Ngaahi Tohí mo e Ngaahi Lēsoní
Vahe 40: Ngāue Fakatemipalé mo e Hisitōlia Fakafāmilí


Vahe 40

Ngāue Fakatemipalé mo e Hisitōlia Fakafāmilí

ʻĪmisi
The east spires of the Salt Lake Temple with the Angel Moroni and clouds in the sky.

ʻOku Finangalo ʻa e Tamai Hēvaní ke Toe Foki Ange ʻEne Fānaú Kiate Ia

ʻOku fakapapauʻi mai ʻe he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí te tau toe tuʻu pea moʻui ʻo taʻe ngata. Ka ʻo kapau ʻoku tau fie nofo fakataha mo hotau ngaahi fāmilí ʻo taʻengata ʻi he ʻao ʻo e Tamai Hēvaní, kuo pau leva ke tau fai ʻa e meʻa kotoa pē ʻoku fekau mai ʻe he Fakamoʻuí ke tau faí. ʻOku kau heni ʻa e papitaiso mo hilifakinima pea maʻu ʻa e ngaahi ouau ʻo e temipalé.

ʻI heʻetau hoko ko ha kāingalotu ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní, kuo papitaiso mo hilifakinima ai kitautolu ʻe ha taha ʻokú ne maʻu ʻa e mafai totonu ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. ʻE lava foki ke tau ʻalu ki he temipalé ʻo maʻu ai ʻa e ngaahi ouau fakamoʻui ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. Ka ʻoku tokolahi ha fānau ʻa e ʻOtuá kuo teʻeki ai ke nau maʻu ʻa e ngaahi faingamālie tatau ko ʻení. Naʻa nau moʻui ʻi ha kuonga mo ha feituʻu naʻe ʻikai ke nau lava ʻo maʻu ai ʻa e ongoongoleleí.

ʻOku finangalo ʻa e Tamai Hēvaní ke toe foki ange ʻEne fānaú kotoa ʻo nofo fakataha mo Ia. Ko kinautolu ko ia ne mālōlō ʻoku teʻeki ai ke nau papitaiso pe maʻu e ngaahi ouau ʻo e temipalé, kuó Ne tuku mai ha founga ke fakahoko ai ʻeni. Kuó Ne kole mai ke tau fakahoko ʻi he temipalé ʻa e ngaahi ouaú maʻa ʻetau ngaahi kuí.

Ngaahi Temipale ʻo e ʻEikí

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ʻa e temipalé ʻi heʻetau moʻuí?

Ko e ngaahi temipale ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ko ha ngaahi fale makehe ia kuo fakatapui maʻá e ʻEikí. ʻE lava ke ō ki ai ʻa e kāingalotu moʻui taau ʻo e Siasí ke maʻu ai ʻa e ngaahi ouau toputapú mo fai ha ngaahi fuakava mo e ʻOtuá. Hangē ko e papitaisó, ʻoku fie maʻu foki mo e ngaahi ouau mo e fuakava ko ʻení ki hotau fakamoʻuí. Kuo pau ke fakahoko kinautolu ʻi he ngaahi temipale ʻo e ʻEikí.

ʻOku tau ō foki ki he temipalé ke ako lahi ange ai ki he Tamai Hēvaní mo Hono ʻAlo ko Sīsū Kalaisí. ʻOku tau maʻu ha mahino lelei ange ai ki heʻetau taumuʻa ʻi he moʻuí pea mo ʻetau fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi. ʻOku akoʻi ai kiate kitautolu ʻo fekauʻaki mo ʻetau moʻui ʻi he maama fakalaumālié, ʻuhinga ʻo e moʻui ʻi he māmaní pea mo e moʻui hili ʻa e maté.

ʻOku Silaʻi ʻe he Ngaahi Ouau Fakatemipalé ʻa e Ngaahi Fāmilí ke Taʻengata

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā ke silaʻi pe fakamaʻú?

