí mo hono malangaʻi ʻo e ongoongoleleí ʻi he tapa kotoa pē ʻo e māmaní. ʻOku nau tokangaʻi e ngāue fakalaumālie kotoa pē ʻa e Siasí (vakai, T&F 84:19–22; 107:8). ʻOku nau tataki e ngāue ʻoku fai ʻi he ngaahi temipalé; ʻoku nau puleʻi e ngaahi uōtí, koló, siteikí mo e misioná. Ko e palōfita kuo fili ʻe he ʻEikí, ʻa e Palesiteni ʻo e Siasí, ko e taulaʻeiki lahi pule ia ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí (vakai, T&F 107:65–67).

Ngaahi Kī ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí

  • Ko e hā ʻa e faikehekehe ʻi he lakanga fakataulaʻeikí mo e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí? Ko e kau taki fē ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻoku nau maʻu ʻa e kií?

ʻOku ʻi ai ha faikehekehe ʻi he fakanofo ki ha tuʻunga ʻi he lakanga fakataulaʻeikí pea mo hono maʻu ʻo e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. Naʻe akonaki mai ʻa Palesiteni Siosefa F. Sāmita ʻo pehē:

“ ʻI hono fakalūkufuá, ko e Lakanga Fakataulaʻeikí ko e mafai ia kuo foaki ki he tangatá ke ngāue maʻá e ʻOtuá. Ko e tangata kotoa pē kuo fakanofo ki ha faʻahinga tuʻunga ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí kuo tuku ki ai ʻa e mafaí ni.

“Ka ʻoku mahuʻinga ke fakahoko ʻa e ngāue kotoa pē ʻi he malumalu ʻo e mafaí ni ʻi he taimi pea mo e feituʻu totonu, ʻi he founga totonu, pea fakatatau mo e tūkunga ʻoku totonú. Ko e mālohi ʻo hono fakahoko ʻo e ngaahi ngāue ko ʻení ʻokú ne fokotuʻu ʻa e ngaahi kī ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí. Ko hono fakakātoá, ʻoku pukepuke ʻa e ngaahi kií ni ʻe he foʻi tokotaha pē ʻi ha vahaʻa taimi, ʻa ia ko e palōfita mo e Palesiteni ʻo e Siasí. ʻE lava pē ke ne tuku ha konga ʻo e mālohí ni ki ha taha, pea ʻi heʻene peheé ʻoku maʻu ai ʻe he tokotaha ko iá ʻa e ngaahi kī ki he ngāue pau ko iá. Ko ia, ko e palesiteni ʻo e temipalé, palesiteni ʻo e siteikí, pīsope ʻo e uōtí, palesiteni ʻo e misioná, palesiteni ʻo ha kōlomu, ʻoku nau takitaha maʻu ʻa e ngaahi kī ki he ngāue ʻoku fai ʻi he faʻunga pe feituʻu ko iá; … hangē ko ʻení, ko e palesiteni ʻo ha kōlomu ʻo e kaumātuʻá, ʻoku ʻikai lahi ange hono Lakanga Fakataulaʻeikí ʻoʻona ʻi ha taha ʻo e kau mēmipa ʻo ʻene kōlomú. Ka ʻokú ne maʻu ʻa e mālohi ki hono fakalele ʻo e ngaahi ngāue totonu ʻoku fakahoko ʻi he … kōlomú, pe ko hono ʻai ʻe tahá, ko e ngaahi kī ki he potungāue ko iá” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa F. Sāmita [1998], 163; fakamamafá ʻi he liliu totonú).

  • ʻOku maluʻi fēfē ʻa e Siasí ʻe he ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí?

Ko e Ngaahi Tuʻunga mo e Fatongia ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné

  • Ko e hā e ngaahi founga ʻoku tokoni ai e kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné?

ʻI he taimi ʻoku foaki ai ʻa e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné ki ha tangata pe tamasiʻi, ʻoku fakanofo leva ia ki he lakanga pe tuʻunga ʻi he lakanga fakataulaʻeiki ko iá. Ko e ngaahi lakanga ʻeni ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné, ko e tīkoni, akonaki, taulaʻeiki mo e pīsope. ʻOku ʻi ai ha ngaahi fatongia mo e tufakanga ʻo e lakanga takitaha. ʻOku tokangaʻi e kōlomu taki taha ʻe ha palesiteni fakakōlomu, ʻa ia ʻokú ne akoʻi ki he kau mēmipá ʻa honau ngaahi fatongiá mo kole ange ke nau fai ha ngaahi ngāue.

ʻOku kau mai pe toe foki mai ʻo mālohi ha kakai tangata ʻi he Siasí ka kuo ʻosi fakalaka honau taʻu motuʻá ʻi he taʻu totonu ke nau maʻu ai e ngaahi tuʻunga ʻo e lakanga fakataulaʻeiki ko ʻení. ʻOku faʻa fakanofo kinautolu ki ha tuʻunga ʻi he Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné pea ʻikai fuoloa mei ai kuo fakanofo kinautolu ki ha ngaahi lakanga kehe ʻo ka hokohoko atu ai pē ʻenau moʻui tāú.

Tīkoní

ʻE lava ke fakanofo ha talavou moʻui taau kuo papitaiso pea hilifakinima ʻo fakamaʻu ko ha mēmipa ʻo e Siasí, ki he tuʻunga ko e tīkoní he hoko hono taʻu 12. ʻOku anga maheni ʻaki hono vahe ki he kau tīkoní ke nau tufaki e sākalamēnití ki he kāingalotu ʻo e Siasí, tauhi ke maau e ngaahi fale mo e kelekele ʻo e Siasí, hoko ko ha kau talafekau ʻa e kau taki lakanga fakataulaʻeikí, pea fakahoko ha ngaahi ngāue makehe, hangē ko hono tānaki ʻo e foaki ʻaukaí.

Akonakí

ʻE lava ke fakanofo ha talavou ʻoku moʻui taau ke hoko ko ha akonaki ʻi he hoko hono taʻu 14 pe lahi ange ai. ʻOku maʻu ʻe he kau akonakí ʻa e ngaahi fatongia, ngaahi totonu mo e mālohi kotoa ʻo e tuʻunga ko e tīkoní, fakataha mo ha ngaahi fatongia kehe. ʻOku totonu ke tokoni e kau akonaki ʻi he Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné ki he kāingalotu ʻo e Siasí ke nau moʻuiʻaki e ngaahi fekaú (vakai, T&F 20:53–59). ʻOku faʻa vahe kiate kinautolu ke nau hoko ko ha kau faiako fakaʻapi, ke tokoni ʻi hono fakahoko e fatongia ko ʻení. ʻOku nau ʻaʻahi ki he ngaahi ʻapi ʻo e Kāingalotu ʻo e Siasí mo poupouʻi kinautolu ke nau moʻuiʻaki ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí. Kuo fekau kiate kinautolu ke nau akoʻi e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí mei he folofolá (vakai, T&F 42:12). ʻOku teuteuʻi foki ʻe he kau akonakí ʻa e maá moe vaí ki he ouau sākalamēnití.

Taulaʻeikí

ʻE lava ke fakanofo ha talavou moʻui taau ke ne hoko ko ha taulaʻeiki ʻi he hoko hono taʻu 16 pe lahi ange ai. ʻOku maʻu ʻe he kau taulaʻeikí ʻa e ngaahi fatongia, ngaahi totonu mo e ngaahi mālohi kotoa ʻo e tuʻunga ko e tīkoní mo e akonakí, pea mo ha ngaahi fatongia kehe pē (vakai, T&F 20:46–51). ʻE lava ke fai papitaiso ha taulaʻeiki. ʻE lava ke ne tāpuakiʻi e sākalamēnití. ʻE lava ke ne fakanofo ʻa e kau taulaʻeiki, kau akonaki mo e kau tīkoni kehé. ʻE lava ke tokangaʻi ʻe ha taulaʻeiki ʻa e ngaahi fakatahaʻangá he taimi ʻoku ʻikai ke ʻi ai ha taha maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí. Te ne malangaʻaki ʻa e ongoongoleleí ki he niʻihi ʻoku nau feohí.

Pīsope

ʻOku fakanofo pea vaheʻi ha pīsope ke ne tokangaʻi ʻa e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné ʻi he uōtí. Ko ia ʻa e palesiteni ʻo e kōlomu ʻo e kau taulaʻeikí (vakai, T&F 107:87–88). ʻI he taimi ʻoku ngāue ai e pīsopé ʻi hono tuʻunga ko e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné, ʻokú ne ʻuluaki ngāue ai ki he ngaahi meʻa fakatuʻasinó, ʻi hono tokangaʻi e ngaahi meʻa fakapaʻangá mo e ngaahi lekōtí mo tataki ʻa hono tokoniʻi ʻo e masivá mo e faingataʻaʻiá (vakai, T&F 107:68).