ʻOku fakahoko ʻa e ngaahi ouau fakatemipale kotoa pē ʻi he mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. ʻOku fakafou ʻi he mālohi ko ʻení ʻa hono silaʻi pe fakamaʻu ʻi he langí ʻa e ngaahi ouau kotoa pē ʻoku fakahoko ʻi he māmaní. Naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ki Heʻene kau ʻAposetoló ʻo pehē, “Ko ia kotoa pē te ke nonoʻo ʻi māmaní, ʻe nonoʻo ia ʻi he langí” (Mātiu 16:19; vakai foki, T&F 132:7).

Ko e temipalé pē ʻe lava ke silaʻi pe fakamaʻu ai kitautolu ko ha ngaahi fāmili taʻengatá. Ko e mali ʻi he temipalé ko hono fakatahaʻi ia ʻo ha tangata mo ha fefine ko e husepāniti mo e uaifi taʻengata ʻo kapau te na fakaʻapaʻapaʻi ʻena ngaahi fuakavá. ʻOku hanga ʻe he papitaisó mo e ngaahi ouau kehe kotoa pē ʻo teuteuʻi kitautolu ki he meʻa toputapu ko iá.

ʻI he taimi ʻoku mali ai ha tangata mo ha fefine ʻi he temipalé, ʻoku kau atu ʻena fānau ʻe fāʻeleʻi kimui ange aí, ki hona fāmili taʻengatá. Ko e ongo meʻa mali ko ia ne na mali fakapuleʻangá, ʻe lava ke na maʻu e ngaahi tāpuaki ko ʻení ʻaki ʻena teuteuʻi kinaua mo ʻena fānaú ke nau ō ki he temipalé ʻo fakamaʻu ai kinautolu. Ko e ongo mātuʻa ko ia kuó na ohi fakalao hake ha fānaú, ʻe lava foki ke na silaʻi kiate kinaua e fānau ko iá.

  • Ko e hā kuo pau ke fai ʻe ha ongo meʻa mali kae ʻaonga ʻa e mālohi faisilá ʻi heʻena nofo malí?

ʻOku Fie maʻu ʻe Heʻetau Ngaahi Kuí ʻa ʻEtau Tokoní

  • Ko e hā hotau ngaahi fatongia ki heʻetau ngaahi kui kuo pekia teʻeki ai ke nau maʻu e ngaahi ouau ʻo e lakanga fakataulaʻeikí?

Naʻe mali ʻa Meli Kanamela mo Malia Vita ʻi he 1882. Naʻá na nofo ʻi Tilipanī ʻi ʻĪtali, ʻo na ʻohake ai hona fāmilí pea nau fiefia fakataha ai ʻi he ngaahi taʻu lahi. Naʻe ʻikai fanongo ʻa Meli mo Malia ki he pōpoaki kuo toe fakafoki mai ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, lolotonga ʻena kei moʻuí. Naʻe ʻikai papitaiso kinaua. Naʻe ʻikai ke na maʻu ha faingamālie ke ʻalu ki he temipalé ke silaʻi fakataha ai kinautolu ko ha fāmili taʻengata. Naʻe ngata pē ʻena nofo malí heʻena pekiá.

Hili ha taʻu ʻe teau tupu mei ai, naʻe fakahoko ha fuʻu fakataha lahi. Naʻe ʻalu ai e hako ʻo Meli mo Maliá ki he Temipale Losi ʻEniselesí, ʻa ia naʻe tūʻulutui ai ha mokopuna ua mo hono uaifí ʻi he ʻōlitá ʻo na fakafofongaʻi ʻa hono silaʻi ʻo Meli mo Maliá. Naʻa nau tangi ʻi heʻenau ʻinasi he fiefia ne maʻu ʻe Meli mo Maliá.

ʻOku tokolahi haʻatau ngaahi kui ne mate ʻoku teʻeki ai ke nau fanongo ki he ongoongoleleí lolotonga ʻenau moʻui ʻi he māmaní. ʻOku nau nofo he taimí ni ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié (vakai ki he vahe 41 ʻo e tohí ni). ʻOku akoʻi ai kiate kinautolu ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. Ko kinautolu ko ia kuo nau tali ʻa e ongoongoleleí, ʻoku nau kei tatali mai ke fakahoko ange maʻanautolu ʻa e ngaahi ouau fakatemipalé. ʻE lava ke tau ʻinasi ʻi he fiefia ʻa ʻetau ngaahi kuí, ʻi he taimi ʻoku tau fakahoko ai maʻanautolu e ngaahi ouau ko ʻení ʻi he temipalé.

  • ʻOku fakahaaʻi fēfē ʻe he tokāteline ki hono fakamoʻui ʻo e pekiá, ʻa e fakamaau totonu, manavaʻofa mo e ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá?

  • Ko e hā ha ngaahi meʻa kuó ke aʻusia lolotonga hoʻo fai e ngāue fakatemipale ki hoʻo ngaahi kuí?

Hisitōlia Fakafāmilí—Founga Ke Tau Kamata Tokoniʻi Ai ʻEtau Ngaahi Kuí

  • Ko e hā ʻa e ngaahi sitepu mahuʻinga ki hono fakahoko ʻo e hisitōlia fakafāmilí?

ʻOku poupouʻi ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí ke nau kau atu ki he ngaahi ʻekitivitī ʻo e hisitōlia fakafāmilí. ʻOku fakafou ʻi he ngaahi ngāue ko ʻení ʻa ʻetau ʻilo ai ki heʻetau ngaahi kuí kae lava ke tau fakahoko ʻa e ngaahi ouaú maʻanautolu. ʻOku ʻi ai ha tefitoʻi founga ʻe tolu ki he hisitōlia fakafāmilí:

  1. ʻIloʻi ʻetau ngaahi kuí.

  2. ʻIloʻi pe ko hai e ngaahi kui ʻoku fie maʻu ke fakahoko kiate kinautolu ʻa e ngaahi ouau fakatemipalé.

  3. Fakapapauʻi ʻoku fakahoko kiate kinautolu ʻa e ngaahi ouaú.

ʻOku lahi ha ngaahi uooti mo e kolo ʻoku ʻi ai haʻanau kau fai faleʻi ʻi he hisitōlia fakafāmilí te nau lava ʻo tali ha ngaahi fehuʻi mo fakahinohinoʻi kitautolu ki he ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻoku tau fie maʻú. Kapau ʻoku ʻi ai ha uooti pe kolo ʻoku ʻikai haʻane tokotaha faifaleʻi ʻi he hisitōlia fakafāmilí, ʻe lava ke fai e fakahinohinó ʻe he pīsopé pe palesiteni fakakoló.

ʻIloʻi ʻEtau Ngaahi Kuí

Ke fakahoko e ngaahi ouau fakatemipalé maʻa ʻetau ngaahi kuí, ʻoku fie maʻu ke tau ʻiloʻi honau hingoá. ʻOku ʻi ai ha ngaahi maʻuʻanga tokoni lelei he ʻahó ni ke tokoni kiate kitautolu ke tau ʻiloʻi ʻaki e hingoa ʻo ʻetau ngaahi kuí.

Ko ha founga lelei ke kamata tānaki ʻaki ha fakamatala fekauʻaki mo ʻetau ngaahi kuí, ko ʻetau vakaiʻi pe ko e hā ʻoku tau maʻu ʻi hotau ngaahi ʻapí. Mahalo naʻa ʻoku tau maʻu ha tohi taʻu, tohi mali pe tohi mate. ʻE lava foki ke tau kumi hake ha ngaahi Tohi Tapu ʻa e fāmilí, fakamatala ki he hisitōlia ʻo ha pekia, hisitōlia fakafāmili, pe ngaahi tohinoa pe fakamatala fakatāutaha. ʻIkai ke ngata aí, ʻe lava ke tau fehuʻi pe kole ki hatau kāinga ha ngaahi fakamatala ʻoku nau maʻu. Hili hono tānaki e ngaahi fakamatalá ʻi hotau ʻapí pea mei heʻetau ngaahi kuí, ʻe lava ke tau fekumi foki ki ha ngaahi maʻuʻanga tokoni kehe, hangē ko e FamilySearch.org. ʻE lava foki ke tau ʻaʻahi ki ha taha ʻo e ngaahi senitā hisitōlia fakafāmili fakalotofonua ʻo e Siasí.