ʻOku fakanofo foki ha pīsope ke hoko ko ha taulaʻeiki lahi ke ne lavaʻ o tokangaʻi e kāingalotu kotoa ʻo e uōtí (vakai, T&F 107:71–73; 68:15). ʻOku hoko ʻa e pīsopé ko ha fakamaau ʻi ʻIsileli (vakai, T&F 107:74) pea ʻokú ne ʻinitaviu ʻa e kāingalotú ʻi heʻenau lekomeni temipalé, fakanofo ki he lakanga fakataulaʻeikí, mo e ngaahi fie maʻu kehé. ʻOkú ne maʻu e totonu ki he meʻafoaki ʻo e faʻa ʻiloʻiló.

  • Ko e hā ha founga kuo faitāpuekina ai koe ʻo fakafou he tokoni ʻa e kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné?

Ngaahi Tuʻunga mo e Fatongia ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku tokoni ai e kau Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí?

Ko e ngaahi tuʻunga ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí ko e kaumātuʻa, taulaʻeiki lahi, pēteliake, fitungofulu mo e ʻAposetolo.

Kaumātuʻa

ʻOku uiuiʻi e kaumātuʻá ke faiako, fakamatalaʻi, naʻinaʻi, papitaiso mo tokangaʻi e Siasí (vakai, T&F 20:42). Ko e kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí, ko ha kau kaumātuʻa kinautolu. ʻOku nau maʻu e mafai ke foaki ʻa e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi he hilifaki ʻo e nima (vakai, T&F 20:43). ʻOku totonu ke tataki ʻe he kaumātuʻá ʻa e ngaahi fakatahaʻanga faka-Siasí ʻo fakatatau mo hono tataki kinautolu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní (vakai, T&F 20:45; 46:2). ʻE lava e kaumātuʻá ʻo faingāue maʻá e mahakí (vakai, T&F 42:44) mo tāpuakiʻi ʻa e fānaú (vakai, T&F 20:70). ʻE lava e kaumātuʻá ʻo puleʻi e ngaahi fakatahaʻanga faka-Siasí ʻo ka ʻikai ke ʻi ai ha taulaʻeiki lahi (T&F 107:11).

Taulaʻeiki Lahí

ʻOku foaki ki he taulaʻeiki lahí ʻa e mafai ke ngāue ʻi he Siasí mo fakahoko e ngaahi meʻa fakalaumālié (vakai, T&F 107:10, 12). ʻE lava foki ke ne ngāue ʻi he ngaahi tuʻunga maʻulalo angé (vakai, T&F 68:19). ʻOku fakanofo ʻa e kau palesiteni fakasiteikí, palesiteni fakamisioná, aleaʻanga māʻolungá, kau pīsopé mo e kau taki ʻo e Siasí ke nau hoko ko ha kau taulaʻeiki lahi.

Pēteliaké

ʻOku fakanofo e kau pēteliaké ʻe he Kau Taki Māʻolungá, pe palesiteni fakasiteikí ʻi hono fakamafaiʻi ʻe he Fakataha Alēlea ʻo e Toko Hongofulu Mā Uá, ke nau foaki ha ngaahi tāpuaki fakapēteliake ki he kāingalotu ʻo e Siasí. ʻOku ʻomi ʻe he ngaahi tāpuakí ni ha mahino ʻo fekauʻaki mo hotau uiuiʻi ʻi he māmaní. Ko e folofola fakatāutaha mai ia ʻa e ʻEikí kiate kitautolú. ʻOku fakanofo foki ʻa e kau pēteliaké ke nau hoko ko ha kau taulaʻeiki lahi. Vakai, T&F 107:39–56.)

Fitungofulú

Ko e Kau Fitungofulú, ko ha kau fakamoʻoni makehe kinautolu ʻo Sīsū Kalaisi ki he māmaní pea ʻoku nau tokoni ki hono langa hake mo fakalele ʻo e Siasí ʻo fakatatau mo e fakahinohino ʻa e Kau Palesitenisī ʻUluakí mo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá (vakai, T&F 107:25, 34, 38, 93–97).