ʻE fakafalala ʻa e lahi ʻo e meʻa te tau ʻiló, ki he fakamatala te tau ala maʻú. Mahalo ko ha kiʻi fakamatala fakafāmili siʻisiʻi pē ʻoku tau maʻú pea ko ʻetau ongomātuʻá pē mo ʻetau ngaahi kuí te tau lava ʻo ʻiló. Kapau kuo ʻosi lahi e ngaahi lekooti fakafāmili kuo tau tānakí, ʻe lava pē ke tau toe maʻu hake ai haʻatau ngaahi kui mei ha ngaahi toʻu tangata lahi kimuʻa ange.

Te tau lava ʻo muimuiʻi ʻa e ʻū fakamatala ʻoku tau tānakí ʻi ha ngaahi lekooti kulupu fakafāmili pe saati tohihohoko.

Feinga ke ʻIloʻi pe Ko Hai Heʻetau Ngaahi Kuí ʻOku Fie Maʻu ke Fai Ki ai e Ngaahi Ouau Fakatemipalé

Talu mei he kamakamata mai ʻa e Siasí mo hono fakahoko ʻo e ngaahi ouau fakatemipalé maʻá e kau pekiá. Kuo iku ia ke ʻosi fakahoko ai ha ngaahi ouau maʻa ʻetau ngaahi kuí. Ke tau ʻiloʻi pe ko hai ʻi heʻetau ngaahi kuí ʻokú ne fie maʻu ʻa e ngaahi ouau fakatemipalé, ʻe lava ke tau kumi ki ai ʻi ha feituʻu ʻe ua. ʻE lava ke maʻu ʻi heʻetau ngaahi lekooti fakafāmilí ʻa e meʻa kuo faí. Pea ka ʻikai, ʻoku ʻi ai ha lekooti ʻo e Siasí ki he ngaahi ouau kotoa pē kuo fakahoko ʻi he temipalé. ʻE lava ke tokoni atu ʻa e tokotaha faifaleʻi hisitōlia fakafāmili ʻi homou uōtí pe koló ʻi he ngāué ni.

Fakapapauʻi ʻOku Fakahoko ʻa e Ngaahi Ouaú

ʻOku tokolahi haʻatau ngaahi kui ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié ʻoku nau vēkeveke mai ke maʻu honau ngaahi ouau fakatemipalé. Ko ʻetau ʻiloʻi pē pe ko hai ʻetau ngaahi kui ko ʻení, ʻoku totonu ke tau fokotuʻutuʻu leva ke fai e ngāue ko ʻeni maʻanautolu.

Ko e taha ʻo e ngaahi tāpuaki ʻo e ngāue ki he hisitōlia fakafāmilí ʻoku maʻu ia mei he ʻalu ki he temipalé mo hono fakahoko ʻo e ngaahi ouaú maʻa ʻetau ngaahi kuí. ʻOku totonu ke tau teuteuʻi kitautolu ke maʻu ha lekomeni temipale ke tau lava ʻo fai e ngāué ni, he taimi ʻe lava aí. Kapau ʻoku taʻu 12 pe motuʻa ange ʻetau fānaú, ʻe lava ke nau ʻinasi foki ʻi he ngaahi tāpuaki ko ʻení ʻi heʻenau papitaiso mo hilifakinima ʻo fakafofongaʻi ʻenau ngaahi kuí.

Kapau he ʻikai ke tau lava ʻo ʻalu ki he temipalé ke kau atu ki he ngaahi ouaú, ʻe fokotuʻutuʻu leva ʻe he temipalé ke fakahoko ʻa e ngaahi ouaú ʻe ha kāingalotu kehe ʻo e Siasí.

  • Ko e hā ha founga kuo tokoniʻi ai koe pe ko e kau mēmipa ʻo ho fāmilí ke mou maʻu e ngaahi fakamatala fekauʻaki mo hoʻo ngaahi kuí?

Ngaahi Faingamālie Makehe ki he Hisitōlia Fakafāmilí

  • Ko e hā ha ngaahi founga faingofua ki ha taha ʻoku lahi hono ngaahi fatongia kehé, ke ne kau atu ki he ngāue hisitōlia fakafāmilí?

ʻOku ʻikai ngata pē ʻi heʻetau lava ʻo fakahoko ʻa e ngaahi ouau fakatemipalé maʻa ʻetau ngaahi kui ʻoku tau ʻiloʻí, ka ʻoku lahi foki ha ngaahi founga te tau lava ʻo tokoni ai kiate kinautolu ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié. ʻOku totonu ke tau fekumi ki he tataki ʻa e Laumālié ʻi heʻetau fakakaukauʻi ʻi he faʻa lotu ʻa e meʻa ke tau faí. ʻE lava ke tau fai e ngaahi meʻa ko ʻení, ʻo makatuʻunga pē ʻi hotau ngaahi tūkungá:

  1. ʻAlu ki he temipalé ʻi he lahi taha te ke lavá. Hili ʻetau ʻalu ki he temipalé ke maʻu maʻatautolu e ngaahi ouaú, ʻe lava foki ke tau fakahoko e ngaahi ouau fakamoʻuí maʻá e niʻihi kehe ʻoku kei tatali mai ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié.

  2. Fai ha fekumi ke maʻu e ngaahi kui ʻoku faingataʻa ke ʻiloʻí. ʻE tataki kitautolu ʻe he kau faifaleʻi ʻo e hisitōlia fakafāmilí ki ha maʻuʻanga tokoni ʻe ʻaongá.

  3. Tokoni ki he polokalama fakahokohoko fakamotuʻalea ʻa e Siasí. ʻOku fakafou ʻi he polokalama ko ʻení ʻa hono teuteuʻi ʻe he kāingalotú ʻa e fakamatala tohi hohoko ke fakaʻaongaʻi ʻi he ngaahi polokalama komipiuta hisitōlia fakafāmili ʻa e Siasí. ʻOku ʻai ʻe he ngaahi polokalama ko ʻení ke faingofua ange ai hono ʻiloʻi ʻetau ngaahi kuí.

  4. ʻOatu hoʻo fakamatala hisitōlia fakafāmilí ki he polokalama fakakomipiuta lolotonga ʻa e Siasí ʻi he hisitōlia fakafāmilí. ʻOku ʻi he ngaahi polokalamá ni ha ngaahi tohi hohoko ko e foaki mai ʻe ha kakai ʻi he funga ʻo e māmaní. ʻOku nau fakangofua ke maʻu ʻe he kakaí ʻa ʻenau fakamatala fakafāmilí. ʻE lava ke maʻu atu ʻe he kau faifaleʻi ʻo e hisitōlia fakafāmilí ha fakamatala lahi ange fekauʻaki mo e ngaahi polokalama komipiuta ʻa e Siasí.

  5. Kau atu ki he ngaahi kautaha fakafāmilí. ʻE lava ke lahi ange ʻa e meʻa te tau fakahoko maʻa ʻetau ngaahi kuí ʻi he taimi ʻoku tau ngāue fakataha ai mo e ngaahi fāmili kehé.

  • Fakakaukau angé ki ha meʻa te ke lava ʻo fai ke fakatupulaki ʻaki hoʻo kau atu ki he ngāue fakatemipalé mo e hisitōlia fakafāmilí.

Ngaahi Potu Folofola Kehé