ʻAposetoló

Ko e ʻAposetoló ko ha fakamoʻoni makehe ia ki he huafa ʻo Sīsū Kalaisí ʻi he funga ʻo e māmaní (vakai, T&F 107:23). ʻOku tataki ʻe he kau ʻAposetoló e ngaahi ngāue ʻa e Siasí ʻi he funga ʻo e māmaní. Ko kinautolu ko ia ʻoku fakanofo ki he lakanga ko e ʻAposetoló ʻi he Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí, ʻoku angamaheni ʻaki hono vaheʻi kinautolu ko ha kau mēmipa ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Ua. ʻOku foaki ki he tokotaha takitaha ʻa e ngaahi kī kotoa pē ʻo e puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻi he māmaní, ka ko e ʻAposetolo Pulé pē ʻa ia ko e Palesiteni ʻo e Siasí, ʻokú ne fakaʻaongaʻi e ngaahi kī kotoa pē ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. ʻOku ngāue ʻa e toengá ʻo fakatatau mo ʻene fakahinohinó.

  • Ko e hā ha founga kuo faitāpuekina ai koe ʻo fakafou ʻi he ngāue ʻa e kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí?

Ko e Ngaahi Kōlomu ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné

Kuo fakahinohino mai ʻe he ʻEikí ke fokotuʻutuʻu ʻa e kau maʻu lakanga fakataulaʻeikí ki ha ngaahi kōlomu. Ko e kōlomú ko ha falukunga kakai tangata ʻoku nau maʻu e lakanga tatau pē ʻi he lakanga fakataulaʻeikí.

ʻOku ʻi ai ha ngaahi kōlomu ʻe tolu ʻi he Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné:

  1. Ko e kōlomu ʻo e tīkoní, ʻa ia ʻoku aʻu ʻo toko 12 honau tokolahí (vakai, T&F 107:85). ʻOku uiuiʻi ʻe he pīsopé ʻa e kau palesitenisī ʻo e kōlomu ʻo e tīkoní mei he kau mēmipa ʻo e kōlomú.

  2. Ko e kōlomu ʻo e kau akonakí, ʻa ia ʻoku aʻu e tokolahí ki ha kau akonaki ʻe toko 24 (vakai, T&F 107:86). ʻOku uiuiʻi ʻe he pīsopé ʻa e kau palesitenisī ʻo e kau akonakí mei he kau mēmipa ʻo e kōlomú.

  3. Ko e kōlomu ʻo e kau taulaʻeikí, ʻa ia ʻoku aʻu ʻa hono tokolahí ki he kau taulaʻeiki ʻe toko 48 (vakai, T&F 107:87–88). ʻOku tokangaʻi ia ʻe he pīsope ʻo e uooti ʻoku kau ki ai e kōlomu ko iá. Ko e pīsopé ko ha taulaʻeiki lahi pea ko ia ʻokú ne kau ai ki he kōlomu ʻo e taulaʻeiki lahí.

Ko e fē pē ha taimi ʻe tokolahi ange ai e kau mēmipá ʻi he mataʻifika ʻoku tukupau ki he kōlomu, ʻe lava leva ke vahevahe ʻa e kōlomu ko iá.

Ko e Ongo Kōlomu ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí

ʻI he tuʻunga fakalūkufua ʻo e Siasí, ʻoku faʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ha kōlomu pea pehē pē foki ki he Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá. ʻOku fokotuʻutuʻu fakakōlomu foki mo e Kau Fitungofulú.

ʻI he tuʻunga fakalotofonua ʻo e Siasí—ʻi he ngaahi uōtí mo e koló mo e siteikí mo e vahefonuá—ʻoku vahevahe ai e kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí ki he ongo kōlomu ko ʻení:

Kōlomu Kaumātuʻá

ʻOku fokotuʻu e kōlomu kaumātuʻa kotoa pē “ke hoko ko e kau faifekau tuʻu maʻu; ka neongo iá ʻe lelei ke nau fononga, ka kuo fakanofo ʻa kinautolu ke hoko ko e kau faifekau tuʻu maʻu” (T&F 124:137). Ko e konga lahi ʻo e ngāue ʻoku nau faí, ʻoku fakahoko ofi pē ia ʻi honau ngaahi ʻapí. ʻOku aʻu ki he kaumātuʻa ʻe toko 96 ʻoku kau ki aí, pea tokangaʻi kinautolu ʻe ha kau palesitenisī fakakōlomu. ʻO ka nau tokolahi ange he fika ko ʻení, ʻe lava ke vahevahe leva ʻa e kōlomú.

Kōlomu Taulaʻeiki Lahí

ʻOku kau ʻi he kōlomu takitaha ʻa e kau taulaʻeiki lahi kotoa pē ʻi he ngataʻanga ʻo e siteikí, ʻo kau ai e kau pēteliaké mo e kau pīsopé. Ko e palesiteni fakasiteikí mo hono ongo tokoní ʻa e kau palesitenisī ʻo e kōlomu ko ʻení. ʻOku vahevahe fakakulupu ʻa e kau taulaʻeiki lahí ʻi he uooti takitaha, pea ʻi ai leva mo ha kulupulita.

Mahuʻinga ʻo e Ngaahi Kōlomu ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí

  • Ko e hā ha founga ʻe lava ke tokoni ai ʻa e ngaahi kōlomú ki hono fakamālohia ʻo e fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmilí.

ʻI he taimi ʻoku fakanofo ai ha tangata pe ko ha tamasiʻi ki he lakanga fakataulaʻeikí, ʻokú ne hoko ai pē ko ha mēmipa ʻo ha kōlomu ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. Pea kamata leva mei ai ʻo aʻu ki haʻane mate, ʻa e ʻamanaki te ne kei mēmipa ai pē ʻi ha kōlomu ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻo fakatatau ki hono lakangá (vakai, Boyd K. Packer, “What Every Elder Should Know—and Every Sister as Well: A Primer on Principles of Priesthood Government,” Ensign, Feb. 1993, 9).

ʻI he kōlomu ko ia ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻoku lele leleí, ʻoku hanga ai ʻe he kau taki ʻo e kōlomú ʻo poupouʻi, faitāpuekina, fakafeohi mo akoʻi ange e ongoongoleleí ki he kau mēmipa ʻo e kōlomú. Neongo kapau ʻe tukuange ha tangata mei hono ngaahi uiuiʻi faka-Siasí, ʻo hangē ko e faiako, palesiteni fakakōlomu, pīsope, aleaʻanga māʻolunga pe palesiteni fakasiteiki, ka ʻoku ʻikai pē toe liliu ʻene hoko ko ha mēmipa ʻo e kōlomú. ʻOku totonu ke hoko ko ha faingamālie toputapu ʻa ʻete mēmipa ʻi ha kōlomu ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

Ngaahi Houalotu Tokoni ki he Lakanga Fakataulaʻeikí

  • Ko e hā ha founga ʻe lava ai e ngaahi houalotu tokoni ki he lakanga fakataulaʻeikí, ʻo tokoni ki hono fakamālohia ʻo e fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmilí?

ʻOku ngāue ʻa e houalotu kotoa pē ʻi he Siasí ʻi he malumalu ʻo e kau taki lakanga fakataulaʻeikí pea ʻoku nau tokoni ki hono fakahoko e ngāue ʻa e ʻEikí. Hangē ko ʻení, ʻoku ngāue ʻa e kau palesitenisī fakauooti ʻo e Fineʻofá, Kau Finemuí, Kau Talavoú mo e Lautohi Faka-Sāpaté ʻi he malumalu ʻo e kau pīsopelikí. ʻOku ui ʻeni ko e ngaahi houalotu tokoni ki he lakanga fakataulaʻeikí.

  • Ko e hā ho fatongia ʻi hoʻo hoko ko ha tokotaha fakafoʻituituí, ke tokoni ke ola lelei ai e ngāue ʻa e ngaahi kōlomu ʻo e lakanga fakataulaʻeikí pea mo e ngaahi houalotú?

Ngaahi Potu Folofola Kehé

  • ʻAlamā 13:1–19 (founga naʻe fakanofo ai e kakai tangatá ki he lakanga fakataulaʻeikí)

  • Mātiu 16:19; T&F 68:12 (foaki ki he kau ʻAposetoló ʻa e ngaahi kī mo e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí; ʻoku fakamaʻu ʻi he langí ʻa e meʻa ko ia ʻoku nau fakamaʻu ʻi he māmaní)

  • T&F 20:38–67 (ngaahi fatongia ʻo e kaumātuʻá, kau taulaʻeikí, kau akonakí mo e kau tīkoní)

  • T&F 84; 107 (ngaahi fakahā fekauʻaki mo e lakanga fakataulaʻeikí)

  • 1 Kolinitō 12:14–31 (ʻoku mahuʻinga e ngaahi tuʻunga kotoa ʻo e lakanga fakataulaʻeikí)